Lögberg - 22.09.1921, Qupperneq 2

Pls. 2
EÖGBERG, PIMTTJBAGHNN, 22. september 1921.
Hestavísar
ráttur um hesta, reiCmenn og
hagyrðinga.
Nú er hlátur nývakinn.
Nú er grátur tregur.
Nú er eg kátur nafni minn.
Nú er eg mátulegur.
Ekki veit eg hvort þið, seun þátt
þenna le>sið, eruð svo gerðir, að
ykkur hlýni um hjartaræturnar,
þegar þið heyrið farið með vísu
þessa, eða raulið hana sjálfir.
En svo er um mig. pessi visa
kemur mér æfinlega í gott skap.
Hún er eitthvað svo notalega
hressandi.
pessi visa er ein af þeim mörgu
ítökum þjóðarinnar, sem ekki hef-
ir tekist að feðra. Að minsta kasti
verður Ihér ekki neinu slegið föstu
um hinn rétta föður hennar. En
það hafa menn komist næst um
heimkynni hennar, að fuliyrða má,
að hún muni kveðin verá í Húna-
þingi um eða eftir miðja síðustu Um Stefán Ólafsson, prófast og
öld. En hún er 'líka ein af þeim skáld í Vallanesi, er þess getið,
mörgu góðkunningjum alþýðu, sem að hann hafi verið “hestmaður og
rnargir vildu eflaust kveðið hafa1 reiðmaður hinn mesti.” Hann hef-
og þózt menn að meiri, eins og þeir j ir líka kveðið ógrynnin öll af hesta-
lika máttu.
Reiðmenskan hefir verið ein af
þjóðlegustu iþróttum einstakling-
anna og þeir menn mikils virtir,
er kunnir voru að því, að vera
taumslyngir og reiðkænir.
Svo hefir að ininsta kosti þótt
alt fram á okkar Idaga, þó að þess
gæti minna nú, þegar hver reið-
bjálfinn þykir mestur og beztur
af því, að iböðlast einhvernveginni
áfram og skeyta hvorki um skömm
né iheiður. pað er ekki gæðings-
efninu að kenna, þó að hesturinn
“stigi aldrei ærlegt spor alla sína
daga.” En þau dæmin eru alt of
mörg nú á dögum, enda afturför
mikil í þessu efni frá þvi sem áð-
ur var.
í þáttum og æfisögum ýmsra
manna á öilum öldum og fram á
okkar daga, er margan fróðleik að
finna um ágæti fjölda hesta, er
góðum kostum þóttu
góður og átti hest ágætan, er hann
nefndi Eitil. Um hann kvað Jón
vísu þessa:
Allvel finnur Eitill stað
undir svörtum Jóni.
Um hádegi fór eg heiman að,
í Hocfsós kom eg að nóni.
margar frægðarsögur af þeim
3kráðar. Jafnframt er og getið
fjölda manna, er sérstaklega þóttu
fram úr skara um reiðmensku og
hestavit.
i vísum og eru margar þeirra prent-
Ekki veit eg heldur, hvort ykkur, aðar í kvæðabók hans, sem Bók-
verður eins og mér að setja vísuj mentfélagið gaf út 1886. Flest-
þessa í samband við skemtireið að ar eru hestavísur þessar með
sumariagi, eða eitthvað þess hátt-' dróttkvæðum hætti, eða þá kveðn-
ar. i ar undir þeirrar tíðar háttum og
En eg geri það. j þykja því síður munntamar nú á
Mér finst vísan hljóti að vera dögum. pó dylst hestmaðurinn
kveðin undir áhrifum þess yndis,: engum og reiðmenskan en hverjum
er góðhesturinn veitir hagyrðingn-1 auðsæ, er skilja vill, og eru þó 300
um, þegar Bakkus er með í för- ár síðan Stefán fæddist (f. 1620,
inni og alt leikur í lyndi fyrir ú. 1688).
kátum og frjálslyndum sveinum., Menn hafa frá öndverðu valið
Og mér finst ekki ósennilegt, að j hestinum sínum nafn. Vitanlega
bún muni kveðin vera tii dýrðarj ræður litur því oft, en hitt er engu
flöskueigandanum, sem býður síður títt að velja honum fallegt
guðaveigarnar félögum sínum á;nafn og glæsilegt, er síðar festist
meðan að hestarnir rása og blása við hann. Stundum er og nafn-
það segja kunnugir að vel hafi
þetta verið riðið, og góður hafi
Eitill verið að rena vegalengd þessa
á þremur stundum.
pá var Grafar-Jón, san kunn-
astur hefii>orðið af Reynistaðar-
líkamálum, orðlagður hestamaður
og reiðmaður, og léttfær þótti
Himna-<Bleikur hans vera.
