Lögberg - 21.07.1927, Blaðsíða 5

LöGKERG, FIMTUDAGINN 21. JÚLÍ 1927.
Bls. 5
dökkan. Blærinn á hvorum litn-
um fyrir sig, getur verið m'ismun-
andi. Eins er það með stefnurn-
ar. En aðallega vita menn það
samt nokkurn veginn við hvað er
átt, þegar talað er um dökkleitt
eða ljósleitt. '
Framsóknar- eða frjálslynda
stefnan er í mínum augum eða
mínum hug hinn ljósi pólitiski
litur, en afturhaldsstefnan sá
dökki.
Þeir, sem framsóknarstefn-
unni fylgja, skiftast í marga
flokka. En þeir hafa allir eitt
sameiginlegt; þeir eru allir óá-
nægðir með það sem er, vilja ekki
standa í sðmu sporum, vilja allir
halda áfram; vilja allir bæta,
breyta og bylta.
Þrátt fyrir þessa sameiginlegu
breytinga- 0g byltinga tilhneig-
ingu, eru flokkarnir mismun-
andi hraðfara, mismunandi rót-
tækir. Sumir v*ilja fara hægt og
rólega, eins og liberalflokkurinn;
aðrir vilja: “reyna að brjótast
það beint, þó brekkurnar verði
þar hærri,” eins og t. d. verka-
menn og jafnaðarmenn. Hinn
pólitiski litur þessara deilda í
framsóknarfylkingunni, er mis-
munandi að blæ og dýpt.
Eg hefi alt af fylgt liberal-
flokknum, verkamannaflokknum,
jafnaðarmannaflokknum og fram-
óknarflokknum (meðan hann
lifði); hefi fylgt þeim öllum í
senn og stutt þá mennina til valda
frá hverjum þe'irra, sem eg hefi
treyst bezt.
Árið 1920 studdi eg: Daniel Ly-
ons, N. T. Carey, og J. H. Gislason
í Winnipeg, sem allir voru liber-
al; þá studdi eg einnig Wm. Ive-
ens, John Queen og F. J. Dixon
verkamanna foringja, og V. Popo-
vitch jafnaðarmanna fulltrúa. —
I St. George og Giml'i studdi eg
þá séra Albert og Rogeski, báða
bændaflokksmenn; en engan úr
íhaldsflokknum, og hefi aldrei
gert. Með öðrum orðum: eg
fylgi og hefi fylgt hinni pólitisku
framsóknar hreifingu yfirle'itt,
hvað sem hún nefnist, og þeim
einstaklingum hennar sérstak-
lega, sem eg treysti bezt, hvaða
deild hennar, sem þeir tilheyra.
Eg hefi alt af áskilið mér fult
frelsi t'il þess að sjá bjálkann í
auga míns eigin flokks og benda á
hann, ekki síður en flísina í auga
andstæðinganna. Þetta skilja
þeir ekki, sem Bracken fylgja.
Þeir telja það goðgá næs.t að víta
leiðtoga sinn, þótt hann kasti
stefnuskrá þeirra í ruslakörfuna
eins og Farmer kemst að orði og
eins og allir vita að Bracken hef-
ir gert.
Til þess að ekki sé um mitt álit
eitt að ræða í þessu efni, skulu
merkir menn til vitna kvaddir um
það, hvort núverandi stjórn verð-
skuldi tiltrú kjósendanna eða
hvort henni sé treystandi.
“Ekki eitt einasta atriði, er til
framsóknar geti talist, hefir ver-
ið borið upp í þinginu af Brack-
enflokknum — einskis þarf að
vænta frá Brackenstjórninni í
framtíðinni. Sú stjórn hefir
uppnefnt sjálfa sig framsóknar-
stjórn, en sannleikurinn er sá, að
hún hefir verið mesta afturhalds-
stjórn allra stjórna. Hver sem
vill getur kallað laukinn epli, en
þegar hýðið er tekið af honum,
hefir gert. Hvenær, sem ein-
hver úr öðrum flokki reyndi að
koma í gegn tillögu í samræmi við
stefnuskrá bændanna, þá var hún
óðar drepin af Brackenstjórninni
með aðstoið fylgifiska hennar.
En þegar Haig eða Evans eða
einhver annar trúr conservative
bar upp tillögu, þá var hún taf-
arlaust samþykt af þessari sömu
stjórn án allra andmæla. Því
fer fjarri, að í nokkru tilliti sé
hægt að bera nokkra tiltrú til
Rrackenstjórnarinnar. Hvað hef-
ir hún gert við stefnuskrá fram
sóknarflokksins? Bókstaflega
kastað henn'i í ruslakörfuna.” —
S. J. Farmer.
“Vér höfum ekkert að virða við
Brackenstjórnina í liðinni tíð og
einskis að vænta frá henni í fram-
tíðinni. Vér trúðum því og
treystum, að framsóknarflokkur-
inn yrði þess virði að veita hon-
um fylgi og samVinnu, en hann
hefir algerlega brugðist vonum
vorum.” F. J. Dixon.
