Lögberg - 08.03.1923, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. MARZ 1923
BU. 7
Reyndi þær og varð
ánægður.
Michel Roy, segir frá hve Dodd's
Kidney Pills læknuðu hann.
Quebec maður, sem þjáðist aí
gigt í mjöðmum og baki, skýrir
frá hve mjög sér hafi batnað
af Dodd's Kidney Pills.
Lac etchemin, Que., 5. marz
(Einkafregn). “Haustið 1920,
þjáðist eg svo isár af gigt í mjöðm-
um og baki, að eg fékk iðuglega
hvorki hreyft mig úr stað á daginn
né sofið á nóttunni. Eg ákvað
að reyna Dodd’s Kidney Pills og
sé ekki eftir þv.” —
Mr. Miöhel Roy, velmetinn borg-
ari, gefur ogan skráðan vitnis-
burð. Hann segir vegna þeirra
er líkt istandi á fyrir og sér, vera
beinlínis knúður til, að gera þessa
yfirlýsingu.
Margir aðrir, er þjáðst ihafa á
líkan hátt, hafa tekið í sama
streng og lokið lofsorði á Dodd’s
Kidney Pills. pæ rverka beint
á nýrun og halda blóðinu hreinu,
styrkja vöðvana og lækna gigt.
Spyrjið nágranna yðar hvort
Dodd’s Kidney Pills, séu ekki
bezta meðalið.
Jón Traustí.
Crindi flntt á Gimli 2. Marz 1923.
Eftir Halldór E. Johnson.
Æfiatriði. .-t|
Rif á Refasléttu er nyrzti bær á
íslandi. Hann stendur á ofurlitl- !
um tanga, sem skagar norður í ís-
hafiS — hann er eini mannabú-
staöurinn á landinu, sem liggur
norðan viS heimskautabauginn. —
AriS 1873 voru þar til heimilis í
húsmensku Magnús nokkur Magn-
ússon og kona hans GuSrún GuS-
mundsdóttir. I>ann 12. febr. þá
um veturinn fæddist þessum hjón-
um sonur, er síSar var vatni ausinn
og nefndur GuSmundur. Barn aS
aldri fluttist hann meS foreldrum
sínunt aS Hrauntanga í AxarfjarS-
arheiSi. J>etta kot er afskekt og
kostarýrt, og hefir nú staSiS í evSi
í mörg ár.
Þegar Guðnnmdur var 5 ára, dó
faSir hpns frá mikilli ómegS, en
litlum efnum. Kluttist drengurinn
þá sem hreppsthnagi að Skinna-
lc>ni í fæSingarsveit sinni. Þar
dvaldi hann í 5 ár, en hvarf 'þar
næst til móSur sinnar, sem þá var
farin aS búa meS seinni manni sín-
’im á heiSarkotinu Núpskötlu á
Refasléttu. Iljá móSur sinni og
stjúpa var hann í nokkur ár, en
hafSist síSan viS í vinnumensku á
ýmsum stöSum nyrSra, þar til hann
flutti til AustfjarSa áriS 1891.
Fyrst stundaSi Ihann sjómensku
þar eystra, en tók aS nema prent-
'ðn á SevSisfirSi nokkru seinna.
AriS 1896 ferSaðist hann um
um Norurland meS Daniel Bruun
höfuSsmanni og fornfræSingi.
Sama ár fékk hann styrk til utan-
fcrSar og skyldi kynna sér fyrir-
komulag á leiksviSum- Tvö næstu
árin dvaldi hann i Höfn.
VoriS 1898 kom hann aftur
heint til íslands og hafSi surnar-
dvöl á Akureyri. Um haustiS gift-
ist hann GuSrúnu SigurSardóttur,
systur Kristjáns verzlunarstjóra,
seni flestir EyfirSingar munu
kannast viS.
Til Reykjavíkur fluttu þau hjón-
Iri þá strax um haustiS og bjuggu
þar jafnan síðan. Vann hann fyrst I
hjá leikfélagi bæjarins, en síSar i
prentsmiðjunni “Gutenberg”— rit-
smíSar sínar hafSi hann jafnan i
hjáverkum. Árið 1903 fékk hann
dálítinn styrk til utanfarar og ferS-
aSist þá um Danmörku, Þýzkaland,
Sviss og England.
