Lögberg - 23.09.1920, Side 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
íulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta vt.3 sern verið
getur. R E Y N IÐ Þ AÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
ef e.
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 23. SEPT, 1920
NUMER
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Hér í Winnipeg hafði tolla-
nednd tveggja daga viðdvöl, að
hlýða á tillögur og kærur ýmsra
stétta út af tollm/álum. Mr.
Lamíbert kom þar fram fyrir
hönd bændafélaga vesturlands
og hélt því fram, að framleiðsla
í landinu væri knúin inn á
þröngt og óhaganlegt svið, með
verndartollum, og fyrirkomulag
tollanna væri eins óhaganlegt og
dýrt, eins og hægt væri að hugsa
sér. Hann tjáðist ekki fara fram
á gagngerða byltingu í tollmálum,
er kipti úr lagi iðnaði landsins,' en
hann hélt því fram fyrir hönd
sinna félaga, að tollar ættu að
vera lagðir á í tekjuskyni fyrir
landsjóð, og þá með beinum skött-
um eins mikið og við mætti koma,
og að tekjustofn ætti alls ekki að
grundvalla á verndartollum. Af
hálfu annara stétta voru mikil
gögn fram lögð, eiríkum af hálfu
félags verksmiðju eigenda, til
stuðnings verndartoHum.
Blekbytta sú er Sir Wilfred
Laurier notaði jafnan á þingi, hefir
verið sett í fagra umgerð og gefin
til ágóða spítala nokkrum í Niagara
Falls. Byttúnni hafði bjargað
verið ;þá þinghúsið brann fyrir
nokkrum árum.
Stjórnarformaðurinn, Hon. Arth-
ur Meighen er ráðinn að halda ræðu
hér í borg snemma í haust. Sem
stendur heldur hann hverja ræö-
una af annari austanlands, nú á
næstunni í Qvebec.
Saskatchewan fylki átti afmæli
þann i. September, voru þá liðin
15 ár síðan það komst i fylkjatölu.
Siðan hafa framfarir þess verið
stórstigari en dæmi eru til í þessu
landi. einkanlega i akra og gripa-
rækt. Fólkinu hefir fjölgað svo
mikið, að tvö ein eru þvi fremri að
því leyti. Að kornyrkju tekur það
Öllum öðrum fylkjum fram og sön\u
leiðis er þar meiri félagsskapur
meðal bænda til sölu og kaupa,
heldur en dæmi eru til á öðrum
stöðum, hérna megin við pollinn.
Á fundi verkamanna sambands í
Montre^l var það viðtekið, aö hafa
samtök meðal allra verkamanna,
að kaupa kol án»milliliða frá kola-
námum í Pennsylvania.
Talið er víst, að G. J. H. Mal-
colm, þingmaður yfrir Birtle kjör-
dæmið, verði innan skamms út-
nefndur í landbúnaðar ráðherra-
embættið J stjórn Manitoba fylk-
is, — Mr. Malcolm var fyrst kos-
jnn á fylkisþing 27. nóv. 1909 og
hefir átt þar sæti jafnan síðan sem
þingmaður fyrir Birtle. Hann er
búfræðingur af landbúnaðarskól-
anum í Ontario og hefir reynst
mjög nýtur og framtaksamur
bóndi. — Fylgt hefir hann frjáls-
lynda flokknum ávalt eindregið að
málum og notið almenns trausts.
Mr. Malcolm er fæddur í India, 20.
dag ágústmán. ‘ árið 1865 og var
faðir hans herforingi. — Hið nýja
ráðherraefni fluttist til Canada
1882 og hóf búskap þegar að af-
loknu námi. Hefir hann verið líf-
ið og sálin í United Grain Growers
félaginu í Manitoba.
Ne\v Bruns\yick þingið hefir
verið rofið og fara nýjar kosning-
ar fram í haust. Útnefningar
skulu fara fram 2. október næst-
Mælt er að sundurþykkja í ráða-
reytinu hafi orðið þess valdandi,
að Foster yfirráðgjafi sá eigi aðra
leið færa en að leysa þingið upp.
Philippe Roy, umboðsmaður
Canadastjórnar á Frakklandi, er
staddur í Montreal um þessar
mundir í þeim tilgangi að fá leið-
andi menn í Quebec fylki til þess
að hlutast til um að stofnað verði
í París heimili eða stúdentagarður
fyrir canadiska námsmenn, er
þang|ið kunna að sækja. Teiur
umbððsmaðurinn að slíkur bústað-
ur muni kosta um hálfa miljón
dala.