“Oft hafa vinir fólksins brugð-
ist; oft hefir sandi verið kastað 1
augu kjósenda; oft höfum vér
orðið að horfa á pólitiskan skolla-
leik, þó hefir þetta aldrei verið
tilfinnanlegra en í sambandi við
Brackenstjórnina.”
1—S. J. Woodsworth.
Eg ber mikla virðingu fyrir
vini mínum, ritstjóra Heims-
kringlu, eg álít hann færasta og
bezta ritstjóra, sem blaðið hefir
haft síðan þeir Gestur Pálsson og
Jón ólafsson stjórnuðu því. En
eg neyðist til þess að taka gilda
vitnisburði þeirra: Ivens, Queens,
Farmers, Dixons og Woodsworths
um Brackenstjórnina, sérstaklega
þegar sá vitnisburður fellur ná-
kvæmlega saman við mitt eigið
álit á henn'i. Og eg trúi því, að
þessir mætu menn viti hyað þeir
eru að segja, eftir fimm ára nána
þekkingu á stjórninni. Að kalla
þessa menn sleggjudómara, leyf-
ir sér enginn með viti og sann-
girni.
iEg get ekki st'ilt mig um að til-
færa hér fáein orð úr ræðu, sem
David Lloyd George, fyrverandi
forsætisráðherra 'Breta, flutti 20
maí 1927. Orðin hljóða þannig:
“Einkenni liberal stefnunnar
eru þau, að hún leyfir fylgis-
mönnum sínum fult frelsi til þess
að athuga gerðir leiðtoga s'inna
og andmæla þeim ef þurfa þykir.
Þar er hver einstaklfngur frjáls
og sjálfstæð vera. Einkenni aft-
urhaldsstefnunnar eru þau, að
þar verða allir alt af að segja já
og amen við öllu, sem leiðtogarn-
ir aðhafast, þar er hver valdalaus
einstaklingur, að eins lítið hjól í
stórri vél, eða öllu heldur lítil
tönn í stóru hjóli. í þessu er hinn
mikli stefnumunur fólginn.”
Þetta finst mér nægja sem
skýring fyrir flokks afstöðu
minni fyr og síðar, og fyrir því,
að eg studdi liberala en ekki
Brackenflokkinn Við síðustu kosn-
ingar. Eg get aldrei annað en
látið mér detta í hug vísuna hans
Hannésar Hafstein, þegar eg
hugsa um flokksfestu manna:
“Bara ef lúsin íslenzk er,
er þér bitið sómi.”
II.
Þá er að minnast fáum orðum
á afstöðu mína gagnvart Skúla
Sigfússyni. Eg fylgdi honum
svíður menn svo í augun, að þau 1914 og 1915. Árið 1917 áleit eg
fyllast tárum eigi að síður. Eft-
ir fimm ár ættum vér að hafa
lært að þekkja Brackenstjórnina
á sama hátt og vér þekkjum lauk-
inn jsem, lauk, þegar hann er
hýddur, þó hann sé kallaður epli.”
—John Queen.
“Norrisstjórnin samdi og sam-
þykti fle'iri lög til hags og heilla
alþýðunni á einu ári, en Bracken-
stjórnin hefir gert alla sína tíð
—fimm ár.” —Wm. Ivens.
“Þetta Brackenstjórnar tíma-
bil hefir verið sannarleg gullöld
fyrir alt auðvald og sérréttinda-
snápa. Það er erfitt að ímynda
sér hvern'ig liberalar eða jafnvel
conservatívar hefðu getað staðið
betur á verði fyrir auðvald og
sérréttindi, en Brackenstjórnin
Skoðið hið mikla
úrval
Frá $4.95
hjá
'Wrrinfpeö.Hijdro
tmn »ot* tua m. UQil u*
að leiðtogar liberalflokksins hefðu
brugðist, þegar þeir héldu fram
herskyldu og öðru ófrelsi á stríðs-
tímunum. Eg átaldi þá harðlega
fyrir þetta og viðurkendi þá ekki
sem sanna liberala. Norris var
einn þeirra. Og eg var ekki sá
eini í liberal flokknum, sem þessa
skoðun hafði; þeir voru býsna
margir.