GuSmundur Magnússon mun
ekki 'hafa verið vel heilsuhraustur
o;f þaS var víst, aS minsta kosti aS
nokkru leyti, til þess aS leita sér
bata viS brjóstveiki, aS hann ferS-
aðist svo oft upp til fjalla á sumr-
in. pegar spánskaveikin barst til
Reykjavíkur 1919, lagSi hún hann
í gröfina ásamt mörgum góSum og
nýtum mönnum öSrum. Hann var
aS eins 45 ára, er hann lézt.
Þannig er æfisaga þess manns,
sem siSasta áratug hefir glatt og
hrest þjóS sina svo mjög meS sög-
um úr samtiS og fortiS — þess
manns, sem gert hefir sitt ýtrasta
til aS hrista af herini mókiS og
þunglyndis drungann, með þvi að
benda henni á kjarnann í hennar
eigin eSli, manndómsneistann, sem
á aS glæSast landinu til heilla.
þjóSinni til viSreisnar, — manns-
ins, er sjálfur gaf eftirdæmiS meS
|ivi aS vinna sér þjóSfrægS og er-
lendan frama, enda þótt hann eitt
sinn væri niSursetningur norSur á
Refasléttu.
En með þvílíkri greinagerð á æfi-
fcrli afbragSsmanna, er engan veg-
inn fullnægjandi lýsing gefin á
andlegum þroska þcirra né orsakir
fundnar til atgerfis þeirra og sér-
ken.na. Ef ræSa skal um slíka hluti
koma þrjú höfuSatriSi fyrst og
fiemst til greina. (1) Arfgengar
sálargáfur og sérkenni, (2) Dagleg
áhrif frá fólki, félagslífi og nátt-
úrunni, og (3) þær andlegu stefn-
ur og straumar í lífsskoSun, skáld-
skap, trú og vísindum, sem vera
hans og vitund lifir i sem fis á
báru.
Um fyrsta atriSið hlýt eg aS vera
[ aíar-fáorSur, því eg veit sama sem
ekkert um ætterni GuSmundar sál.
Magnússonar. Iin oft var þaS sagt
í ÞistilfirSi og á Refasléttu, aS
hann rnuni fremur hafa erft gáf-
ur og fjölhæfni frá móður sinni en
i föSur. Slíkt er algengt meS ís-
[ lenzka afbragSsmenn.
Um heimilislif eSa sveitar-
brag á Refásléttu á uppvaxtarárum
skáldsjns get eg ekki heldur sagt
né hvaS mikiS kann aS hafa borist
þar að af þeim vor- og vonar-hug,
sem um 'þaS leyti var að aukast i
islenzku þjóðlífi meS betri menn-
ingu og meira frelsi. Þegar eg, um
aldamótin seinustu, var vinnu-
drengur þar nyrSra, var mikið af
frjálshuga framfarafólki í Þistil-
firSi og á Refasléttu, sem og ann-
ars staSar í Þingeyjarsýslu.
Þeim, sem ókunnugur ferSaSist
um Sléttuna, mundi víst finnast
hún fremur ólikleg til aS framleiöa
skáld og listamenn. Fögur getur
hún ekki heitið. IHún er flatlend-
ur skagi á milli Þistilfjaröarins aS
austan og AxarfjarSar að vestan.
I*ar eru breiSar og berar stórgrýt-
isfjörur og blásnir melar viS sjó
fram, en gróSurlitil holt og grænar
mýrar á öldumyndaöri heiöi, þegar
frá hafinu dregur. Þar eru haf-
þokur tíSar og súld og ’saggaloft
dögum saman á öllum árstiSum, en
sólskin sjaldan. Hvergi eru vetra-
næturnar jafn langar á Islandi, en
fagurt er þar til hafsins aS líta á
vorin, þegar miSnætursólin breiSir
geislasláíSur á fagurhvelfdu öldu-
brjóstin eöa ljósstraumar hennar
biotna í freyðandi hrönnum viS
fjöru og.boöa.
HOW often do you hear
of limbs being crippled
and lives sacrificed through
neglectorimproper treatment
°f simple everyday cuts,
scratches or wounds ?
To promptly dress all injuries
"■’ith Zam-Buk is to prevent all dan-
gerous complications. Zam-Buk is
lhe powerful berlial antiseptic balm
vv'bich kills and excludes disease-
gernm, and prevents festering
dnd blood-poison. Other properties
!n /-am- Huk soothe away pain and grow
health
For
y new skin in a wonderful way.
eczema, pimples, ulcers, ringworm,
■1 . -“) UIVWIU, llllf, IIV1III|
P' ev’ ‘)atI legs, boils, abscesses, burns,
sca ds, etc., Zam-Buk is equally speedy
and powerful. 50c- box, all dealars.
ramBuk
Doctor said
Amputation!
