Lögberg - 04.09.1919, Blaðsíða 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St. - Garry 1320
32. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 4. SEPTEMBER 1919
NUMER 36
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada
Til vandræða horfðist fyrir
þeim, sem aldinarækt stunda í
British Columbia sökum sykurleys-
is. peir gátu hvorki soðið niður
ávexti sína sjálfir né selt þá til
niðursuðu, sökum sykurskorts.
En úr þessu hefir nú raknað.
Sykurverksmiðjueigendur í austur
Canada hafa lofað að selja þeim
eins mikinn sykir og þeir þurfi til
þess að sjá uppskerunni borgið.
Indíánar þeir er Iroquois kyn-
þættinum, sem búsettir eru að
Lake of Two Mountains í Quebec
fylkinu hafa gjört kröfu á hendur
New Ýork ríkinu um borgun á
stórri peningaupphæð. pessa
kröfu sína byggja þeir á sérstök-
um lögum frá 1841, og er í þeim
tekið fram að New York ríki eigi
að borga Iroquois Indíána-
flokknum $4,665 ásamt vöxtum
árlega, og er það borgun fyrir
land, sem níkið keypti af þeim.
Hermenn sem heim eru komnir
úr stríðinu hafa lagt inn formlega
klögun út af meðferð á föngum
eða réttara sagt sjúklingum á vit-
skertra hælinu í Hamilton, Ont.
Og hefir yfirumsjónarmaður
þeirra stofnana þar í fylkinu, Mr.
Dunlop farið fram á að málið sé
grandgæfilega rannsakað.
Verkfalli því, sem vofði yfir að
allir þeir gerðu, sem vinna við
Welland skipaskurðinn í St.
Chatherines í Ontario hefir verið
afstýrt. Stjórnin bauð að færa
vinnutíma fólksins niður í átta
stundir á dag og varð það að sam-
komulagi.
Dominion stjórnin hefir skipað
nefnd manna til þess að hafa eft-
irlit með vegagjörðum í sambandi
við fé það, sem stjórnin hefir veitt
til þeirra þarfa. í nefnd þeirri
eru, auk járnbrautarmálaráðherra
Dominion stjórnarinnar C. A.
Magrath frá Ottawa, J. P. Mull-
arkey frá Montreal og R. Home
Smith frá Toronto.
Safnaðarfulltrúar í Presbjrteri-
an kirkju einni í Hallville í Dun-
das héraðinu í Ontario hafa sett
hrfcyfimyndatæki í kirkjuna til
þess að sýna þar hreyfimyndir.
Sagt er að þeir hafi áformað að
sýna kvikmyndir við kveldguðs-
þjónustur framvegis.
Nefnd sú sem stendur fyrir raf-
urmagns framleiðslu með vatns-
krafti í Ontario hefir sent bænar-
skrá til Dominion stjórnarinnar,
þar sem þess er farið á leit að
stjórnin greiði nefndinni $4,982,-
OOO fyrir auka útgjöld, sem nefnd-
in hafi orðið fyrir sökum stríðsins.
Dominion stjórnin hefir numið
úr gildi um stundar sakir innflutn-
Ingsleyfi á nautgripum frá
Evrópu. Orsökin er sú að veiki
hefir borist út í fótum og munni
gripa í Kingsbury og í Warwick-
shire á Englandi.
Tveir ráðherrar frá Ottawa,
Hon. Arthur Meighen og Hon. J.
A. Calder, eru að ferðast um
vestur Canada til þess að kynna
sér ástand manna í þeim héruð-
um, þar sem uppskerubrestur hefir
verið.
Nefnd manna hafa Menonítar
sent til Ottawa til þess að útvpga
fararleyfi fyrir Menoníta frá
Canada til Argentina. Búist er
við útflutningi þess fólks frá
Canada í stórum stíl í nálægri
framtíð.
f dómsúrskurði sem að járn-
brautamálanefnd ríkisins hefir
nýlega birt í Ottawa er tekið fram,
að allir tal- og ritsímavírar eigi
#ð vera neðanjarðar í öllum þétt-
bygðum og stórum bæjum.
Félag með 2,500,000 höfuðstól
er nýmyndað í Canada og heitir
Handley-Page Ltd. Félag þetta
ætlar að smíða flugvélar. Verk-
smiðja þess og skrifstofa verða í
Morrisburg, Ont.