Þess vegna var það, að við gát-
um ekki viðurkent Norris sem
liberal leiðtoga 1920. Við settum
því Skúla Sigfússyni það skilyrði
fyrir fylgi við hann, að hann
segði skilið við Norris. Hann
tók því skilyrði ekki, og þess
vegna unnum við á móti honum.
Árið 1922 sótti hann þar á móti
sem óháður liberal og 1927 undir
forystu Robsons; 1 þessi skifti gat
eg með góðri samvizku fylgt hon-
um að málum, Vitandi það, eins
°g Heimskrjngla viðurkennir, að
hann er vinsæll maður og vel
látinn.
Ummæli mín um Skúla í ávarpi
til hans 1920, eru meðal annars
þessi: “Þegar Norris og fleiri
niddust á útlendingum, þá varðst
þú ekki til þess að draga taum
þeirra; nei, þú þagðir. — Þetta
og margt fleira, sem bendir á
stjórnarklafann um háls þér, mis-
líkaði frjálslyndum mönnum; þeir
tóku sig því til 0g gerðu þér tvo
kosti — vildu sýna þér sanngirni.
Annar kosturinn var sá, að þú—
bóndinn — sæktir um þingmensku
sem bóndi og segðir skilið við
grútarstjórnina í Manitoba. Var
þér heitið eindregnu fylg’i frjáls-
lyrtdra manna, ef þú gerðir það.—
Þú nýtur óefað velvildar þinnar,
en þú geldur klafans, sem þú berð
um háls þér.” .
Eg tel mér það til inntekta; tel
það sönnun þess, að eg sé klafa-
laus, óháður maður í pólitík, að
eg neitaði að fylgja mínum eigin
flokksforingjum og mínum eigin
vinum, þegar þeir gengu aðra
götu en þá, er eg taldi liggja í
rétta átt. Eg er stoltur af því
sjálfstæði og verð alt af.
Væru fylgjendur Bracken-
stjórnarinnar eins frjálsir og ein-
arðir og við liberalar höfum sýnt
að við erum einmitt í þessu atriði,
þá ætti sá flokkur sér lengri lífs-
von.
Þótt Skúli hefði ekki sjálfur
gert sig sekan í neinum þræla-
tökum og aldréi samþykt her-
skylduna, þá þótti mér og fleir-
um hann vera of vægur á móti
henni á stríðstímum. Og undir
merkjum Norris neituðum við að
fylgja honum, alveg eins og við
nú neituðum að fylgja séra Al-
bert og fleirum undir merkjum
hinnar svikulu Brackenstjórnar.
Um vinsældir Skúla var okkur
kunnugt þá éins og nú 0g viður-
kendum þær. En af hverju skyldu
hans langvarandi vinsældir
stafa? Af því og engu öðru, að
hann hefir hlotið viðurkenningu
fyrir það, að vera ráðvandur og
drenglyndur maður.
Ummæli mín um Skúla 1927,
birt i Heimskringlu, eru meðal
annars þessi: “Hann er viður-
kendur jafnt af flokksmönnum
sínum sem andstæðingum einn
hinna nýtustu manna á Manitoba-
þinginu. Hann er hvorki hávær
né langorður, en hann er sam-
vinnuþýður og áhrifadrjúgur,
enda er hann vinsæll með af-
brigðum, bæði heima og á þingi.
Fyrir fylkið í heild sinni og fyr-
'ir kjördæmið sérstaklega vinnur
hann með hægð og lipurð og kem-
ur meiru til leiðar en margir
þeirra, sem hærra og lengur
tala.”
Kjósendur í St. 'George hafa
dæmt um það 1922 og 1927, hvort
þessi vitnisburður sé út í bláinn;
eg læt mér það nægja; sá dómur
er feldur af þeim, sem lengst og
bezt hafa þekt Skúla.
íEn skiljandi það, að umsagnir
mínar um Skúla 1920 óg' 1927 eru
birtar í Heimskringlu í þéim til-
gangi, að sýna ósamkvæmni, þá
læt eg vin minn, ritstjórann,
vita, að hann slær þar algert
vindhögg. Til dæmis hefi eg
fylgt Heimskringlu að málum og
lagt henni mitt litla liðsyrði öðru
hvoru síðan eg flutti vestur.
Þegar ólafur Tryggvason fylti
hana' með stríðsvitleysu og ofsa
snerist eg eindregið á móti hon-
um. Síðan Sigfús Halldórs frá
Höfnum tók við henni, með sínum
miklu og góðu ritstjórnar hæfi-
leikum, hefi eg eindregið tekið
málstað hennar hvar sem var.
