Lögberg - 06.12.1923, Blaðsíða 4

Lögberg - 06.12.1923, Blaðsíða 4
BUt 4 /iöGBERG, FIMTUDAGINN 6. DESEMBER 1923. Jögbcrg Gefið út hvern Fimtudag af The Col- umbia Prets, Ltd., Cor. Sargent Ave. & Toronto Str.. Winnipeg, Man. Talnímart >'.6327 ofi N-6328 J6n J. Bfldfeli, Editor Ijtanáskrift til blaðsins: THE eOLUN|BliV PftESS, Ltd., Box 3172. Winnipeg, MUn- Utanáskrift ritstjórans: EDiTOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, N|an. The ‘‘Lögberg” is printed and published by The Coiumbia Press, Limited, in the Columbia Building, 695 Sargent Ave., Wínnipeg, Manitoba. Síðastliðinn 15. nóvember munu margir hér vestra hafa minst látins vinar og leiðtoga, séra Jóns Bjarnasonar D.D. Þá var 78. afmæl- isdagurinn hans. Að eins í Winnipeg, í skóla ]ieim er ber nafn hans, mun séra Jóns minst með sérstakri samkomu árlega á fæðingardegi haiís. En auk þess munu flestir eða allir prest- ar kirkjufélagsins lúterska og vestræna minnast hans í ræðum sínum þann sunnudaginn, sem næstur er 15. nóvember. — Að sjálfsögðu eru slík minningarorð ekki fyrst og fremst eða að- allega fram borin í því skyni að dá mikinn og góðan mann, þótt slíkt sé hvað séra J. B. snerti- ir marg verðskuldað. Hitt er, eða á að vera, aðal-tilgangurinu, að þakka g-uði fyrir leiðsögn ]»á er hann sendi oss Vestur-lslendingum — og allri ísl. þjóð — gegn um orð og athafnir þessa trúa og trausta þjóns síns, og þá að sjálfsögðu um leið að hvetja íslenzkan almenning til þess að færa sér í nyt lexíur þær hinar kristilegu, er séra Jón um 40 ára skeið hrópaði óaflátan- lega til landa sinna bæði í ræðu og riti. — Þó ekki va‘ri um annað æfistarf séra J. B. að ræða, en hið stór-merka og sérkennilega pré- dikanasafn hans, “Guðspjallamál”, þá hefir hann með því reist sér ógleymanlegan minn- isvarða, hjá öllum þeim að minsta kosti, sem það snildarverk hagnýta sér. Og það ættu sem flestir að gera, bæði hér og heima. Fengist ís- lenzkur almenningur til að líta á kristindóm- inn í hinum frjálsmannlega og sanna spegli og hinni miklu lotningu og trúnaðartrausti, sem við öllum blasir í ræðum, ritum og starfi séra Jóns, gæti ekki hjá því farið, að minni ruglingur ætti sér stað í hugum fólks, en nú gerist of alment hjá oss Islendingum hvað trú- málin snertir. — Engin minningarorð um séra Jón B.jarason eru betur viðeigandi en þau, að liann sé sjálfur Játinn tala. Þess vegna birt- ast hér á eftir nokkrir kaflar úr prédikan eftir hann á 26. sd. e. tr., síðasta sunnudag kirkju- ársins, út af Matt. 11, 25—30. Kæðumaður leiðir tilheyrendurna að fótum meistarans, og þar er útsýnið svo dýrðlegt, að slíkt verður að eins litið Á andleaum háfjallastöðvum. Þessa fyrirsögn gefur séra Jón máli sínu og biður menn að hlusta á orðin meistarans í hin- um stórkostlega texta: Tlm sama leyti tók Jesús svo til orða: “Eg þakka þér, faðir, drottinn himins og jarðar, að þú hefir látið þessa hluti vera hulda fyrir frððum mönnum og spekingum, en auglýst þá smælingjum,-----Alt er mér af minum föður I vald gefið.----KomiS til mín, allir þér, sem erfiðið og Þunga eruð hlaðnir.