Lögberg - 06.10.1927, Qupperneq 4

Bla. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. OKTÓBER 1927.
\
IJdgberg
Gefið út hvern Fimtudag af Tke Col-
umbia Preas Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Talaiinari N-6S27 oý N-6328
Einar P. Jónsson, Editor
L/tanáskrift til blaðsina:
TI(E eOlUN|Bi^ PRE8S, Ltd., Box 3172, Wirvnlpeg. ^aq.
Utanáakrift ritstjórans:
íOtTOB LOCBERC, Box 317* Winnlpog, N|mit.
Verð $3.00 um árið.
Borgist fyrirfram
Tha "LOíbm*’' la prlntad and publlah.d br
Tha Columblw Praaa, Llmlt.d, la tha Columbta
Sutldlnc, <*S 8arcant Ava., Wlnnlpac, llanltoba.
Markmið.
Fjöldi fólks, hefir elt skuggann sinn langa
æfi, og flotið sofandi að feigðarósi, sáróánægt
við alt og alla, sökum þess að það hefir skort
ákveðið markmið í lífinu. Það hefir verið að
leita að misskildri lífshamingju, leitað langt
yfir skamt, leitað fánýtra glitblóma ýfjarlægð,
en gersamlega mist sjónar á “sóley í varpanum
heima. ”
Margir hafa árum saman, háð þrotlausa
baráttu í leit eftir jarðneskum auðæfum einum,
og mist sjónar á öllu öðru. Ýmsir hafa komist
í álnir, nokkrir rakað saman fé, en fjöldinn
komið úr leiðangrinum litlu,*eða engu nær.
Auðlegð, sem safnað er saman á drengilegan
hátt, með það markmið framundan, að stuðla
að aukinni vellíðan hinna fátækari stétta, er
sannur kjörgripur. En mikið fjársafn í svíð-
ingshöndum, er ómælileg bölvun, hvaða þjóð-
félagi sem er. Eigingimin í einstaklingslífinu,
eða lífi þjóðanna, er undirrót hinnar mestu ó-
hamingju. Heilbrigð nægjusemi, er dásamleg
dygð, >sem leggja ber hina fylstu rækt við.
Margir halda, að alt sé fengið með auðnum,
að þar, og hvergi nema þar, sé hina sönnu lífs-
hamingju að finna. Slíkt er misskilningur, sem
hefnir sín grimmilega. Að vísu er það margt,
sumt harla mikilvægt, er kaupa má við fé. En
hamingju perlunnar þarf sjaldnast að leita á
markaði kauphallarinnar. Hún er kjörgripur
hjartans, og gengur hvorki kaupum né sölum.
Þótt veita megi sér að vísu margvísleg þæg-
indi með fé, þá er hitt þó bæði margt og mikil-
vægt, sem undir engum kringumstæðum verður
keypt með peningum. Sönn ást fæst ekki fyrir
peninga. Sannur sálarfriður, fæst ekki fyrir
peninga, og varanleg heilsa fæsti heldur ekki
fyrir peninga, þótt komið geti þeir þar oft að
góðu bráðabirgðahaldi.
Það er svo langa langt frá, að auðmaður-
inn, sem ekur um strætin í mörg þúsund dala
bíl, sé ávalt hamingjusamur. Hún er það ekki
ávalt heldur, skrautbúna frúin, sem reikar úr
einni .búðinni í aðra daginn út og inn, og veitt
getur sér alt, sem hugurinn girnist, bæði þarft
og óþarft. lÆfi slíks fól'ks, getur verið ömur-
leg og innihaldssnauð, engu að síður. Mark-
miðið skortir, og það ríður baggamuninn.
Sjálfsdýrkunin er megin-einkenni stefnuleys-
ingjans, er ávalt lætur sér nægja grunnmiðin.
Slíkur maður brýtur skip sitt fvr en varir, og
druknar á þurru landi í óráðsvímu ímyndaðs
ágætis.
