Lögberg - 11.10.1923, Blaðsíða 1

Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
Athugrð nýja staSinn.
KENNEDY BLDG. 317 Portage Ave. Mit Eaton
Mhtt
Þetta pláss í blaðinu
fæst til kaups.
35. ARCANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 11. OKTÓBER 1923
NUMER 39
MIKILMENNI HEIMSÆKIR WINNIPEG
HAUST.
Lloyd George, M. P.,
sem nú er á ferð um Canada, og kemur hingað til Winni-
peg á laugardaginn kl. 2.15.
Helztu Viðburðir Síðustu Viku.
* +*0<*0ilfi0l4*>++**S++4*+>4***f+******,+**^+<*>*+****++*-+*-+-*'*
Canada.
Eldur kom upp hinn 4. þ. m., á
stórbýli Sir Montagu Allan, að
Beaconsfield, Cuebec, er orsakaði
$100,000' tjón.
Stjórnin í British Columbia,
hefir veitt $45,000 til lijálpar
nauðlíðandi fólki í Japan.
Samkvæmt fyrirskipun Rt. Hon.
W. S. Fielding, fjármála ráðgjafa
sambandsstjórnarinnar, hafa all-
ir stjórnendur Home bankans
veri ðteknir fastir og sakaðir um
að hafa gefið stjórninni falskar
og villandi skýrslur um hag téSr-
ar peningastofnunar. Menn þess-
ir voru allir látnir 'lausir gegn
veði. Réttarrannsókn verður
hafin innan skamms. Varafor-
seti bankans var Mr- R. P. Gough,
er jafnframt hafði á hendi með-
istjórnenda sýslan við þjóðeigna-
kerfið — Canadian National Rail-
ways. tBanki þessi var að mestu
bændaeign og áttu margir þar
inni hvern einasta skilding, er
þeir höfðu dregið sa'man með súr-
um svita. Ekki er búist við
að innieigendur muni fá nema
sem svarar 25 cent af hverjum
dollar. —
Bankahrunin hér í landi, eru
að verða alvarlegt viðfangsefni
hverjum hugsandi manni. Mönn-
um er ekki úr mwini liðið Merc-
hants banka hneykslið, svo og
Dominion Finance Ticket Cor-
poration og Max Hoffmann far-
ganið hér í Winnipeg og loks
þetta a'lræmda Home banka
glæframál. Hver verður end-
irinn?
Nýlátinn er að Elgin, Ont.,
Dr. A. Finley, fyrrum sambands-
þingmaður fyrir Souris kjördæm-
ið, 57 ára að aldri.
Hon. T. A Law, verzlunarmála-
ráðgjafi sambandsstjórnarinnar,
er rétt í þann veginn að leggja af
stað frá Ottawa, í mánaðarferð
um Vesturlandið.
Byggingarleyfi í Winnipeg
borg, fyrir yfirstandandi ár, ne"ma
rétt að segja fjórum miljónum
daila.
W. J. Egan, fyrrum starfsmað-
ur verzlunarráðuneytisins, hef'r
verið skipaður aðstoðar ráðgjafi
innflutningsmálanna.
Um það leyti er Ferguson's
stjórnin í Oatnrio tók við völdum,
ikvaðst :hún staðráðin í að leggja
niður sparibanka fylkisins, er
stofnaður var þar fyrir nokkru,
að dæmi Norrisstjórnarinnar í
Manitoba. Nú kvað Mr. Fergu-
son vera fallinn frá þeirri ' hug-
mynd, en í þess stað ætla að láta
fjölga útibúum téðrar stofnunar,
víðsvegar um fylkið.
Við aukakosninguna til fylkis-
þingsins í Quebec, sem fer fram
í Yamaska kjördæminu hinn 22.
þ. m., verður ,Henri Niquette,
bóndi, í kjöri af hálfu íhalds-
manna. Óvíst er um þingmanns-
efni stjórnarinnar.
iKosningarétt til fylkisþingsins
í (British Colu'mbia, hafa nú 195,-
078 konur og menn, samkvæmt
kjörskrá þeiri, sem nýbúið er að
semja.