----Takið á yður mitt ok------því mitt ok er indælt og mln byrði létt.” \ ér heyrum Jesúm á upphafi textans þakka hinum himneska föður sínum fyrir það, aS hann hafi látið “þessa hluti” vera hulda fyrir fróSum mönnum og spekingum, en auglýst þá smælingjum. Ekki er tek- iö fram, hvaö hann hafi í huga, þegar hann nefnir “þessa hluti” En þaS er augljóst alt eins fyrir því. Eað kemur óbeinlínis fram siðar, þar sem hann segir, að enginn þekki soninn—hann sjálfan—nema faðir- inn, og enginn föðurinn nema sonurinn og sá, sem hann vill það auglýsa. Það er að sjálfsögðu hjartað í hinni kristnu trú vorri, samband hans við föðurinn og þýðing hans sem frelsara fyrir gjörvalt mannkvn, levndardómur hins kristilega frelsiserindis. Hann þakkar hinum himneska föður sínum fyrir það, að þetta mikla og óviðjafnanlega, þetta mesta fagnað- arefni, sem til er fyrir synduga menn, sé hulið vitr- ingum heimsins. Er það ekki undarlegt? Er ekki freisting til að hneykslast á honum út af þessu? Vill hann þá ekki, að spekingarnir komist lika inn í ríki sitt og verði sáluhólpnir? — Hann segir líka á öðrum stað: “Hægra er úlfaldanum að ganga gegn um nál- araugað, en rikum manni inn í himnaríki.” Hér virðast auðmennirnir allir vera lokaðir úti. Myndi ekki mörgum einnig finnast freisting til að hneyksl- ast á því? — Mentun og auður eru tvö orð, sem ef til vill eru x meiri hávegum höfð í heiminum en öll önnur. Þriðja orðið fylgir hinum tveimur. Það er frelsi. Hugmynd sú, sem það bendir á, stendur í sambandi við mentanina. Mentanin á að sýna mönn- um hvað það er, að vera frjáls; og auðurinn að gefa mönnum kost á að njóta frelsisins. — Hvað er frelsi r Það er að mega ráða sér sjálfur. Það er að geta lif- að og trúað og talað eftir persónulegri sannfæringu sinni. Þetta er að geta verið og mega vera sinn eig- in herra. En nú segir Jesús: Eg er herrann, en þér, mennirnir skuluð vera mínir þjónar. Hann heimtar algjör, ótakmörkuð yfirráð yfir sál og lík- ama mannsins. Hann tekur sér meira vald yfir manninum, en nokkur mannlegur drottinn—meira en fólk nokkurra annara trúarbragða hefir hugsað sér að sinn ímyndaði guð gjöri. Gengur þá ekki kristna trúin nær frelsi manna, en nokkur önnur trú? — Og þar sem ríkismennirnir eru—eða virðast vera—útilokaðir úr guðs ríki og Jesús þakkar guði föður fyrir, að “þessir hlutir” sé huldir fyrir fróðum mönnum og spekingum, — hví skyldi þá ekki mót- spyrna verða í heiminum, og hún afar-sterk, gegn bibliunni, kristindóminum, gegn honum, er boðar sig sem frelsara heimsins? — Það sýnist ekki neitt und- arlegt. Það var svo eðlilegt, að það gat varla hugs- ast öðruvisi. Því segir líka Jesús lærisveinum sín- um fyrir: “Sá tími mun koma, að hver, sem líflætur yður, mun þykjast gjöra guði þægt verk.” Og: “Þeir munu yður að hatri hafa fyrir míns nafns sakir.’ — —Menn eru að brjótast áfram, hver í kapp við ann- an eftir auði, afla sér upplýsingar og mentunar, að brjóta sundur gamla og nýja þrældómsfjötra, sem á þeim liggja. Allur heimurinn stefnir i þessa átt Og svo kemur kristindómurinn og segir: Sleptu speki þinni, kastaðu frá ]>ér auði þínum; og gakk þú undir ok. Hví skyldi ekki verða stórkostlegt stríð? — Og þér, tilheyrendur mínir, standið uppi i því stríði miðju. Og það er reyndar fyrir æfa-löngu kominn tími til, að hver einasti maður hér hjá oss ákveði í alvöru, hvar hann vill standa í þeim ófriði, hvort hann vill vera með eða móti honum, er við oss talar í guðspjallinu. En—er kristindómurinn að prédika mentunaý- leysi, fáfræði, heimsku? Vill kristindómurinn hafa fátækt og örbirgð og þar af leiðandi eynxd? Er það mark og mið kristindómsins, að skapa þrældóm í heiminum?