Ef annar tæki við stjórninni, sem
héldi fram óheillastefnu, yrði eg
samstundis andstæðingur hans,
hver sem hann væri. Meira að
segja, ef svo ólíklega tækist til,
sem tæpast getur skeð, að núver-
andi ritstjóri hennar færi að pré-
áika yfirburði afturhaldsflokks-
ins yfir frjálslynda flokkinn, þá
sannarlega mundi eg snúast gegn
honura.
Með öðrum orðum: eg bind mig
engum flokki né einstaklingi skil-
yrðislaust. Eg fordæmi blint
flokksfylgi og mannadýrkun. Eg
get aldrei séð sómann, sem fylg-
ir bitiiíu, ef lúsin sé bara ís-
lenzk.
III.
Um kosningarnar í St. George
sérstaklega, skal eg vera fáorður.
Það er gefið í skyn í Heims-
kringlu, að eg hafi átt mestan
þáttinn í kosningu Skúla, á-
samt frönskum Indiíánum í
St. Laurent. ómaklegt ámæli er
þaó kjósendum í St. George, að
þeir eigi ekki sjálfstæði til at-
kvæðagreiðslu, heldur láti stjórn-
ast af áhrifum annara manna.
Það er á allra vitund hér, að vin-
sældir Skúla kusu hann fremur en
alt annað.
Og það ætti rinur minn, rit-
stjóri Heimskringlii, að skilja,
að ekki þarf neitt kraftaverk til
þess, að manni fari fram í heil
sjö ár, sem eins samvizkusamlega
gegnir störfum sínum og embætt-
isskyldu og Skúli hefir gegnt
þingmenskustörfunum, enda hefir
honum stórkostlega farið fram
sem þingmanni; það er hans lof
en ekki last.
Þess má geta, þegar minst er
á frönsku Indíánana, aði á tveim-
ur kjörstöðum, sem veittu séra
Albert gott fylgi, átti hann það
að þakka þessum frönsku Indíán-
um. Frönsk Indánakona vann
fyrir hann víðsvegar, þar á meðal
í St. Laurent, og franskur Indí-
ána póstmeistari veitti honum
þjónustu sína í tvær vikur sam-
fleytt, auk annara. Þetta er ekki
sagt í neinu ‘illu skyni, við þa.ð er
ekkert að athuga, en það sýnir,
að séra Albert vanrækti ekki
frönsku Indíánana fremur en hin
þingmannsefnin.
Skúli fékk svo að segja óskift
fylgi allra canadiskra Skota og
Englendinga, og lang-flestra
lendinga t. d. á Lundar, þar sem
öll þingmannaefnin eiga heima,
fékk séra Albert 93, P. Reykdal
120 og Skúli 172.
Atkvæði í kjördæminu alls féll
á þessa leiðc Nr.l Nr.2 Alls
Kristjánsson . .. 524 188 712
Reykdal .. 469 369 838
Sigfússon .. 813 297 1110
Framsóknarflokknum var ekki
safnað saman í St. George við
síðustu kosningar. Áður var hann
dauður, nú er hann grafinn og
upprisudagurinn mjög vafasamur.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Aðalfundur
Eimskiapfélags íslands
var haldinn í gær í Kaupþings-
salnum. Hófst fundurinn rúm-
lega kl. 1 e,h. og var Eggert Briem
hæstaréttardómstjóri kosinn fund-
arstj. Kvaddi hann Lárus Jó-
hannesson hrm. til fundarskrif-
ara. Aðsókn að fundinum var
nokkur, og höfðu aðgöngumiðar
og atkvæðaseðlar verið afhentir
fyrir 40.5% af hlutafénu og var
fundurinn því lögmætur samkv.
félagssamþyktum. Með umboð
Vestur-íslendinga fór á fundinum
Ásmundur P. jóhannsson frá Win-
nipeg, er einnig á sæti í stjórn
félagsins.
Formaður félagsstjórnarinnar,
Eggert Claessen bankastjóri, lagði
fram skýrslu frá félagsstjórninni
um hag félagsins og framkvæmd-
ir á sl. ári og ástand og horfur á
yfirstandandi ári. Enn fremur
lagði gjaldkeri félagsstjórnarinn-
ar fram endurskoðaða reikninga
félagsins. — ÞaÖ sem hér fer á eft-
ir, gefur nokkra hugmynd um á-
stand og efnahag félagsins sam-
kvæmt reikningum þess og skýrslu
stjórnarinnar.
Kaflar úr skýrslu stjómarinnar.
Eins og getið var um í síðustu
skýrslu félagsstjórnarinnar varð
af ýmsum ástæðum að setja tölu-
vert niður farmgjöld og fargjöld
með skipum félagsins, frá 1. jan.