Bændafélagið I Ontario hefir
ákveðið að fá menn úr sínum
flokki til þess að sækja um fylkis-
þingskosningu í austur, mið og
vestur Simcoe kjördæmunum.
f júlí mánuði voru gjörð sjötíu
og þrjú verkföll í Canada. í þeim
tóku 35,696 manns þátt, sem að
mistu um 561,010 dagsverk.
í North Brook héraðinu í Ontario
hafa sléttueldar gjört allmikinn
skaða á húsum manna og heyjum.
101. aldursafmæli hélt Mrs.
John Pirier í vikunni sem leið.
Gamla konan er enn á ferli og ern
vel.
Ottawa stjórnin hefir tilkynt
landverzlunarmönnum að engin
sölulaun verði borguð á löndum,
sem seld eru til hermanna.
Bretland
Óánægja allmikil á sér stað
meðal canadiskra herforingja,
sem sýndu framúrskarandi hæfi-
leika í stríðinu, út af samþykt
Canadaþingsins um að hafna
brezkum nafnbótum, því mörgum
þeirra standa þau til boða, en lög-
in banna þeim að þiggja.
í ræðu sem Joseph Derlin,
Nationalista þingmaður frá Bel-
fast hélt í Bleck Rock á írlandi,
hélt hann því mjög einarðlega
fram að írar ættu að sameina sig
um Nationalista stefnuna, í stað
Sinn Fein stefnunnar, að því er
sókn þingfunda í brezka þinginu
snertir.
Bandaríkjamenn, búsettir á
brezku eyjunum, hafa ákveðið að
skjóta saman fimm miljónum dala,
og afhenda féð í viðurkenningar-
skyni brezkum sjómönnum, og er
það tíundi hluti upphæðar þeirrar,
sem Ameríkuþjóðin hefir einsett
sér að ná saman í þessum tilgangi.
Umtal hefir orðið allmikið í
ensku blöðunum um það, sem þau
nefna ókurteisi við Gen. Sir Arthur
og er hún í því fólgin að honum
var enginn sérstakur sómi sýndur
við burtför hans frá Englandi.
Sunny fiskur, sem vigtaði 640
pund, veiddist í Kilbraiman firð-
inum á Skotlandi. Sá stærsti
fiskur sem menn vita til að veiðst
hafi við strendur Skotlands. pessi
fiskitegund, sem er alþekt er
svipuð Mackerel og af sama kyni
pað er allmikið af fiskitegund
þessari í Miðjarðarhafinu og þar
hafa Sunny fiskar oft veiðst, sem
vigtuðu 1000 pund.
Ákveðið hefir verið að láta dóm-
stólana á Bretlandi skera úr því
hvort að stjórnin hafi rétt til þess
að takmarka innflutning á vörum
þeirra manna, sem að brezka
stjórnin eða brezka verzlunarsam-
kundan hefir veitt leyfi til þess að
verzla á Bretlandi. Sir John
Simon fyrverandi dómsmálastjóri
Breta sækir málið.
Hiti allmikill var í Lundúnaborg
í vikunni sem leið, og þótti fólki
óhægt um hreyfingu úti. En þó
að fullorðna fólkið vildi hafa hægt var
um sig, þá kærði unga fólkið sig
ekki svo mjögö um það. Á torgi
því sem heitir Trafalgar Square a
stendur standmynd af Nelson og
fleirum. par er og gosbrunnur
afar stór og skál mikil úr cement-
steypu umhverfis, og er hún altaf
full af vatni. Drengjum sem þarna
voru að pínast af hitanum datt það
ráð í hug að fara að baða sig í
skálinni, og á svipstundu voru
strákar svo hundruðum skifti
komnir ofan í vatnið. — pó þetta
sé í hjarta borgarinnar létu lög-
regluþjónarnir sem þeir ekki
sægju hvað strákarnir höfðust að.
sjón lafði Drummond að sjá cana-
diskum hermönnum sem í Lund-
únum voru í fríum sínum fyrir
fæði og húsnæði, hefir nú verið
lokað.
Stjórnin á Bretlandi hefir lýst
yfir því að sökum hryðjuverka og
manndrápa, sem átt hafi sér stað
Care héraðinu á Irlandi, þá hafi
allur Sinn Fein félagsskapur ver-
ið bannaður í því héraði.