Jtfr. Wm. Hdxvards Pettr
St., Toronto. says :—* As the
result of att injury I had tny
hand in a sling for nxonths.
The þain xvas terrible, and
þoisnn, sweliintí and in-
flammation xvas exiending
right uþ the arm. The
Doctors suggested amþuéa-
tion. but a jriend got me U>
Grst try Zam-Huk. This
soon þurified the bad þlace
and made it * healthy
looking.’ As I continued
wiih Zam-Buk the xvound
was rtd of all itnþuriiy
then thoroughly healed.”
FHE WORLD’S antiseptic healer.
Gustsanjt og kalt er oft á Refa- I
siéttu og harösótt til matfanga, en
búsæld þó vonurn frenntr. Þar er
bval og trjáreki mikill, því hafisinn
kemur j>ar oftast fyrst að landi. j
Gæftir eru þar stopular, en afli j
bregst sjaldnast veröi á sjó komist. j
hrammi í heiðinni eru allgóðar
slægjur víða meSfram tjörnum og J
silungsvötnum, en bitfjara einhver I
sú bezta á landinu. ÆSarvarp er
þar á flestum 'bæjum á eyjum skamt
frá landi eöa á smáhólmum í heiða-
vötnuniHn. Refaveiöar eru þar j
mikiö stundaöar á vetrum og sel- I
vciSar á nokkrum bæjum.
Misskift er þó J>ar sem annars
síaðar þessum gæðum, og litlar
nytjar mun GuSmundur — eSa
móðir 'hans — hafa af þeim haft.
F.n hvernig sem lífskjör hans voru
á uppvaxtarárunum, níddi jx') fá-
tæktin að minsta kosti ekki úr hon- j
um alla dáS og framsókn.
Þaö dregur hver dám af sinum
sessunaut”, segir gamall málshátt-
ur, og ]>aö mun sannast, aS fáir af-
bragösmenn komi úr sár-fátækum
sveitum. Þar sem búksorgin og
eymdin er landlæg í héruSum, kem-
ur kyrkingur í allan andlegan lífs-
gróSur og fólkiö úrkynjast,—jafn-
vel sálin Iifir á brauSi, j>ó j>örf sé
henni á margbrotnari næringu.
AS minsta kosti eitt gott haföi
Guömundur Magnússon af veru
sinni á Sléttu og umgengni sinni
viö sjómenn og sveitafólk þar og
annars staðar: Þar lærðist honum
aS skilja íslenzka alþý-öu, og kom
sú þekking honum síðar aS góöu
haldi.
Um þau andlegu veðrabrigði,
sem gerast í tíö GuSm. Magnússon-
ar, mætti margt segja og fleira en j
bér verður greint.
Á öllum andlegum sviöum hafa !
á síSustu áratugum stórkostlegri i
breytingar gerst, en átt hafa sér
staS á undangengnum öldum síöan
sögur. hófust. ViS gefum Jæssum
nýju andastefnum ýms nöfn: í vis-
indum kallast þau raunvísindií heim
speki pósitívismi eSa raunspeki, í
bókmentum og trúfræði gagnrý-ni.
I raun og veru er þetta alt eitt og
hiö sama. Það er alt sprottiö af
sómu rót — sannlei'ksjjrá manns-
hjartans.
Alt frá upphafi og fram á vora
daga bvggir mannkyniö IífsskoSan-
ir sinar, trú og jækkingu á hug-
myndum fremur en reynslu. ViS
aukiS víðsýni og meiri jækkingu
hrundi þessi hugmyudaheimur
feðra vorra í duft og rústir. Á
þessum rústum þarf mannkynið nú
að byggja sér nýja heims- og lífs-
skoðtin, og fyrir því verki befir
það trúað fræðimönnunum fremur
en spámönnunum, raunvísinni
fremur en sinni eigin ímyndunar-
gáfu.
öl! æðri störf mannsandans
hníga nú aö mestu leyti aö því, aS
finna sannleikann, samræmiö og
orsaka sambandiS í fyrirbrigöum
náttúrunnar og Hfsins lögum.
Úr j)ví bókmentamaöur og skáld
er hér til umræSu, virðist liggja
bcinast viS aS athuga þessa nýju
stefnu eins og hún birtist í skáld-
skap og listum.