Hon. Mrs- Ralph Smith M.L.A. í
Rritish Columbia fylkisþinginu,
er nú á heimleið eftir tveggja
mánaða dvöl á Bretlandi, þar sem
hún hefir verið að ferðast og
flytja fyrirlestra um Canada. För
hennar var gerð í þei'm tilgangi,
að auka fólksflutninginn frá
brezku eyjunum hingað tl lands.
Landspilda við búnaðarskólann
að Olds, Alberta, gaf af sér 105
mæla hveitis af ekrunni, sam-
kvæmt skýrslu umsjónarmanns
skólans, F. S- Grisdale, í vikunni
sem leið. Mun þetta vera mesta
hveiti uppskera, sem nokkru sinni
hefir heyrst getið um í Canada.
Hon. John Hart fjármálaráð-
gjafi British Columbia stjórnar-
innar, befir lýst yfir því, að
stjórn sín hafi afráðið að kaupa
$750,000 virði 'í hinu nýja ríkis-
láni sa'mbandsstjórnarinnar.
Nýlátinn er í Ottawa. Lieut.
Col. Francois Gourdeou, fyrrum
aðstoðar flota og fiskiveiða ráð-
gjafi, maður hniginn að aldri.
Bæði korn og ávaxta uppskera
Ontario fylkis, er sögð að vera í
góðu meðallagi.
Bandaríkin.
Walton ríkisstjóri í Oklahoma
hefir ákveSiS aS kalla saman ríkis-
þingiS hinn II. nóv. næstkomandi.
Kveöst hann þá munu krefjast
þess af þinginu, að það afgreiði
lóg, er útrými með öllu Ku Klux
Klan félagsskapnum, eða forvígis-
mönnum "veldisins ósýnilega", eins
og hann kemst að oröi.
Bandaríkjastjórn áætlar, að hún
muni fá $500,000 tekjur í sköttum
af bardaganum milli Dempsey og
Firpo, sem fram fór 14. sept. síö-
astliSinn.
Á nýafstöSnu þingi hinna sam-
einuSu verkamannafélaga í Banda-
ríkjunum, sem haldiS var í Port-
land, Ore., var feld meS miklu afli
atkvæSa tillaga, um aS stofna póli-
tiskan verkamannaflokk.
Senator Borah frá Idaho, kveSst
því mótfallinn, aS bændur stofni
sérstakan stjórnmálaflokk; hitt sé
jafn sjálfsagt, aS peir myndi meS
sér öflug samtök, í þeim tilgangi,
aS greiSa sem bezt aS veröa megi
fyrir sölu landbúnaðar afurSa, þvi
eins og nú sé ástatt, sé kringum-
stæSur þeirra, hvaS markaC snert-
ir, lítt þolandi*
Senator Hiram Johnson frá
Hrynja höfug tár
hausts um fölvar brár,
glitra köld á gráum foldar vanga.
Sumar sóldægrin,
sæla vorilminn,
syrgir haust í svartnættinu langa.
Eins og angurmóð,
eða kvíða-hljóð,
náttúran sé nú að hlýða á dóminn.
Vindsvals vængjaslag,
veinkent sorgarlag
kveði um sumarbörnin dánu, blómin.
Hröð á hvarfa-veg,
haustrjóð, feimnisleg,
sólin brosir dapurt sem í draumi.
Vors og sumars vald
verður undanhald,
fyrir þungum freramagnsins straumi
Hljóðnar söngva-her;
horfinn söngfugl er
þangað, sem hans sumar endist lengur.
Flytja fiðlur hlyns
forspil vetrarins;
angursstunu ómar sérhver strengur.
Haustsins andi í
úfin vindaský
dregur svip hins dána sumarblóma;
þegar þeim á brjóst,
þanin norðan-gjóst,
lætur bregða bliki af sólarljóma.
Dapra dánartíð!
Dauða og lífs við stríð
foldarblóm þó falli dauð í valinn,
aftur vaknar vor,
veitir frjóvi þor:
leysir neista lífs i moldu falinn.
California, einn af þeim mörgu úr
hópi Republicana, sem aUgastaS
hefir á forsetaembættinu, er jafn-
eindreginn andstæSingur ÞjóS-
bandalagsins og nokkru sinni fyr.
Telur hann þaS blátt áfram óverj-
anlegt, ef Bandaríkin færu aS
blanda sér hiS allra minsta í Ev-
rópu glundroSann.