Af Bleik segir Gísli Konráðsson
þá sögu, að Jón hafi eitt sinn
sloppið á honum frá Skúla Magnús
syni sýslumanni, þann veg, að Jón
komst út frá Skúla og á bak Bleik
gæddir og í réttinni á ökrum, en klárinn
þurkaði sig yfir réttarvegginn
með Jón 'á baki, og tók þegar skeið
niður til Jökulsár og yfir hana á
ís, en svo var ísinn ótraustur að
vatnaði upp úr skaflaförunum.
par skildi með Jóni og þeim, sem
áttu að grípa 'hann. pótti hús-
körlum sýslumanns glæfralegt að
leggja á ísinn.
Hestur var og uppi í Skagafirði
um aldamótin 1800, er nefndur
var Skarða-Skjóni, og ýmsar
frægðarsögur eru af. pótti
hann afburða-góður hestur og
kendu menn hann langar leiðir
og húsbónda hans, þar ,sem þeir
fóru um, eins og segir í vísunni:
og jafna sig undir næsta sprett-j
inn, er bíður þeirra.
Að minsta kosti þekki eg þá
ið valið eftir skaplyndi hestsins,
j háttum hans og kostum.
! * Um Pál Vídalín lögmann er þess
hrifning, er hún vekur í hópijgetið, að hann hafi verið ágætur
slíi^ra drengja. Og eg trúi ekki j hestamaður. Átti hann fjölda
öðru, en að einhver, sem iínur ágætra hesta og'gaf þeinr öllum
þessar les, kannist við eitthvað
þess háttar.
eitthvert nafn. Jón Grunnvík-
ingur, er var fóstursonur Páls og
Mér fanst síst óviðeigandi, að j ritað hefir æfisögu 'hans, getur
hefðja þátt þenna með stöku þess-i nokkurra nafna þessara og eru
ari, því efni hans er náskylt ,sikiln- sum þeirra dálítið einkennileg.
ing þeim, er eg legg í uppruna vís-1
unnar.
Pað eru hestavísurnar, eða sk j
þáttur alþýðuvísnanna, sem helg-
aður er hestinum og sambúðinni
við hann, er eg ætla að rifja hér
upp að nokkru. Og eg get full-
vissað ykkur um það, áður en
lengra er haldið, að það er langt
frá að vera ómerkilegt efni.
Eins og 'ef til vill ýmsa rekur
minni til, hefi eg nokkrum sinnum
áður í erindum mínum um alþýðu-
kveðskap, minst á bestavísur.
Sömuleiðis hefi eg á þær drepið í
greinum, sem eg hefi birt í blöðum
og tímaritum, um sama efni. En
eg hefi alla jafna orðið að fara svo
fijótt yfir sögu vegna þess, að
rekja varð að nokkru efni alþýðu-
vísnanna yfir höfuð og benda á
gildi þeirra. pó mun eg hafa
frá því skýrt að hestavísurnar væri
álitlegur flokkur í alþýðuvísna-
safninu og ‘hann ekki sá lakasti.
Og það er einmitt það, sem eg
ætla að rökstyðja að nokkru í þætti
þessum .
Frá því sögur hófust á landi
þessú, hafa íslendingar haft mikl-
ar mætur á hestum aínum. pegar
á söguöld létu fornmenn sér mjög
ant um hesta sína. Sumir mæt-
“Dyrgja hét stóðmeri, er stein-
gráir hestar voru undan.
Áburðarhestar hans hétu: Snati,
Valur, Paufi, pybbur, Bursti.
Agnar Ihét hestur hans er einn
var með þeim beztu, lítill en þó
sá frásti.
Goði fékk nafn sitt af því, að
hann tók forust-una á sundi í fyrsta
sinn er hann var rekinn og lokk-
aði hina á eftir.
ígull hét einn nýfenginn, er át
svo mikið, sem drengur einhver
gat leyst heyið til hans í 2 daga.
Frosti hét einn og mun hafa
verið hvítur.
Ráðvaldur var hans hinn síðasti;
hann var reistur og ríkilátur.
