Lögberg - 29.07.1920, Blaðsíða 5

LÓGBERG, FIMTUDAGINN 29. JÚLÍ 1920.
BJa. 5
unni sinni og ihélt áfram talinu.
“Eg er altaf að, á sveitabæjum
gerir kvennfólkiS ekkert a-nnað en
vinna. Verkadagur minn byrjar
kl. hálf fimm á morgnana og
sunnudaga, þegar vel gengur, er
eg laus við dagsverkið klukkan 10
á kvöldin. Langur dagur? Víst
er svo, en hver á að gera verkin,
ef eg geri þau ekki?”
pessu gat ekki sú svarað, sem
-þetta er tekið eftir, úr stórblaði
syðra, enda segist ekki vita til
að því sé svarað í afarmörgum til-
fellum, þar sem húsmæður í sveit
þræla slitalaust, ár eftir ár, unz
•þær verða afturfaralegar, bognar
og ellimarkaðar fyrir aldur fram.
pær vita lítið um það sem fram
fer í veröldinni, eru á eftir tím-
anum og er gleymt af veröldinni,
gleymt af bændunum, gleymt af
guði,” ef svo mætti að orði kveða,
svo vænlega eru þær í fylgsnum
faldar. Eigi að síður liggur oft
mest á þeim á sveitabæjum. pær
vita alt mótlæti bænda sinna og
bera það oft með þeim, viljugar
eða nauðugar og marga óþægilega
byrði, þar fyrir utan. Nú sem
stendur vorkennir öll þjóðin bænd
um — væri ekki sanngjarnt að
láta konur bænda líka njóta vork-
unar, þær þolinmóðu konur, sem
“verða að þola alla þá bölvun,
sem sveitabændur verða að þola,
og bændur sína þar á ofan!” pau
kjör eru ólík, þeirra og húsmæðra
í borgum eða smábæjum!
pessi kona sem höf. átti orða-
stað við, er talin búa við sömu
kjör og flestar aðrar sveita kon-
ur, hvorki betri né verri; hún var
fús til að tala um kjör sín, eða um
hvað sem var, vegna þess að hún
var einmana og þótti gama að fá
einhvern til að tala við.
“Fyrsta verkið var að búa til
morgunmat handa manninum mín-
um og verkamönnum. pað verð-
ur að gerast tímanlega svo að
þeir komist snemma til verka.
par næst að gefa börnunum bita,
þvo þeim, klæða þau og taka til
bita handa þeim, til að hafa með
sér í skólann. Eftir það vana.
leg inniverk: búa um rúm, sópa,
elda, þar hjá þvo og draga járn á
þvott. Eg kem því öllu af með
aðstoð barnanna. Við höfum
ekki nema fjóra eða fimm verka-
menn nú orðið, sú var tíðin að við
höfðum þá fleiri, en þeir fást
varla nú orðið, enda ómögulegt að
halda þá með því kaupi sem þeir
heimta. peir fást ekki til að
vera kyrr í sveit, þegar borgirn-
ar laða þá eins kröftuglega og nú
gerist.”
Framh. næst
Aðdróttun Sigfúsar.
Mér skilst að S. B. Benedicts-
son drótti því að G. J. Goodmunds
syni, að hann sé höfundur grein-
urinnar “Lárviðarskáldið”, sem eg
skrifaði í Heimskringlu eigi alls
fyrir löngu, og hljóðaði um mann
sem Jóhannes Stephánsson heitir.
Slíkt er í mesta máta ósánngjörn
og illkvittnisleg aðdróttun, pg Sig-
fúsi einum lík. Að vísu hefi eg
aldrei heyrt G. J. Goodmundsson
eða séð, en maður sem skrifar eins
frjálsmannlega og hann, mundi
manna síst taka annara manna
nafn að láni. Um gáfnafar og
mentun G. J. Goodmundssonar
hefi eg lítið að segja, en ef dæma
skal af því sem hann skrifar við
ýms tækifæri; þá er það mín skoð-
un að þar sigli hann að minsta
kosti jafnhliða S. B. Benidictsyni,
að vísu hefir S. B. B. margt lesið
en oft sér að litlum og engum
notum.
Hið umrædda greinarkorn hefi
eg skrifáð og er reiðubúinn að
skrifa meira' um það mál ef til
kemúr, og ef bókin Love and
Pride kemur nokkurn tíma út. þá
mun eg leitast við að skrifa rit-
dóm um hana bæði á íslenzku og
ensku.

