Lögberg - 21.09.1922, Blaðsíða 2

W*, 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN
21. SEPTEMBER, 1922.
Sturla Þórðarson
Sjö alda afmæli
ur og náði honum á vald sitt, en
drap hann þó eigi. Viðskift-
um iþeirra lauk með bardaganum
á örlygsstöðum í Skagafirði (12-
Eigi verður því í móti mælt, að 38). par voru .þeir annarsvegar
marirhafa ágætir menn uppi ver- Sturla Sighvatsson og faðir hans
ið me ðþjóð vorri á ýmsum tim-|°g bræður, en hins vegar Gizur
um og ætti oss að vera bæði Ijúft porvaldsson og Kolbeinn ungi
og skylt að minnast slíkra manna,! Arnórsson, höfðingi þeirra Skag-
er nytsemdarverk hafa unnið og: firðinga. par unnu þeir Gizur
verið að öðru leyti sómi þjóðarinn-jfullan sigur. peir félluþar
ar sökum mannkosta og allrar báðir, Sighvatur og Sturla í or-
framkomu. Einn slfkra manna ustunni, en eftir hardagann lét
er Sturla pórðarson, skáldið og Gizur drepa hina sonu Sighvats
sagnritarinn, og stendur í þeim þrjá, en einn komst undan á
greinum, svo og að mannkostunVflotta- Sturla pórðarson var í
svo framarlega í flokki, að nær orustunni í liði nafna síns. Hann
engum má framar skipa þeirra komst undan á flótta í kirkju í
manna, er uppi voru á hans dög-| Miklabæ, og voru honum gefin
um. Nú vill svo til, að sérstök grið. En eigi mundi hann
er ástæða þess, að vekja mönnum gleyma þeim atburðum, er þar
minning þessa manns, þar sem á gerðust, og hvílíkt skarð þá var
þessu ári er sjö alda afmæli hans, höggvið í ætt þeirra Sturlunga,
Og er þá grein iþessi rituð að eins en eigi mundi honum þykja það
til þess, að minna á þenna hinn' en eigi mundi honum minna iþykja
merka sagnritara og s'káld hið það skarðið, er Gizur hjó í ætt þá
ágæta, en eingi er þess kostur í er ,hann vann það smánarverk, að
stuttri grein, að rita nákvæmlega hann drap Snorra Sturluson í
um æfi hans og ritstörf og skáld- Reykholti (1241), en hann mundi
s-kap. jSturla skoða höfuð ættarinnar,
Sturla pórðarson er fæddur 29. enua taldí hann sér skylt að
iúíí 1214.' Faðir hans var pórí-!"ef"a Snorra, ef þess mættí auðíð
verða.
Fyrir því
hann í
ur manna, en Gizur komst undan
á furðulegan hátt, þar sem hann
faJst í sýrukeri og varð eigi
fundinn. Gizur fór utan 1254
og kom eigi aftur fyr en 1258.
1255 var bardaginn á pveráreyr-
um. par börðust þeir porgils
skarði og Sturla við þá Hrafn
Oddson og Eyólf ofsa porsteins-
son. Sturla tók þeim stað hvar
þeir skyldu berjast, og gekk hann
í fyrstunni fram frá öðrum mönn-
um, og er porgils mælti við hann,
hví hann færi svo óvarlega, svar-
aði Sturla þessu: "Lát mig sjá
fyrir báti mínum sem auðit má
verða". porgils hljóp þá fram
til hans og sagði, að þeir skyldu
báðir saman vera. pau urðu
lok bardagans, að Eyólfur ofsi
féll, en Hrafn komst undan á
flótta. Sturla átti þá drjúgan
þátt í því, að hefna Halls tengda-
sonar síns og Flugumýrarbrennu.
Síðar sættust þeir Hrafn og
Sturla og héldu vel sættina.