—því fer óendanlega fjarri. Mannkyns- sagan á öllum öldum síðan kristindómurinn var fyrst boðaður þjóðunum, er talandi vottur. Það er kristin- dómurinn, sem hefir eytt þrældóminum í heiminum, að svo miklu leyti, sem hann er þegar eyddur. Það er krislindómurinn, sem hefir mýkt böl og bölvan fá- tæktarinnar óendanlega miklu meira, en nokkurt ann- að afl. Og það er kristindómurinn, sem fremur en öll önnur trúarbrögð hefir leitt til mentunar og upplýs- ingar, gert villiþjóðirnar að mehtuðum þjóðum, vakið þær i menningarlegu tilliti upp frá dáuðunx og leitt þær lifandi inn i mannkynssöguna.-------------— En mentan og vísindi eru þó ekki kristindómur. Og þegar mentanin og upplýsingin veraldlega fer í öf- uga átt, þá segir kristindómurinn: Hingað og ekki lengra! Þegar menn fara að reisa Babelsturn til að geta herjað á himininn, þá stígur drottinn niðúr, truflar tungumál mannanna og lætur turninn hrynja --------Fyrir hvað þakkar Jesús þá i texta vorum hinum himneska föður sínum? Fyrir það, að sann- leikur kristindómsins eú 'auglýstur; smælingjunum. Þá gat hann náð til allra. En eru þá ekki speking- arnir útilokaðir? Jú, að þvi leyti, sem þeir ekki fást til þess að draga sig inn í hóp smælingjanna.------- Alla gæti guð ekki kallað, ef evangeliuin kristindónxs- ins væri aðeins skiljanlegt fróðum mönnum og spek- ingum. — — — Hið kristilega evangelium er ávalt hulið manninum þangað til hann fær sig til að brjóta odd af oflæti sínu og birtast franxmi fyrir drotni sem volaður syndari, eins og allslaus aumingi , leggjandi niður allan mannlegan vísdóm og beygja sig i auð- mjúkri bæn fyrir honurn, sem alt vald er gefið á himni og jöfð. Og Jesús segir: “Alt er mér af mínum föður í vald gefið.” Hann heimtar öll yfirráðin. Hann gjörir kröfuna til að vera konungurinn. Ef hér er nokkur, sem efast um guðdóm Krists, en þykist þó bera stórkostlega lotningu fyrir honum senx bezta og fullkomnasta rnanni, þá festi hann hugann við þetta: Sá. sem tekur sér þetta vald, þetta óviðjafnanlega vald, senx Jesús gjörir,—það er ekki nema tvent til unx hann. Annað hvort hlýtur hann að vera guð, allsvaldanda guð vfir öllu, ellegar það, sem fjand- menn hans meðal klerkalýðs Gyðinga forðum stað- hæfðu að hann væri: guðlastari, svikari, sá rnesti og hræðilegasti þeirrar tegundar, sem birzt hefir á jarð- ríki. Elugsið um mestu og beztu mennina, sem þér þekkið eða hafið heyrt getið um í mannkynssögunni. Myndi nokkur þeiira nokkurn tíma hafa látið sér detta í hug að taka sér nokkuð viðlíka vald yfir heim- inunx, mannssálunum, gjörvöllu mannkvninu, eins og Jesús? Hefir nokkur nokkurn tíma árætt að segja, að hann hefði alt vald bæði á himni og jörðu? Hef- ir nokkur nema Jesús einn sagt: “Trúið á mig?” Eða: “Lærið af mér, því eg er hógvær og af hjarta lítillátur”—? Er ekki þetta fhryllilegasta, sjálfshól, ef það er tómur maður, sem hér talar?