Lögberg - 12.05.1927, Síða 1

4
iiQlief ð.
40 ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 12. MAÍ 1927
NÚMER 19
Helztu heims-fréttir
Canada.
Bracken stjórnarformaður hef-
ir skipað þriggja manna nefnd til
að athuga orsakirnar að atvinnu-
leysinu, sem jafnan á sér stað i
Manitoba á vissum tímum ársins,
sérstaklega í Winnipeg, sem er
eini stórbærinn í Manitoba. Ger-
:r stjórnin sér væntanlega ein-
hverja von um, að af athugunum
og rannsóknum þessarar nefndar
megi það leiða, að einhver ráð
finnist til þess að bæta úr at-
vinnuleysinu, eða koma í veg
fyrir það, að verkamenn neyðist
til að ganga vinnulausir langan
tíma á hverju ári, af því ekkert
er hægt að fá til að gera. For-
maður þessarar nefndar er R. W.
Murchie, prófessor við búnaðar-
háskóla Manitoba fylkis, en með-
nefndarmenn hans eru W. H.
Carter, sem er einn af eigendurh
Carter-Halls-Aldinger bygginga-
félagsins, og F. J. Dixon, fyrrum
fylkisþingmaður og verkamanna-
leiðtogi. Segir Mr. Bracken, að
auðsjáanlega beri nauðsyn til að
ráða bót á því mikla atvinnu-
leysi, sem eigi sér stað í fylkinu
á hverjum vetri og sem bezt'sjá-
ist á því, að þá leiti fjöldi manns
til hins opinbera um fjárstyrk til
að geta komist af. Hinir séu þó
vafalaust miklu fleiri, sem einn-
ig séu atvinnulausir, en komist þó
af hjálparlaust, en sá vinnu-
kraftur, sem þar fari til ónýtis,
sé mjög mikils virði, ekki að eins
sjálfum þeim heldur líka rikinu,
sem þeir tilheyra.
* * *
Á mánudaginn var komu 900
innflytjendur til Winnipeg, allir
í einni járnbrautarlest, og er það
stærsti innflytjendahópurinn, sem
nokkurn tíma hefir komið til
Vestur-Canada í einu. í þessum
hópi var fólk frá.einum tuttugu
löndum og talaði álíka mörg
tungumál. Annars er innflutn-
ingur fólks til Vestur-Canada á-
kaflega mikill. Flest kemur fólk-
ið frá Bretlandi, eins og vana-
lega, en einnlg frá fíestum öðrum
löndum Norðurálfunnar og þar á
meðal marjgt frá Noregi, Svíþjóð
og Danmörku. Margir bændur frá
ýmsum ríkjum Bandaríkjanna eru
nú einnig að flytja sig til þessa
lands.
* * *
Verkamenn strætisbrauta fé-
lagsins í Winnipeg fara fram á
kauphækkun, sem nemur þremur
centum um klukkutímann fyrir
þá menn, sem vinna á strætis-
vögnunum. Forseti félagsins, A.
W. McLimont, tekur ekki vel í það
og færir það til meðal annars, að
það séu að eins átta mánuðir síð-
an samið hafi verið um kaup-
gjaldið síðast, og það sé of snemt
að fara nú aftur að breyta því, og
þar að auki geti félagið ekki stað-
ið sig við að hækka kaupgjaldið,
því þessi kauphækkun þýði stór-
mikil útgjöld fyrir félagið.
* * *
Queens háskólinn hefir sæmt
Hon. Jó. A. Robb, fjármálaráð-
herra, heiðurstitlinum LL.D.
* * *
Hon. John G. Foster, sem verið
hefir aðal konsúll Bandaríkjanna
í Canada í 23 ár og haft aðsetur
í Ottawa, hættir að gegna því
embætti 1. júlí næstkomandi.
Sagt er að eftirmaður hans sé
þegar útnefndur.
* * *
Tíðarfarið hefir nú í meir en
mánuð verið mjög óhentugt; sí-
feldar úrkomur og kalsa veður.