pá er Gizur var orðin jarl á
fslandi, gerði hann Sturlu lendan
mann sinn. Sturla hafði ávalt
staðið fast á móti því, að konung-
ur næði undir sig goðorðum
Snorra Sturlusonar og gerði skip-
un í héruðum og næði völdum í
'andi, og bar því konungur þung-
an hug til 'hans. En er Sturla
sá að ekki var hægt að spyrna á
móti broddunum, gaf ihann upp
mótstöðuna ogsór ásamt öðrum
Hákoni konungi land og þegna
1262. Árið eftir neyddi Hrafn
Oddson hann til utanfarar, en þá
vildi svo vel til, er Sturla kom til
Noregs, að Hákon var úr landi
farinn vestur til Skotlands, og
kom eigi Iífs aftur. pað var því
Magnús konungur lagabætir, er
ur, elzti sonur Sturlu pórðarsori-| veroa. ryrir pvi er
ar í Hvammi og konu hans Guð-|sambandi við Órækju Snorrason,
nýjar Böðvarsdóttur, en bræður og fóru þeir herferð á hendur Giz-
pórðar voru þeir Sighvatur, höfð-'uri. °* fundust í Skálaholti, og
ingi mikill, og Snorri sagnrítar-'.h6fst >ar bardagi, en biskup fékk
inn frægi og skáld gott, höfund- stöðvað og varð griðum komið á.
ur fSr.orra-)Eddu og Heims-isú för varð Því árangurslaus og
kringlu. pórður bjó að Stað á ófriður var eftir sem áður. peir
ölduhrygg og var höfðingi mikill Gizur og Kolbeinn ungi gerðu
og goðorðsmaður. Hann átti.-G^ur og Kolbeinn ungi gerðu
frillu >á er póra hét, og áftu þau samband milli sín móti þeim Ó-
sex börn saman. Elztur barnanna, rækJ'u °2 sturlu> °B áttu ^
var Ólafur, kallaður "hvítaskáld", \ fur,d allir vi*5 Hvítárbrú, og skyldi
lögsögumaður og lærður vel. pá vera sáttafundur, en þar voru þeir
Sturla, er hér er nokkuð ritað um. Sturla og órækja sviknir og fang- hann hitti fyrir í Noregi, og
í fyrstu barnæsku ólst Sturla upp aíir- °^ fór sturia norður meðjþótt konungur sýndi honum fálæti
með ömmu sinni, Guðnýju Bör-!K°Ibeini og varð að heita utanförj fyrstu, iþá kom brátt þar, að
varsdóttur, og gað hún honum alt sinni- en KoLbeinn leysti hann frá^hann náði fullri hylli konungs og
fé eftir sig, en Snorri tók það alt >ví ,heiti' en let hann sverja eið,tók konungur hann íl ráðuneyti
í sínar hendur, og hafði Sturla þess, að aldrei skyldi hann í móti sitt. pessi sinnaskifti konungs
ekki af fénu. Sturla hefir ver-!Kolbeini vera, 'hv«r sem í mótijvoru mjög að þakka drotningu, er
væri og urðu 11 hinir beztu menn^talaði vel má]i Sturlu. Sturla
úr Vestfirðingafjórðungi að dvaldiþ á í Noregi til 1271, og
sverja eiðinn með honum.
pá er pórður kakali Sighvats
bá er hann var 17 ára son kom ut ^l íslands 1242, vildi sýndi henni alúð og vináttu. 1271
að aldri, lét faðir hans hann vera|hann ao von'um ná ríki og eign-!fór Sturla aftur út hingað með
um föður síns, sem var alt í hönd-;iögbók þá, er Járnsíða er nefnd,
Þjáðist í mörg ár af
Eczema.
' FRUIT-A-TIVES" HREINSUÐU
HÖRUND HENNAR
Pointe St. Pierre, P. Q.
"Eg þjáðist í þrjú ár af ill-
kynjaðri Eczema pótt eg leit-
aði ýmsra lækna, gerðu þeir mér
ekkert gott.
pá notaði eg eina öskju af
"Sootha-Salva" og tvær af "Fruit-
a-tives" og hendur mínar eru nú
hreinsaðar. Verkurinn er farinn
og ekki láti& á sé bera aftur.
petta álít eg undravert, þar sem
ekkert meðal hafði áður nein á-
hrif, unz eg notaði "Sootha-
Salva" og VFunit-a-itives", hil
undraverða ávaxtalyf."
Madame PETER LAMARRE.