Svipur hét einn er Eggert Jóns-
son á Ökrum gaf honum. Hann
fékk nafn sitt af því, að þá Páll
reið honum frá ökrum í fyrsta
sinn var miður aftan, en þá hann
kom í Bólstaðarhlíð var aflíðandi
miður aftan. Hann gat ekki stilt
hann fyr, en svo mjúkur var hann
í rásinni að hann gat sveigt hann
sem tá í kringum hverja keldu”.
peir sem farið hafa þessa leið,
frá Ökrum yfir Vatnsskarð og nið-
ur aó Bólstaðarhlíð, þeim mun
eflaust finnast vegalengd sú
drjúgur sprettur.
Eitt sinn reið Páll Vídalín frá
ir menn í heiðni höfðu átrúnað &' Víðidalstungu og suður í Skálholt
hestunum og helguðu þá goðun-
um. Og kapp var mikið marga
heldri manna I millum, að eiga sem
bezta og fegursta ihesta. Höfð-
ingjarnir skiftust og á góðhestum
til trausts og vinfengis og geta
á réttum sólarhring — 24 stundum
— og öðru sinni á þremur dögum
vestan frá Mýrum í Dýrafirði, að
haustlagi, og náði í réttan tíma að
setja skólann í Skálholti.
Jón Grunnvíkingur getur þess
sögurnar þess eigi ósjaldan, aðj ekki, hvað marga hesta Páll hafi
hestar þeir, er afbragð þóttu, voru haft, er hann fór ferð þessa, en
merkilegustu gjafirnar höfðingja
í milli.
Og svo hefir það verið á öllum
öldum, að hesturinn hefir verið í
hávegum hafður og meira virtur
en önnur húsdýr.
pá hefir það og jafnan verið
talið mönnum til prýði, að vera
hestameyi og ekki siður reiðmenn.
hitt skilst okkur eða við lesum það
milli línanna, að góðir hafi hest-
arnir hlotið að vera, úr því þetta
mátti takast á jafn skömmum
tíma, eins og vegir voru þá, og að
haustlagi.
Sonur Eggerts á ökrum, sem
gaf Páli lögmanni Svip, var Stein-
staða-Jón. Hann var reiðmaður
500 íslenzkir menn óskast
Við The Hemphill Government Chartered System of Trade
Schools. $6.00 til $12.00 á dag fyrir þá„ sem útskrifast hafa
Vér veitum yður fulla æfingu í meðferð og aðgerðum bifreiða,
dráttarvéla, Trucks og Stationary Engines. Hin fría atvinnu-
slcrifstofa vor hjálpar yður til að fá vinnu sem bifreiðastjóri,
Garage Mechanic, Truck Driver, umferðarsa'íar, umsjónar-
menn dráttvéla og rafmagnsfræðingar. Ef þér viljið verða
sérfræðingar í einhverri af þessum greinum, ,þá stundið nám
við HemphiH’s Trade Schools, þar sem yður eru fengin verk-
færi upp í hendurnar, undir umsjón allra beztu kennara.
Kensla að degi og kveldi. Prófskýrteini vaitt öllum fullnum-
um. Vér kennum einnig Oxy Welding, Tire Vulcanizing,
símritun og kvikmyndaiðn, rakaraiðn og margt fleira. — Win-
nipegskólinn er stærsti og fullkomnasti iðnskóli í Canada. —
Varið yður á eftirstælendum. Finnið oss, eða skrifið eftir
ókeypis Catalogue til freikari upplýsinga.
HEMPHILL TRADE SCHOOLS, LTD.
209 Pacific Ave., Winnipeg, Man.
Útibú að Regina, Saskatoon, Edmonton, Calgary, Vancouver,
Toronto, Montreal og víða í Bandaríkjunum.
pófaljóna þýðastur
þýtur um Frónið harða,
er hann Skjóni auðþektur
undir Jóni Skarða.
pá mætti og í þessu sambandi
minnast tveggja hesta, sem Grím-
ur Thomsen hefir kveðið um
snildarkvæði. pað er Sörli, sem
Skúli bjargaðist á og heygður er
á Húsafelli (Skúlaskeið) og Kóp-
ur, ,sem Sveinn Pálsson læknir
fékk léðan yfir Jökuísá á Sólheima-
sandi, svo hann mætti hjálpa konu
í barnsnauð, en áin þá hlaupin
fyrir skömmu og talin ófær með
öllu.
Bæði þessi kvæði eru þann veg
ort, að óhætt er öllum að lesa þau
og læra. pað spillir engum að
kunna þau. pað er áreiðanlegt.
Pað mætti nefna fleir dæmi um
ágæta hesta og reiðmenn, sem tök-
in kunnu á þeim, þó að eg láti hér
staðar numið. En þessi dæmi
sýna þó það, að mönnum hefir ekki
þót ómerkilegt að færa það og því-
um líkt í letur, og yrkja út af sum-
um atburðunum snildarkvæði.