Tefur þetta veður mjög tilfinn-
anlega fyrir sáningu, svo enn er
mjög litlu sáð af hveiti í Sléttu-
fylkjunum, og er landið víða svo
blautt, að enn verður ekki hægt
að sá í nokkra daga, þó veðrið
batnaði. f fyrra var búið að sá
um 30 af huundraði af hveiti hinn
8. maí, en nú mjög litlu og víða
alls ekki býrjað að sá hveiti. Það
er nú talið áreiðanlega, að héðan
af verði miklu minna hveiti sáð,
heldur en verið hefði, ef tíðarfar-
ið hefði verið hentugt. Sama er
að segja um þyggingavinnu og
aðra útivinnu í bæjunum, að það
er ekki hægt að byrja á henni
vegna votviðranna.
* * *
'Fyrir fáeinum árum voru vin-
bannsiög gildandi í öllum fylkjum
í Canada nema Quebec. Nú er svo
komið að vínsala er leyfileg í öllum
fylkjunum, undir umsjón fylkis-
stjórnanna, eða nefnda, sem stjórn-
irnar skipa, nema í tveimur fylkj-
um. Þessi tvö fylki, sem enn hafa
vínbannslög eru Strandfylkin Nova
Scotia og Prince Edward Island.
Hið þriðja þeirra, New Bruns-
wick, hefir nýlega afnumið sín vín-
bannslög og komið á vínsölu und-
ir stjórnar eftirliti, eins og hin
fylkin hafa gert hvert eftir annað.
Það lítur þvi út fyrir, að þess
verði ekki langt að bíöa, að hægt
sé að kaupa vín í öllum fylkjum
landsins, þó vínsölunni sé nú hátt-
að nokkuð á annan veg, en var i
gamla daga.
* * *
Talið er, að fólksf jöldinn í
Canada hafi 1. júní 1926 verið
9,389,300, og hefir þá fólkinu
fjölgað um 600,817 síðan 1. júní
1921, að reglulegt manntal var
tekið um alt landið. Hér er að
vísu bygt á áætlun hvað öll fylk-
in snertir, að undanteknum þrem-
ur sléttufylkjunum, því þar var
manntal tekið 1926, og er því
fyllilega ábyggilegt. 1 öllum
fylkjunum hefir fólkinu fjölgað
nokkuð nema í Prince Edward
Island og í Yukon. Á þeim tveim
stöðum hefir því fækkað dálítið.
Bandaríkin.
Það er meira en ár þangað til
forseta útnefningin fer fram og
það er meira en hálft annað ár til
næstu forseta kosninga, en samt
sem áður er nú þegar mikið um
þær talað og sjálfsagt enn meira
um þær hugsað. Baráttan er ekki
að eins milli hinna miklu stjórn-
málaflokka, heldur fyrst og fremst
innan flokkanna sjálfra. Það er
talið mjög sennilegt, að Coolidge
forseti geti fengið útnefningu
síns flokks ef hann vill. En eng-
inn veit enn, kannske ekki einu
sinni forsetinn sjálfur, hvort
hann vill vera í vali við næstu
forsetakosningar eða ekki. Demo-
cratarnir tala einna helzt um Al-
fred Emanuel Smith, ríkisstjóra í
New York, sem sitt forsetaefni,
og telja margir hann manna lík-
legastan til að vinna kosningarn-
ar af hálfu Democrata.
Smith ríkisstjóri er maður
kaþólskur, og er það haft á móti
honum sem forseta, þó undarlegt
sé, þar sem trúarbragðafrelsi er
vitanlega afdráttarlaust viður-
kent í Bandaríkjunum. En ýmsir
virðast hafa þa skoðun, að kirkj-
an og páfavaldið geti haft þau
áhrif á Mr. Smith, sem ekki séu
holl Bandaríkjunum. Hefir Char-
les C. Marshall, sem er lögmað-
ur í Manhattan, skrifað Mr.
Smith bréf, þar sem lagðar eru
fyrir hann nokkrar spurningar
þessu viðvíkjandi. Mr. Smith
hefir svarað þessu bréfi mjög
rækilega og var svar hans birt í
“Atlantic Monthly” og síðar í
mörgum blöðum.
Segist Mr. Smith ekkert þekkja
í trúarbrögðum eða lögum kaþ-
ólsku kirkjunnar, sem komi í bága
við stjórnarskrá Bandaríkjanna.
Hann hafi aldrei rekið sig á
nokkuð slíkt, og hafi hann þó um
langt skeið þjónað ýmsum em-
bættum og nítján sinnum aflagt
embættiseið og í hvert sinn lofað
því hátíðlega að fylgja stjórnar-
skránni, og hafi enn enginn orð-
ið til að bera sér á brýn að hann
hafi ekki gert það; hafi hann þó
jafnan verið gott barn sinnar
kirkju, eins og hann sé enn. Mr.