Labor Gazette, sem er gefið út
undir umsjón verkamálaráðherr-
ans brezka, segir að aldrei í sögu
stríðsins hafi dýrtíðin þrengt eins
tilfinnanlega að eins og nú, né
heldur hafi hún náð hámarki. Seg-
ir hann að nauðsynjar almennings
hafi hækkað um 117% síðan 1914.
Brezka stjórnin hefir boðið út
smíði á 3,200 íveruhúsum og eiga
^au að kosta £2,300,000, sem gerir
$11,500,000.
Stjórnin á Bretlandi hefir boðið
£64,000 verðlaun fyrir loftfar, sem
traustast er og öruggast í ferðum
undir öllum kringumstæðum og
mönnum óhultast.
Daglegum ferðum í loftförum á
milli Lundúnaborgar og Parísar-
borgar verður komið á innan lítils
tíma. Flytja skipin farþega, vör-
ur og póst.
Safn, af medalíum, sem brezk-
um sjómönnum hafa verið veitt-
ar og var eign Marquisins frá
Milford Haven, áður Prins Louis
frá Battenberg, var selt á opinberu
uppboði í Lundúnaborg. pær voru
199 að tölu og seldust allar á
£7,100. Sú sem hæstu verði náði
var frá árinu 1580 og svo sagt frá
henni á söluskránni: “Sjóferð Sir
Francis Drake 1580.” petta var
dálítil plata og var austurálfan
grafin á aðra hlið hennar en vest-
urálfan á hina, og minti svo átak-
anlega á hina alkunnu og nafn-
frægu ferð Sir Francis Drake í
kringum hnöttinn. Plata þessi
eða medalía seldist á $1,175. Fjór-
ar aðrar medalíur af sömu tegund
eru til svo menn vita, tvær eru á
jjóðminjasafni Breta, afkomendur
Sir John Evans eiga eina og ein
er geymd hjá afkomendum Drake
sjálfs að Nutwell Court, Devon-
shire.
Drengur einn féll fram af North
Foreland hömrunum í Lorset á
Englandi. Hamrar þessir eru 300
feta háir og þverhnýptir. Dreng-
urinn datt fram af brúninni og
féll alla leið niður á jafnsléttu, án
>ess að meiða sig hættulega, og
má það furðu sæta. En slíkt hef-
ir komið fyrir áður, það var árið
1892 að ellefu ára gömul stúlka
féll fram af hæstu brún hamranna
og niður á jafnsléttu, 380 fet, án
?ess að bíða bana af eða ólækn-
andi meiðsli. Hinn nafnfrægi
sáralæknir Sir Frederick Treves
staddur á ströndinni fyrir
neðan hamrana og veitti henni þá
hjálp, sem hægt var að veita þar
staðnum. Sagði hann að það
sem bjargað hefði lífi stúlkunnar
hefði verið það að hún féll með
bakið að hömrunum og að fötin
hefðu fest við og við á bergnibb-
um, og að það hefði dregið úr fall-
þess að fá tækifæri að selja vín.
pað hlýtur því að vera arðsöm at-
vinna vínsalan á írlandi.
Bandaríkin
inu. Á staðnum þar sem stúlkan
kom niður stendur spjald með þess-
ari áritan: petta er staðurinn,
sem E. H. L., ellefu ára gömul,
kom niður á, þegar hún datt fram
að hömrunum og féll niður 380 fet.
Fyrverandi borgarstjóri í Ports-
mouth, Thomas Hampson, var
dæmdur í tólf mánaða fangelsi
fyrir að draga undir sig $112,925,
með því að selja gamlan kopar,
sem Vulcan Motor Engeneering
félagið átti, sem Mr. Hampson var
forseti fyrir. Tveir menn voru í
vitorði með honum, fékk annar
þeirra, David Purves 75 ára að
aldri, fimm mánaða, en hinn John
Homar 48 ára, sex mánaða fang-
elsi.
prjú tóuskinn silfurgrá að lit
keypti brezkur herforingi í
Archangle á Rússlandi fyrir sex
flöskur af brennivíni. pegar hann
kom með þau til Lundúnaborgar
voru honum boðnir $2500 fyrir
þau. En hann hafnaði boðinu.
Samkvæmt yfirlýsingu frá
beilsu og hreinlætisráðherra Breta
verður skoðun á útlendingum sem
koma inn í landið miklu strangari
en verið hefir, og hreinlætis kröf-
ur harðari.