1926 að telja. Svo sem við er að
búast, hefir þetta haft í för með
sér miklu lakari afkomu félags-
ins á síðastliðnu ári, en árið áður,
eins og rekstrarreikhingur félags-
ins ber með sér. Enda þótt ýms
útgjöld skipanna hafi lækkað
nokkuð, hafa útgjöld til kola orð-
ið miklum mun hærri, vegna hins
háa verðs á kolum, er stafaði af
kolanámudeilunni brezku.en allan
þann tima, sem hún stóð yfir,
varð félagið að kaupa kol til
skipanna ýmist í Danmörku,
Þýzkalandi eða af birgðum hér,
miklu hærra verði en verið hefir
um langt skeið.
Rekstrarhagnaður e. s. Gullfoss
og Goðafoss hefir numið kr. 93,-
496.67, en á rekstri e.s. Lagarfoss
hefir orðið tap, sem nemur kr.
22,404.67 (hækkun á kolareikningi
hans um 50 þús. kr. vegna kola-
mannaverkfallsins í Englandi),
þannig að rekstrarhagnaður af öll-
um skipunum (þar með talinn
strandaferðastyrkur frá ríkissjóði
kr. 60,000) hefir aðeins orðið kr.
71,091.88, en árið 1925 var hann
kr. 444,886.60. Hér er því um ná-
lægt 375 þús. kr. lækkun rekstrar-
hagnaðarins að ræða, og stafar
þessi mikla lækkun aðallega af
farmgjaldalækkuninni, eins og sjá
má af því, að farmgjöld skipanna
urðu samtals 367,582.15 kr. lægri
en árið á undan.
Arður árið sem leið.
Hreinn arður af rekstri félagsins
hefir, eins og reikningurinn ber
með sér, að eins og orðið 6,719.91
kr., þar við bætist það, sem yfir-
fært var frá fyrra ári kr. 59,087.77.
Af þeirri upphæð hefir félags-
stjórnin ákveðið að verja kr. 43,-
983.91 til að færa niður bókað verð
á eignum félagsins, en ekki hefir
verið unt að færa þær neitt niður
í verði í þetta sinn, frá því sem
var á síðasta reikningi, heldur hef-
ir að eins verið afskrifuð sú aukn-
ing, sem fallið hefir á bókað eign-
arverð félagsins vegna viðgerða
og endurbóta á síðastl. ári.. Á
þessum aðalfundi koma til ráð-
stöfunar kr. 21,833.77.
Eignir félagsins.
Við síðustu áramót námu eignir
félagsins með því verði, sem þá var
bókfært, kr. 3,241,257.37. Er það
rúmum 416 þús. kr. hærra en við
áramótin þar á undan. Hækkun
hins bókfærða eignarverðs stafar
af því, að Brúarfoss, sem þá var í
smíðum, er tekinn upp í efnahags-
reikninginn með þeirri qpphæð, er
þá hafði verið greidd upp í bygg-
íngarkostnaðinn. En jafnframt
hafa skuldir félagsins aukist, þar
sem tekið hefir verið lán til bygg-
ingar skipsins frá Köbenhavns
Handelsbank í Kaupm.höfn að
upphæð danskar kr. 400,000.00. Á
það lán að greiðast á 12 árum, en
vextir af því eru 1% hærri en for-
vextir danska þjóðbankans eru á
hverjum tíma. Enn fremur hefir
á yfirstandanda ári verið tekið
lán gegn 1. veðr. í e.s. Brúarfoss
ís-hjá Nederlandsche Scheeps-Hypo-
theebank í Rotterdam, þeim er áð-
ur hefir veitt félaginu lán til
skipakaupa. Þetta lán, sem er að
upphæð 300,000 gyllini, er tekið
til 10 ára, en vextir af því eru
6yí%.. Um sama leyti og þetta
nýja lán var tekið, var greidd síð-
asta afborgun af láni því, er fyrst
var tekið til byggingar Gullfoss
og gamla Goðafoss. Skuld fé-
lagsins til hollenzka bankans
lækkaði á siðastliðnu ári um h.
u. b. 100 þús. kr.
Ástand og horfur.
Það sem einkum hefir bagað fé-
laginu undanfarið er, að það hef-
ir vantað skipakost til þess að
mögulegt væri að haga ferðunum
eins heppilega og æskilegt væri.
Hafa ferðir skipanna þegg vegna
orðið of strjálar frá aðalhöfnun-
um erlendis til íslands og til baka.