Frá Islandi.
Pétur A. ólafsson hefir ný-
lega verið skipaður konsúll Bra-
silíustjórnar hér. Er hann um
þessar mundir á ferð í Póllandi, í
erindum landstjórnarinnar, til
þess að kynna sér saltfisksmarkað
þar og í EystrasaltsQöndunum.
95 ára afmæli átti í gær (7.
sept.) Sigurður Egilsson fyrrum
bóndi á pjótanda í Flóa, nú á
Njálsgötu 58. Hann er hress að
öðru leyti en því, að hann sér il'la;
hefir fótavist á 'hverju'm degi.
Amerískur prófessor, Gregory,
að nafni, er starfar við Yale há-
skólann i Bandaríkjunum spáir
því, að ný ísöld muni leggjast
yfir Norður-Ameríku, ísland,
Skandinavíu, Skotland, nokkurn
hluta Englands og mikið af Asiu.
Ekki fylgdi það sögunni hvenær
þetta mundi verða. Væri fróð-
legt fyrir þessar hræður, sem nú
lifa á hinum 'komandi ísslóðum,
að fá að vita svona nokkurn veg-
inn hvenær von er á ísnu'm, svo
að maður geti forðað sér i tíma.
Níutíu og fimm ára verður i
dag (29. ágúst) Jón Jónsson frá
Vopnafirði, mi til heimils á
Hverfisgötu 94. Hann er vel
ern enn, iles gleraugnalaust og
fer um alt hjálparlaust.
Frá Sauðárkróki var símað I
gærkveld, að þar væri hríð og
versta veður og sennilega um alt
Norðurland.
Byrjað er nú að grafa fyrir
undinstöðunni að Ingólfslfknesk-
inu, og á það að standa nær því
upp á háhólnum á túninu- Er
rist ofan af allstórum bletti uni-
hverfis sjálfan fótstallinn, sem
auðsjáanlega á að slétta og græða
upp.
Nú nýlega fór settur borgar-
stjóri austur að Alviðru í ölfusi
og sótti þangað 50 þúsund laxa-
síli, eins og áður var getíð um
hér í blaðinu að ætti að gera.
Voru þessi síli flutt hingað í Ell-
iðaárnar. Flutningur sílanna
er ýmsum vandræðum bundinn, en
tókst í þetta sinni mæta vel,
drapst ekkert síli á leiðinni. petta
mun vera fyrsti flutningurinn
sem á sér stað á laxasílum hér
sunnanlands, og er Ivonandi að
góður árangur verði að.
Dáin er 22.
ili sínu hér í
usson, kona
kaupmanns,
Stykkishó'lmi,
og áttu þau
elzta 16 ára.
Iungnabólga.
þ- m. (ág.) á heim-
bænum María Lár-
Karls Lárussonar
fædd Thejl, frá
góð kona og 'merk,
hjónin 9 börn, hið
Banameinið var
Dvid östlund, bindindis erind-
reki, sem verið hefir í Noregi og
Svíþjóð síðan hann fór ihéðan i
vor, kemur hingað aftur i haust,
í bindindismálaerindum, og ef til
vill verður hann hér næsta vetur.
Larsen-Ledet, bannmannafor-
ingi Dana og ritstjóri helzta mál-
gagns bindindismanna þar 1
landi, er væntanlegur hingað inn-
an skamms og ætlar að halda hér
fyrirlestra.
Geir Sæ'mundsson biskup frá
Akureyri er fyrir skömmu kominn
hingað til bæjarins til þess að
vitja um frú œína, sem legið hef-
ir hér sjúk um tíma af slagi. Kom
hún hingað fyrir nokkrum vikum,
hefir verið veik siðan, og þun^t
haldin.
'SiIdarafli hefir nú verið aTl-
góður á Siglufirði undanfarna
daga. Eru sum skipin hætt
veiðu'm.
Ú.r Hornafirði er skrifað 31-
júlí, að þar aé nýdáinn merkis-
bóndinn Þórarinn Sigurðsson i
Stórulág, oddviti i Nesjahreppi í
fjöldamörg ár.