50 askjan, 6 fyrir |2.5C', skerfur
til reynslu 25c. Hjá kaupmönn-
nm eða sent með pósti frá Fruit-
a-tives Limited, Ottawa.
iv mjög bráðþroska, Iþví að 13
vetra fór hann með goðorð foður
síns, og hefir því þá kunnað lög-
ekll af hendi að inna svo ungur,
kona hans kom og þangað til hans
og mat drotning hana mikils og
í sveit Guðmundar biskups Ara-|
sonar, er þá var á umferð meðium Kolbeins unga, svo og hefna
fjölda fólks í héraði pórðar, og
átti Sturla að skipa fólkinu á gist-
ingar og sjá um, að alt færi spak
föður síns og þeirra bræðra. Hann
og mun átt hafa þátt í samning
bókarinnar, og var bókin að
reið þá til fundar við Sturlu mestu samþykt á alþingi árið
p.'rðarson og skoraði á hann til eftin stur]a var þá iögmaður,
lega, og hefír það eigi verið,li,,veizlu- En Sturla færðist hinn fyrsti hér á landi, og var
vandalaust, því að fólkið var margt
og óspakt. Nokkru sííar var
Sturla riðinn við deilu milli föð-
mdan og kvaðst hafa unnið eiða
lögmaður yfir öllu landinu til
1276, er lögmenn urðu tveir, en
síðan yfir Norður og Vesturlandi
Kolbeini og vildi eigi rjúfa eið-
ana; svo var hann drenglyndur,
ur síns og Órækju S:>orra3onar, °^ má >° vita að hugur mundiitil ]282. 1277 skrifaði Árni
og er sætt var á komin fundust ^vetja hann, til að hefna Sighvats biskup porláksson konungi og
þeir bræður, pórður og Snorri, og!foðurbróður síns og frænda sinna, segir, að af Sturlu stæði minna
bundu það iþá fastmæium, að|er fellu í örlygstaðabardaganum,!gagn en yórf væri á> og þar
frændsemi þeirra og vináttaj°S svo þess, er þeir órækja voru'þyrfti rag fyrir að sja En
Dkyldi aldrei slitna, meðan þeir, sviknír við Hvítárbrú. En svo fór; p0rvarður pórarinsson skrifaði
lifðu háðir, og fór þá Sturla til ^ Kolbeinn að ástæðulausu bjó|konungi sama sumarið á þessa
Snorra í Reykholt, og var með Sturlu banaráð og sendi menn ^til j leií5 r "Á iþingi voru í sumar réðu
honum um sinn. jhöfuðs honum. pá þóttist, þeir Rafn og biskup, höfðu skamt
Sturla var a]Ia stund mjög rið- Sturla laus við eið- sinn og fylgdi 0k meðaIIagi skilvíst, að því er
inn við deilur ' SturIiingaaldar-jPorði dyggilega, unz pórður fór
innar. pá er Sturla Sighvats- utan 125C', og kom aldrei síðan til
son kom aftur úr utanför sinni íslands. pað ár var Sturla lög-jmálum undir biskups dóm ok
(1235) og ætlaði sér að brjóta jsögumaður, og hafði það starf á annara manna, þeirra er sýndist;
landið undir vald Hákonar kon-^b^di í tvö ár. af löréttumönnum nýttist lítit"
ungs Hákonarsonar, urðu fyrstu Pa er Porgils skarði Böðvars-j peim höfðingjum hefir því iþótt
viðskifti þeirra Sturlu Sighvats-, s°n kom út hingað 1252, til að.sturla atkvæðalítill um þessar
sonar og Snorra Sturlusonar o»|reka konungserindi, og koma ríkijmUndir, enda var hann nú farinn
órækju, sonar Snorra. SturIa,Snorra á konungsvald, fundust|að eldast og mæðast. En þess
pórðarson var í flokki Órækju, og >eir Sturla að Helgafelli og féll ber og að gæta, að hér áttu hlut
með honum var hann í Reykholti, jir»eð þeim heldur fálega, og sagði
þá er Sturla Sighvatsson sveik Sturla svo, að honum var óþokki
Órækju á fundi, er til sátta hafði mikill á allri skipun Hákonar kon-
sumum mönnum þótti; Iögsögu-
maðr var úgreiðr ok skaut flestum
að máli hinir mestu stórbokkar og
ofsamenn, og hefir Sturla viljað
komast hjá að skera úr málunum,
verið lagður, lét fara með hann'un£s °g viIdí draga porgils frá enda var honum von afarkosta
upp í Surtshelli og misþyrmakonungstrúnaði. Og er þeir
honum þar. Sturla pórðarson f<mdust nokkru síðar aftur, urðu
fékk engu um ráðið, en við engu!en?ar sættir milli peirra. Sturla
var honum hætt sjálfum, og varð, °« Hrafn Oddson bundust þá sam-
frá að hverfa. 1237 andaðist Jtökum og fóru að porgilsi í Stafá-
pórður faðir hans, og fékk Sturlaj1101^ °K ná^u honum á vald sitt,
þá Eyri í Eyrarsveit og tók vlð ^2 vqrð það að sætt, að porgils
af hvorumtveggja þeirra. Má
því vera, að hér komi fremur
fram varfærni og hyggindi af
^endi Sturlu, en heint skortur
einurðar og skörungsskapar.