En þegar Brúarfoss bættist við,
var hægt að koma á reglubundn-
ar og tíðari ferðum milli Kaup-
mannahafnar, Leith og íslands,
en áður hefir verið, jafnframt
því, sem hægt var að haga ferð-
um hinna skipanna betur en áður
var. Fara nú Gullfoss og Brúar-
foss með rúmu hálfsmánaðar
millibili (sumarmánuðina a.m.k.)
frá Kaupmannahöfn um Leith til
Reykjavíkur, þó þannig að Brúar-
foss fer ýmist beint eða kringum
land, annaðhvort á leið frá- út-
löndum eða á leið héðan. — Enn-
fremur annast Lagarfoss nú al-
veg ferðirnar til Austur- og Norð-
urlandsins frá útlöndum. Goða-
foss er í ferðunum til Hull og
Hamborgar, og fer þaðan á fimm
vikna fresti ýmist beina leið til
Reykjavíkur, og þaðan norður um
land, eða kringum land til Rvík-
ur, en ávalt gagnstætt við ferðir
Brúarfoss. Með þessu hafa sam-
göngur milli aðalhafnanna hér
innanlands batnað talsvert mik-
!ið, og eins milli hinna minni
hafna, sem oft er komið við á,
þegar um einhvern flutning er að
ræða. En félagið á við mikla
samkepni að etja um siglingar
hér innanlands ekki síður en milli
landa, þar sem erlendu skipin, sem
sigla hér, geta farið enn fljót-
ari ferðir milli þéirra hafna, sem
farþegaflutningurinn er mestur,
þar eð þau sleppa alveg viðkom-
um á hinum smærri höfunm, og
fyrir því kýs fólk heldur að ferð-
ast með þeim, en með vorum skip-
um, sem þurfa vegna hagsmuna
almennings að koma á fleiri
hafnir og verða því oft lengur á
leiðinni. Þegar félaginu berast
kröfur utan af landi um auknar
viðkomur á einhverjum stöðum,
gera þeir sem biðja, sér sjaldan
grein fyrir því, að með því að
verða Við þeim kröfum, gerir fé-
lagið sig ávalt óhæfara í sam-
kepninni við hin erlendu félög,
þannig að það, auk útgjaldanna er
af slíkum aukaviðkomum leiðir,
missir oft talsverðar tekjur, sem
það ella gæti haft af farþega-
f’utningi.
Með aukn'ingi skipastólsins hef-
ir afstaðan út á við einnig breyzt
talsvert til batnaðar fyrir lands-
menn, þar sem nú fást tíðari ferð-
ir ogtil fleiri hafna erlendis en
áður. Einkum hefir þess orðið
vart síðan fjölgað var ferðum til
Hamborgar, því strax og farið var
að sigla þangað, var unt að lækka
töluvert gegnumgangandi flutn-
ingsgjöldin á fiski 0. þ. h. til
Spánar og víðar, og koma á betra
og ódýrara sambandi við Suður-
Ameríku, enn fremur til Frakk-
lands, Belgíu og Bandaríkja Norð-
ur-Ameríku (New York og Bos-
ton). Fer umhleðla þessara vara
fram í Hamborg eða Hull eftir því
sem betur stendur á. Sömuleiðis
eru fluttar hingað með skipum
vorum frá Hamborg og Hull, vör-
ur frá Bandaríkjunum, Hollandi,
Belgíu, Spáni og víðar, og frá
Leith, hveiti o. fl. frá Canada, alt
fyrir mjög lág gegnumgangandi
flutningsgjöld. Eru allar þær
vörur, sem þannig eru fluttar,
sendar á gegnumgangandi farm-
skírteinum til mikils hagræðis
fyrir vörusendendur og móttak-
endur. Enn fremur hefir félag-
ið komist í samband við Canadian
Pacific Railway Co. um mjög hag-
kvæmar og ódýrar ferðir fyrir
farþega til og frá Canada og
Bandaríkjunum. Er það eingöngu
gert í því skyni, að geta tekið þátt
í samkepninni við erlendu skipa-
félögin einnig á því sviði. Mun
óhætt að fullyrða, að þessar ferð-
ir hafa reynst hinar ódýrustu og í
alla staði hagvæmustu fyrir far-
þega, og að félagið hefir gert
þeim, sem ætlar sér til Ameriku,
mikið gagn með því að hafa komið
þessu sambandi á.
Þrátt fyrir erfiðleika þá, sem fé-
lagið á nú að ýmsu leyti við að
stríða, virðist félagsstjórninni ekki
ástæða til annars en að líta björt-
um augum á framtíð félagsins.