Smith bendir einnig á, að yfir-
dómaraembætttið í hæstarétti
þjóðarinnar sé talið ekki öllu
þýðingarminna eða óvirðulegra
heldur en sjálft foretaembættið,
en það hafi um langt skeið verið
skipað kaþólskum mönnum, þeim
I Roger Brooke Taney og Edward
Douglas 'White. Margar fleiri á-
stæður færir Mr. Smith fyrir því,
að það sé fjarstæða ein, að hafna
forsetaefni af þeirri ástæðu að
hann sé kaþólskur maður en ekki
mótmælandi.
* * * *
Svo segja síðustu manfitals-
'•skýrslur, að í Bandaríkjunum séu
6,371,640 bændur. Eins og nærri
má geta, ér efnahagur þeirra ær-
ið misjafn. Það kalla þeir með-
al bónda, sem á þær eignir, sem
hér eru taldar, og geta þá aðrir
Flokksforingi Liberala í Manitoba-fylki.
varð mjög aðþrengdur, einkurn I og Noregi. En 1918 fékk, 'syndika-
HON. H. A. ROBSON,
er leiða skal frjálslyndu stefnuna til sigurs við næstu kosningar.
bændur borið sínar eignir saman
við það og þannig séð, hvort þeir
eiga meðalefni, eða þá meira eða
minna.—Eignir alls $7,776. Bygg-
ingar, $1,847; vélar og önnur á-
höld, $422; land, 145 ekr., $40.85
ekran; 64 ekrur bithagi, 24 ekrur
skógland, 13 ekrur mais, 11 ekr-
ur heyland, 8 ekrur hveiti,*6 ekr-
ur hafrar, alfalfa 0. s. frv., 24
eplatré, 18 ávaxtatré (perur o.
fl.), 60 vínberjatré. Uppskerán:
56 bushel lcartöflur, 6 bu. sætar
kartöflur, 18 pd. tóbak, 24 bu.
epli, 8 bu. perur 0. fl. ávextir.
Skepnur: 3 hestar, 1 múll, 9 naut-
gripii-, 8 svín, 6 kindur, 64 hæns.
Það sem skepnurnar géfa af
sér auk þess sem fjölskyldan not-
ar sjálf: 300 dús. af eggjum, 36
pd. ull, 1672 pottar af mjólk, 28
pottar af rjóma, 166 pd. af smjör-
fitu, 100 pd. af smjöri.
Á einu>bóndabýli af hverjum
fimm er veðskuld, sem nemur 40
af hundraði. Tvö býli af fimm eru
við óbætta vegi. Eitt býli af tólf
hefir “tractor”, eitt af sex hefir
“radio”.
Akuryrkjumáladeildin skýrir
frá, að árið 1926 hafi 2,155,000
manns flutt úr sveitunum í borg-
irnar. Þar á móti hafi flutt úr
borgunum í sveitirnar 1,135,000.
Fæðingar í sveitum urðu 371,000
fleiri en dauðsföllin, svo það sem
sveitirnar hafa tapað af fólki, er
þá 649,000, nægilegur fólksfjöldi
í nýja stórborg á stærð við Pitts-
burgh. — Akuryrkju ráðherrann,
Jardine, æðrast ekki út af þessum
straum fólksins úr sveitunum, en
hann bendir á, að svona megi það
ekki ganga, ef Bandaríkjamenn
eigi að geta lifað á þeim matvæl-
um, sem framleidd eru úr skauti
náttúrunnar í landi þeirra.
Bretland.
Prinsinn af Wales hefir að und-
anförnu verið suður á Spáni.
Vildu Spánverjar gera honum vel
til og stofnuðu til nauta-ats til
að lofa prinsinum að sjá þennan
þjóðlega leik. En hann vildi ekk-
ert við það eiga og neitaði að
þiggja boðið. Dýraverndunarfé-
lag í Bandaríkjunpum sendi hon-
um símskeyti til Madrid og þakk-
aði honum fyrir að hafa neitað
að horfa á þann ljóta leik, og
þykir félaginu þetta sönnun fyr-
ir því, að prinsinn sé góður
drengur og vel innrættur.