Látinn er fyrir nokkrum dögum
aðstoðar fjármála ráðherra Mani-
tobo fylkis, Mr. W. J. Ptolemy, er
gegnt hefir stöðu þeirri í síðast-
liðin þrjátíu ár, nýtur borgari og
vel að sér . Eftirmaður hans hef-
ir þegar verið valinn og heitir sá
Pearson.
Talið er víst, að Hon. Mackenzie
King, foringi frjálslynda flokks-
ir.s í Canada, muni flytja stjcrn-
málaerindi í Winnipeg þaun 25.
okt. r.æstkomandi.
Sagt er að hveitiuppskeran í Al-
berta fylki muni verða eins mikil
í ár og allar korntegundir til sam-
^ns voru þar í fylkinu í fyrra.
Kosningarnar í St. John og Col-
chester fóru fram hinn 20. þ.m.
og náðu báðir ráðgjafar Meighen-
stjórnarinnar endurkosningu með
miklum meiri hluta atkvæða. Hon.
F. B. McCurdy, ráðgjafi opinberra
verka, var kosinn í Colchester
kjördæmiriu með 1,500 atkvæðum
umfram gagnsækjanda sinn, Capt.
Hugh Dickson, er um kosningu
sótti af hálfu bænda og verka-
manna, en í iSt. John kjördæmi
hlaut hlaut Hon. R. W. Wigmore,
tollmála ráðgjafi 4,000 atkvæðum
fleira en Dr. A. E. Emery, þing-
mannsefni frjálslynda flokksins.
Iðnaðar og verkamálaþing,:
Trades and Labor Congress Can-:
ada, hefir staðið yfir í Windsor,
Ont., undanfarna viku. Sóttu
þangað fulltrúar frá flestum
verkamanna félögum í Canada
þeim, er teljast til Verkamanna-
sambands Ameríku, — American
Federation of Labor. Embættis-
menn þingsins voru allir endur-
kosnir: Tom. Moore, forseti og
Mr. Draper fjármálaritari. ping-
ið lagði mikið kapp á að lögleidd-
ur yrði 8 klukutima vinnutími og
,fór mjög hörðum orðum um bænda
,stjórnina í Ontario fyrir að hafa
sniðgengið það mál. Vildi engar
ályktanir taka í sambandi við rúss-
nesku og írsku málin, en sagði
þeim klofningi verkamannafélag-
ana, er One Big Union nefnist og
sagt hafði sig úr lögum við Verka-
manna sambandið, stríð á hendur;
taldi stefnu þá alt annað en æski-
lega fyrir verkalýðinn í heild
sinni.
en líklegt talið að uppreistarmenn J
séu valdir að verkinu.
Or bœnum.
Bretiand
Lagarfoss væntanlegur til Mont-
reál í dag með 73 farþega, er flest-
ir koma til Winnipeg.
íþróttafélag Fálkanna frægu
nafni'ríefir nýlega haldið fund og kosið
Haft er eftir manni að
Long, sem kallaöur er
akragróðri, að á Englandi sé
hveitiuppskeran þriðjungi minni
en í fyrra, hveitilönd færst saman
um meir en 5 miljónir ekra með 38
miljón bus. afrakstri, en uppskera i Mr. Maxwell
af þeim mundi fæða 7 miljónir j ----------
manns og hálfri botur. Um hafra birtufUtÍr ÍðlJ
„ u,fa v:t - • stjórn þannig skipaða;
r nata vit a. Heiðursfors_. Hon.T. H. Johnson.
Heið.-varafors.: Harvey Benson.
Forseti: Herbert Axford.
Varafors.: H. M. Hannesson.
Fjármálarit.: W. A. Albert.
Framkvæmdarstjóri var kosinn
segir hann sömu sögu, að miklu 1
minni sé uppskeran af þeim, en j
barley uppskeran tjáist miklu ríf-1
ari en áður, vegna þess að stjórnin j
hafði ekkert vald yfir henni, en j
réði hinum báðum, en úr barleyj
er öl ibúið til. Gripum hefir fækk-
að þar í landi svo mikiu nemur og
fénaði líka, eftir því sem sami
maður er borinn fyrir.
aðarmála.
eftir
Herbert W. Magoun, Ph.
D.
II.