Sir Robert Stevenson Horn
verkamálaráðherrann brezki hefir
lýst yfir því að stjórnin vonist eft-
ir að geta lagt fyrir næsta þing
lög um ábyrgð gegn atvinnuleysi,
Til þess að vera málsvarar B^et
lands á þingi verkamanna, sem
haldast á í Washington í október
n. k. hafa verið kosnir þeir George
Barnes og Sir Malcom Delevigne,
Klúbb þeim í Lundúnum, sem
nefnist Maple Leaf Club, og sem
til þess var myndaður undir um- frá $32,000 og ofan í $20,000, til
Forseti Bandaríkjanna hefir
lýst yfir því, í nefnd þeirri sem
hefir utanríkismál þjóðarinnar til
meðferðar í öldungaráðinu, að
Bandaríkin hafi ekki afsalað sér
skaðabóta frá pjóðverjum fyrir að
sökkva skipinu Lusitania. En að
skaðabætur þær, eins og allar aðr-
ar væru í höndum nefndar þeirr-
ar, sem falið hafi verið af friðar-
þinginu að ákveða um allar skaða-
bætur, sem borgast eiga í sam-
bandi við stríðið.
Bandaríkjamaður að nafni Leroy
'Jeffers, sem er alþektur fyrir
framúrskarandi frækleik að
klifra í björg og hamra, afkastaði
því þrekvirki að klifra upp á tind
Moran fjallsins í Yellowstone
Park. Fjall það er 12,809 fet yfir
sjávarmál. Álitið var að því nær
ómögulegt mundi að komast upp á
fjall þetta, því þegar uppeftir því
kemur eru þverhnýptir hamrar alt
í kring á fjallinu. Margir höfðu
reynt að komast upp hamrana, en
engum tekist fyr en nú að Leroy
Jeffers tókst það.
Átta félög, sem selja matvöru í
Bandaríkjunum, hafa verið fund-
in sek af kviðdómi fyrir að óhlýðn-
ast lögunum um frjálsa verzlun
með J?ví að setja lágmarksverð á
vörur sínar. Á meðal félaganna
sem sek voru fundin eru hið svo
nefnda Rock Island Butter Co. í
Toledo, Ohio.
1 sambandi við tilraun stjórnar-
innar til þess að lækka verð á
nauðsynjum manna í Bandaríkj-
unum, þá hefir dómsmálastjórinn
farið þess á leit við þingið að það
breyti eða auki við vistalögin nýju
ákvæði, að þeir scm verði sannaðir
að sök í því að selja vörur sínar
með ósanngjörnu verða, eða hindra
það að verð á nauðsynjum komi
niður, fái duglega refsingu —
minst $5000 sekt og tveggja ára
fangelsisvist.
1 síðustu viku gjörðu umboðs-
menn stjórnarinnar 2,500,000 egg
upptæk, ásamt feiknum öllum af
niðursoðnum matvörum, sem þeir
fundu í vörugeymsluhúsum í
Tampa Fla, Chatanooga, Tenn.
Og svo hefir mál verið höfðað á
móti eigendum Portland Cement
félagsins og öllum þeirra mörgu
félögum, sem eru nærri því eins
mörg og smáfélög eða angar
Standard olíufélagsins, og voru
þeir kærðir fyrir að fótum troða
hin svo kölluðu Sherman lög. En
?að eru lögin sem vernda frjálsa
verzlun innan Bandaríkjanna.
Menn mun reka minni til þess
að þegar Wilson forseti Bandaríkj-
anna sat á friðarþinginu í París,
->á bað hann þjóðþing Bandaríkj-
anna að veita $100,000,000 til þess
að hjálpa nauðstöddu fólki í
Evrópu. Utanríkismálanefnd öld-
ungadeildarinnar hefir nú krafið
forsetann reikningsskapar á því,
hvernig að þeirri upphæð hafi ver-
ið varið.
John Tainer frá Cleveland, Ohio
var á ferð ásamt konu sinni, fjór-
um sonum og einni dóttur og
þurfti að keyra yfir New York
Central járnbrautina, en gætti
ekki að því að eimlest kom á brun-
andi fart eftir brautinni, rakst á
vagninn sem Tainer’s fjölöskyldan
var í og molaði hann, og biðu hjón-
in og öll börn þeirra bana af.