Mér verSur það ef til vill hægast
með því, aS gera ofurlítinn yfir-
grips samanburö á rómantisku- eðn
hugsvifa stefnunni, sem flest eldri
skáldin, svo sem Gröndal, Bjarni
Jónas og aö nokkru leyti Matthías
fylgdu, og realisku -eða gagnrýnis-
stefnunni, sem flest yngri skáldin
aS-bylIast, og er í fullu samræmi
viö andastefnu nútimans.1
Realiskti skáldin yrkja um
reynslu mannanna, þau rómantisku
1 um hugmyndir þeirra. Realiskti
skáldin vilja betra mannkyniS meö
því, aö kenna því að jækkja sitt
eigið eöli og ástand heimsins; þatt
rómantisku vilja hefja mannkyniö
meS háleitum hugsjónum. Real-
istar yrkja um alla reynsltt mann-
anna og lífsstríS ; rómantistar kveöa
mest um þaS, sem er hrífandi og
stórkostlegt: ástir, orustur, veizl-
ur og vín. Realistar finna hæöi
gott og ilt* í hverjum manni ,og lýsa
j>vi gjarnan í skáldskap, hvernig
inaSurinn á stöðngt i< freistingum
°S htigarstriöi. Rómantistar yrkja
IjóS og sögur um ágætismenn og
afhrök hjá þeim eru sög^ijærsón-
ttrnar annaS hvort fegurs’tii fyrir-
myndir 'eða kyndugasta illþýöi til
viövörunar. Milli þessara góðu og
iiltt manna stendur stööugt striS
sem veröur aS ehda með ósigri fvr-
ir þann vonda, svo ált fari vel á
endanum — annars tapaSi kvæðiS
eöa sagan tilgangi sínum: aö hefja
hugsjónir fólksins. Realistar telja
hins vegar mest um vert aS endir-
11111 se eðlilegur og áhrifamikill, svo
hann verði því fremur minnisstæð-
ur, “við gettim ekki látiö allar sög-
ur fara vel, meöan æfisaga margra
hafa sorglegan endir”, segja beir;
"viö höfum ekki skapað mönnun-
um sorgir, en viS viljum lænda
oiönnunum á þær, svo skilningur
jieirra þroskist og sannindin auk-
íst.”
Rómantistar láta menn oftast
fæöast eins og ]>eir eru: illa eða
góöa; realistar vilja finna sam- p'.ægt, þar til plógstrengurinn er
ræmi í ytri kringumstæöum lífsins [ oröinn frá 6—7 þumlunga á þykt.
og þroskd sálarinnar. Rómantist- j Eftir það verSur aö haga sér eftir
ar taka yrkisefnin mest úr gömlum j því, hvernig aö jarövegurinn er.
só’gum. Realistar yrkja mest um ! ÞaS ætti ekki að vera of mikiö aö
samtíöina.
Allir nútíðar
rithöfundar eru
n.eira eða minna snortnir af gagn-
rýnisstefnunni, ]>ó sumir, og ]>ar á
næðal Guðm. Magnússon, fylgi
henni ekki nema aö nokkru leyti.
(Frh.)
Spurningar og svör.
í blaöinu Nor’-West Farmer
frá 2. f.m. eru spurningar frá
ýmsum, í santbandi viö jarðrækt
og svör viö ]>eim eftir Prófessor
L. E. Kirk. Tökum vér þá grein
hér uj>p af j>vt oss finst, að hún
geti að gagni komiö ]>eim af is
lenzkuin bændum, sent ekki hafa
lesiS hana en þurfa leiSbeininga
viö ttm ]>au atriöi, sem þessar
sj>urningar og svör fjalla um.
“Eg sáði Bronte-grasi síöastliöiS
vor, ásamt höfrum. En sökum
þurka j>roskaSist 'þaö ekki vel.
Eg er aS hugsa mn aS sá dálitlu
af höfrutn i vor, til aö auka vöxt
jæss. Mttndi j>að vera ráölegt?
Svar: Brome gras sýnir ekki
mikinn þroska fyrsta áriö, ef þvi
er sáð meS öðritm gras eSa korn
tegundum, og j>aS er ekki ó
httgsandi, aS þaö hafi náö hald
betri rótum cn jyú heldur. Samt
setn áSttr getur þaö ekki gjört
neinn skaSa, aS gjöra j>aö sent 'þú
talar um, þaS er, að sá dálitlu af
höfrunt í land j>etta i vor; þaS
gæti aukiö j>roska grassins.