Það hvílir á hinum tryggasta
grundvelli, er hugsast getur, sem
sé óskiftri samúð allra lands-
manna, sem eru reiðubúnir til þess
að verja félagið öllu grandi, enda
sýna það stöðugt í verki margir
hverjir, með viðskiftum sínum við
félagið, og á hinn bóginn má þess
vel minnast, að rýrnun á tekjum
félagsins stendur oft og að miklu
leyti í sambandi við aukin hlunn-
indi fyrir landsmenn, sem koma
fram í bættum skipastól, auknum
samgöngum og lækkun far- og
farmgjalda annara félaga, er hafa
félag vort sem keppinaut. En ein-
mitt slíkar breytingar í samgöngu-
málum vorum á sjó, voru meðfram
hafðar fyrir augum með stofnun
félagsins.
Tillaga félagsstjórnarinnar um
skifting ársarðsins var samþykt í
einu hljóði. Var hún á þá leið, að
endurskoðendum félagsins skyldi
greitt 1200 kr. hverjum í þóknun
fyrir störf þeirra og afgangurinn
kr. 18,220.77 innfærður til næsta
árs. —Morgunbl.
Frá Islandi.
Safnaðarfundurinn í dómkirkj-
unni annan hvítasunnudag hafði 2
stórmál til meðferðar, sem bæjar-
búar þurfa að íhuga vel.
Annað var kirkjubyggingarmál
safnaðarins. Nefndin, sem söfnuð-
urinn fól að undirbúa byggingu
nýrrar kirkju, hafði í febrúar í vet-
ur farið fram á bréflega við rikis-
stjórnina að kirkjueigandi, (tíkfis-
sjóður, bygði nýja kirkju handa
söfnuðinum til viðbótar þeirri, sem
nú er, dómkirkjunni. Stjórnirt
sendi bréfið til fjárveitingarnefnd-
ar Alþingis, en hún gerði enga til-
lögu í málinu.
Á hinn bóginn lét stjórnin það í
ljósi munnlega við formann nefnd-
arinnar, að hún teldi æskilegast að
söfnuðurinn tæki alveg við f jármál-
um kirkjunnar, og að frá söfnuð-
inum kæmi ákveðið tilboð í þá átt;
mundi stjórnin síðan íhuga það
rækilega ok leggja fyrir Alþingi það
sem henni þætti sangjarnt í því efni.
Oddviti sóknarnefndar skýrði
fundinum frá þéssu, og að kirkju-
byggingarnefndin hefði samþykt
að ráða söfnuðinum td að taka að
sér fjármál kirkjunnar og sjá sér
fyrir nýrri kirkju til viðbótar með
því skilyrði að ríkissjóður greiddi
250 þúsund kf. “meðlag með kirkj-
unni” eða öllu heldur byggingar-
styrk til nýju kirkjunnar.
Oddviti taldi vafasamt hvort
nokkurn tíma fengjust ákveðin svör
í þessu máli hjá löggjafarvaldinu,
ef ekki kæmu fyrirfram ákveðin
tilboð frá söfnuðinum, en þar sem
safnaðarfólk alment mundi lítt hafa
íhugað þetta mál, taldi hann rétt-
ara að enginn fullnaðarúrskurður
væri á það lagður á þessum fundi.
Hiins vegar væri þó réttara að á-
kveðnar tillögur kæmu fram til að
ræða um nú og íhuga til safnaðar-
fundar á komandi hausti.
Flutti hann síðan þessa tillögu:
“Að gefnu tilefni lýsir dóm-
kirkjusöfnuðurinn í Reykjavík yfir
því, að sé það ósk eiganda dóm-
kirkjunnar, ríkissjóðs, að afhenda
söfnuðinum kirkjuna, þá er söfn-
uðurinn fyrir sitt leyti fús til þess
að taka alveg við fjármálunvhenn-
ar gegn þessum skilyrðum:
1. Að rikissjóður greiði í safn-
aðarins hendur 250 þús. kr. til að
reisa söfnuðinum nýja kirkju til
viðbótar dómkirkjunni.
2. að rikissjóður greiði til dóm-
kirkjunnar i Reykjavik sem árlegt
tillag 600 kr. gegn þvi að ríkis-
stjórnin hafi umráðarétt yfir kirkj-
unni þegar stjórnarvöld þurfa, eins
og við Alþingissetningu, presta-
stefnu og prestsvigslu.
3. að skuld dómkirkjunnar við
rikissjóð ,ef nokkur verður, falli
niður.
4. að fjármál kirkjugarðsins í
Rvík verði alveg aðgreind frá f jár-
málum dómkirkjunnar með sérstök-
um lögum.”
Töluverðar umræður urðu um
þetta mál, þótt engin atkvæða-
greiðsla færi fram um tillöguna.
Kom öllum saman um að nauðsyn
bæri til að ihuga það vel frá ýms-
um hliðum, og að rétt mundi að
skrifa rækilega um málið í blöðin
fyrir næsta fund.
Hitt málið var trúmálaágreining-
urinn*sem svo mjög hefir komið í
ljós innan þjóðkirkjunnar að und-
anförnu.