Cathleen Vanderbilt hefir höfð
að hjónaskilnaðarmál á móti
manni sínum miljónamæringnum
Reginald C. Vanderbilt í New
Ýork. Frúin gefur sem ástæðu að
Vanderbilt hafi ekki lagt sér til
lífeyri, né heldur skeytt neitt um
sig í fimm ár.
000 pund af sykri og svo miljónum
punda skiftir af smjöri og osti,
sem geymt var þar í vöruhúsum.
Aðstoðarmaður utanríkisráð-
herra í Japan K. Shidehara, hefir
verið skipaður sendiherra Japana
í Washington í stað Viscount Ishi.
Kona að nafni Augusta Metz í
Buffalo hefir meðgengið að hún
hafi skotið mann sinn Vilbur
Metz vélafræðing. Konan þóttist
ekki hafa nógu mikla peninga með
höndum.
peir sem best þekkja aðstöðu
öldungaráðsins segja að meiri
hluti þess sé eindregið með því að
athugasemdir séu gjörðar við fjög-
ur atriði í friðarsamningunum.
Um samþykt utanríkismálanefnd-
arinnar að fella burt úr samning-
unum orðið “Shantung”, sem er
hið sama og neita að samþykkja
ákvæði friðarþingsins um að veita
Japönum þau réttindi sem pjóð-
verjar höfðu í Shantung — en það
var verzlunarleyfi í Shantung
fylkinu til 99 ára, rétt til þess að
byggja járnbrautir og hagnýta
sér hlunnindi fylkisins bæði á sjó
og landi. Um afdrif þeirrar
breytingar nefndarinnar er sagt
að sé mjög vafasamt, þegar hún
verður lögð fram í öldungaráðinu.
Sagt að alt velti þar á fjórum at-
kvæðum sem báðir flokkar telji
sér, en enginn viti hvernig falla
muni.
Nýr stjórnmálaflokkur í Banda-
ríkjunum hefir áformað að halda
þing mikið í St. Louis í desember
í haust. Til þess er boðað af þeim
mönnum, sem nefna sig “Liberals”.
En það eru þeir menn, sem óá-
nægðir eru innan gömlu stjórn-
málaflokkanna og halda því fram,
að sömu hugsjónirnar vaki nú
fyrir Republican og Democrata
flokkunum.
iandi gjörði áhlaup á her Bolshe-
viki manna og gjöreyddi allmörg-
um hersveitum fyrir þeim.
Aðmíráll Saito, fyrrum sjóflota
ráðherra í Japan hefir verið skip-
aður landstjóri í Korea.
Á þingi Argentínu hefir komið
fram frumvarp, sem, ef samþykt
verður, leggur skatt á alla útlenda
banka í landinu sem nemur 20%
af ágóða þeirra.
Hinn nýi lýðveldisforseti Finn-
lands Kaarlo Just Stahlberg, hef-
ir tekið að sér að vera hermálaráð-
herra í stjórn landsins.
Alfonso Spánar konungur hefir
samþykt lög, sam gefur þjóðinni
fult vald til þess að gjörast með-
limur i þjóðasambandinu.
Látinn er forsætisráðherra sam-
einuðu fylkjanna í Suður Afríku,
hershöfðingi Louis Botha. Hann
var nýkominn heim frá friðarþing-
inu, lagðist í Influensu og dó.
Frá öðrum löndum.
Nýlega var umboðsmaður stjórn-
arinnar að athuga bænarskrár um
vínsöluleyfi og breytingar á vín
söluleyfinu í Dublin á írlandi, og
kom þá í ljós að nokkur vínsölu-
leyfi höfðu skift um eigendur.
Stjórnin samþykti breytingarnar,
en eftir þeim prísum að dæma sem
borgaðir eru er vínsalan arðvæn
leg á Irlandi. Eigandaskifti urðu
á leyfi að 1, 2, 3 Parkgate St., og
borgaði nýi vínsalinn $44,000 fyr-
ir tækifærið. Enn fremur urðu-
eigandaskifti að 44 Ballybough
og borgaði nýi veitingamaðurinn
þar $40,000. Og margir borguðu
pingið í Washington samþykti
að nema úr gildi fljóta tímann,
sem þar hefir verið notaður í sum-
ar og kvað svo á að hann skyldi
deyja náttúrlegum og hægum
dauða 1. október n. k. Forseta
Bandaríkjanna líkaði þetta ákvæði
illa og hélt að þjóðinni mundi gera
það líka og ónýtti lögin. Nú hafa
báðar málstofurnar samþykt þessi
lög á ný og ónýtt ákvæði forsetans
Boston hefir auðsjáanlega ætl-
að að byrgja sig vel upp með vista
forða, því að umboðsmenn Banda
ríkjastjórnarinnar hafa tekið 14,
000,000 kassa af eggjum, $5,000,
Aldarfj ór ðungsaf mæli
Dr. theol. Jón Helgason biskup,
embættismaður í 25 ár.