.46 sá grasfrcri í skógarrjóður.
Þaö er skógarrjóöur í bithaga á
landi mínu, j>ar sem grasvöxtur cr
litill. Er til nokkur grastegund, sem
mundi þróast þar og festa rætur án
j>ess að plægja landið? Mér er
sagt, aö ntikiö gras hái vexti
trjánna. Er þaö satt?
Svar: Eg efast unt aS hægt sé
aS fá grasfræ til ]>ess aö festa ræt -
rr og þroskast í skóglendi. Þaö
eru vissar korntegundir, sem
festa rætur, }x> þeim sé sáð í ó-
plægöa jörð, svo sem Brome-gras,
en jxer tegundir mundu vissulega
draga úr þroska trjánna. Þær teg-
undir, sem bezt væri að reyna und-
ir þessum kringumstæSum, eru
Timothy og sú tegund smára, sem
kend er viS “Alsike”. Þar sepi
skógurinn er ekki svo þéttur, aS
hann hamli sólarljósi aö skina á
rjóSriS, er ástæða til j>ess að halda,
að þessar tvær tegundir vaxi und-
ir jæim kringumstæðum, seni hér
er um aS ræöa, cf þeim er sáB sam-
an, og þær saka trén ekki hiS
niinsta.
.46 undirbúa land ttndir hveiti-
sáning.
lig hefi 150 ékrur af landi, sem
eg j>Iægöi síSastliðiS haust og er
helmingurinn af því hvílf land, og
haföi dálítiö af grasi vaxiö í ]>eim
parti akursins. Var eg aS hugsa
um aS plægja hann, því í hann hef-
ír tvisvar sinnum verið sáð síðan
hann var plægöur. í hinn partinn
hefi eg sáö 3 eða 4 sinnttm síöan eg
plægöi 'hann fyrst. Væri þetta
hyggilegt?
Svar: ÞaS sem nauðsynlegt er
aö gjöra við þaS land, er aö herfa
þaö og jafna. Ef kekkir eða
hnausar eru í akrinum, jiá getur
ve.riS þarflegt aS fara yfir hann
meS hjólaherfi fdisc), til ]>ess aö
Jhægt sé aö undiribúa þaö hæfilega.
| I>að er og gott aS fara yfir landið
meS “packer”, annaö hvort á und-
an eöa eftir aS sáö er í þaS, þaS
gjörir vöxtinn jafnari og gjörir
jarðveginn fastari, ef hann hefir
verið gljúpur, eöa laus aö haustinu.
Sólarblóm í sendnu landi.
Eg hefi landblett, scni er mjög
sendinn og hefir hann gefiS af sér
15 mæla af höfrunt, jægar eg hefi
sáö þeim í hann. Eg er að hugsa
urn aS byggja súrheyshtööu éSilo),
og mig langar til að vita, hvort Stin
Elower (Sólarblóm) mttni vaxa í
þessu landi.
Svar: ÞaS er ekki óhugsandi,
aö sólarblóni mundi vaxa þolanlega
i þessum jarSvegi, ef hægt er að
tryggja nægan raka. Samt held
|eg aö betra væri aö sá ]>essari teg-
1 und fóöurs í betra land, en sá aft-
ur smára i akurblett þann, sent þú
! tlar um, eöa Sweet Clover, hann
íheldur jarSveginum 'betur sariian.
Bezta fyrirkomidagið mcð að
plcegja nýtt land.
iHvernig er hagkvæmast aS
lægja nýtt land ? Sttmir segja, aö
ezt sé aö plægja aö eins tvo þuml-
nga niður fyrir plógfar ]>aö, sem
’-kiö var þegar landiö vari fyrst
lægt; aSrir segja, að maSur eigi
5 eins aS velta gömlu strengjun-
m viö, en plægja ekki upp rieitt
f nýju landi?
Svar: Eg er á þeirri skoðun, aS
lægja ætti dálitiö upp af nýju*
mdi í cinn 5Í111 tnn
j>lægja ttpp V4—1 þumlung af nýju 1
landi í hvert skifti sem plægt er, i
ttnz þeirri dýpt er náS.
H'órfrcei sáð að vorinu í ný-
brotna jörð.
Mér þætti gott »ð vita, hvort j>að
sé rétt aSferð, aö sá hörfræi í jörS
sem brotin hefir verið aö vorinu? !