Ti;l Grænlands ætlar Sig. Sig-
urðsson Búnaðarfélagsforstjóri
nú í haust; fer hann með "fs-
landi" til kaupmannahafnar og
svo þaðan með Grænlandsfari. Er
hann fenginn til þess að fara för
þessa af dönsku stjórninni til þess
að athuga landbúnaðarhorfur á
Grænlandi og segja álit sitt um
þær. Gerir hann ráð fyrir að
dvelja á Grænlandi fram í nóv-
ember, en ís er minstur við suður-
hluta landsins á haustmánuðun-
um. —
8. þ. m. lézt í Borgarnesi, á
heimili stjúpdóttur sinnar, Frið-
borgar Friðriksdóttur, konu
Krkstjáns Jónssonar kaupm., Jó-
sep Jónsson, fyrrum bóndi að Hof-
akri í Dalasýslu, 87 ára gamall.
—^Vísir 12. sept.
Halldór Daníelsson hæðstarétt-
ardómari andaðist á heimili sínu
hér í bænum í gær, síðdegis, eft-
ir hálfsmánaðar legu í lungna-
bólgu, 68 ára gamall.
Hann var fæddur í Glæsibæ í
Eyjafirði 6. febrúar 1855. For-
eldra hans voru Daníel prófastur
Halldórsson og Jakobína Magnús-
dóttir Thoroddsen. — Hann varð
stúdent 1877 og kandidat í lögum
1883. Sama ár varð hann sýslu-
maður í Dalasýswlu og gengdi
því embætti í þrjú ár, en bæjarfó-
geti í Reykjavík 1886-—1908. Þá
varð hann yfirdómari og loks
hæðstaréttardómari. Kvæntur var
hann frú önnu dóttur Halldórs
Kr. Friðrikssonar yíirkennara.
Ha'lldór Daníelsson var orð-
lagður fyrir dugnað, röggsemi og
samvizkusevni í embættisrekstri
og var mjög önnum hlaðinn með-
an hann var bæjarfógeti og lagði
afarmikið á sig. — Hann varð R.
af Dbr. 1904, Dbrm. 1907 og stór-
riddari Fálkaorðunrar 1922.
—Vísir 17. sept.
Carl J. Guðmundsson kaupmað-
ur á Stöðvarfirði, druknaði 14.
þ. m. — féll fyrir borð á bát á
heimleið frá Fáskrúðsfirði. Hann
var bróðir Stefáns kaupmanns
Guðmundssonar á Fáskrúðsfirði.
—Vísir 17. sept.
Tvö skip rak á land á Siglufirði
um síðustu helgi. Annað var
§
norskt og brotnaði allmikið. Hitt
var íslenzkt, heitir "Ingólfur"
frá Akranesi. Það brotnaði lít-
ið eitt. —Vísir 15. sept.
Jakob Gíslason fyrrum söð'Ia-
smiður á Akureyri, andaðist i
gærmorgun. Krabbamein varð
honum að bana., og hafði hann
legið rúmfastur eina þrjá 'mán-
uði. Hann var 65 ára að aldri.
Jakob var ættaður frá Neðri-
Mýrum í Húnavatnssýslu, sonur
Gísla bónda Jónssonar, er þar
bjó, og bróðir frú Ingibjargar
Möller, móður Jakobs Möller rit-
stjóra. Kvæntur var hann
Maríu Davíðsdóttur, eystur ólafs
Davíðssonar verzlunarstjóa á ísa-
firði. — Vísir 15. sept.
Gís'li Árnason laxklaks-for-
stöðumaður, frá Skútustöðum,
hefir undanfarið starfað að laxa-
klaki í pingeyjarsýslu. Hefir
nýlega verið klakað út um 100 þús.
seyðum í Laxamýrarstöðinni, sem
hann hefir komið upp. Fleiri
stöðvar hefir hann einnig stofn-
að og stjórnar þeim, bæði fyrir
laxa og silungaklak og hefir það-
an miklum fjölda seyða verið
slept í ýms veiðivötn þeirra Þing-
eyingaanna. Hafa þeir mikinn á-
huga á þessum efnum, og hafa
framkvæmdir í málum þessum
mikið aukist og frágangur orðið
skipulegri og betri síðan G- Á.
tók við aðal umsjón þessara mála,
en hann hafði kynt sér þau í
Noregi og auk þess starfað að
þessu áður hér heima. En
nokkrir áhugasamir menn höfðu
áður brotið upp á þessu, eins og
fyr er frásagt hér í blaðinu.