Að komast á fram, er að vera
í tkki við fjárpyndir riðinn. Fjár-
. auðnármenn geta vel haft fjár-
pyndar innræti. Hver sem leitar
Rauðar gerast konur nú á Bret- j siía’Kka sér í hag, hvort sem hann
landi, svo ramt kveður að roða verziar> hefir menn i vinnu eða
þeirra, að fatnaður þeirra er **"tyjunur fyrii* aðra, sá hinn sami
kveðinn að vera skuli hárauður I e) “profiteer”.
næsta veizlu missiri, hattar líka og | hagSmuna
önnur útvortis sundurgerð,
Hvaðanœfa.
Stjórnarástandið í Ástralíu er,
farið áð verða heldur flókið upp á 1 fr^
og kunnugt er kannast við það, er það sækir
Sá leitar sinna
rneð þeim hætti, að
hann lætur sig annara réttindi
engu skifta. Starfalaun eru sá
hluti gróðans, sem Yrki ber úr
býtum, því að verkalaun eru
‘‘ávöxtur verka” eða “ábati” og
meiningin í “profiteer” getur ekki
skorðast svo að verkalaun verði j
henni skilin. Verkafólkið hluta
síðkastið. Eins og kunnugt
.stofnaði Hughes yfirráðgjafi sam-1
,steypustjórn eftir síðustu kosn-
ingar, 'með því að enginn einn
flokkur út af fyrir sig reyndist
hafa nægilegt bolmagn. Nú er
illur kur kominn upp í herbúðum
stjórnarinnar og líklegt talið, að
hún verði neydd til að láta fara
fram nýjar kosningar innan
sft-
fyrir stjórnina, eiga verksmiðjur
eða vinna fyrir aðra, stunda það
að búa til “soap”. Aðferðirnar
eru inismunandi, en hvötin sú
sama.
Rétt hér skyldi slá varnagla.
Smásölu prísar eru hér um bil
tvöfaldir á við stórsöluprisa, og
það finst þeim sem vinna, vera
bert rán. En i rauninni er ekki
svo. Smásalinn hefir sömu auka-
getur að gjalda og aðrir, en hjá
smásölum eru þær bæði leiga af 3,1
húsnæði og af arðlausum auði
(dormant capital) eða fé, sem
bundið cr í varningi í hillunum.
peir peningar borga enga leigu og
gamla lögmálið, að iþað kostar eins
mikið að selja vöru, eins og að
búa hana til, er þar enn áð verki.
Tökum aftur til dæmis Ihlutinn,
sein fyr var nefndur og kostaði
tólf dali og fimtíu cent. Smásal-
inn verður að eyða í hann fimni
eða tíu dölum áður en hann selur
hann. Segjum sjö og fimtiu, það
meinar luttugu dali fyrir það sem
hann kostar og fimm fyrir ágóða—
tuttugu og fimm af hundraði, með
ófáanlegum skuldum og livikulu
verði að gera fyrir. Mundu verka-
I menn leggja meira í hættu? Tæp-
I lega. Jafnvel með þeim kostum
, verða fæstir langgæðir í sýslan-
ii.ni.
Tökum annað-atriði. peir sem
vinna, gefa cngan gaum réttind-
um hluthafa. En án hluthafa og
þess fjár, ,sein þeir hafa saman-
j dregið, mundi iðnaður verða af-
velta. Meir cn það, eigendur
í félögum eiga mörgum
smíðum í Boston fyrir löngu, tók verkamenn gera eins, og þeir
menn sína með sér í stjórn starfs- ættu að vera svo sannsýnir, að
ins. pað hepnaðist svo vel,, kannast við það.
afi hann gerði tilraun til að fá aðra j Er ekki kominn tími til að skilja,
sem sömu starfsgrein stunduðu j að það borgar sig betur að þjóna
til að gera það sama. Tókst hon- J mannfólkinu heldur en “soap”?
um þafi? Tæplega. Sterkasta j pjónustu er sæla samfara og jafn
mótstaða'n kom frá verkamönnum; vel háleit gæfa. Piltag okkar
og leigðir manndráparar reyndu J komust að raun um það í kúlna-
að drepa hann í Chicago. Hann j hríð og skeytadrífu. Aldrei
sagði sínar farir ekki sléttar í j fylgdi hún “soap” og getur aldrei
Congregational Club í Boston og j fylgt. Salomon fór alt ,sem far-
frásaga varpaði viðia Ijósi.
pað eru til verkpforkólfar sem
vilja ekki sanr.sýni, þeir vilja
njóta valds og inr.tekta af slægð-
,um (exploited) verkmönndm. Sum-
ir verkamenn vita þetta. Svo
segja þeir mér.