* * *
í Angora á Tyrklandi er kona
nokkur, sem Tatma Hanoum reit-
ir og er 160 ára gömul; er hún
nú talin elzta kona í heimi. Hún
var fædd í Tirnoovo í Bulgariu
árið 1767. Enn heldur hún full-
um sönsum 0g lætur töluvert til
sín taka. Gamla konan hefir
eignast tíu börn, sem öll eru dáin
fyrir löngu, en hún á mörg barna-
barnabörn á lífi.
* * *
Yfir verkfræðingur Marconi-
félagsins segir, að nú í sumar
verði hægt að talast við milli
Bretlands og Canada, eins og nú
má gera milli London og New
York, en símagjaldið verði tölu-
vert lægra.
* * *
Rt. Hon. Ramsay MacDonald,
fyrrum stjórnarformaður á Bret-
landi, hefir að undanförnu verið
veikur suður í Philadelphia. Ekki
er sjúkleiki hans talinn hættuleg-
ur og gera læknarnir, sem stunda
hann, sér von um að hann muni
bráðum verða jafngóður. Sagt er
að dóttir hans, sem er með hon-
um, eigi erfitt með að fá föður
sinn til að hafa nógu hægt um
sig, því hann vill lesa blöðin, að
minsta kosti þingfréttir frá Bret-
landi og helzt margt fleira.
Frá Noregi.
Flokkaskifting í Stórþinginu
norska.
Árið 1926 var að mörgu leyti
viðburSaríkt í stjórnmála- og at-
vinnulífi Norðmanna. Er fyrst á
að minnast stjórnarskiftin, sem þar
urðu á öndverðu árinu, þegar
vinstrimanna stjórn Mowinckels
fór frá völdum.
Hún lagði fram fjárlagafrum-
varp sitt i Stórþinginu í janúar-
mánuði. — Hægrimannaflokkur
þíngsins: hóf þá strax mjög ákveðna
árás á frumvarpið, og taldi það
vera ógætilegt, og að þar væri litil
tilraun til þess gerð að lækka út-
gjöldin og létta af ríkisborgurum
tollum og sköttum.
Á hvferju ári hefst Stórþingið
með almenum umræðum um há-
sætisræðu konungs og fjárlög
stjórnarinnar.
Meðan stóð á þessum umræðum,
sem náðu fram í febrúarmánuð,
lögðu hægrimenn og frjálslyndir,
sem hafa 54 þingsæti til samans,
og bændaflokkurinn, sem hefir 22.
eða alls 76 af 150, sem eiga sæti
í Stórþinginu, fram sitt frumvarp-
ið hvor, og var í þeim báðum farið
miklu lengra í lækkunaráttina, en
stjórnin gat samþykt.
Þó þessi frumvörp fengju ekki
fleiri atkvæði en þeirra þingmanna,
er töldust til flokka þeira, sem áð-
ur er getið, lýsti stjórnin því, að
hún liti svo á hvort frumvarþið
fyrir sig, sem það væri vantrausts-
yfirlýsing og sagði af sér.
Hægrimenn tóku að sér að
mynda stjórn, og tók hún við völd-
um fyrir rúnni ári, og er Lykke
forsætisráðherra.
Atvinnumálin. ,
í byrjun síðasta árs gerðust þeir
atburðir á sviði atvinnumálanna,
sem vöktu mtklu meiri athygli en
stjórnarskiftin og sá öldugangur í
stjórnmálunum, sem þeim fvlgir.
Hækkun norsku krónunnar hafði
það í för með sér, að iðnaðurinn
vegna hins háa kaupgjalds frá lág-
gengistímabilinu. Af hálfu atvinnu-
rekenda voru þessvegna gerðar
kröfur til allmikillar launalækkun-
ar eða alt að 25—30%.
Eins og kunnugt er, fékst ekkert
samkomulag um kaupgjaldið, þó
farin *væri löng og erfið samninga-
leið. Skall því yfir í aprílmánuði
verkfall, er náði yfir 30 þúsund
manns í járniðnaði, byggingum,
námuiðnaði, skóiðnaði o. fl.
Eftir 1% mánuð samþyktu verka-
menn kauplækkun sem nam 17%, í
byggingariðnaði nokkru minna. Og
þegar fram á sumarið kom, komst
sanjkomulag á við hina aðra verka-
menn, en kaupið lækkaði hjá þeim
um 16%.