Bjarni Sæmundsson hafði skrifað
um það og pingeyingar gert til-
raunir. Er þetta alt mjög lofs-
verður áhugi og ætti að auka og
bæta mikið veiðarnar og gera þær
stærri og arðvænlegri atvinnuveg
en áður. G. Á. ætti að koma
upp slíkum stöðvum víðar, ,þar
sem vel hagar til og ættu menn að
hagnýta sér sem víðast þá reynslu
og þekkingu, sem þegar er fengin
í þessum efnum. Annars er
lesendum blaðsins þessi mál kunn
af ýmsum greinum pórðar Fló-
ventssonar, sem ferðast hefir all-
víða til að leiðbeina mönnum í
þessum málum.
Magnús Snæbjörnsson læknir
Flatey á Breiðafirði hefir fengið
lausn frá embætti frá 1. júlí þ.
á., sökum heilsubilunar.
iBiering-Pedersen jarðfræðing-
ur, er í sumar hefir verið á ferða-
lagi uppi í óbygðum, m. a. norð-
an Hofsjö'kuls og í öskju, fór með
Esju síðast vestur á Snæfellsnes
og verður þar við rannsóknir
þangað til Gullfoss fer til út-
landa næst- Er hann hinn
•efnilegasti vísindamaður og fékk
síðastliðið ár gullpening háskól-
ans fyrir úrlausn á verðlauna-
ritgerð. Hann tekur Magist-
erpróí í vetur og er jarðfræði ís-
lands sérfræðigrein hans.
Maður, sem er nýkominn ofan
úr Borgarfirði, skýrir Morgun-
blaðinu svo frá, að þar hafi hey-
skapur gengið víðast hvar vel til
þessa og sumstaðar gangi hann
ágætlega. Sumir bændur i
Andakil eru þegar að ljúka við
heyskapinn og hinir verða búnir
um næstu helgi. Tún voru ná-
The Icelander.
"Where Mississippi's mighty deep is flowing
Through murky woods, with music in its streams;
The evening sun in all his glory glowing,—
And choral song-birds wake their wonder-themes;"
There sat and mused, beside the mighty river,
A son of Iceland long within the West,
And in his heart he thanked the gracious Giver
Who gave so much, and, oh, so richly blesst.
I mind—he thought—my silver-mantled Mother
With eyes of blue and dress of flowered green;
And, though I've left her lap and found another,
I keep her image in my soul, serene.
And oft, in dreams, I see her valleys studded
With peaceful homes, and tranquil waters gemmed;
Her mountain-peaks, with evening sunlight flooded,
In robes of rose with fringes purple-hemmed.
There stood our Stead beside a prattling river
That mirrored many rapid-changing hues,
Now dark and frowning, then with light a-quiver,
Or filled with lace-like weaves of grays and blues.
And when the night, her mystic mantle flinging
About our dale, revealed her starry height;
Then shone our jewelled river, softly singing; —
A silver flood aflame with million lights.
Such were the scenes of youth—and well i mind them—
But dreams of riches, waiting in the West,
Awoke ambition's urging flame to find them;
To find our fortune in a land more blesst.
But, oh! the pang thát smote our hearts that morning
When Iceland mingled with the sea and sky,
And sank, at last, amid the breakers scorning,
In speaehless grief we stood—my love and I.
What years, what years of toil we knew together;
Those eariy years in our adopted land!
But Love and I did every tempest weather
To found a home upon this Western strand. . . .
And now it is the golden harvest hour,
The fruits of labor in our toil-worn hands.
And with its fondest hopes in, fairest flower
The branch out-planted treasure-laden stands.
And so I dream, contented, here at even
And calmly view the years ín retrospect.
And thank the gracious Giver for the given;
The gifts of Earth, of soul or intellect.
And let a stream, I pray, of Western treasures
Flow ever Home-ward, as a love-born feast,
(Where Ránar's daughters, darkly, dance their
measures)
Unto our grateful Mother in the East.
Christopher Johnston.
lega alstaðar i Borgarfirði vel
sprottin, vall-lendi sæmilega, en
mýrar lakar.