1277 fór Sturla aftur utan,
dvaldi í Noregi um veturinn og
búi þar. Sama ár varð Snorri .skyldi fara með þeim að Gizuriihafði fulla ihylli konungs, og var
oX -fo-o ,',- i„_j; „x.i,..__ ..*;_______._ ' PorvalHsBVni r\n oi<»; _ktii_—i ..;* , - <., * _
að fara úr landi sökum yfirgangs
Sturlu Sighvatssonar, og hófust
þá viðskifti þeirra Sturlu Sig-
hvatssonar, og Gizurar porvalds-
sonar.^er mestur hofðingi var þá
porvaldssyni og eigi skiljast við
íyr en aðrir hvorir væru í helju.
pessa sætt bundu ;þeir með eið-
um. En porgils hélt ekki sætt
þessa, og varð iþetta ráð að engu.
a Suðurlandi. pá var svo mál-jUm veturinn eftir stofnaði Hen-
komið, að Sturla pórðarson fylti rekur biskup á Hólum til sátta-
fIckk nafna síns móti Gizuri. fundar, eigi gekk saman, því að
Hann var í Apavatnsförinni, þái)'eir Sturla svöruðu því, að þeir
er Sturla Sighvatsson sveik Giz- v'Idu eigi hafa konungsskipun á
lhéruðum- En loks sættust þeir
þó frændur Sturla og porgils
1253. Sturla seldi porgilsi sjálf-
dæmi fyrir Stafholtsförina, og
gerði porgils mikil fégjöld á hend
þá "herraður". Tvö síðustu ár
in sem hann lifði, var hann valda-
laus. Hann andaðist í Fagur-
ey á Breiðafirði 30. júlí 1284.
Leingstum æfinnar hafði hann
búið að Staðarhóli, og þangað var
lík hans flutt og jarðað (þar að
Péturskirkju Postula, er hann
hafði elskað mest allra helgra
manna.
(Sturla pórðarson átti konu pá
er Helga hét pórðardóttir, Narfa-
sonar. pau áttu fjögur börn.
Ingibjörg gift Halli Gizurarsyni
,og var þá að eins 14 ára. Síðar
a^no11"!; e,",Wf• °nUm Upp alIa «iftist hún VórU Porvarðssyni úr
h/l?_S "aÖIV- Peh bUndu Saurbæ- S-on-i tók Staðarhól að
þa^vmattu sma fastmælum, ogiföður sínum ,ifandi( var erlendis
MKAt i \ <>F THE SKIN
• _a hörundBfegurt5, er þrá kvenna og
fæst meö því a8 nota Dr. Chase'a
Ointmena. AU-konar húSsjOkdómar,
hverfa vfH notkun þessa meSals
og hörundiíi veröur mjúkt og fagurt.
F«est hja Öllum lyfsölum e»a frá
Edmanson, Bateð k Co., Limlted,
Toronto. ókeypls sýnishorn aent, ef
blaS þetta er nefnt.
i3r.Chase's
Ointmenf
endist það vel.
Sama árið sættust þeir Sturlá
og Gizur, og var það ráðið, að
Hallur Gizurson skyldi fá Ingi-
bjargar Sturludóttur. Gizur
hafði >á keypt Fluguraýri og
reist þar hú, og var þar brúð-
kaupið haldi með rausn mikilli.
En það hjónaband var stutt, því
þá er boðsmenn voru á burtu farn-
ir, komu óvinir Gizurar, lögðu
eld í bæinn og brendu. Foringi
brennumanna var Eyólfur ofsi
Porsteinsson. par létust allir
synir Gizurar, Hallur, ísleifur,
Ketilbjörn, svo og Gró kona hans
Alls lézt þar hálfur ÍvW*« Z °SeKJU OTSa "e J
par halfur priðji tug- gang, og aldrei reyndi hann
í góðri virðingu ÖM_ Magnúsi
konungi og var "herraður". pórð-
ur varð hirðprestur Magnúsar
konungs, en Guðnýju átti Kálfur
Brandsson, Kolbeinssonar
Sturla pórðarson verður ágæt-
asti maðurinn, sem uppi var á
Sturlungaöldinni og sögur fara
af. Hann stendur hreinn fyrir
augum vorum innan um allan
saurugleik aldarinnar siðspill-
inguna, grimdina, undirferlið, ó-
orðheldni, eiðrof og fjárdrátt
sviksamlegan. Hann var frið-
samur og sáttfús og sýndi aldrei
oðrum að ósekju ofsa né yfir-
sölsa undir sig ríki annara né
eignir. Hann var tryggur vin-
ur vina sinna, og aldrei rauf
hann að fyrra bragði orð né eiða.