Svar: Ef nokkru er sáð í land ;
sania voriS og þaö er plægt í fyrsta !
sinni, þá er hampur líklegastur til j
j>ess aö vaxa í þvi. Samt er það ;
ékki hyggilegt að sá neinu fyrsta
Dr- H-Cd
tann-sérfraeíingrur.
Tannl'ækningastofa, þar sem enginn kennir sársauka,, útbúi*
samíkvæmt nýjuistu viísinjdaþekkingu. Vér erum evo vissir
í vorri söQt, að vér ábyrgjumst vinnu vora til tuttugu ára.
Vér gerum oss far um að sinna þörfum utanborgar-
manna, svo fljótt að þeir þurfi sem. ailra minsta viðstöðu.
Ókeypis járnbrautarfar í marz mánuði, fyrir alt að 125
mílna vegalengd, ef sæmilegar pantanir berast oss og þér
komið með þessa auglýsingu.
Inngangur 205 Alexander Ave., og Main St.
uppi yfir Bank of Commerce, Winnipeg.
Gleymið ekki staðnum, vér höfum aðeins eina lækningastofu.
árið í land, sem plægt er í fyrsta ! kornrækt hefir aldrei lánast hér
simii. ÞaS }>arf að gefa grasrót- [ vel. Hitt er aftut á móti vst, að
inni tínia til aö rotna; ef það er j töluvert var að því gert að .rækta
ekki gert, ]>á er það líklegt aö gefa korn, enda j>ótt upps'keran væri
minni uppskeru áriö eftir. i rýr, Vegna samgagnaleysisins
j var útlent korn bæði dýrt og l'ítt
.Jlfafa. ci'a alls ekki fáanlegt; hver kora-
Eg hefi landblett, sem mig lang- [ hnefi sem hægt var að rækta hér
11 til aö sá Alfalfa i; eg hefi tekiö heima, var því mikils virði. Gam-
tvær nj>pskerur af hveiti af þvi síð- ! an vaari þó að reyna en við korn-
an þaö var fyrst plægt og eg j>lægöi! ræktina, það gæti borið árangur
j>aö siðastliSið Ihatist. Eg hefi | með ttmanum, að minsta kosti í
httgsað mér að sá ]>ví i raSir. ! veðunsælustu sveitum.
HvaSa aðferð er bezt? ;__ ________
Svar: AS sá Alfalfa í raöir, er 1 Við tilraunir undanfarandi
ein bezta aöferðin til j>ess aö þroska ára hefir það sýnt sig, að gulrðf
Alfalfa útsæði. en ekki er 'hægt aö j Spretta betur af góðu íslenzka
þroska j>aS fyr en á öðrti ári eftir fræj €n af útlendu. Aftur á mó .5
aö sáö er. Þaö er nauösynlegt aS J hefir )>að lrka komið í ljós, að ís-
búa land þaö vel undir, sent AlfaJfa Jenzkt fræ reynist stund'um ver
er sáð í og í því má ekki vera neinn en hið úfclenda. Sé ekki vandað
gtasvöxtitr. — Með Alfalfa ætti að
sá dálitlu af komi, blanda tegund-
unttm vel saman, setja síðan sáS-
vélina svo að 36 þumlung^r séu á
milli raSanna, og er rétt aS sá
þremur pundum i hverja ekru.
Undir eins og upp fer aö koma, | sviði.
að öllu lcyti til fræræktarinnar,
eins og vera ber, reynist fræið
illa. Gott útlendt fræ reynist
því miklu betur en óvandað inn-
lent. — Garðyrkjufólagið vill
beitast fyrir umbótum á þes»u
þarf að j>assa að halda öllum teg
undum gróðurs í akrinum niöur,
slita eða skera upp alt nemá Alf-
alfa og kornspírurnar og halda því
áfram eins lengi og þörf gerist.
Colc hafrar og viltir hafrar.
Eg á akur, sem mikiö er i af vilt-
t:m höfrum, og hefi veriS aö hugsa
um aö sá höfrum i hann, sem full-
þrokast á 60 dögum, til }>ess að
hreinsa landið. Ráöleggur þú mér
aö fara yfir landið meS hjólherfi
áður en eg sái ?
ÞaS er sagt, að Cole hafrar
þroskist á 60 dögum, og hafa þeir
vakiS eftirtekt fyrir þaS, hve jafnt
j>eir vaxa og hve fljótir þeir eru
aö |>roskast og ertt sérstaklega
hentugir fyrir þau hérttö Vestur-
Iandsins, þar sem Rannar hafrantir
þroskast ekki sökum þurka og hita.