í ágústmánuði kom upp kaup-
deila við pappírsgerðarmenn. Eftir
nokkurra daga verkfall, var valin
sú leið, með samþykki beggja aðila,
að láta gerðardóm skera úr þræt-
unni og urðu málalok þau, að
kaupið lækkaði um 15—17%.
Þrátt fyrir það, þó öll kaupdeilu
mál síðasta.árs hafi endað á þá leið,
að vinnulaun lækkuðu all-verulega,
þá hafa þó atvinnumálin verið erfið
og allmikið los á öllu athafnalífi
þess vegna.
Bannið.
18. október 1926, fór fram þjóð-
aratkvæðagreiðsla um það, hvort
bannið skyldi úr gilái numið eða
ekki.
Af 1,470,000, sem höfðu atkvæð-
isrétt, greiddu atkvæði 951, 939.
' Af þeim greiddu 530^441 at-
kvæði gegn banninu, en 421,498
með. Bannið var því felt með 108,-
Vínbannið norska er upphaflega
styrjaldar-ráðstöfun. Fyrsta vín-
bannsákvæðið var i gildi sett 4.
ágúst 1914, en var afnumið eftir
fáar vikur. 28. júní 1917 var enn
sett bráðabirgðareglugerð, og eftir
henni var öllum nema ríki og lyf ja-
búSum bönnuð sala og kaup, inn-
flutningur og útflutningur af
brennivíni óg vínum, sem sterkari
væri en 12%.
Bindindis- og vannvinir kröfðust
]>ess, að þessi reglugerð yrði látin
gilda til frambúðar. En til þess að
láta þjóðina skera úr þvi, var þjóð-
aratkvæði látið fram fara í október
1919, og þá greiddu 489,017 með
innflutningsbanni á vinum og
brennivíni, en 304,673 gegn því.
Með lögum 16. sept. 1921, var
aðflutningsbannið staðfest.
Vegna þessara lagafyrirmæla
fengu Norðmenn að kenna á ýms-
um örðugleikum, þegar um samn-
inga var að ræða við þær þjóðir,
sem framleiða mikið af vínum. En
til þess 48 létta alla samninga við
vínframleiðslulöndin, var samþykt,
a8 flutt yrði inn ákveðinn fjöldi
lítra, t. d. 400 þús. af koníaki frá
Frakklandi, árlega og 500 þús. af
léttum vínum frá Spáni.
Andúðin gegn innflutningi þess-
ara vina, sem ekki var vitanlega
frjáls sala i Noregi, magnaðist
smátt og ?>mátt, og einkum eftir að
Portúgalar bætust við, og kröfðust
þess, að flutt yrði inn allmikið af
portvini frá þeim. Varð þessi and-
úð til þess, að bann gegn innflutn-
ingi portvins, madeira og sherrys
var afnumið í marz 1923.
\rar þá aðeins um bann gegn
sterkum drykkjum a8 ræða.
Hægrimannastjórnin lagði því til
1924, að brennivinsbannið yæri af-
numið, en frumvarpiÖ til þessara
laga var felt í Stórþinginu, og sagði
þá stjórnin af sér, en Mowinkel-
stjórnin tók við í júlí 1924.
Þá var ástandið þannig, að jafn-
vel fylgjendur bannsins samþyktu,
að enn skyldi fara fram þjóðarat-
kvæðagreiðsla um málið. Voru
sérstök lög samþykt um það vorið
1926, og skyldi Tatkvæðagreiðslan
fara fram í október sama ár. Urðu
úrslitin þatt, sem fyr er frá sagt,
og kunn eru.
Verkalýðshreyfingin.
Á sviði verkalýÖshreyfinvarinn-
ar norsku, gerðust þeir atburSir
síðasta ár, aS alt útlit er fyrir, aS
þeir muni hafa miklar stjórnmála-
legar afleiðingar.
Jafnaðarmannaflokkurinn norski
og verkamannaflokkurinn ákváðu
í fyrra að sameina sig i einn flokk.
Átti sú sameining sér stað 30. jan-
úar sl.
Til þess að skilja þýðingu þess-
arar sameiningar, verður maður að
athuga það:
að þangað til 1918 var verka-
tnannaflokkurinn norski i raun og
veru jafnaðarmannaflokkur, er
stóð á þingræðislegum grundvelli,
og hafði sama vald ig sömu áhrif
og samskonar flokkar í Danmörku
listisk’ og byltingakend stefna
meirihluta á ársþingi flokksins, og
hafði það þær afleiðingar, að
flokksstjórnin sagði af sér, og varð
þá flokksforingi kommúnistinn
Martin Tranmæl.