Hinn víðskygni leiðtogi verkamannaflokks-
ins brezka, og fyrrum stjórnarformaðflr Bret-
lands hins mikla, komst einhverju sinni svo að
orði í ræðu:
“Andleg aðalseinkenni góðs manns, eru
fvrst og síðast í því fólgin, að hann glevmir
sjálfum sér í látlausri baráttu fyrir velferð
meðbræðra sinna. Þjónustusemin er dásam-
legasta markmiðið, sem nokkur maður, ungur
eða gamall, nokkru sinni hefir getað sett áér.
1 heimi þeim, sem vér enn lifum í, jafnast e'kk-
ert, að því er eg hygg, á við sælukendina, sem
því er samfara, að hafa velt völu úr vegi magp-
þrota meðbræðra.”
Maðksmognar hagsmunahvatir undirhyggju-
mannsins, naga í sundnr fyr en varir, ræturnar
að hans eigin lífstré, um leið og heiðríkju hug-
sjónir hins sanna mannvinar, breyta dapurleik
eyðimerknr þagnarinnar, í hrífandi lofsöng.
TTmhverfið er þrungið af andlegum og efnisleg-
um verðlnætum, er til boða standa hverjum
þeim, er sett hefir sér ákveðið markmið, og eigi
leítar langt yfir skamt.
Ýmsir virðast þeirrar skoðunar^g það lík-
legast hreint ekki svo fáir, að eftirsóknarverð-
astar alls, séu hinar svonefndu hærri stöður í
lífinu. Þeir, er líta líkt á, mvndu gott eitt af
hljóta, að kvnna sér eilífðargildi eftirfylgjandi
vísu, úr skáldsögunni dásamlegu, “Árni”, eftir
Norðmannahöfðingjann ókrýnda, Björnstjerne
Björnson:
“Eg ætlaði að gera’ úr mér afbragðsmann—
eg ætlaði langt burt, en veg ei fann,
eg vildi með stórmennum standa,
þéim stærstu í verki og anda.
Nú sé eg hið dýrasta’ af drotni léð
og dyggasta með sér að bera,
er ekki að teljast þeim njestu með,
en maður í reynd að vera.”
Það er hverjum manni holt, að setja mark-
ið hátt, sé fullrar dómgreindar gætt. Og þó að
allir geti ekki náð hátröppu metorðastigans þá
skortir ekki markmiðin samt. En dásamleg-
asta markmiðið er bent á, í áðurgreindu guð-
spjallsljóði Björnsons, sem sé það, að vera
maður í reynd. Að slíku markmiði skvldu allir
keppa, því þáð eitt er í órjúfanlegu samræmi
við lífstilganginn mikla.
Skygnst um frá Vimy,
níu árum eftir styrjöldina miklu.
Eftir Wilhelm Kristjánsson, B.A.
Einar P. Jónsson íslenzkaði.
(Niðurlag.)
Fremsta skotgröf Winnipegmanna.
Við héldum áfram förinni, í næsta breyti-
legum hugleiðingum, hafandi um það að eins
óljósan grun, hvemig nú myndi umhorfs vera
á hinum fornu stöðvum. För okkar lá eftir
gersamlega óþektum vegi, er aldrei hafði not-
aður verið í gamla daga, unz fram undan kom
í ljós löng, grann skotgröf. Var það hin fremsta
skotgröf Winnipegmanna, opin og grynnri en
jafnvel nokkru sinni fyr. Hið efra, tók við
land auðnarinnar, — No Man’s Land, —
undursamlega hljóðlátt og dapurlegt. Hver
myndi hafa trúað slíku? Jafnvel vor eigin
skotgröf, fremsta skotgröfin, í eyði og tóm!
Hinu megin, svo sem sjötíu og fimm yards
í burtu, lá hulin fremstu raðar skotgröf Þjóð-
verja. Hún var eflaust í eyði líka, því nú mátti
ekki lengur heyra hinn skarpa kúlnahvell
þeirra, er á pegjum voru, né heldur fallbyssu-
dynkina. Virtist þó hvorttveggja, við skjóta
athugun, næsta ótrúlegt. Myndi skotgröfin enn
vera jafn breið og rúmgóð og í fyrri daga, með
hinum djúpu skýlum gegn kúlnahríð óvinanna?