Oddviti flutti fyrst erindi er
hann nefndi “Hvað virðist yður um
Krist? Gat hann þar meðal annars
um ýmsa þá fyrirlestra, blaðagrein-
ar og bækur, sem flutt hafa að und-
anförnu meiri og minni árásir á
trúarsannindi kristninnar, og þótti
skörin vera komin upp í bekkinn.
er prestar og prestaefni færu að
telja safnaðarfólki trú um að Jesús
Kristur hefði ekki verið rétt feðr-
aður!
Að loknu erindi flutti hann þessa
tillögu er gerð hafði verið í sam-
ráði við sóknarnefndina:
“Safnaðarfundurinn lýsir hrvgð
srinni yfir jæim árásum sem gerðar
hafa verið undanfarið á ýms meg-
inatriði kristindómsins, og leyfir
sér að skora á prestastefnuna að
taka þær til alvarlegrar meðferðar.”
Viðaukatillaga kom frá Sigmundi
Sveinssyni og Jóni Sigurðssyni,
fulltrúa borgarstjóra:
"Safnaðarfundurinn felur prest-
um safnaðarins að flytja þetta niál
á prestastefnunni.”
Við umræðurnar á eftir tóku til
máls: séra Jóh. L. Jóhannesson,
Guðm. R. Ólafsson, S. Á. Gíslason,
sr. Bjarni Jónsson, Sig. P. Sívert-
sen prófessor, Jóhannes Sigurðsson
og frú Guðrún Lárusdóttir. Þá
voru umræður “skornar niður’
með almennri atkvæðagreiðslu, og
tillögurnar samþyktar, sú fyrri með
öllum atkvæðum gegn einu, og hin
síðari gegn þremur.
Enginn ræðumanna tók að sér að
verja árásirnar, enda þótt auðheyrt
væri að G. R. Ólafsson vildi ekki
láta amast við sr. Gunnari í Saurbæ
fyrir bækling hans, og að S. P. Sí-
vertsen þætti æskilegra að beina at-
hygli fundarmanna frá innlendum
ágreiningsmálum að erlendum
flokkaskiftingum.
Fundurinn stóð alls um 3^ klst.
og var sóttur af rúmum 320 manns.
’S. rA. Glslason.
’ í" ,: <—Vísir.
WONDERLAND.
Oft hefir verið spurt hvernig
hægt sé að vera framúrskarandi
á lieksviðinu, þegar um kvikmynd
er að ræða. — Edward Hall, höf-
undur kvikmyndarinnar “McFad-
den’s Flats”, sem sýnd verður á
Wonderland leikhúsinu síðustu
þrjá daga þessarar viku, segir að
það geri ekkert til hvaðan kvik-
mynda leikarinn kemur og held-
ur ekki hvaða mentun eða ment-
unarski'lyrði ,hann hefir, bara
hann reynist vel fyrir myndavél-
inni. Hver sem hefir þrek og
þrautseigju til að leggja á sig það
erfiði, sem til þess þarf að lelka
frammi fyrir myndavélinni í svo
sem tvö ár, getur búist við að
komast langt í sinni l'ist. En
þegar um stúlkur er að ræða, þá
er þó fegurðin og yndisþokkinn
nauðsynlegt skilyrði. Alla þessa
kosti hefir Dorothy Dwan, sem
er ein af leikendunum í “McFad-
den’s Flats”, sem getið er um
hér að ofan.
Fyrirspurn.
Ef einhver lesandi Lögbergs
kynni að vita eitthvað um Valdi-
mar Friðfinnssojh eða bróður
hans, sem mun hafa kallað sig
Hans Olson, eftir að hann kom til
Ameríku, þá er sá vinsamlegast
beðinn að láta mig undirritaðan
vita það. Bróðir Valdimars fór
úr sveit, þar sem eg átti héima,,
þá sem drengur, og til Ameríku.
Það var skömmu eftir síðustu
aldamót. Nú fýsir mig mjög að
vita hvar þeir bræður eru niður-
komnir, eða hvort þeir eru lífs
eða liðnir. Fyrir 8 eða 10 árum
munu þeir hafa átt heima ein-
hversstaðar í Mexico.
Pétur Sigurðsson,
Árborg, Manitoba, Can.
Sendið korn yðar
tii
UHITED GRÁIN Growers þ
Bank of Hamilton CKambers
WINNIPEG
Lougheed Building
CALGARY
Fáið beztu tryggingu sem hugsanleg er.
*>Þ<hKhKhKhKhKhkhKHKhKhKhkhKhkhkhKhKHKhKhkhkhkh>(Kh><k><»