KiNO GEORGt
KAUPIÐ FURS YÐAR HJA
HOLT, RENFREW’S
Hin ARLEGA AGÍSTMANADAR SALA
afsláttur á öllum Furs í ágústmánuði
■
A LLAR TEGUNDIR LOÐFATA, KÁPUR, HÚFUR
Kragar og Sets; alt með nýjasta ný-tízku sniði
og alt vandaðar úrvals vörur með óheyrilega lágu verði
Innkaup að Sumrinu spara yður mikla peninga
þegar fram á veturinn kemur.
Aðgerðir og Endurnýjun
1 1 1 ......
Ef þér þurfið að láta gera við eða endurnýja
loðföt yðar, þá sendið með þau undireins til
vor. Vér gerum þau eins og ný. Sérstök
kostaboð í ágústm. Kostnaðaráœtlun ókeypis
“EXCLUSIVE BUT NOT EXPENSIVE”
HOLT, REHFREW & CO. LTD.
CORNER PORTAGE and CARLTON
WINNIPEG, MAN.
Búnaðardeild Saskatchewan-stjórnarinnar.
Fáein Orð til Mjólkur-framleiðenda í Saskatchewan.
eftir P. E. REED, Dairy Commissioner.
Flokkun rjóma er að miklu leyti hyrningarsteinninn undir
arðvænlegri framleiðslu rjómabúa smjörs. Fullkomnari áhöld,
nýrri og hentugri aðferðir hafa í seinni tíð stuðlað mjög að meiri
og betri fram leiðslu smjörs í Saskatchewan fylki. En þrátt fyrir
allar þessar miklu umbætur, þá rekum vér oss samt alt of oft á
þann sorglega sannleika, að flokkun og meðferð rjómans hefir í
mörgum tilfellum verið bein orsök þess, að rjómabússmjör hefir
ekki orðið eins góð markaðsvara og átt iiefði að vera — með öðr-
um orðum, slík flokkun hefir ekki verið leyst af hendi með eins
mikilli nákvæmni og æskilegt var.
Á síðustu árum hafa framfarirnar í þessari grein verið stór-
stígar í fylkinu. Nú er rjómabússmjör frá Saskatchewan talið
ein bezta tegund, sem til British Columbia flyzt, auk þess sem
markaður fyrir það í austurfylkjunum hefir farið stórvaxandi.
En þótt þessu sé þannig farið, þá mega mjólkur framleiðendur
í fylkinu ekki láta þar við sitja, þeir verða að komast lengra á-
leiðis. —
Meðan á stríðinu stóð, var eftirspurn smjörs svo óeðlilega
mikil, að selja mátti vöruna nær sem vera vildi við geypi verði og
stórkostlegum hagnaði, og það jafnvel hvaða tegundir sem um var
að ræða. En nú eftir að ófriðinum lauk, er nokkuð öðru máli að
gegna, nú hlýtur smjör vort að lenda í hringiðu samkepninnar.
Og jafnframt því, sem framleiðslan eykst, verðum vér að geta
opnað nýjan markað og að minsta kosti haldið þeim gömlu. vér
megum ekki láta oss nægja að geta staðist samkepnina í British
Columbia við smjörið frá New Zealand, vér verðum að geta þolað
samanburð og samkepni við Danmörku og önnur ríki Norðurálf-
unnar. Vér þurfum áð ná tangarhaldi á heimsmarkaðinum, en
það verður með því «ina móti, að vér framleiðum að eins vandað,
hreint og ljúffengt smjör.
Bragð smjörsins er undir rjómanum komið.
pað getur ekki verið ofbrýnt fyrir mönnum, að bragðgæði
smjörsins hvíla eingöngu á flokkun og meðferð tjómans. pað
stendur á sama hvað vel maður kann til smjörgerðar; hann get-
ur aldrei fengið reglulega gott smjör úr lélegum eða illa hirtum
rjóma. peir bændur, sem nærgætnir eru að því er við kemur
hirðingu rjómans heima, og senda hann ferskan til rjómabúanna,
eru máttarstólpar smjörframleiðslunnar og bera á herðum sér
framtíð hennar.
að skila aftur öllum skemdum rjóma, eða greiða eigendum hans
að eins strangasta sannvirði, hversu lágt sem það kann að sýnast.
Hvernig tryggja skal góðan rjóma.
Grundvallar atriðin, sem fylgja skal í sambandi við góða hirð-
ing mjólkur og rjóma, eru í eðli sínu afar einföld. prjú frumskil-
yrðin eru: hreinlæti, hæfileg kæling og nægilega tíður flutningur.
—Fjósin, þar sem kýrnar eru mjólkaðar, þurfa um fram alt að
vera hrein og skal sá, er mjólkar, ávalt vera hreinn á höndum.