Á Hvanneyri lítur út fyrir á-
gætan heyskap. Það er haft
eftir Halldóri skólastjóra, að hey-
skapur þar muni verða með allra
bezta móti eða svipað og 1917,
eða jafnvel meiri. En þá heyj-
aðist á Hvanneyri um 3700 hestar.
Um miðja síðastliðna viku voru
aílar hlöður þar fullar. Sömu-
leiðis á Hvítárvöllum og víðar- —
Firningar frá vetrinum hjálpa og
til.
Nýlega druknaði maður úr ön-
undarfirði, á fertugsaldri, uppeld-
issonur séra Janusar Jónssonar.
Enn fremur duknaði maður af
Akureyri í ólafsfirði á iþriðju-
dagskveldið var, Jóhann Stefáns-
son fiskimatsmaður. Druknaði
hann í ós, se'm fellur úr ó-lafs-
fjarðarvatni og hafði fallið út af
trébrú. Hann var mágur Ás-
geirs Péturssonar.
Dr. Jón Helgason biskup fór á-
leiðis til Svíþjóðar og Nroegs meði
"íslandi" í gærkvöldi. För
þessa fer hann fyrir áskorun frá
félaginu "Norden," því biskupa-
fundur sá sem tilstóð að haldinn
yrði i Noregi í sumar, ferst fyrir
og verður ekki haldinn fyr enj
næsta sumar- Jón biskupi
Helgason verður fyrst við hátíða-l
höld í Lundi í Svíþjóð. Dóm-i
kirkjan þar á 800 ára afmæli, erj
halda skal hátíðlegt 17. og 18. í
september, en í Lundi eru vígðir
margir hinir eldri biskupar okk-
ar, meðan íslenzka kirkjan laut
erkibiskupastólnum þar. Á
þessari 'minningarhátíð er ráð-
gert að Jón biskup Helgason haldi
fyrirlestur, um íslenzku kirkjuna
á lýðveldistímunum, en annan,
um eitthvert trúfræðilegt efni, á
trúmálaþingi sem hefst að kirkju-
minningarhátiðinni lokinni. Frá
Lundi fer hann til Kristjaníu og
ætlar að halda fyrirlestur þar á
háskólanum 25. september um nú-
tímalífið á íslandi, og annan f
norska stúdentafélaginu 27. sept-
Cmber um íslenzku kirkjuna undir
norskri stjórn- Frá Kristjaníu
fer hann til Bergen, heldur þar
fyrirlestur og prédikar þar 30,
september. Gerir svo ráð fyrir
að halda þaðan heimleiðis með
"Síriusi" snemma í október.
50 ára prestskaparafmæli á í
dag (5. sept) séra Páll Ólafsson í
Vatnsfirði. Hann er fæddur 20.
júlí 1850, stúdent 1869 og kandí-
dat frá Prestaskólanum 1871, en
vígðist 31. ágúst 1873. Hann er
enn hraustur og ern, hefir verið
mikilhæfur maður og merkis-
prestur-
Freysteinn Gunnarsson cand.
theol., kennari við kennaraskól-
ann, er nýkominn heim hingað
aftur frá Færeyjurm. En þar
hefir hann dvalið um sex vikna
tíma og kent íslenzku á kennara-
námskeiði, sem færeyska kenn-
arafélagið gekst fyrir. Var þar
einnig Norðmaður nokkur, sem
flutti fyrirlestra sögulegs efnis,
en annars var á námsskeiðinu
kend að ,eins íslenzka og færey-
izka.
Þeir sem hafa verið að grafa
undir fótstallinum undir líkneski
Ingólfs á Arnarhólstúni hafa
komið niður á rústir af húsi, er
þeir ætla áð verið hafi í fyrstu
peningshús, um tveggja 'metra
breitt, og lá frá norðri til vesturs.
Voru þar ummerki eftir flór og
heybálka. Undir þeim neðsta
fanst koparpeningur frá ríkis-
stjórnarárum Kristjáns III. Dan-
merkur konungs og á svipuðum
stað hluti af koparskærum; þarna
voru og hlóðir og kolaaska, en
steinarnir ákaflega brunnir, svo
ætla má, að siðar hafi verið þarna
smiðja- Enda fundust þarna
lóðarsteinar og ljábakkabrot.