Cole hafrar þroskuSust áriö 1920
nálægt Saskatoon á 82 dögum. þar
sem J>aS tók Rannar og Victoria
hafra 111 daga til aö ]>roskast, og
gáfu 49 mæla af ekrunni, þar sem
Rannar liafrar gáfu 58 og Victoria
Ó1.7 mæla af ekru bverri. Og 'jxá
Cole tegundin geti ekki staðist
ssmkepni við hinar tegundirnar,
getur sú tegund þroskast á árstiö-
um þegar hinar mislhepnast meS
öllu. — Hafrategundir þær, sem
þurfa 60 daga til þroskunar, geta
ekki náð fullum þroska á undan
villihöfrunum, og er j>vi gagnslaust
aö sá þeirn til þess aö Ihreinsa land-
ið af villihöfrunum. Til þess er
betra að sá byggi. jægar þvi er ekki
sáð of snemma og svo aftur slegið
áður en það er fullþroskað, og nást
j)á viHihaframir að jmestu með
áSur en j>eir eru ftiHiþroskaðir.
Betri aöferS til að hreinsa landiö
er samt sú, aö hvíla þaS og plægja
og halda því svörtu j>angaö til um
miSjan ágústmánuS og sá þá í j>aö
rúgi. Sú uppskera er reiöubúin til
skurðs á næsta sumri, áður en villi-
hafrarnir eru fullþroskaðir, og er
arSsamari heldur en hafrar eða
fiygg-
Frœrœkt.
pað hefir llítið verið unnið að
því hér á knai að rækta fræ.
Síðan kornræktln hsatti, hefir
,’arla verið um aðra fiærækt að
ræða en af gailrófum. Fræþreskun-
i.i cr sein og óviss hjá flestum
þe;m tegrndum, sem vér viljum
t ækta en vitanlega ej þr.r þð
mjög misjófnu mali að g. gna
pað mun óhætt að fullyrða, að
pað er að eins lítið eitt, sem
aflað er innan lands af gulrófna-
fræi, en fræræktin igetur orðið
töluverð ef hún er istunduð af al-
úð; má sjá það á því, að hún hefir
svo viða verið reynd og árangur
orðið góður þar sem vandvirkni
var gætt. Samtök og lei&bein-
ingar geta komið hér að gagni.
Samtök meðail )>eirra, sem er það
alvörumál að viðhafa álla vand-
virkni og fylgja þeim reglum,
sem garðyrkjufélagið mumdi setja.
Með þessu fyrirkomulagi mundi
árloga mega raakta .mikið af gul-
rófnafræi sem áreiðanlega mundi
reynaist vel, og ef þeir yrðu marg-
ir sem stunduðu fræræktina, þá
ætti ifræið bráðlega að geta orðið
svo mikið, að hin.s eríenda væri
ekki þörf, eða þá að eins að litlu
leyti . .
Með siíkum samtöktrm, sem hér
hefir verið drepið á, er auðveld-
ara að koma lagi á fræræktina,
he'ldur en )>ó að einn, tveir eða
i mjög fáir menn tækju si gtil að
stunda frærækt í stórum stil.
Skilyrði fyrir þro’ska gulrófna-
friæs eru ekki betri en svo hér á
landi, að full þörf er á beztu stöð-
umum til þeirrar ræktar, og beztu
staðirnir eru ávalt ditlir, það er
hægara að láta fáar plöntur njóta
skjóls og sólar, heldur en ef marg-
ar vseru. Tíu pJöntur saman
mundu í flestum tilféllum geta
náð meiri þroska heldur en eí
100 væru.
Vildi eg roælast tiil að þeir sem
hefðu í huiga að rækta fræ, létu
mig vita. Við það gætu sam-
tök myndast smátt og smátt
Garðyrkjufélagið mumdi þ® gefa
mönnum reglur og nauðsynlegar
leiðbeiningar til að fara eftir, en
styrks væri ekki að vænta þaðan,
af eðlilegum ástæðum, enda ætti
að mega koma á styrklaust slíkum
samtökum utn frærækt.