Áður en byrjað er að mjólka skal júfiýð vandlega hreinsað með
rakri rýju. Mjólkin skal skilin vera undir eins á meðan hún er
volg, með því það er í alla staði arðvænlegra; þótt mjólkin sé skil-
in hálf-kólnuð, fæst auðvitað úr henni þykkri rjómi, en með þeirri
aðferð tapast mikið af fituefni. — Við að skilja mjólkina á meðan
hún er sem volgust, vinnst 35 prct. af smjörfitu. Undir eins og
búið er að skilja, skal rjóminn kældur niður í 50 stig, eða jafnvel
þar níður fyrir, og áður en nýjum rjóma er helt saman við eldri
rjóma, þarf hann að vera orðinn vel kaldur. — Rjómi sá, sem fyrir
er í dunkunum, skal ávalt vandlega hrærður upp, áður en nýjum
rjóma er helt saman við.
Skilvindan.
pví nær allar skilvindutegundir, sem nú þekkjast á markað-
inum, mega teljast sæmilega góðar, ef réttiiega er með þær farið;
ef þeim er snúið mátulega hart, ásar allir og hjól olíuborin og öll-
um pörtum haldið vandlega ihreinum. Gott ráð til þess að halda
skilvindum hreinum, er að þvo þær fyrst úr ylvolgu vatni, en því
næst úr brennheitu vatni með dálitlu af sóda út í. Eigi rjóminn
að vera hreinn og bragðgóður, er áríðandi að skilvindan sé hreins-
uð vandlega undir eins og búið er að skilja. — Bezt er alla jafna,
að nota fibre bursta til þess að hreinsa með mjólkurílát og áhöld,
gefur það fljótari og betri árangur, en ef notaðir eru dúkar eða
rýjur. Slíkir burstar eru hvorttveggja í senn, ódýrir og hand-
hægir.
Sendið góðan rjóma.
Með því að bændum er einungis borgað fyrir smjörfituna í
rjómanum, ættu þeir að varast að senda annað en fyrsta flokks
rjóma, því að senda lélegan rjóma veldur þeim beinu tapi. Rjóma-
búið borgar að eins fyrir smjörfituna, en kærir sig ekkert um
venjulega undanrenningu. — pað er því ekkert annað en óþarfur
aukakostnaður fyrir bóndann að senda þunnan eða lítt hæfan
rjóma langar leiðir,, þar sem slíkur rjómi hefði vitanlega getað
orðið á ýmsan hátt að góðu liði til margvíslegra heimilisnota.
Verndun rjómans.
Flokkun rjóma.
Hér fylgja á eftir sýnishorn af flokkunar aðferð þeirri, sem
The Dairy Branch of the Department of Agricultúre hefir fallist
á. Vér treystum því, að á yfirstandandi ári muni framleiðsla
flokkaðs rjóma aukast stórkostlega, og að viðtaka slíks rjóma á
rjómabúunum í Saskatchewan sanni á sínum tíma hið arðvænlega
notagildi, sem flokkuninni er samfara.
1. Special rjómategund—hún innilykur allar tegundir af
gersamlega nýjum, bragðgóðum og hreinum rjóma.
2. Fyrsta flokks rjómi—Til þessarar tegundar skal teljast
allur sá rjómi, er hæfur þykir til framleiðslu fyrsta flokks smjörs.
3. Annars flokks rjómi—Til þessa flokks skulu teljast allar
rjómategundir, sem eigi geta framleitt fyrsta flokks smjör, en
sem fullnægja skilyrðinu fyrir annars flokks smjöri.
4. Allar rjómategundir, sem eru í því ástandi, að þær eigi
geta fullnægt ofangreindum skilyrðum, skulu sendar til baka.
Sanngjörn flokkun.