--------------- Óvanalega hátt liggur guðspjall texta vors. En þótt vér stígum niður af þvi háfjalli og nemum skoðandi staðar niðri á hinum lægri stöðum guðspjallasögunn- ar, þá er samt alt þar í hinu fullkomnasta samræmi við boðskapinn í þesum kafla. Guðspjöllin öll, allar æfisögur Jesú, sem til eru, bera marg-endurtekinn vott um hið sama. Það er guðdómurinn sjálfur, sem í Jesú Kristi er opinberaður. Það er guð einn, sem getur tileinkað sér þetta óendanlega vald. Það er guð einn, sem getur leyft sér að koma æfinlega fram sem fyrsta persóna, er réttinn hefir til þess að allir lúti sér. — Hvað segir skynsemin eða heilbrigð hugsan til þessa? Hún getur ekkert sagt til þess nema já og amen. En þá hefir líka drottinn Jesús rétt til þess að koma fram fyrir þig, syndugur maður, og heimta hjarta ])itt í sína þjónustu. Og þú hefir engan rétt til þess að segja: Eg vil vera minn eigin herra. Eg geng þér ekki á hönd. Eg verð ekki kristinn maður. — Þú ert skyldur til þess að vera kristinn maður, beygja vilja þinn undir vilja Jesú Krists. — En skyldan gjörir reyndar engan að kristnum manni. Lögmálið kemur engum inn í himnaríki. Og drott- inn vill enga þræla-þjónustu. Þú verður að koma fús til gestaboðsins himneska. Og þá eru engin önn- ur úrræði, en að gjörast smælingi, verða með í hópi voluðu mannanna. Og, vinir mínir, til þess eru nóg tækifæri fyrir yður alla, ef tækifærin að eins eru not- uð. Allur lífsins misskilningur, öll þessi mæða, sem oss mætir, alt hið þunga, sem legst á bakið, alt hið sára, sem gengur í gegn um hjartað, — myndi það ekki vera ærið nóg til þess að geta gjört alla—frammi fyrir guði—að smælingjum, að hjálparþurfa aum- ingum, að mönnum, sem liggur lífið á að verða frels- isgjafar Jesú Krists aðnjótandi ? Þegar svo er konx- ið, ]>á skilur mannshjartað þetta pvangelíum, hið dýrmætasta, sem heyrst getur í míéddum, andvarp- anda, stríðanda og grátanda heimi.— “Konxið til mín, allir þér, sem erfiðið og þunga eruð hlaðnir, og eg vil gefa yður hvild.” Þetta er röddin háns, sem alt hefir valdið bæði á himni og jörðu. Hann einn, sem er guð, blessaður um aldir alda, getur talað svona til allra, sem eiga bágt . Eg sagði áðan, að þú, hver sem þú ert, værir skyldur til að vera kristinn maður. Eg held þvi ekki fram nú, heldur þessu: Það er réttur þinn, að vera kristinn, — að koma þreyttur og þjáður, niðurbeygð- ur, uppgefinn, í bæn og trú til frelsara þíns, Jesú Krists, og þiggja hjá honum hvíld. Og það eru hin dýrmætustu réttindi, sem börnum jarðarinnar geta veizt. Einskisvirði þá enginn þenna rétL------------ Eg veit, að það er guðleg birta í óteljandi mannssál- un og yfir eins mörgum mannslífum úti af hinum frelsanda kærleik Jesú. En því miður hafa ekki nærri því allir enn, þótt í orði kveðnu játi kristna trú, þegið boðið indæla, að koma til Jesú og þiggja hjá honum hvíld. Og við þá alla vil eg segja: Standið ekki með byrði svo eða svo þunga á baki yð- ar, máttlausir til að bera hana, en samt neitandi þeirri hjálp, þeirri hvíld, þeirri hugsvölun, sem drott- inn býður. Til mótlætisbyrðarinnar finna allir, þeg- ar hún legst á. — — En mér skilst, að til annarar byrðar, sem þó áreiðanlega er á bökum allra, finni margir lítið eða alls ekki. Syndin er sú byrði. (ileymið í guðs bænum ekki þeirri byrði, því þótt hún kunni nú að liggja létt á yður, þá gjörir hún fyrr eða síðar út af við yður, ef þér ekki í tíma leittið frelsarans. Og ef þér ekki út af henni leitið hans, þá gjörið þér yður um leið ómóttækilega fyrir hjálp þá og hvíld, sem hann hefir á boðstólum öllum mönnuni til handa, þegar mótlætið og sorgin og dauðinn eru á ferðinni. Bókafregn. Stephan G. Stephansson: Andvökur, f.jórða og fimta bindi. Kostnaðarmenn: nokkr- ir Íslendinfíar í Vesturheimi. Heimskringla News and Publishing- Co., Winnipeg. 