pað skal tekið fram, að þeir
hinir sömu og tækju ®ig til að
rækta guilrófnafræ, maga ekki
rækta turnipsfræ, og varlegast
væri að þeir ræktuðu ekki fræ af
neinum krossblómum, því með
víxlfrjófgun milli t. d. milli gul-
rófna og turnips mundu báðar þær
frætegundir bíða hnekki. Til þess
að fyrirbyggja vtíxlfrjófgun, mætti
ekki rækta fræ af gulrófum og
turnips með minna millibili en 1
nokkur hundruð faðma. pað er
því tryggast, að þeir hinir sömu
sem fást við að rækta guJrófna-
fræ, fengjust adiis ekkert við
ræktun fóðurrófnafræs, enda
minni þörf á því. pað má alt af
fá .útleuidt fóðurrófnafræ, sem
enginn vafi er á að vel reynist.
Ef slík samtök um ræktun gul-
rófnafræs, sem hér hafa verið
nefnd, kæmust á, undir fyrirmæl-
um og eftirliti garðyúkjufélags-
ins, er enginn vafi á því, að þ.ið
yrði vinningur fyrir gulrófna-
ræktina í landinu. pá um leið
kæmist Jag á fræsöluna. GarG-
yrkjufélagið mælti að eins með
því fræi, sem því væri kunnugt
um að væri gott, þyrftu menn því
ekki lengur að vera í vafa um
hvar ætti að kaupa fræ. Uppsker-
an yrði vissari en verið hefir.
Hingað til hefir íslenzka fræið
verið mjög Mtiill hluti af .öllu þvi
gulrófnafræi, er notað hefir ver-
ið árlega. petta mundi bráðlega
breytast ef margir yrðu í sam-
tökunum.
'Ef ræða mætti alment txm fr
rækt, )>á eru það auðvitað ýmsn'
fleiri plöntur en gulrófur, sei ■
komið gætu til greina, en að .1-
áherzluna verður að leggja á gu'. •
rófnaræktina, og iþví ræði eg að-
allega um haaia hér, sleppi >ó að
fara út í einstök atriði, um þau
vildi eg heldur snúa mér beint til
þeirra manna, er hyggjast að
leggja stund á frærækt, vænti
þe»s að þeir gefi sig fram.
Nokkrar blómjurtir sem raekt-
aðar eru hér í görðum, bera þrosik-
að fræ; væri vel þess vért að gefa
því gaum, það gæti orðið blón.
jurtaræktinni til eflingar. Eink-
um frævast innlendu blómjurt-
irnar, t. d. þrílit fjála, burnirót,
melasól, að eg ekki nefni Arons
! vönd, gleym mér ei, hvöinn, Bald-
ursbrá. Vandgæfari með fræ
þroskun virðast mér vera gull-
mura, fjallafífitll og storkablá-
gresi. Heldur eru þær fáar
fjölæru blómjurtirnar útlentlu,
sem bera þroskað fræ hér á laedi.
pær vissustu í þwí efni eru
draumsóley (papaver nudicaule)
næturfjóla, spánskur krefill og
bellis í góðum sumrum.
Fáar einærar blómjurtir út-
lendar bera hér fræ, þó ber iþað við
þar sem skilyrðin eru góð, eink-
um ef flýtt er fyrir þeim að vor-
inu með því að fóstra þær inni
eða í vermireit og köma' þeim
þannig vel á veg áður en þær
geta farið að bjarga lér úsi. Má
hér til nefna einkanlega draum-
sóleyjar, eilífðarblóm (acroclin-
íutt morgunfrú nemophila og
alyssum.
pað er skcmtilegt verk þegar
vel hefir sprottið, að scfna fræi á
hausti?. fvóðlegt að fá greinar-
gerð um árangurmn og vafs.Jaust
getur það jréið til gagr. fyrir
garðr&ktina, e( f ætæH yrði
stuinduð með áhuga og vandvirkni
Reynum þetta og sjáum evo hvern-
ig fer.
—Timinn. E. flelgason.
TEN ÐAY
Rheumatlsm Curc
$1.75 Jar
Cures all aclice and Patna.
H3NDU-REMEDIES
PROF. C.
448 Ix>gan Ave.
WINNIPEQ, MAN.
“ROSEDALE” Drumheller’s Bestu
LUMP -tOG- ELDAVJELA
PPERS
TWIN CITY
STÆRD
EGG
STOVE
NUT
SCREENED
$18.50
OKETon"id
Phone BJ«2
MEIRI HITI—MINNI KOSTNADUR
THOS. JACKSON & SONS
a>>|VV¥1jVV>iVVVWVVVV