I Eingi styrjaldar maður var hann,
I en þó fullhugi. Hann var
hreinlífur um kverinafar, og eigi
hafði hann frillur neinar, svo sem
höfðingjum var títt á þeim d»g-
um, og hefir hann verið ágætur
eiginmaður konu sinni og góður
faðir börnum sínum. Hann
var vitsmuna maður hinn mesti
log fróðleiksmaður mikill í sögu og
| skáldskap Svo sagði pórður ka-
kali við hann að það
i væri sér sagt, að hann væri mest-
[ur maður og vitrastur í þeim
sveitum af hans frændum. Sá,
er setti saman Sturlungusafnið,
kveður svo að orði um Sturlu:
"ok treystum vér honum bæði vel
til vits ok einarðar at segja frá,
því at hann vissum vér alvitrast-
an ok hófsamastan," og er það
góður vitnishurður af manni, er
var Sturlu samtíða og þekti hann,
enda er það efalaust, að Sturla
hefir verið skarpvitur og djúp-
hygginn og jafnframt óhlutdræg-
ur sem söguritari. Hann var
,talinn forvitri og draumspakur.
pá er pórður Narfason, er síðar
varð lögmaður (1296—1297;
j 1300), var með Sturlu einn vetur
II Fagradal, þá var það eitt sinn,
\ að einn af frændum pórðar kom
þahgað á skipi, en er han.i fór
j heimleiðis, gerði á veður mikið, og
ugðu menn, að hann mundi týn-
ast, og var póður mjög hugsjúk-
ur um frænda sinn. pá mælti
Sturla: "Vertu kátr, p'tðr,
ekki mun Bárður frændi þinn
drukna í þessari ferð." Nokkru
síðar um vorið tók Bárður sótt.
pá spurði pórður Sturlu, hvort
Bárður mundi standa upp úr sótt-
inni eða eigi. "Skil ek nú", seg-
ir Sturla, "hví þú spyrr þessa, en
jfá mér nú vaxspjöld mín," lék
hann þar að um hríð. Litlu
j síðar mælti (Sturla: "úr þessarí
sótt mun Bárður andast," og svo
ivarð. Um morguninn, er ör-
Iygstaða bardagi vat ¦*> daginn
f eftir, spurði Sturla Sighvats-
son nafna sinn pórðarson, hvort
hann ætlaði, að þeir Kolbeinn og
Gizur mundu koma a.5 sunnan.
Sturla kvaðst það ætlá, arf þeir
kæmu. "Hvat drevmdi þik,"
rsegir Sturla Sighvatsson. "Mik
. dreymdj" segir hann, "at ek var
,í Hvammi á föðurleifð minni, ok
^þar várum vér allir fyrir handan
>á upp frá Akri; kross stóð hiá oss
á Holtshnjúknum, hár ok mikiP.
jpá þótti mér hlaupa skriða úr
(fjallinu mikil, ok var smágrjót
eitt alt, nem aeinn steinn, hann
, var svá mikill sem hanfar hlypi
at oss, ok þótti mér unJir verða
^margt várra manna, ok margt
^komst undan, en Vigfús Ívar3scn
,kenda ek at undir varð, en þá
vaknaða ek." Sturla Sighvats-
l son svaraði: "Opt verðr s 'eipr
, í svefni." — Vér hljótum að dáðst
að Sturlu pórðarssyni sökum still-
ingar hans, samvizkusemi, óhlut-
I drægni, vitsmuna og annara
mannkosta, er hann var gæddur,
og hann verður oss kærastur allra
þeirra manna, er þá voru uppi,
og teljum vér hann sóma þjóðar-
innar og einn hinn hezta íslend-
ing, er vér skoðum hann sem
mann að eins, en þá er hitt ótalið,
hvílíkur nytsemdar maður hann
var sem sagnritari, og að hann
var skáld eitt hið bezta, er uppi
hefir verið á landi voru.