ið varð i því efni og reyndist lífið
“hégómi og sálarkvöl”. Sáluhjálp-
ar hermær fer það sem fariö verð-
ur, og kraftar leyfa, til þjónustu,
og henni reynist lífið alskostar
j geðfelt og eigulegt. “Meðfram
j þjónustu lífsleið bera blómin á-
Svo vill vel til að andinn sá, að ! vöxt sífeldlega og hvergi annar-
miða alt við gjald, er ekki alstaðar1 staðar.” Sumir af okkur hafa gert
nálægur. peir sém fóru yfir sjó- j tilraunir og vitum fyrir víst, að
inn, fjórar míljónir talsins. 3áu í þetta er satt. Ef verkamenn og
ekki til gjalds eða gróða. peir >eir sem þeir vinna fyrir, vildu
bufiu mannkindinni lif aitt fyrir' gera hifi sama, mundi þeim mikil
hugsjón. peir þekkja og kunna 1 vizka veitast um þann leyndardóm
að meta samvinnu og ibróðuruhg. j hvernig lifa skal svo að þeim
Mun mauráhugur þeirra sem j vegni vel og séu sælir.
(Aðsent).
Fréttabréf.
Verkalaun koma af ágóða i heild
sinni ásamt öfirum kostnaði eða
útlátum. pau eru útgjaldamegin
‘njá þeim, sem unnið er fyrir og á-
bata hluti þeirra, sem vinnuna
inna af hendi, á sama hátt og það
í sem afgangs verður sölukostnaði,
er hreinn gróði kaupmanns, en
Bandaríkin
hættum að mæta. peir valda því
að ný fyrirtæki má. st.ofna og af
því leiðir margar áhættur fyrir þá.
Tökum ‘American Telegraphone’.
pað fyrirtæki ciga seytján þús-
und hluthafar og það er í sjálfu
sér álíka mætishlutur og tele-
fónninn. Alt um )?að ihafa hlut-
irnir fallið svo að nú er hundraðs-
hlutur hver minna virði en tutt-
ugu af kostnaðar eða sannvirði,
1 skamms. | útgjalda atriði þeirra sem kaupa
; af smásala og ne'a hlutinn. í j stjórn og hluthafar komnir í mála-
Herrero er sá nefndur, sem sak-J smásöluverði er allur kostnaSur j ferii og j,eir sem lögðu fé í félag-
1 aður er um að hafa banað Carr-j og anur arður falinn. Svo verður|ið) eiga á hættu að missa hvert.
•tiza, forsetanum í Mtexico, þa | að vera, ef viðskifti haldast, >>ví j cont sem þair borguðu fyrir hlut
Kosningar fóru fram í Maine
,-íki, sem féllu Repúblíkanaflokkn-
pm í vil. peirra ríkisstjóra efni,
F. H. Parkhurst, fékk stærri meiri
hluta en dæmi finnast til, allir
fulltrúar til efri málstofunnar
eru úr þeim flokki og mjög stór
meiri hluti þeirra mbgin í neðri
málstofu ríkisþings. Konurnar
í Maine greiddu atkvæði í fyrsta
sinn og fylgdu Repblikana flokkn-
um eindregið. pykir þeim vænlega
horfa um sigur sinn í forseta-
kosningum í haust, er þann flokk
fylla.
Matvælapnísar lækkuðu í Banda
ríkjum i ágústmánuði um 12 prct.
fið meðaltali, en eldiviðarverS fór
upp að líku skapi, en allir voru
prísarnir hærri heldur en um
sama»leyti i fyrra, en 167 prct.
hærri heldur en um líkt leyti ár-
i 1914.
í kolanámum Pennsylvania eru
allir kolanámumenn að verki eftir
verkaföll æriS tíð að undanförnu,
eftir því sem blöð skýra frá.
Fregnir frá hagfræðistofunni í
Washington segja, að flestar nauð-
synjavörur séu heldur að lækka
í verði, þó hægt fari.
Látinn er fyrir skömmu að
heimili sínu i Traer, Iowa, James
Wi'lson, fyrrum landbnaðarráð-
herra i Bandaríkjunum, áttatíu
og fimm ára að aldri.
Póstmálaráðherrann, Mr. Burle-
son, hefir lýst yfir því, að í haust
veröi komnir á póstflutningar í
loftinu milli Bandaríkjanna og
Cuba.