1923. ÞjóSkjarni Islendinga liggur í ljóSkjarn- anum. Skáldin hafa varSaS veginn, talaS kjark í þjóSina, þegar vanda bar aS höndum, og opnaS henni nóttlausa voraldar veröld. Einn þeirra manna, er mest hefir kveSiS aS í bragtúni Islendinga síSustu áratugina, er höfundurinn aÖ Andvökum, Klettafjallaskáld- iS Stephan G. Stephansson. Mikilvirkur hef- ir hann veriS, langt fram yfir ]>aS, sem alment gerist. Er hitt ]>ó mest uin vert, hve vitur- leg ög kjarnyrt aS kvæSi hans eru.— Stephan G. hefir alla æfi veriS liinn mesti eljumaSur, unniS baki brotnu á daginn, en ort um nadur. Andvökuna'tur verSa mörgum til kkaSsemdar, en Stephani G. hafa þær orSiS 'andleg gróðrarstöS. Stephan G. er ljóShetja. Veimiltítuskap- ar verSur ekki vart í bókum hans, þó leitaS væri meS logandi Ijósi. Ýmsir hafa taliS hann rnyrkan og kaldsinnaSan. Nákvæmur lestur kvæSanna, liygg eg þó aS leiSa muni nokkuS annaS í Ijós. A 139. bls. fjórSa bindis, stendur þetta stórfagra erindi: Alt líf verSur gengt, meSan hugur og hönd Og hjartaS er fært til aS vinna. Og gröfin er ljúf fyrir geiglausa önd, Og gott er aS deyja til sinna. Bendir ekki þessi vísa á nánari framdsemi viS yl en viS ís? A bls. 164, stendur þessi vísa, er Æ'ttar- fylgjan nefnist: Þann viS höfum arfinn átt: —1 hann þó menn hnjóSi — AS viS höfum blítt og hágt BoriS áf meS—IjóSi. Vísa ein, dásamlega falleg, birtist á 267. bls. fimta bindis, og nefnist AS kveldlagi: Falla Hlés í faSminn ixt, ?'lirSir nesja-grænir. Náttklædd Esjan, ofanlút, Er aS lesa bænir. Ýms af allra fégurstu kvæSum skáldsins, er aS finna í þeim kafla fimta bindisins, er nefnist HeimleiSis, ort í sambandi viS Islands- torina . Eitt þeirra kvæSa heitir Staddur í gróSrarstöS, bls. 280, 1— reglulegt meistara- verk frá upphafi til enda., Við trúðum því, á góðra manna gröfum GrasiS ei félli — 1 vetrarsnjóa köfum Sígrænar stæSu þær, sem þendi jörðin Lifandi augu upp úr fanna höfum. Dys hans, sem lífi rangur dómur rúði, RéttlætiS vafSi æfagrænu skrúði. Syndugum ástum jafnvel mild var moldin Mjúklát og gleymdu minningunum hlúði. Nú lít ég hérna, þar sem auðn var endur, Ódáins-skóg, sem græddu dánar hendur. Viljinn til góðs í grónu trjánum lifir, BreiSist á óskum út um fjarri lendur. Legsteinar eyðast.—Hugurinn er höfnin, Hlaðin gegn brotsjó.—Ekki mannanöfnin, Þó að hún gleymi, hverjum eitt skal eigna, Þau gejunir framtíS fegurst minjasöfnin. KynslóSin fallna úr flæðarmáli strandar IJjöruborSs-væflum upp til hæða bandar Lifandi höndum gulls og grænna skóga, NeSan úr gröf—þeir öfundsverðu andar. Lesa mun þjóS og langar vökur halda LetraSa sögu milli slíkra spjalda, Þegar frá bæjum öllum aftur verða GrænskóguS fjöll að eyktamörkum- alda. Stephan G.. er Islendingur í húS og hár, sannur þjóðræknisvinur, sem aldrei mundi láta frumburSarréttinn íslenzka falan, hvað sem í boði væri. Heimaþjóðin