Sögurit Sturlu pórðarsonar,
eru þessi:
1. OLandnáma. Svo segir I
Finnur prófessor Jónsson, að hér
sé varla um sj'álfstætt sögurit að;
ræða, heldur hafi Sturla að eins
aukið f rumritið möð; ættartölum J
og smásögum um hitt og þetta. \
petta rit Sturlu er til, og er nefnt
Sturlubók. Finnur prófessorj
telur líkindi til, að Sturla hafi j
skeytt Kristnisögu aftan við Land-
námu og farið með hana á líkan
hátt.
2. íslendingasaga (Sturlunga-
saga) í ritsafni því hinu mikla,
er nefnt er Sturlunga, og hefst
rit Sturlu á sögu afa hans Sturlu
í Hvammi, og er sagan óslitin að
dauða Snorra, eða til 1241; og
hafa sumir ætlað, að saga Sturlu
endi þar, en dr. Finnur ætlar, að
sagan nái alla leið til 1260 eða
rúmlega það. Saga Sturlu má
með réttu heita íslendingasaga,
og er langmerkasta ritið í öllu
safninu.
3. Hákonarsaga Hákonarson-
ar gamla, Noregskonungs. pessa
sögusamdi Sturla á árunum 1263
—64 éftir áskorun Magnúsar
konungs, þegar eftir dauða Há-
konar konungs. Sagan er sam-
in af mikilli snild og er eitt hið á-
reiðanlegasta sögurit.
4. iSaga Magnúsar konungs
lagabætis, samin um 1280. Af
henni eru ekki nema tvö lítil brot.
jþað er hin síðasta saga um nor-
| rænan konung, og lýkur þar hin-
um mikla sögubálki íslendinga
um konunga í Noregi.
pað væri óbætanlegt skarð í
sögu íslands og Noregs, ef Sturla
hefði eigi ritað sögurit sín, og er
mikils um vert, hversu vel og ná-
jkvæmlega hann segir frá og á-
j reiðanlega. petta starf hans
j verður varla metið og þakkað,
i svo sem vert væri.
pessi eru kvæði Sturlu pórðar-
eonar:
1. pverárvísur, um bardag-
ann á pverárgrund í Eyjafirði 19.
júlí 1205. Kvæðið er ort til
porgils skarða, en ekki er annað
til en þessi vísuhelmingur:
pik sák, pórgils vekja
þingmót Heðins snótar;
járnfaldinn gekk aldar
oddr í ferðar broddi.
2. pórgilsdrápa, erfidrápa um
pórgils skarða (d. 22. jan. 1258).
Úr þeirri diápu eru til þjár vls-
ur:
3. Hrynhenda, kvæði um Há-
kon konung Hákonarson, ort
1263, eitt hið glæsilegasta kvæði
að fornu. Til er 21 vísa. par
í er þetta:
Norðr líkar pér alt at auka
yðart vald um heiminn kalda,
gegnir munu því firðar fagna,
fjörnis alfr, und leiðarstjörnu;
þengill hefir þar annarr engi,
alvaldr, en þú ríki haldit,
lengra reiða þjóðir þangat
þína dýrð en röðull skíni.
4. Hákonarkviða eða Hákon-
armál, hefir verið sextugt kvæðf,
og eru til 42 vísur. petta <set
eg til sýnis:
Flugu hræleiftr
at hjararleiki
geigurlig
á Gauts himin;
en randalfr
rifandi fór
böðvarský
blóðs eldingum.
5. Hrafnsmál, kvæði um Há-
kon konung, ort 1264, og er alt
til. 1 því kvæði kemur sérstak-
lega fram hin frábæra og óvið-
jafnanlega braglist skáldsins
par í er þessi vísa:
Glumdi á gjalfrtömdum
Gestils skeiðlhestum
eldr of allvaldi
ægis nafnfrægjum; ->
skein af skautvönum
skeiðum brimreiðar 7 f
/sól of sigdeili
snotran óþrotlig.
6. Hákonarflokkur, drápa með
dróttkvæðum hætti um Hákon
konung, ort 1264, og eru til 11
vísur.
7. JKvæði um Magnús konunjj
Hákonarson, lagabæti, dróttkvætt
og eru að eins til tvær vísur.
;Annars segir í Sturlungíu, a$
[Sturla hafi ort mörg kvæði um
Magnús konung, en efasamt mun
vera að svo hafi verið.
8. Sturla orti og 2 kvæði um
Birgi jarl Magnússon, en ekkert
er til af þeim kvæðum.
í Sturlungu «ru fjórar lausa-
vísur dróttkvæðar eftir Sturlu.