Siíkir menn hafa fundið, hvað
hesturinn er .samgróinn okkur ís-
lendingum og ómissandi, og þjóð-
inni eflaust ánægja að á lofti væri
haldið frægðarsögum gæðingsina
og ágætum kostum hans.
pess vegna er síst að furða, þó
að hestsins hafi verið minst í
vísnagerð þjóðarinnar. þegar ;svo
má að orði kveða, að mikill hluti
þjóðarinnar sé þeirri gáfu gæddur,
að mega binda orð sín í rími og
rnæla af munni fram í stuðlum og
hendingum.
pað hefir lengi verið á vitorði
alþýðu, að þeir hlutir geymdust
lengi og þær minningar fyrndust
síðast, er ljóðfestar voru. Og á
meðan því verður ekki hrundið að
íslendingar séu hagmæltasta og
ljóðelskasta þjóðin undir sólunni,
þá er síst að undra, þó að hesta-
vísurnar lifi á vörum alþýðu og
bergmáli landshornanna á milli.
Ekkert skal eg um það fullyrða,
hvenær byrjað er að kveða hesta-
vísur. pað er fræðimanna að
grafa það upp. pó þætti mér
trúlegt að aðallega byrji það með
Stefáni ólafssyni, eða um hans
daga. En síðan hafa hestavísur
verið kveðnar á öllum tímum og
alt af bætist við þær með hverju
ári.
Vitanlega eru hestavísur sömu
lögum háðar og aðrar alþýðuvísur,
að þeim einum skolar á land til að
geymast og lifa á vörum þjðóárinn-
ar, sem snjallar eru og hafa auk
orðfiminnar í sér fólginn þann
sannleik, er við á, á öllum tím-
um.
pað hefir aldrei þurft að benda
alþýðu á ágæti vísnanna, hvorki
hestavísna né annara, er hún tek-
ur ástfóstri við. Hún hefir
vanalega sjálf fundið hvar feitt
var á stykkinu. Dómgreind henn-
ar hefir aldrei skeikað í því efni.
Léttmetið hefir gufað upp og
gleymst, en kjarninn og snildin
hefir geymst. pess vegna er ó-
hætt að trúa því, að landshorna-
stökurnar og þær, sem allir kunna,
hafa eitthvað til síns ágætis. Sú
vísa, sem víða flýgur og fjöldinn
hendir á lofti, lærir og raular,
hún er góð.
Og góð vísa er aldrei of o£t
kveðin.
pó að flestar hestavísur Stefáns
í Vallanesi séu lítt þektar-nú, eins
og eg drap á áður, þá hefir hann
þó kveðið eina stöku, sem margir
kunna enn og raula stundum.
Hún er svona:
Bylur skeiðar virkta vel,
— vil eg þar á gera skil —.
þýlur sanda, mörk og mel,
mylur grjót, en syndir hyl.
Hér er önnur eftir Stefán, og
heyrði eg hana stundum raulaða
austur í Múlaþingi í ungdæmi
mínu:
Láttu hlaupa hestinn þinn —
hér er strax til reiðu minn.
pú ef sigrar, þraut eg finn,
en þykist mikill ef eg vinn.
Ætli að sami hugsunarháttur-
inn sé ekki að nokkuru ríkjandi
enn: að þykja vænna um að hest-
urinn, sem maður hleypir, haldil
götunni, þegar riðið er í köpp.
Eftir því þykist eg hafa tekið,
að beztu og lífseigustu hestavis-
urnar hafa þeir kveðið, sem jafn-
framt hagmælskunni og orðfiminni
eru hestamenn, og ekki nóg með
það, heldur reiðnlenn með lífi og
sál.
Sannur hestamaður og reiðmað-
Ur sýnir gæðingnum sínum alla
nærgætni. Honum er það yndi,
að hugsa sem bezt um hestinn.
Hann gerir það ekki af hálfum
huga, heldur heilum huga. Hann
gefur hestinum það bezta úr stál-
inu, dekrar við hann og talar við
hann eins og vin sinn. Öll slík
nákvæmni treysti srambandið
milli mannsins og hestsins, gerir
það innilegt og skilninginn glögg-
van þeirra í millum. petta finna
þeir báðir, maðurinn og hesturinn,
þvií:
milli manns og Ihests og hunds
hangir leyniþráður,
eins og Matthías hefir orðað það.