Wilson forseti hefir fallist á
uppástungur frá Federal Anthra-
cite nefndinni, um að veita náma-
mönnum launahækun, er nemur 20
pf hundraði.
Neðri málstofan í Tennesee-
þinginu hefir samþykt lögin um
rýmkun kosningaréttarins, er
veita konum fuill stjórnarréttindi
til móts við karlmenn, með 47 at-
kvæðum gegrí 24.
Sprenging alimikil varð nýlega
í Wal'l stræti, New York, rétt
framan við banka J. P. Morgan &
Co., er varð mikilla spella vald-
andi. Milli þrjátíu og fjörutóu
manns týndu lífi, en margir lim-
lestust. Skemdir urðu einnig
talsverðar á byggingum. Lög-
reglan er að rannsaka málið; hefir
þó enn eigi komist að orsökunum,
hann flýði í vor eð var.
Herrero tjáist nú vera í uppreisn 1 •-
gegn einhverri stjórn, en fréttir
geta ekki um hvar eða hver hún
sé.
ina. pað fer alt eftir því, hver
málalok verða. Mundi );að vera
sanngjarnt af þeim, sem vinna,
að fara eftir núverandi prís, og
fyljfja því svo að alt “vatn” sé
Sá sami j fij fjárauðnar mundi reka með
ööru lagi, hverju sem væri. par
af kemur, að svo inargir verða
creiga. peir, sem vinna, mundu
sigla til ibrots, ef þeir reyndu að
skipa hlutum á þeim grundvelli j kreist út, sem í.þessu falli mundi
uppi loftferðum d þessárT he?m7 | sem nú er fvni'augum þeirra því vera afi eins tap vegna ein-
álfu. Loftskip þau eiga að vera I pð hann er fjarmunalega hrorleg. | hverrar skyssu í meðferðmm? Vér
svo stór, að flutt geti 20 til 30 far-j ur og ómögulegur. | bluthafar lögðum fram góðan og
þega, ásamt farangri þeirra, ogj Kfnale« Vóg eru óvinnandl °«| Kildar» cyri, afirir hluthafar hafa
þa2 hrafiskreið, að ekki burfi'Jafnvsl stjiprnir komast ekki hja gert það sama alt upp til ákvæðis-
nema hálfan annan sólarhring til
Félag telst stofnað til afi halda
hiifðu stríðift fyrir féþúfu, vinna á ■
þá og stinga þá svefnþorni?
TEtti þaft eklci heldur að vekja hjáj
þeim viöbjóð á svo lúalegum smá-j
sálarskap, er þeir r.ú berjast við ^
afi bjarga heimalandi sínu í þess
orustum við ágirnd?
peir sem virina fyrir kaupi eru
nú einmitt að rsyma að gera það.
peir hafa sparafi og dregið við sig,
eins og allir sem hafa tilteknar
tekjur, og þeir eru miklu fálát-#
ari um háan kostnað nauðsynja,
heldur en verkmer.n, sem gera
sitt ýtrasta til að hækka har.n, þó
ekki viti þeir af því, með því afi
heimta 'hærra kaup án þess afi
auka afkornu! Ef þeir tvöfalda
verS hluta með því móti, þá er það
mikil fávizka að ætla sér að geta
keypt þá með gamla verStnu. pað
gétur ekki látið sig gera.
Viðskifti kunna að hafa ver-: t akrl) ávaxtatrjám og iberjarunn-
ift lögleyfð víking *eða ránskapur ^ uni) a 100 dali ekruna. Orsökin
aft sumu ieyti afi undanförnu; enjhjá þeim manni er sú sama og hjá
ekki mun það bæta úr skák að gera j öðrum hér í kring um Blaine, að
nú verk að lögleyfðu ráni. En 1 hann verður að selja landeignina
sú veröur raunin á. ?f sumar fyr-U’egna ellilasleika og þreytu, því
irhugaðar ráðagenðir eru krufð.í^ hálf tylft sé upp komin af son-
| um og dætrum, eru þau oll flogm
Alt af er Blaine bær að færast
í aukana. Á þessu yfirstandandi
ári hafa átt sér stað stórkostlegar
umbætur af ýmsu tagi, en þó mest
unnið að “concrete” brautagerð
bæði innan bæjar og utan. Nú er
verið að klára 16 milna braut aust-
ur i land til þorps sem heitir
Lindin. Ágætis akuryrkjuland
iiggur utan við það þorp, og er það
mest upptekið af Hollendingum,
og hafa margir 80 til 160 ekrur í
akri og frá 25 til 60 bushel af
hveiti og frá 75 til 150 bush. af
höfrum af ekrunni, og það bezta
er, afi uppskeran bregzt aldrei.