Að Iokum vil eg endurtaka það
að Sturla pórðarson vildi, að fs-
lendingar héldu hinu forna frelsi
sínu og réðu sjálfir sér og landi
sínu, og stóð fast á móti því, að er-
lendur konungur næði landinu á
vald sitt.
íslendingar minnumst þessa á-
gæta landa vors 28. júlí 1914.
—Almn. hins ísl. pjóðvfé.
Jón Janusson.
COPENHAGEN
Munntóbak
Búið til úr hin-
um beztu, elstu,
safa - mestu tó-
baks blöðum, er
ábyrgst að vera
algjörlega hreint
Hjá öllum tóbakssölum
Þetta er tóbaks-askjan sem
hefir að innirialda heimsin
bezta munntó!-?k.
""^"•ttl-OM MU.,M,,ní O.BIC.IO"'"""
ffl»
ESGlLLETTToMPANYLlHlTg
- **• TOKQHTO.CAMA-A ^T^
Fréttarítarinn í Markerville.
pað er þá loksins leirskládið
hann Jónas J. Húnford, sem eg á
tal við. Ja, ekki var við góðu
að foúast, og sannarlega er hann
ekki þess virði að vera rétt kjafts-
högg af ærlegs manns hendi. —
Eg að eins vil minna lesendur
greinar minnar 17. ág. s. 1. í Lög-
berg, sem þó vitanlega hlýtur að
vera öllum í fers'ku minni, sem stíl-
að var til þessarar makalausu
persónu, að þar var ekki tekið
til íhugunar eitt einasta orð eða
setning úr fréttum hans. Heldur
eingöngu úr forsmáninni til mín
og annara, sem knýtt var aftnan
í hans svo kallaða fréttabréf, og
verður höfundinum til ævarar.di
skammar lífs og liðnum. Einnig
tilfærði eg orðrétt alt "skítkast-
íð" og vitfirringvaðalinn, sem
engum heiðvirðum manni var
sæmandi að láta á prent frá sér
fara, og því síður nokkru blaði
að flytja. Og yfirgengilegt var
það að Heimskringla skildi ekki
slá stóru striki yfir þenna argvít-
uga þvætting, og frelsa þannig
gamla fréttasnattann sinn frá
stórhneiksli. Og í annan stað
sýna að hún væri annað meira
og betra til almennings, en að
vera saurblað. pví eins og eg
tók fram, þá kom þetta fréttum
alls ekkert við. Nú sárskamm-
ast hann sín, hann skepnan í
Hkr. 6. iþ. m. En af imynduðu
stærilæti, fyrir það að hafa verið
snatti í 25 ár, sem auðvitað þurfti
hvorki heila eða hugsun til, að
eins ofurlítið af vandvirkni, þá
nær hans verri maður yfirráðum,
og ryður nú á mig þeim ósköpum
af skömmum, að slíks eru fá dæmi
sem betur fer. Og svo er hann
að reyna að klína sumu af vand-
ræðum sínum á Hkr., að hún hafi
prentað alt vitlaust fyrir sér,
og upp af því megi hann nú súpa.
Já, vesalingurinn, hann átti þó
sannarlega annað skilið fyrir
góða smalamensku.
0
Efalaust er það og verður
þessi Húnford einn (sem vill stela
af mér allri æru ef gæti), sem
ber mér það á brýn, að eg í rit-
verkum mínum fari í kringum
málefnin eins og "köttur í kring-
um heitan graut". Heldur mun
það vera hinsvegar, að eg hefi
gengið helst til hreint og beint
að verki og fyrir það aflað mér
bæði vina og óvina.
Ekki dettur mér í hug að nefna
nafn sk'áldsins, sem helzt til lengi
hefir verið þvætt um, í sambandi
við jafn illvígan ræfil og hér á hlut
Pð máli. pað er eins langt
þeirra í milli að andlegu atgervi,
sem austurs og vesturs. Og því
skáldinu mesta vansæmi. •
Svo að endingu vill þessi snatti
fara að leggja mér lífsreglur. Já,
drottinn minn! pá kemur nú ekki
ráð úr refshala, eða hitt þó held-
'ur. pað er ofmikill helgidóm-
ur að setja hér vers eftir Hallgr.
prest Pétursson. En flónið
hafði tvær hendingar hans fyrir
"Motto", sem ekkert kom málinu
við. pví hér um bil allir Vest-
ur-fslendingar þekkja minn penna
málróm — ef svo mætti að orði
komast . —En versið er svona:
"Lætur hann logmál byrst
lemja og hræða,
eftir það fer hann fyrst,
að friða og græða."