Síðastliðinn miðvikudag (31.
júlí) voru liðin 25 ár siðan dr. Jón
Helgason var skipaður kennari við
prestaskólann í Reykjavík og hef-
ir hann verið starfandi embættis-
maður í landinu síðan.
Dr. Jón má eflaust teljast mest-
ui eljumaður allra starfsmanna
hinnar íslenzku kirkju og bezt
mentaður. Að afloknu kandídats-
prófi í Kaupmannahöfn dvaldi
hann um hríð við háskólann í Er-
langen í pýzkalandi, er þá var tal-
inn einn með beztu guðfræðinga-
skólum meðal lúterskra þjóða.
Hafði hann því fengið góðan und-
irbúning undir kennarastarf sitt
og hann var einn þeirra manna,
sem alt af halda áfram að læra.
pegar pórhallur heitinn Bjarna-
son varð biskup, tók dr. Jón við
lektorsembættinu og við fráfall
herra pórhalls, varð hann biskup.
Afkastamaður er biskupinn með
afbrigðum, og liggja mikil störf
eftir eigi eldri mann. Af nýrri rit-
um hans er “Almenn kristnisaga”
merkust, og tók hpnn að semja
hana, er hann hafði tekið við
kirkjusögukenslunni í prestaskól-
anum, er fyrirrennari hans í lekt-
orsembættinu varð biskup. Guðs-
þjónustum hélt dr. Jón uppi hér
í dómkirkjunni lengst af meðan
hann var docent. Á þeim árum gaf
hann sig einnig mjög að málara-
list og hefir hann einkar glögt
listamannsauga. pá er og hin af-
armikla þeldcing biskupsins á sögu
Reykjavíkur að fornu og nýju enn
eitt dæmi þess hve fjölhæfur mað-
ur hann er.
Með dr. Jóni fluttust nýjar skoð-
anir og ný stefna inn í íslenzka
kirkjulífið. “Nýju guðfræðinnar”
mun aldrei minst svo, að eigi verði
hans minst um leið. Hann er for-
vígismaður þýzku rannsóknar-
stefnunnar hér, á landi og hefir
haldið uppi vörnum fyrir hana.
Má óefað þakka honum það, að nú
er meira rætt, ritað og hugsað um
trúmál en verið hefir um langan
aldur.
Biskupinn er enn maður með
fullum lífskrafti, svo vonandi á
hann margt eftir ógert enn þá.
—Morgunbl.
Minni íslands.
pjóðverjar gjörðu áhlaup á suð-
ur Silesia í vikunni sem leið,
hröktu Pólverja til baka og tóku
tvo bæi innan landamæra þeirra.
Með þessi málalok voru Pólverjar
óánægðir, tóku sig saman og fóru
að pjóðverjum og ráku þá til baka
yfir landamærin og tóku tvo bæi
æirra megin við þau og halda
óeim.
Stjórnin í Japan hefir tilkynt
Kolchak stjórninni í Síberíu að
stjórnin í Japan geti ekki orðið við
?eim tilmælum Kolchak að senda
honum nokkrar fylkingar her-
manna á móti Bolshevikimönnum.
Prins Feisal, sonur konungsins
í Hedjas, sem er stór óánægður
með ákvæði friðarþingsins að því
er þau snerta Persiu og Syriu, er
farinn til Parísarborgar til þess
að halda áfram verki sínu sem
formaður sendinefndar Araba á
friðarþinginu.
Karl Radek, aðal talsmaður
Bolsheviki manna á pýzkalandi,
sem að undanförnu hefir verið í
Moabit fangelsinu 1 Berlín, hefir
verið látinn laus og ákveðið að
gjöra hann landrækan.
Uppskera á pýzkalandi liggur
undir skemdum sökum stöðugra
rigninga seinni part sumars og
svo einnig sökum eklu á verka-
mönnum.