Henni grandar hvorki hagl, ryð né
frost, en dýr eru lönd þar. Eg
1 hitti t. d. gamlan mann, sem er til
! með að selja 80 ekrur af landi, alt
út í veður og vind, því að lifa sem
ar til mergjar. peir sem pre-
öika toróðurhug mega ekki yænta, efia bóndakona úti a landi,
þess af okkur hinun at Vlt -e?gJ*ier eitthvað annað en núverandi
um til elakuna en þeir bríðurinn., ungd5mur kærir sig um, með svo
pafi er ekici annað er. sérréttindi 1 j fúum Undantekningum, aft naum-
nýrri mynd, einmitt þaft sama J ast er vert ag minnast á.
aem þeir álita svo ranglátt. -Við , Eg befi verig ag oska með sjálf-
himr viljum vera bræður ekki i um mer> aft hingafi kæmu svo sem
er
ferðarinnar hafanna á milli. Tiu
miljónir dala hefirifélag þetta til
að byrja með og ætlar að hafa 20
för til byrjunar.
í Tampico, Mexico, kom eldur
upp í olíu ‘tank' sem breiddist út
mjög skjótt, svo að á skammri
stund brunnu fjörutíu hús, tvö
skip er höffi voru i förum á fljótinu
og margir flutnings vagnar. Skafii
metinn eina miljón dala.
Forsetinn á Frakklandi er afi
láta af embætti sökurn heilsuleysis.
Har\n varfi fyrir því slysi, afi detta
út úr svefnvagni í lest, sem var á
hraöri ferö. fékk ]>á meifisli, sem
hann víst er tæplega jafnafiur af.
enda furðulegt, að hann skyldi
sleppa mefi lifi.
Stjórnarformaöur Giolitti á ítal-
íu hefir til'kynnt afi hann ætli afi
setja nefnd til afi breyta iönaðar
fyrirkomulagi á þá leiö, afi verka-
menn hafi hönd í bagga með því
hvemig iðnaðar fyrirtæki eru rekin.
I’eir, sem ifinstofnanir eiga. taka
en láta verkamenn halda áfram
þessu illa, en kjósa þafi heldur
afi taka þær af þeim naufiugum
viljugum og reka þær. Sam-
tök verkamanna láta vel yfir þessu
nema þeir sem sækja til gagngerðra
lireytinga á fyrirkomtilagi þjófifél-
agsins.
Haft er eftir manni sem ferfiast
hefir nýlega um Þýzkaland, afi ekki
muni miklar líkur til afi þjóSin nái
bráðlega sínum fyrri blómlega hag.
Honuni virtist dæmalaus óhugur í
fólkinu sem vinna verSur, einkum
vegna þess afi álögur eru gífurlegar.
“,Til hvers er að vinna,” hefir hann
eftir þeim, “ef stjórnin gleypir alt
með. sköttum og tollum.”
peim. pó auðugar séu, þá gerirjverðs jafnvel, svo sem satt
það hvorki til né frá. Ef útgjöld j UR1 yerðmæt slcjöl járnbrauta.
fara upp, þá fara skattar upp að j Falskur mælikvarði hefir verið
sama skapi, og fólkiö greiðir isis- j kappsamlega boðaður og þeir, sem
muninn. peir sem vinna fyrir | vinna, hafa verið ekki að eins
síður en elskendur og hafa þá
afi elskendum og bræðrum líka.
Vér þurfum alíir hver annars
mefi. Samfélag án daglauna-
manna er líkast einum drengj-,
anna okkar, sem korr. fótalaus til
baka úr stríðinu. Samfélag án
meðalstéttar er eins og maður
stjórnina, geta þess vegna verið, leiddír afvega, heldur hefir þeim handleggjalaus. Samfélag án ar mest kúabú og seiur rjóma til
fjárdráttarmenn. Margir þeirra veriS glapin sýn. peim hefir ver- mentastéttar er ein.s og maftur án 1 “
eru það, því stjórnarþjónar eru! ið kent, að enginn “framleiddi” heilavits — vinnur hugsunarlaust
fáráðar, að margra dómi, einkum j nema þeir. pað er ekki satt. peir j eins og vél. Jafnvel Lenin skil-
þeirra, sem eru þeim vel kunnug- j gera ekki nema stýra vélinni. Án 1 ur það nú. Hendur :og fætur eru
ir. Eg komst að því i Washing-1 vélanna gætu þeir, sem vinna, ekk- j einkis virfti nema höfuð sé til afi
ton. | ert “framleitt”. pær vélar eru stjórna þeim. Heilavitið, en
50—100 góftir efnabændur þarna
austan úr hagl, frosta og ryð-
plássunum, og keyptu stóran hluta
af landi því, er eg hefi áður minst
a. Eftir því sem eg veit bezt, er
að eins einn landi búsettur þar á
slóðum, og er það Friðrik H.