Manni, sem þann veg umgengst
hestinn sinn, verður hlýtt í huga,
þegar gæðingurinn leikur við
tauminn, spriklandi í fjöri og al-
tilbúinn að rjúka á sprettinn, þeg-
ar húsbóndinn óskar. Slíkur
rnaður er .sólarmeginn stundina þá,
og fylgir vonglaður skáldkonunni
“til Logalanda
þar sem eldurinn aldrei deyr
og allar klukkur standa.”
pví hann skilur eins og hún,
að
"þegar dýrið dillar sér
drottinn, það er brot af þér.”
Á slíkum stundum liggur hag-
mælskan ekki á liði sínu. pá
munu þær fæðast og vera kveðnar
fullum rómi margar af snjöllustu
hestavísunum okkar.
Mér finst sist fjarri, einmitt í
þessu samlbandi, að nefna tvo menn
til sögunnar, er uppi voru samtím-
is og margir muna eftir.
i pað eru þeir, Páll Ólafsson og
Jón Ásgeirsson, eða Jón frá ping-
eyrum, eins og hann mun tíðast
nefndur. peir hafa kveðið mesta
fjölda af hestavísum, enda óhætt
að telja þá jafnsnjailasta af sam-
tíðarmönnum siínum á siíka ví.su.
peir voru báðir hestavinir, og reið-
menn meðan þeir voru í fullu
fjöri, það ber öllum saman um,
er báða þektu. peir kunnu tökin
á hestum sínum, skildu skaplyndi
gæðinganna og hvorugur þeirra
skammaðist sín fyrir sopann.
Hestavísur þeirra eru tvímæla-
laust jafn-beztar. par er ekki
um víxl að ræða, altaf leikið á
hreinum kostum. Hjá þeim er
léttur hrynjandi í hverju spori.
En vitanlega hafa fleiri kveðið
góðar vísur, ein,s og eg mun síðar
færa nokkurn sann fyrir, enda er
sitthvað að yrkja eina og eina
vísu góða. Páll og Jón ortu hvör
í s’ínu lagi, mesta fjölda af hesta-
vísum, einkum þó Páll, og undan-
tekningarlaust góðar, eins og þið
munuð bráðum komast að raun
um.
Eins og gefur að skilja, er sama
efnið í mörgum hestavísunum, þó
að kveðnar séu um ýmsa hesta víðs-
vegar á landinu og á ýmsum tím-
um. pó eru vísurnar næsta ó-
líkar, sumar að minsta kosti, þó
að þær hafi eiginlega það sama að
segja. í því liggur listin að
hagyrðingarnir segja frá því sama
hver á sína vísu. pó að þeir
séu t. d. að segja frá skörpum
.skeiðspretti, og einmitt það er
efnið í fjöldanum af hestavísun-
um, þá syngur þar hver með
isínu nefi, og lýsir ssínum hesti og
því yndi, er hann hefir af honum.
pess vegna verða vísurnar ólíkar.
— Eg skal skýra þetta betur með
nokkrum vísum hér á eftir.
Mörgum reiðmanninum hefir
þótt það yndi í góðu veðri að kveld-
lagi, þegar logar í götunni þar
sem gæðingurinn þrumar á skeið-
inu, enda er þess oft getið í hesta-
vísunum.
Og nú .skuluð þið taka eftir
hvernig hagyrðingunum tekst að
sérkenna þetta út af fyrir sig, svo
að vísurnar verða þó hver annari
ólík.
Jón á pingeyrum kveður svo:
Veikir tál þá létt er loft,
leikur þjálum fæti,
kveikir bál á undan oft,
eykur sálar kæti.
Páll ólafsson kveður svo um
Bleik sinn:
Eykur Bleikur sprett á sprett,
spyrnir við af afli,
um harðar urðir líður létt,
logar á hverjum skacfli.
Og um Gránu, reiðhross ágætt,
kveður Páll líka:
Hleypur geyst á alt hvað er,
undur reist að framan.
pjóta’ upp neistar þar og hér;
— þetta veiztu’ að er gaman.
Stefán Vagnsson, ungur bóndi
á Flugumýri í Skagafirði, kveður
svo:
pykir heldur harðsnúinn,
hræðist keldu’ ei neina.
pegar kveldar klárinn minn
kveikir eld við steina.
Og annar bóndi í Skagafirði,
Sigtryggur Jóhannesson í Fram-
nesi, kveður svo um hest, er Reyk-
iur heitir og kunningi hans á:
Hestinn Reyk eg röskan tel,
reiðar smeikur ei við él.
Blakkur kveikir bál á mel;
ber sig feykilega vel.