öll rjómabú í fylkinu kaupa rjóma eftir flokkun, og er verð-
munurinn á milli “special” rjóma og annars flokks rjóma venju-
legast nálægt 6 cents. Saskatchewan rjómaframleiðendur ætla
sér auðvitað að græða peninga; en sá sem framleiðir beztan rjóma,
! græðir áreiðanlega mesta peninga. Flokkun rjómans og greitt
j andvirði eftir gæðum, veitir hverjum bónda nákvæmlega þann
arð, er hann á skilið og hvetur menn auðvitað til þess að vanda i
vöruna sem bezt, og koma henni ávalt hreinni og óskemdri til I
markaðs. Smjör, sem unnið er úr ferskum og hreinum rjóma
geymist meðal annars langt um betur, getur legið svo mánuðum
skiftir í kælirúmum án þess að missa ndkkuð af hinu ljúffenga
bragði. — Markaðsverð smjörs er ákveðið því nær undantekning-
| arlaust eftir gæðum. pað er ekki nægilegt til þess að búa til gott
smjör, að meiri hluti rjómans sé ferskur og hreinn; hann þarf að
| vera þannig allur. pað kemur iðulega fyrir, að t. d. 90 prct. af
| rjómanum, sem rjómabúin. veita móttöku, er óaðfinnanleg vara,
| en ef hitt er skemt og blandað saman við góða rjómann, þá er öll-
i um forðanum teflt í tvísýnu. pess vegna þarf hver einstakur
smjörgerðarmaður að vera mjög varkár, þegar til flokkunar rjóm-
ans kemur, og til þess að vernda sjálfan sig og hag þeirra við-
skiftamanna, sem bezta sendu vöruna, verður hann annað hvort
Rjómadunkarnir skulu látnir standa í köldu vatni.—par sem
ís er ekki við hendina, er nauðsynlegt að skifta sem oftast um
vatnið í kring um dunkana.. — Varast skal að nota of stóra dunka
til rjómasendinga. Sendið rjómann frá yður tvisvar í viku að
sumrinu, helzt þrisvar, ef kostur er á. — Gætið þess vandlega, að
halda mjólkurílátunum hreinum, kælið rjómann mátulega áður en
hann er látinn í dunkana, en varist einnig að láta hann verða of
kaldan. Varist af öllum mætti, að láta mjólkurkýr yðar éta nokk-
uð það fóður, er haft getur áhrif á mjólkina til hins verra; með
nærgætni á allar lundir getið þér reitt yður á, að árangurinn af
mjólkurframleiðsluuni verður eins góður og frekast má verða.
Hafið það ávalt hugfast, að góður rjómi veitir framleiðand-
anum meira í aðra hönd og stuðlar jafnframt að greiðari og arð-
vænlegri markaði fyrir rjómabússmjör frá Saskatchewran fylki.
pað útheimtir ofurlítið meiri nærgætni, en kostar lítið meira, að
senda að eins fyrsta flokks rjóma á markaðinn, en arðurinn er
þó sannarlega mismunandi.
Allir sérfræðingar í smjörframleiðslu eru sammála um það,
að verulega gott smjör fáist einungis úr verulega góðum rjóma.
Rjómahreinsun með vélum, í þeim tilgangi að framleiða gott
smjör, er hvergi nærri einhlít. Sé rjóminn skemdur á annað borð,
kemur það ávalt á einhvem hátt fram í smjörinu.
pað er alveg undir mjólkurframleiðendum í Saskatchewan
sjálfum komið, hvers álits smjör frá Saskatchewan nýtur. Al-
menningi er nú orðið ljóst, hvaða kröfur eru gerðar í sambandi
við smjörmarkaðinn bæði í austur og vestur Canada og eins í Ev-
rópu. Til þess að geta haldið markaðinum á öllum þessum sviðum,
er lífsnauðsyn að framleiða einungis fyrsta flokks vöru. Rjóma-
búin í fylkinu eru fullkomin í öllum sínum útbúnaði, og eiga því
hægt með að framleiða góða vöru, ef að eins samvinnan á milli
þeirra og bændanna yfirleitt er eins og hún á að vera. Með góðri
samvinnu í framtíðinni og alúð af hálfu bænda við framleiðslu
fyrsta flokks rjóma, ætti framleiðsla annars flokks smjörs að
minka stórum árlega.—Sendið að eins ferskan fyrsta flokks rjóma
á markaðinn, þá fáið þér fyrsta flokks verð og markaðurinn fyrsta
flokks smjör. — Vér æskjum samvinnu yðar í þessu nauðsynja-
máli.
Frekari upplýsingar fást ef óskað er, með því að skrifa til
The Dairy Brandh, Regina.
Um leið og eg skrifa þessar lín-
ur get eg ekki látið hjá líða að
athuga, bita einn er ritstjóri Vor-
! aldar lét út úr sér, eftir að (þessi
umrædda grein kom út og hljóðar
i á þessa leið; G. J. H. sem öðru
[ ’nvoru slettir leirklessum í blöðin,
fær ekki betra svar við rógi sín-
j um en hið fagra kvæði eftir J. S.
sem birtist í næsta blaði.
En gleypt getur ritsjórinn
I þenna bita sinn aftur, því hann
j skal hér vita að eg hefi aldrei
i skrifað í íslenzku blöðin áður en
þessa áminstu grein, og því hvorki
sett þar leirklessur eða neitt
annað.