Samkomulag er komið á milli
Grikklands og ítalíu í sambandi
við kröfur þeirra til eigna og yfir-
ráða í Litlu Asíu. 1 samningi
þeim er tekið fram að ítalía skuli
fá Meandre ár dalinn og frían að-
gang að Smyrna höfninni.
Tilraun var gjörð til að flytja
20,000,000 mörk út úr pýzkalandi
til Sviss, til þess að koma pening-
um þeim undan ákvæðum laganna.
Menn voru fengnir til fararinnar.
peir komust klaklaust á stað með
féð með eimlest, og þóttust víst
hafa komið ár sinni vel fyrir borð.
Eimlestin þaut áfram með feikna
hraða og bar þá óðfluga að landa-
mærunum, og undir eins og þeir
kæmust yfir þau, var öllu borgið,
— Nokkru eftir að mennirnir fóru
með lestinni, komust yfirvöldin á
snoðir um hvað á seiði væri og
sendu lögregluþjóna í loftfari á
eftir listinni. peir náðu henni áð-
ur en hún komst yfir landamærin,
tóku mennina og féð og fóru með
hvorttveggja til baka.
Á þjóðminningardag Islendinga 2. ágúst 1919
í Árborg, Man.
Eftir Dr. S. E. Björnsson.
Til íslands leitar hljóður hugur minn,
um horfin ár í barnsins leik og söng
— þau ár er liðu unaðs'blíð og löng
sem indælt vor með sólarbros á kinn.
Mér hljómar ennþá svanasöngurinn;
og sól um nætur skín mér enn sem þá:
og ennþá leikur lítill drengurinn
við lömbin sín, svo fótalétt og smá
um árdagsstund; með æskudagsins unga þrá.
Við ránar spil þú undir öld og dag
að ósi fram þú sendir fossins nið,
um sumardag við sumarfugla klið
í sorg og gleði, átt þú fegurst lag.
Mitt land, mitt land, þú bindur þínum brag —
í barnsins sál, þitt sterka feðra mál,
sem ástkær móðir blessi barnsins hag
þú býður oss að göfga líf og sál
við eld þíns fjalls við ós þíns hafs við orðs þíns stál.
pví gleymum ei, að Islands tungutak
á tign í landsins sögu, frægð í list.
Er blærinn hlær við kvak á laufgum kvist
og kveður foss við ljóssins vængjablak.
í frið og kyrð; við eldsins ógn og brak:
Við ís og glóð, í Heklu jötunmóð,
er íslenzk rödd; — þó ljúf sem lóu-kvak,
sem leiki blær við gígjustrengsins óð.
pví lifi ísland! íslenzkt mál og íslenzk ljóð.
Til íslands.
/
Her sá sem sækir á móti Bolshe-
viki mönnum í norðvestur Rúss-
pú heillar mig, ísland, sem aldrei eg sá,
í úthafsins fjarlæga straumi,
og ískrýndu fjöllin þín, öræfin há
hve oft hef eg litið í draumi.
Eg siglt hef með Ingólfi að ónumdri strönd
og eldmerkt og hringgengið sólfögur lönd.
Eg elska þig, fámenna, þrautseiga þjóð,
af þrekmennum fortíðar alin.
pú fluttir þín rímsnjöllu, rómsterku ljóð
í ránshöndum níðinga kvalin,
þú geymdir mér arf þann sem göfugri er
og gullinu þarfari og hjartkærri mér.
Vér börn þín á vestrænni, vínlenzkri grund,
sem vöxum í Stórbretans skjóli,
eg vona, þótt ferðumst vér frá þér um stund
á forlaga veltandi hjóli,
að skyldleiki andans, vort bróðernis band
það bindi’ okkar strandir við feðranna land.
Frá vestri til austurs skal hraðfleygur heim
vor hugur til upphafs vors keppa.
Og hlutdeild í andlega arfinum þeim
er óráð og skammsýni að sleppa,
því ljós skín í austri yfir landi og lýð,
sem lýsir í vestri í komandi tíð.
Vor íslenzka tunga, af alhug eg bið,
\ og óska þér gengis og þrifa,
svo lengi sem framför er mark vort og mið
að megirðu hjá okkur lifa.
Ó, frelsisins mál! þú skalt færa’ okkur dug
því feðranna sálir þú geymir, og hug.
2. ágúst 1919.
S. E. Einarsson.