Allar þessar vísur segja eigin-
lega það sama þó eru þær næsta
ólíkar. prjár alf þeim eru hring-
hendur, og þó er Kreimurinn
langt frá því að vera hinn sami.
Svona geta þeir leikið sér, sem mál
og rím hafa á valdi sínu. fs-
lenzkan er þeim eftirlát, sem með
‘hana kunna að fara. peim sem
tökin kunna á henni, verður sjaldn-
ast orðfátt.
pá þykja það oftast framtaks-
góðir hestar og viðbragðssnarpir,
,sem skyrpa skeifunum undan sér,
þegar þeir rjúka á sprettinn, og
gleymist hagyrðingunum ekki að
segja frá því.
Sigurjón Kristjánsson, sem fyr
er nefndur, kveður svo um jarpan
■skeiðvarg:
pyrlar grjóti’ og mald í mökk,
mjög á spretti snarpur;
þó ei öðrum endist stökk
ált af skeiðar Jarpur.
pá er og ein hér í líkum anda,
‘kveðin á Mosfelllsheiði fyiir
nokkrum árum. En Mosfells-
heiði, þótt ljót sé, hefir upp á
sæmilgan veg að bjóða, svo að
mangur gleymir þVí, hvað hún er
leiðinleg, þegar gæðingurinn gerir
sitt til þess að stytta leiðina:
Mosfellsheiði 'hefir um ,sinn
hrundið leiðindunum . . .
Fállega skeiðar Fálki minn
fram úr reiðhestunum.
Hagyrðingurinn er jafnan fljót-
ur til svars, þegar að honum finst
að orðstír reiðhestsins sé hallað.
Jón á pingeyrum átti reiðhest á-
'gætan, er nefndur var Léttir, og
reið Jón honum stundum ógætilega,
er ihann var við skál. Eitt sinn
er Jón var að ríða af stað, einhver-
staðar frá ölvaður nokkuð, sagði
maður við hann hæðnislega: “Jón
nú dettur Léttir-” Jón leit við
manninum og mælti af munni fram
'samstundis:
Pað er mas úr þér, vinur,
þetta: “Léttir dettur!”
Aldrei rasar reiðskjótur
rétt á sprettinn settur.
Jón hleypti af stað, en sagan
getur þess ekki, að Léttir hafi
dettið, hvorgi þá né endrarnær.
Annars finst mér síst fjarri að
hnýta hér aftan við ví,su einni,
sem kveðin er um Jón á pingeyrum.
Hún bregður upp dálítilli mynd
af reiðkænsku Jóns og kostum
gæðingsins, svo ekki er um að vill-
ast hver ríður svo geyst um hér-
'aðið:
Stynur Frón með stórhljóðum
stáls við skóna harða,
• þegar Jón á pingeyrum
þeysir Ijóni gjarða.
Mundi borga $5
fyrir hverjr flötku
Ef sjúkt fólk vissi hvað Tanlac
gerði mér gott, mundi það aldrei
vera án þess, segir Winnipeg-
maður.
“Ef að fólk það, sem mist hefir
traust á heilsubót, að eins vissi
hvað Tanlac hefir gert fyrir mig,
mundi það ekki 'hika við að borga
fimm dali fyrir flöskuna,” sagði
Arthur C. McBahiI, rafurmagns-
fræðingur sem heima á að 795
Wellington Ave., Winnipeg, Man.
Fyrir tveimur mánuðum eða svo,
var heilsu minni svo illa farið, að
eg hélt sannast að segja að mér
sem seld voru í lyfjabúðum, en alt
mundi ekki batna framar.
“Eg hafði alt af verið veill síðan
eg fékk “flúna” og upp úr henni
lungnabólgu fyrir þrem árum. Eg
held eg hafi reynt flest meðul,
kam fyrir ekki. Matarlystin
þVarr með öllu og maginn lenti í
þá óreiðu, að mér þarð ilt af öllu
sem eg neytti, hversu auðmelt, sem
það annars var. Líkaminn var
allur svo veiklaður, að eg hafStó
blátt áfram enga von um bata.
Vinur minn einn ráðlagði mér að
reyna Tanlac. Eftir að eg hafði
lokið úr þriðju flöskunni, var mat-
arlystin komin :í eðlilegt horf og
meltingin orðin hin ákjósanlegasta.
Eg fann áhrifin af 'Tanlac út í
hvern einasta fingurgóm. Nú er
eg orðinn hraustur eins og hestur
og á þetta alt töfralýfinu Tanlac
að þakka.”