G. J. H.
peg í júní síðastl., þar sem eg var
til lækningar við augnveiki. Vil
eg þá fyrst nefna Dr. Jón Stefáns-
! son, er gerði uppskurð á augunum
í mér af mikilli snild og lipurð og
vitjaSi mín svo næstum daglega
meðan eg var að öðlast góðan bata.
vinkonu minni Mrs. J. Austman,
fyrir alla þá velvild og umihyggju
er eg varð aðnjótandi á heimili
þeirra hjóna, sem vildu alt fyrir
mig gera, hvar eg dvaldi mánað-
artíma meðan eg var í afturbata.
Mrs. J. Austmann var mér eins og
Vildi eg ráleggja öllum þeim, sem
þarfnast lækninga viS augnveiki,
að leita til hans. Einnig vil eg
minnast hjúkrunarkonu Magny
Johnson, er stundaði mig með frá-
bærri umhyggjusemi og ná-
kvæmni meðan eg lá á spítalanum.
Síðast en ekki sízt vil eg þakka
bezta móðir, kappkostaði á allan
ihátt að gjöra mér alt sem ánægju-
legast og láta mér líSa sem bezt.
öllu þessu góða fólki þakka eg nú
innilega og bið Guð að launa alla
þess a/lúð og nákvæmni mér í té
látna. — ísafold, Man., 16. júlí,
1920. Mrs. H. Hannesson.
Wonderland.
par eru ávalt beztu myndirn-
irnar í borginni, Hugsið myndir
eins og “A. Burglar for a Night”
sem sýndar verða á miðviku og
fimtudögum og “Six Shoter Audy’
með Thom Mix í aðalhlutverkinu,
er sýnt verður á föstu og laugar-
dagskvöldin.
Næstu yiku verður einnig margt
nýstárlegt að sjá á kvikmynda.
tjaldinu. Ef þér farið A kvik-
myndasýningar á annað borð,
ættuð þér ,ávalt að muna eftir
Wonderland.
Illini!!!
!IIB!lllH!!!Biili!i!'I!!'i
ll!!!il!!li!!!!il!lll
iniilllilll
ll!!!i!!l!il!llilini
þakkarorð.
Eg undirrituð finn mér bæði
ljúft og skylt að þakka öllum þeim;
sem á einn eða annan hátt hafa j
rétt mér hjálparhönd síðan eg
misti manninn minn sál. fyrir ná-
lega tveim árum síðan. Nefni eg
þar fyrst til safnaðarkonur í Víði,,
er gáfu mér í fyrra $10; og kven-1
félagið “ísafold” í Víði, sem í eru
bæði safnaðarkonur og utansafn-
aðar, gaf mér í vor $50. peir
bændurnir, Ármann Magnússon
og Tryggvi Halldórsson færðu
fyrir mig “shanta” æði langan veg
án nokkurs endurgjalds, og Björn
bóndi Erlendsson, er unnið hafði
að smíði “shantans”, gaf mér upp
vinnulaun sín. Ýmsir aðrir, bæði
menn og konur, hafa og hjálpað
mér svo miklu munar. Vil eg nú
þakka öllu þessu góða fólki af
hjarta og ibiðja algóðan Guð að
launa því og blessa það alt saman.
Stödd í Framnesbygð, Man.
14. júlí 1920.
Mrs. Hallfríður Sölvason.
verður
haldinn að í
i
GIMLI 2. Agust 19201
í Skemtigarði bæjarins J
I
Framúrskarandi vönduð skemtiskrá, ræður, kvœði og auk
þess syngur æfður söngflokkur íslenzk uppáhaldslög.
Fjölbreyttar íþróttir, hlaup. stökk og sund, fyrir unga sem ■
gamla, karla og konur. Glímur og kaðaltog milli ■
'> kvœntra og ókvœntra manna. ■
pakkarávarp.

Mér er bæði ljúft og skylt að
minnast með þakklæti þeirra, er
'hjúkruðu mér og gerðu sem á-
nægjulegasta dvöl mína í Winni-
DANS AÐ KVELDINU.
Allskonar veitingar ”
seldar í garðinum. ■
■llllBI!IIB!!llBIIIIBI!!!BI!!!BI!IIBIII!BllliaiBiBI!llBI!IIB!l!!BlB!!llB!l!B!>l>BI!!IB!l!!BI!!!Bl!!!BII!IB!!!!BI!!lBI!l'a!l!!Bi>IIBI!!!a!!>!a!!liBI«IBII!!BI!l!B!i!IBIl!!Bill'fl!l!ini!l'