Jafnaðarmennirnir efíidu til mót-
spyrnu gegn þessari nýu stjórn, en
gengu þó ekki úr flokknum. En
smátt og smátt varð stefna flokks-
in fyrir áhrif rússneskra kommún-
®ista, meir og meir byltingakerjdari
og svæsnari, þar til loks, að flokk-
urinn samþykti 1921 aS ganga í 3
alþjóðabandalag kommúnista, er
sæti hefir í Moskva.
Þetta varð jafnaðarmönnum í
flokknum ofraun, og gengu þeir
úr honum, en foringi þeirra varð
Magnus Nilsen. Eftir 1921 varð
því um tvo flokka að ræða, jafn-
aðarmenn, og kommúnista.
Kommúnistaflokkurinn gekk í
raun og veru með sigur af hólmi.
Hann lifði á góðu og gömlu skipu-
lagi, hann hélt stærstu og víðlesn-
ustu blöSunum, en það kom aftur
til af þvi, aS flokkurinn er ekki
myndaður af einstaklingum, heldur
af ýmsum verkalýðsfélögum og þau
áttublöðin og skrifstofur flokks-
dei|jJanna.
Sigur kommúnista varð þó
skammvinnur. 1923 komu kröfur
frá Möskva um samþykt á bylt-
ingakendari ályktunum en áður
hafði verið. Kröfurnar voru bornar
fram á þingi flokksins í Ósló af
fulltrúa Rússa með hótun um að
flokkurinn skyldi verða kúgaður,
ef hann ekki beygði sig. Flokkur-
inn beygði sig ekki, og var því rek-
inn úr 3. alþjóSasambandinu.
Á floksþinginu var þó í þetta
sinn allmikll fjöldi manna, er vildi
samþykkja boö Rússa. Og eftir að __. • - , , .
r, , ,' . , . ,& . heimkynnum trjanna, þar sem þeim
flokkurinn var rekinn ur alþjoða- __ \ vt , , /n.
, ,. v u er eðhlegt að hfa og þroskast. Dr.
sambandinu, sagði þessi minm hluti • v , 1
,, ,, * , v ' Metcalf segir meðal annars.
sig ur flokknum, og myndaði ;
“kommúnistaflokk Noregs.” For- I Vanalega hefir tréð gnægS af
ingi hans varð Olav Scheflo, rit- hreinu lofti og jörð til að váxa i,
stjóri. j sem £hki er steinlögð eða troðin
Frá árinu 1923 hafa því í raun ni6ur> en hefir ^nægð af næring-
Paul Frederickson.
Þessi harðsnúni, ungi íslend-
ingur, Mr. Paul Frederickson,
seytján ára að aldri, er ættaður
frá Baldur, Man. Vann hann ný-
lega hér í borg titilinn, sem hnef-
leikakonungur Canada í “feather-
weight” flokknum, og þykir næsta
líklegur til þátttöku í Olympisku
leikjunum, áður en langt um
líður.
og veru verið 3 verkamannaflokkar
í Noregi.
Norski verkamannaflokkurinn, ó-
háður öllum kommúnistaböndum
og fyrir utan öll alþjóðasambönd.
Norski jafnaðarmannaflokkur-
inn; er í 2. alþjóðasambandinu,
og loks norski kommúistaflokk-
urinn, meðlimur 3. alþjóðasam-
bandsins.
Engum vafa er það undirorpiS,
að samsteypa tveggja stærstu jafn-
aöarmannaflokkanna, sem áður er
getið um, hefir a-farmikil áhrif við
næstu Stórþingskosningar.
Svo sem að líkindum lætur, vann
kommúnistaflokkurinn að því af
miklu kappi, að hindra samsteypu
flokkanna. En það hafði engin á-
hrif. Samsteypan átti sér stað, og
ganga þeir nú sameinaðir til næstu
kosninga, og er þaS talið vafalaust,
að þeir muni sameinaðir bæta viS
sig allmörgum þingsætum.
—Mbl.