Revkjalín; hann hefir að eins 20
ekrur af landi og líður vel, stund-
peim er ekki að öllu leyti um að framleiddar af heilaviti.Arðsamleg
kenna hvernig komið er; því aðj meðferð þeirra er öll framleidd af
gæta skyldi þess, hve óviss stjórn-1 heilaviti. Heilavitið er aðal- og
arvinnan er. TiLhögunin er skökk.! frum-framleiðandinn, ekki menn-
Fé. sem ekki er unnið til (the un-| ímir, sem vinna méð höndunum.
earned money) — og allir vita, að i Takið hailavitið burtu og þá mun i satt er?
það er til — er kallað “soap”, og j öll samfélags grindin hrynja og | Sf Auftur og Yrki gætu
öllum er ætlað að eiga hlut í því. j pá munum vér hverfa aftur ti! | sinni mæst á þeim grundvelli, og
Ef því er ekki sint, kunna ýms á- villu og látlauss stríðs.
hlaup aS koma fyrir, hvar með! pað er vafalaust satt, að Auður
hvorki Aufiur né Yrki, stjórna
gangi hlutanna í rauninni, þó
báfiir séu naufisynlegir eins og
tvær her.dur, er heilinn stjórnar.
Hví ekki að karínast við það sem
Lindin.
Eg get um þetta pláss af því eg
man ekki til, að eg hafi heyrt um
það getið áSur.
Svo er annað, sem eg vil gata
hér. pað er um friöarbogann, sem
er í smíðum á landamærunum
milli Canada og Bandaríkjanna.
Eg kom þangað í vikunni sem leið
og hafði þar góðan tima. pað er ör-
skamt frá pósthúsi bæjarins.
petta er stórkostleg bygging, öll
þykkum
teljast voveifur af rauðheitum
samskeytum eða skakksettum
plönkum. Jafnvel yfirboðarar eru
háðir þessu, því þeir þykjast nauð-
beygðir til að láta “jo.bs” haldast.
Dugleysi í stjórnar framkvæmd-
um stafar mikið frá “soap”. Heið-
virðir hafa viðbjóð á því, en geta
ekki að gert. Aðrir eru fúsir til
að taka við sínum skerf og álíta
mikinn rétt. peir skyldu ekki of
ströngum dómi dæmdir, því ekki
er það tekið út með sældinni að
vera ráðvandur sér til skaða, og
fleiri ástæður eru til. pað eru
fleiri meft því marki brendir aft
þykja vænt um “soap” en ein stétt
efta flokkur manna. Matvæla-
okrarar hafa þaS, ranglátir vinnu-
veitendur hafa það, verkamanna
forkólfar líka, sem vinna fyrir sér
með, því að kveikja óróa, ofa-
fær meir en sinn skerf; en þeir,
sem heita vitinu, eru eins ill-a
haldnir efta ver, heldur en strit-
vinnufólk, því þeir vinna fyrir
vissum launum, tilteknum í gang-
eyri, og koma ekki verkföllum við.
Fyrir hvert lærdóms ár strit-
vinnufólks hafa hjarnavinnumenn
brúkaft tíu, með ótilteknum vinnu-
stundum. peirra nám kostaði
peninga — ósvikna peninga. Eg
þeklíi þaft, því eg var kominn yfir
þrítugt, þá eg sá mér fært að
emu uf cementl> 16 tonna
í veggjum, og var neðsta loftift kom-
,v . i ift og er hæð undir það um eSa yfir
unnið trúlega saman, þa' mæt-ti 20 fet; turninn) esa hvað eg á að
sanngjörn skifting efna ef til vill kalia þ’a^ er 28 fet á kant aft neð-
komast að, því að þá þyrfti enga; an ,og mjókkar svo lítið eitt vift
sjóði til ifinaSarstríðs, ábatanum j hverja lyftingu efta loft. Sagt er
mætti skifta jafnt, eyfisla mundi jað byggingin verfti 70 fet á hæíV
aftakast aft miklu ieyti, strit mætti Á toppinum á þessu tröllasmiði á
stórlega minka og mikið spara ! þessi friðarbogi aft standa, með 500
þar vift, lögmannagjöld mætti rafmagnsljósum og á hvert ljos
• 1 v , . , ... kasta fra ser jafnmiklu ljos-
minka um helming, slys mætti 30 J
v -1 , . rnagni og 120 kerti.