hefir fyrir löngu valið honum veglegt sæti meðal hinna útvöldu í ríki Ijóðlistarinnar, og spurt engan að. I augum Austur-lslendinga, er Stephan G. stórskáld, sem þjóðin er upp með sér af. Er heimboðið nægilcg sönnun þess. Hann á líka vafalaust heldur engin smái-æðis ítök í hugum vestur-íslenzka þjóðarbrotsins. Á 30. bls. í fjórða bindinu, stendur eftir- fvlgjandi kvæði, er höfundur nefnir íindur- lífgun: Horfnir eru vaxta-verkir Vorsins—krap og rosar sterkir. ViSburSir xxð vara og gróa Vakna í laut, og út’um skóga. Af sér varpar tré og taða Tötur-flíkum sinu-blaða. Á sér fætt ið fyrra árið Fella af kolli skírnarhárið. Robin Hood Flour Meira en vert hins litla verohækkunar munar Oi;it xMOXFY BACK ROBIN HOOD FLOUR iS GUARANTEEO TO GIVE TOU BETTER SATISFACTION TMAN ANY OTHEB FLOUR MILLEO IN CANAOA YOUR OEALER IS AUTHORI2ED TO REFUND THE FULL PURCMASE PRICE WITH A 10 PCW CCNT PEN ALTY AOOEO. IF AFTER TWO BAKINGS YOU ARE NOT THOROUGHLY SATISFIEO WITH THE FLOUR AND WILL RETURN THE UNUSE0 PORTION TO HIM ROBIN HOOD MILLS. LIMITED Innifalin í hverjum poka 24 pund og þar yfir. ROBIN HOOD MILLS LTD MOOSE JAW, SASIC. Grösin teygja úr öllum öngum, Aspir greiða úr háðum vöngum Skúfa hadds, sem hrynja á bárum Hrokkinsnúnum, fagurhárum. Eg hefi heyrt menn segja, að kvæði Steph- ans G. væru svo þungskilin, að’ þeir gætu ekki lesið þau sér til gagns. Skilningur manna nær oft misjafnlega langt. Það sem einum er auð- velt, getur reynst öðrum ofurefli. En einhver ónota hristingur held eg hafi hlotið að komast skilningstré þeirra manna íslenzkra, er eigi skilja sýnishorn þau af ljóðum Stephans, er prentuS hafa verið hér að framan. Þungskild- ari kvæði eru að vísu til í bókum þessum, en þó engum þeim um megn að brjóta til mergjar, er á annað borS kann íslenzkt mál. All-langan bálk, er nefnist Skráveifur, lief- ir fimta bindið inni að halda. Margt af því andsvör til ýmsra þeirra, er af einhverjum or- sökum hafa staðið á öndverðum meið við höf- undinn og sent honum tóninn. Víða er þar sniðuglega að orði komist. En þessi kafli kvæð- anna þykir mér þó helzti langur. A 30. bls. fimta bindisins er Islendingadags- erindi, með fyrirsögninni “HéSan falla öll vötn til Dýrafjarðar.” 1 því er þessi hugðnæma vísa: “Heldur bíð eg hinsta skaðann Hér, en snúi 'aftur, þaðan Sem til Dýra-fjarðar falla Fossinn sé og læki alla. Sérhvern dropa þrífur þráin, Þar að mega hníga í sjáinn— Þar sem lífið lék mig blíðast Ljúfast væri að falla síðast. Þegar liinsta ganga er gjörð: Deyja o ’il í DýrafjörS. Y Stephan G. er nú sjötugur að aldri. AS sjálfsögðu tekinn að þreytast, þótt ellimarka gæti lítt í kvæðunum. Vonandi á hann margt óort enn. Kannske efni í eitt Andvöku-bindið í viðbót. — Sú er ósk mín, að síðasti áfangi skáldsins, megi lýstur verða af þakklátum vor- hug samferðamannanna fyrir vandað og vel unnið dagsverk í þarfir íslenzkra bókmenta. Andvökur, bæði bindin, kosta $6.00 og fást hjá séra Rögnvaldi Péturssyni, 45 Home St., svo og íslenzku bóksölunum hér í borginni. E. P. J. Islenzkir kaupmenn! Farið að útbúa JÓLA - AUGLÝS- INGAR yðar fyrir nœsta LÖGBERG Nú fer fólk að horfa eftir beztu 1 [jörkaupunum sem kaupmenn 1 iafa að bjóða fyrir jóla-hátíðina.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.