Tanlac er selt í flöskum og fæst
í Liggett’s Drug Store, Winnipeg.
pað fæst einnig hjá lyfsélum út
um land; hjá The Vopni iSigurðson
Limited, Riverton, Man., og The
Lundar Trading Company, Lundar,
Manito'ba. .
Hringur skundar skeiðið á,
— skaflar sundra klaka —,
syngur grundin, svellin blá
Jón Pétursson, bóndi á Nauta-
búi í Skagafirði, kveður svo um
reiðhryssu sína, er ágæt þótti:
Skjóna fætur fima ber,
frónið tætir harða;
skóna lætur lausa’ af sér,
ljónið' mæta gjarða.
Og annar Skagfirðingur, Ólafur
í Húsey, grípur líka till hring-
hendunnar, þó að hann s'leppi að
frumlykla hana. Hann kveður
svo:
Skurkar á söndum skjaldan seinn,
■skeifnabönd vill losa,
mín þó höndin hafi‘ ei neinn
harðan vönd á Rosa.
Ólafur þessi va(r hestamaður
góður, átti kyn gott og ól upp
marga gæðinga. Hann gaf
hestunum nöfn eftir því, hvernig
viðraði þegar þeir fæddust. T. d.
Rosi þessi var kastaður í rosa-
veðri.
— Ekki verða hagyrðingarnir í
vandræðum, þegar þeir lýsa lall-
egum skeiðspretti. Og þó að
olycur finnist í fljótu bragði, að
fallegur skeiðsprettur sé að ein.s
fallegur skeiðsprettur, þá er þó
dálítið ó'líkt, hvernig þeir koma
orðum að því.
Jakob Frímannsson frá Torfa-
læk í Húnaþingi, dáinn fyrir
nokkrum árum á Vífilstaðahælinu,
kveður svo:
Herti Kuldi Ihófasiátt.
— Héðins- buldi í -eiði —.
Grjótið muldi’ hann gríðarsmátt,
götuna þuldi á skeiði.
PáU Ólafsson kvað svo um
Bleik sinn:
V
Kastaði grjóti fótum frá,
fjölga tóku sprettir;
hamra-beltin hermdu þá
hófasláttinn ettir.
Sigurjón Kristjánsson, Krums-
hólum, kveður svo um Ihryssu:
Fráneyg Gletta fótanett
fetar létt um grundir;
þvitum skvettir, þrífur sprett
þegar slétt er undir.
En það þurfti ekki að vera slétt
undir, þar sem Páll ólafsson
hleypti Ljónslöpp:
Hún er viss með ihvergi að hnjóta
hvað þá falla,
þó hún missi þriggja fóta,
og það í halla.
— pað þótti þeim mörgum gam-
an reiðmönnunum að láta hestinn
sinn liggja á skeiði fram úr bráð-
léttum hlaupagikkunum, og er ekki
laust við að drýginda nokkurra
kenni hjá hagyrðingunum, þegar
þeir segja frá því á eftir.
Páll Ólafsson bregður upp nota>-
legri mynd af slíkri kappreið:
Undan Sleipni, Ótrauður
altaf lá á skeiði,
svo hann Björn varð sótrauður
svartur og blár af reiði.
Vísuna kvað Jason bóndi í
Lækjardfil í Húna^þingi, er Jón
reið þar hjá eitt sinn. »
Pað segja reiðmennirnir að aldr-
ei láti hesturinn jafn vel til kosti
sína eins og á hjarni eða ís; þar
eru báðir í essinu sínu, eldishest-
urinn og reiðmaðurinn og ekkert
fum á fótaburði eða taumhaldi.
pá stefna tvær sá'lir að sama marki
og renna í eitt. pess vegna
verður spretturinn snjall og listin
au&sæ.
Og þegar hagyrðingurinn ljóð-
festir slíkan sprett, grípur hann
til ihringhendunnar, því hann veit
hvað alþýðu kemur. Hringhend-
an hefir jafnan verið sá hátturinn,
sem alþýðan hefir haft mestar
mætur á, enda hefir einhver
mentamaður okkar talið hana feg-
ursta hátt í heimi:
Heyra brak og bresti má,
broddur klaka smýgur
hófa- vakur -haukur þá
hranna-þakið flýgur.
Kveður Jón á pingeyrum. En
Páll ólafsson kveður svo um
Gránu, sem fyr er nnfnd:
Mylur svellin kraftakná
klaka gellur flísin.
Hvellir smellir heyrast þá
hófar skellla á íisinn.
pá er og ein hér um sama efni,
kveðin á Suðurlandi, að því er eg
bezt veit:
sönginn undir taka.