varast og nalega komast alveg *ér y|r aagtf afi Bandaríkin og
hjá þeim, ellistyrk og iönaftar á- Canada leg6u tu $50,000 (eg held
byrgð mætti veita án kauphækk- hv0rt) og svo Great Northern R.
unar, góðvild gæti ráðið viðskift- R félagiö hvaft mikið sem til vant-
um þeirra sem unnið er fyrir og ar, paft eru fimm ekrur af landi
þeirra sem vinna, í stað úlfúöar Sem á að ryðja húsum og skógi af
kvongast, og jafnvel þá var eg j sem nú ræftur mestu, greiðvikni og og gera að skemtigarði með eins-
ekki laus við skuldir frá námsár-
unum.
Er það nú sannsýnilegt, afi
lærftir menn fái helrpingi minna
kaup en stritvinnu fólk, ef litið er
á málið frá þessu sjónarmiði? Ef
sá, sem stýrir reift þeirri, er vöru-
iest togar, hefir 4,700 dali í árleg-
menn sömuleiðis, sem berjast fyr- ar inntektir, eins og sagt er að
ir samtökum til vanhalda í verk- j eigi sér stað, hvaft ætti þá skóla-
um (sábotage), þeir sem verkfall1 kennarinn að fá? Hann gerir ótal
gera til þess að öðlast meira en J athafnir aðrar mögulegar, og ef
sanngjarnt er, eru undir sömu j hann væri ekki, mundu flestar
synd seldir, einnig sá, sem sækist þeirra hrörna. Er unt að leggja
eftir óhóflegum ábata, og ekki | hans starf og stöðu niður?
Frá Vladivostock fór skip Band-
aríkjastjórnar með yfir 1300 her-
menn úr Bæheimi. í miöjum ágúst-
mánuði, en til þess hefir ekki síður hver sá, er notar sér hvert j Vér þurfum aft kynnast og skilja
spurzt enn þá að sögn, en lausa- atvik er býðst til ábötunar sjálfs og vinna saman. Sumir hafa
frétt segir það farist hafa fyrir sin- Allir “profiteers”, hvort sem j séft glætu en sumir eru sjónlaus-
Hong Kong i Kína. þeir verzla með matvæli, vinna! ir. Maðúr sem stjórnaði húsa-
hjálpsemi gæti komið í stað grun-
semdar og vantrausts, og Auður
gæti haft ráð á að sýna sanngirni,
er ekki þyrfti fyrir vanhöldum að
gera, verkföllum, vinnuteppu,
stuldi á efní og týndum eða tekn-
um áhöldum og vélábrotum, tíma-
eyðslu og spjöllum á unnu efni.
Alt þetta dregur úr launakost- framfara i
um efta fséri til að hækka kaup og Blaine og
konar skíðgarfti í kring, og er það
álit okkar hér í Blaine, að járn-
brautarfélagið ætli sér að byggja
þar eitt það stórkostlegasta hótel
til að taka á móti auðmönnum,
kóngum og keisurum allsstaðar að
úr veröldinni.
Já, eitt er víst, þessi bygging.
sem verifi er aft reisa hér, er til
komandi tíft fyrir
getur haft meiri fé-
knýr þann sem vinnu þiggur, til lagsskap í för með sér á komandi
að gera fyrir tjóni. Láti hann
það ógert, þá kemst hann í þrot,
fyr eða síftar. Ef honum tekst
að færa niftur kostnáð, þá getur
hann grætt — mikið, ef til vill —
en öllu því fylgir áhætta og henni þes’su mikla meginlandi.
vilja menn ekki sæta, nema mikið s. A. Anderson.
gróðafæri gefist. Sjálfir mundu B. 697 Blaine, Wash
árum en menn geta ímyndað sér
nú, milli Bandaríkja og Canada.
Bara að þessi friðarbogi yrfti til
þess að saman drægi svo meft þeim
ríkjum, að meft tíð og tíma verði
eitt sauðahús og einn hirðir
►