GOODWILL DAY.
arefnum, sem jafnan er haldið viS
af laufnum, sem árlega falla af
trjánum og verða oftar að næring-
arefnum til að halda þeim við. Lauf
trjánna sem vaxa í borgunum eru
þar á móti gegnsósa af reyk. Efist
einhver um þetta þarf hann ekki
annað en taka trjálauf rétt eftir
rigningu og nugga því við skyrtu-
ermina sína. En það er ekki aðeins
sótið og reykurinn, sem er trjánum
óholt, heldur einnig gasið og enn
fleiri lofttegundir, sem stöðugt
sækja að trjánum í borginni og
vinna þeim tjón og eiga bílarnir
þar mikinn hluta aS máli. Segja
má aS rúmt sé um borgar tréð, ef
það hefir niu fet af jörðu, sem
ekki er steinlögð. Þegar ræturnar
ná undir steininn eða asfaltið þá
kemst ekki vatnið að þeim til að
vökva þær og heldur ekki sú nær-
ing, sem laufin leggja til eða þá
einhverskonar áburður. Þau tré,
sem ræktuð eru í skemtigörðum,
eSa smærri görðum viS íbúðarhús-
in, eiga við hið sama að stríða, en
aðeins ekki í jafn stórurn stíl. Þau
Síðan 1922 hefir árlegur há-1 lifa í sama óholla andrúmsloftinu
tíðisdagur verið haldinn í ýms-jOg þótt þessir garðar séu ekki
um löndum, hinn 18. maí, sem steinlagðir, þá er grasið næstum
nefndur er “Goodwill Day”. Til-; æfinlega slegið og laufunum er
gangurinn er sá, að glæða samúð j rakað saman og þau flutt burtu.
og bróðurhug meðal mannanna, Jarðvegurinn er vanalega þur og
hvar sem þeir búa og hvaða þjóð
sem þeir tilheyra. Þessi dagur
er á miðvikudaginn í næstu viku,
og verður hans minst hér í Win-
nipeg, meðal annars með sam-
komu, sem haldin verður í Cent-
harður og trjánum óhentugur og
mikill skortur á hollum næringar-
efnum fyrir þau. Borgartrén eiga
viS margskonar sjúkdóma að striSa
og verða oft fyrir meiðslum, en
það eru þó bara smámunir í saman-
ral Congregational kirkjunni og burði við skortinn á næringu, þar
hefst kl. 3 e. h. Ræður verða ( sem þeim er varnað að njóta henn-
fluttar og söngvar sungnir. Kon-1 ar frá sínum eigin laufum. þar sem
ur af ýmsum þjóðum verða þar trén úti í skógunum geta notið
klæddár sínum þjóðbúningf og j allrar þeirrar næringar óhmdrað.
meðal íslenzkar konur. j Vitanlega má bæta toluvert ur
þar á
Vafalaust verður þessi samkoma
bæði uppbyggileg og ánægjuleg,
og er því æskilegt, að sem flestar
íslenzkar konur sæki hana. Allar
konur eru velkomnar.
Vesalings borgartréð.
þessu með áburði, þegar um tré er
að ræSa, sem plöntuð eru í skemti-
görSum. En trén á borgarstrætun-
um eiga við svo erfið kjör að búa,
að það er vafalaust skvnsamlegast
að planta þar þeim trjám einum,
sem eru sérstaklega hörð og lífseig,
því maður getur ekki búist við, að
hin, sem viðkvæmari eru haldi lifi
Þegar maSur athugar hvað trén j til lengdar, vegna þess hve lífsskil-
hafa við að stríða þau sem ræktuð j yrðin eru lítil fyrir hendi. Þegar
eru víðsvegar i borgum og bæjum, um þaö er að ræSa að rækta tré í
þá furðar matin að nokkurt þeirra ; skemtigörðum og öðritm slíkum
skuli halda lífi, segir Dr. Metialf í I stöðum, þá þarf maður jafnan að
“Daily Science News Bulletin.” hugsa tuttugu og fimm ár fram á
rWashington). Hann segir að það j veginn. Sé tréð veikburða og ekki
séu aðeins hinar harðgerðustu og ! líklegt til að lifa nema fáein ár, þá
lifseigustu trjátegundir, sem lifaS er langbest að höggva þa^ og planta
geti í borgum, þar sem strætin eru ! öðru í staðinp. Á slíkum stöSum
öll steinlögð og þar sem kolareyk- ! j)arf maður ávalt aS hafa ungviði
ur er mikill og loftiS alt öðruvísi i til að taka við af gömlu trjánum,
heldur það er úti í skóginum, í j Seni smátt og smátt hljóta að deyja.