Ekkert svar veitt við þeirri óspurðu spurn-
ingu, ekkert hljóð, engin merki. Hið nakta og
gróðurbera land auðnarinnar, No Man’s Land,
þandist fram undan laugað í sólskhii, og hvar-
vetna ríkti djúp, órjúfandi þögn. Land auðn-
arinnar bar enn á sér sömu einkennin og áður,
— sama alvörusvipinn. Gaddavírsgirðingarn-
ar voru nú að vísu horfnar, og minjarnar um
hjaðningavígin úr sögunni. Hið dularjfulla um-
hverfi náði sterkum tökum á hugsanalífi okk-
ar, og við spurðum okkur ósjálfrátt þeirrar
spurningar, hvort nokkru sinni myndi til þess
koma á ný, að annar staður, slíkur sem No-
Man’s Land, skyldi verða á dagskrá.
A hægri hlið birtist æði stórrgígur, ekki ó-
svipaður stórum kjallara á eyðilbýli. Gat það
verið Kennedv gígurinn? Nei, það var tæpast
hugsanlegt. Til þess var hann alt of smár, og
svo sáust heldur hvergi merki sambands skot-
grafarinnar, er vera átti þar harla nærri. Ef
til vill lá hún lengra til hægri. Myndi hún vera
þekkjanleg? Skýrar endurminningar kvikn-
uðu í hugum okkar frá þeim tíma, er við oftar
en einu sinni klöngruðumst eftir brúninni inn-
anverðri, meðan gagnskotahríðin stóð sem hæst '
á þeim stöðvum. Jú, þarna var hún — tæplega
eins hellismvnduð og okkur fanst að hún heréi
átt að vera, en fullkomlega eins djúp og mikil
að ummáli. Náði hún yfir drjúga spildu af
breidd auðnarlandsins — No Man’s Land.
Kennedy gígur.
All-mikilfenglegur hafði okkur virst hann,
við fyrstu sýn, er við á torsóttri för nutum
sfcýlis undir brúnunum. Þurfti þar á allri Var-
úð að halda, því spauglaust var að ná traustri
fótfestu í bröttum og frosnum hallannm. Tafð-
ist okfcur allmjög fyrir, söfcum brotinna gadda-
vírsþátta, er í veginum voru, ásamt hinni lát-
lausu sprengikúlnahríð.
Veturinn stóð enn yfir. Eftir vorþíðuna
myndi verða nokkuð öðru vísi umhorfs. Nú
brá fyrir í huga okkar annari mvnd, — mynd
frá þeim tíma, er kúlnaregn Þjóðverja hafði
^svo að segja tætt alt yfir.borð umhverfisins í
sundur, og lögmál gereyðingarinnar virtist alls
staðar vera að verki. Fram undan gat að líta
dapurlegt, litbleikt svæði, þar sem á skiftist
reykur, fluggneistar og regindjúp rökkurmóða.
En nú voru ógnir hinna fyrri daga um garð
gengnar. Umhverfis Kennedv gíg ríkti dauða-
kyrð, og nú gat hver sem vildi reikað um, án
þess að eiga nokkuð á hættunni.
Fremstu-raðar skotgröf Ujóðverja, lá enn
skamt ofan við gíginn, opin og rúmgóð sem
fyr. Spölkorn til vinstri gat að líta öryggis-
stöð, með reglubundnum trjábindingum beggja
megin við innganginn, er minti á jarðgöng.
Mátti heita, að alt væri þar með kyrrum kjör-
um. Og víst var um það, að steinar þeir, er við
létum falla niður um hinn dökka munna, virt-
nst engri mótspyrnu sæta. Sennilega hefði það
verið áhættulaust að fara þarna niður. En» við
hugðum að réttast væri að valda engri truflun,
og láta heldur alt í friði..
Þar sem “The Pimple ” láður var.
Nú reikuðum við til ,baka inn á No Man’s
Land, þar sem “The Pimple” áður var, en nú
sást hvergi. Þessi sögulegu landamerki, ef svo
mætti að orði kveða, hurfu með öllu þann 9.
apríl 1917, og getur nú að líta á stöðvum þeim
gíga mikla um þrjú fet á dýpt, er minna á eld-
gos. Á lágri hæð, stendur minnismerki 44.
déildarinnar, — örlítið vígi, með stríðsör á alla
vegu. —
Nóg vaij af hinum og þessum stríðsminjum
hér og þar, svo sem vírvafningum, kúlnahrot-
um, há-stígvélum og hverskonar dóti.