Undarlegir geta mennirnir ver-
ið. petta virðist hafa vakað fyr-
ir blessaðri skepnunni. Fyrst
að ausa yfir mig öllu því níði sem
hans vesæla sál fær saman hnoð-
að, og kalla mig "Lalla" í öðru
hverju orði, sem eflaust á að
merkja alt annað en vinagælur.
Síðan að græða öll sárin, og setja
bráðum sjötugan drenghnokkann
á kné 9ér.
ipú veist það ekki Húnford
minn, hvernig sá maður þyrfti
að vera, sem réðist í að knésetj'a
mig.
Hann þyrfti að^ vera góður
maður með göfuga sál, einlægar
og hjartanlegar tilfinningar. peim
manni mundi eg þola flest, og
hans áminningum fylgja, þó gam-
11 sé orðinn. |
En eftir rithætti (þínum að
dæma þá átt þú ekkert af þess-
um kostum, pér vildi eg
standa sem lengst burtu frá, og
eíga þig sem óvin en ekki vin.
því ekkert er skaðlegra í heimi
þessum en að gera slæma menn
sér að vinum.
Á nú þetta nokikuð skylt við
það að fara í kringum málefnið
eins og köttur /í kringum heitan
graut? Eg held ekki. Og svo-
mátt þú nú Húnford minn fara
í friði, og eg vildi Ihelzt a5
þú kæmir aldrei fyrir ærlegra
nianna sjónir.
Lárus Guðmundsson
Frá íslandi.
Síldaveiðigkipin eru nú öll lögð
út, og hefir lítið eitt vefóst af
síld á Siglufirði og Akureyri.
Austanlands hefir nokkuð veist.
Guðjón Samúelsson bygginga-
ráðunautur rílkisins var nýlega
hér í bænum, til þess að gera á-
ætlun u.m götuskipun bæjarins
samkvæmt ákvæðum Alþingis um
skipulag bæja. Lét hann vel
yfir húsaskipuninni hér í bænum
og taldi tiltölulega lítils við
þurfa til lagfæringar. Um fyrri
helgi lagði hann af stað 'landveg
til Reykjavíkur og með honum
Sigurður Guðmundsson skóla-
meistarL
'Landsbankaseðlarnir «ru aftur
komnir í umferð.
pættir úr sögu Eyjafjarðar á
fyrri hluta 19. aldar hefir Hall
grímur Hallgrímsson sögumeist-
ari ritað í Dag og gefur út sér-
prentaða. Mjög fróðlegir
þættir, efnið unnið úr skýrslum
embættismanna sem liggja í Kaup
mannahöfn, og geyma feikna
fróðleik.
Nýreist er kirkja á Fjarðar-
öldu við Seyðisfjörð. Var Vest-
dalseyrarkirkja rifin og efnið not-
að í nýju kirkjuna.
Flokkur enskra leikenda er
kominn til bæj'arins til þess að
kvikmynda hina frægu sögu eft-
ir Hall Caine: Týndi sonurinn,
sem fer fram hér á landi.
Styrkur
Styrkur vöðvanan er ekki sama
og tauga styrkur. Af þessari
ástæðu, þjáist fólk oft, sem lítur
vel út, af taugabilun, svefnleysi
og geðstygð, eru einkenni tauga-
veiklunar, ásamt meltingarleysx
og þreytutilfinning.
Lesið þetta bréf frá Ontario-
manni:
Mr. W. L. Gregory, Charles St.
E. Ingersoll, Ont., skrifar:
"Eg hafði þjáðst lengi af melt-
ingarleysi og stýflu. Stndum
fylgdu þrálátir verkir í maganum,
ásamt svefnleysi. Eg var orð-
inn svo bilaður, a Seg gat ekki
stundað vinnu mína nema með
höppum og glöppum. pá fór eg
að nota Dr. Chases Nerve Food og
hlaut af því mikla blessun. Melt-
ingin komst skjótt í gott lag og
svefnleysið ásótti mig ekki leng-
ur * Eg hefi mælt með Dr. Chas-
e'o Nerve Food við marga vini
mína, sem taugaveiklaðir voru á
líkan hátt og eg, og þeir hafa allir
fengið heilsubót.
Dr. Chase's Nerve Food 50 cent
askjan, hjá öllum lyfsölum, eða
Edmanson, Bates & Co., Limited,
Toronto.