Um Vakra-Brún sinn kveður
Páll Ólafsson þannig:
Hátt og títt var höfum lyft,
hvein í stinnum fönnum,
Brúns míns fljóta fóta-skrift
fjörug þótti mönnum.
Ekki lagði hann lmu skakt
— lengd á milli stafa
átján fet hafa isumir sagt,
sem það stigið hafa.
pessi seinni vísa, þótt hún sé
ekki lýtalaus, er sérstök og hæsta
merkileg, því af henni má ráða um
kosti Vakra-Brúns.' Hún segir
að klárinn 'hafi dregið 18 fet á
milli sporanna og munu þeir hest-
ar mega snjallir kallast og vel
vakrir, sem draga 9 álnir á skeið-
inu.
Vitanlega er þetta ekki eins-
dæmi. Séra Sigurgeir Jakobsson
prestur til Grundarþinga átti
jarpskjóttan hest afburða stóran og
gæðing mikinn. Eftir hann var
mælt eitt sinn, er hann hafði leg-
ið á skeiðinu á Eyjafjarðará og
voru það 18 fet á milli sporanna.
petta sagði mér í vetur Stefán
Stefánsson alþm. í Fagraskógi.
(Meira.)
Stórmerk tíÖindi
Stundum koma peir atburðir í lj6s í sögu leiklisfcarinnar, að peir
fikara fram úr öllu öðru, likt og blikviti í þrtoskasögu mannkynsins
Einn slikur atburður ©r rétt I þann veginn að gerast I þessari borg.
Endur og sinnum hefi eg átt þvi láni að fagna, að sýna leikrit, sem sva
Jiafö. verið veigamikii, að þau hafa náð töfravaldi á fólkinu. Sökum
minnar fyrri reynslu, þegar um sllka stórviðburði hefir verið að ræða,
vil eg leyfa mér að minna fólk á leikviðburð, sem ekki má vanrækja, og
sem útheimtir að se?ti verði trygð með nægum fyrirvara.
Hið óviðjafnanlega listaverk, sem eg er rétt I þann veginn að sýna,
* er “Aphrodite”, er sýnd var á Century Theatre I New York fyrir nokkru
og vakti þá fádæma hrifning að undrum sætti. Áður fór sýnign þessi
fram I París og var þar ekki um annað rætt lanigtímum Saman.
Eg hefi rétt lokið fullnaðarsamningum við þá herra, F. Ray Com-
stock og Morris Gest, er til þess leiðir að “Aphrodite” I allri sinni Aust-
urlanda dýrð verður sýnd á WALKER LEIKHÚSINU, vikuna, sem
hefst á mánudiagskveldið þann 3. oktélber, með aukasýningum á mið-
vikudag og lauigairdag.
Leikíélagsgestir, sem þekkja inn á hina feykilegu eftirspurn að-
göngumiða, þegar eitthvað mikið er um að vera, geta gert sér I hug-
arlund hvað gekk á, þegar “Aphrodite” var sýnd I New Yörk. Að-
göngumiða prangarar gengu svo langt, að selja einn aðgöngumiða
á $200 fyrsta kvöldið. — Samkvæmt blaða ummælum á leikurinn engan
isánn líka. Leikhúsið var troðfult á hverju kveldi alt leiktímabilið á
ienda og tugir þúsunda af New Yorkbúum urðu frá að hverfa.
Nú hafa þeir herrar Comstock og Gest gengið undir að sýna “Aphro-
dite” hér og eru 300 þátttakendur I leiknum, en J0 fögur sýningarsvið.
iPegar “Aphrodite” var sýnd I París. þá var leikurinn þegar viðurkend-
,ur, óviðjafnanlegur að áhrifum. Slðan hefir hann varið margsýndur I
New York, Chicago, Philadelphia og Boston og viðtökurnar átt engan
sinn líka. Hér verður leikurinn sýndur I allri sinni hátíðlegustu dýrð.
Póstpöntunum verður nú þegar sint. Sendið umslag með utaná-
,skrift yðar ásamt andvirði aðgöngumiðanna. Verð á kvöldin er: $1.10,
1$1.65, $2.20, $2.75 og $3.50. Miðvikudags og laugardags aukasýningor:
i$1.10, $1.65 og $2.20. Stjórnarskatturinn innifalinn I verðinu.
Eg ér sannfærður um, að sýning "Aphrodite” verður lang áhrifa-
mesti og merkasti atburðurinn 1 sögu þessa leikhúss, enn sem komið
ier. ’
E. H. BENSON, Manager
WALKER THEÁTRE.
Winnipeg.