Skamt frá Kennedy gíg, rennur samhands-
skotgröfin inn í fremsturaðar línu. Ekki þurfti
að fara langt ofan eftir þeirri skotgröf, til þess
að komast í námunda við Souchez jarðgöngin,
eða mynni þeirra. Eru þau full míla á lengd,
“gerð um veturinn 1916 til 1917, gegn hemaðin-
um um vorið, er hlaut að hafa ómælilegan fjölda
slysa í för með sér.
Næst fórum við niður í sambands skotgröf-
ina, er með sínum ýmsu bugðum, var okkur að i
nokkru kunn. Er lengra dró niður, komum við
að mynninu á jarðgöngunum. Ekki sáust þar
nokkur merki hins þiljaða inngangs, er þó
skyldi verið hafa með kyrrum kjörum. Þvert
yfir að líta, var alt eins og það átti að sér, og
veggimir virtust enn ekki vera í nokkurri
minstu hættu með að hrynja.
Vissulega hlutu þetta að vera Souchez jarð-
göngin. Að vísu höfðum við ekki farið þar
niður nema einu sinni áður, og það í nátt-
myrkri, með ekkert annað ljós, en blik skot-
elda.
* * «
Kippkorn neðan við mynnið á jarðgönguu-
um, hafði sambands skotgröfin hranið saman,
og gengum við því um hríð að heita mátti á
jafnsléttu. Rákum við okkur þar á brotna
rommkrukku, með hinum kunnuglegu stöfum
“S. R. D. ”, skýrum eins og nokkru sinni fyr.
Hvað gat svo verið um annað að gera, en brjóta
af henni glerlokið, og geyma það sem minja-
grip?
Litlu neðar fórum við fram hjá stað, þar
sem B-flokkur Lewis skotdeildarinnar, hafði
haft bækistöð sína, eða s»kýli. Stöð sú var nú
ekki lengur sem allra traustust, þakið var úr
bárujárni, með að eins tveim lögum af sand-
pokum.
Þá sömu nótt, eftir að við höfðum gengið
út til hvíldar, hitti sprengikúla stöð þessa, og
skildi um leið eina Lewis skotdeildina frá meg-
in hersveitinni, er taka átti við.
Við héldum áfram ferð okkar með fram
rótum hæðarinnar og skotgröf einni, sem áður
var þröng og djúp, og með köflum næsta erfið
yfirferðar. Jafnvel nú, þrátt fyrir allar
breytingamar, gat verið all-örðugt að klífa
hana. Niður undir botni beygist skotgröfin
all-mjög til hægri, þar sem skýlin gegn árásum
óvinanna voru. Vígi þessi voru nú horfin, en
litli fossinn, sem við upphaflega höfðum verið
að svipast eftir, var enn í sama stað. Við
höfðum sem sé leitað hans of langt til vinstri.
Fossinn var breyttur. Það var eins og hlíðin
hefði fallið niður á hann, líkt og hetta, og vatn-
ið var hvergi nærri jafn tært og svalandi, og
það átti að sér.
Þvert yfir hinn þrönga dal, þar sem
Souchez rústirnar höfðu áður verið, blasti við
auganu nýr bær, með rauðum tígulsteinshúsum.
Eins og í kamla daga, gengum við með fram
sambands skotgröfinni til fremstu raðar lín-
unnar. Því næst fórum við einu sinni enn yfir
No Man’s Land, að þessu sinni til hægri, og
komumst til stöðva þeirra, þar sem 72. og 73.
herdeildin sætti skakkafallinu mesta, í hinu mis-
hepnaða gas-áhlaupi'voru þann 1. marz.
A stöðvum þessum, var fremstu raðar línan
í margfalt betra ásigkomulagi, með nokkrum,
all-skarpdregnum bugðum. Hér var miklu
meira af hinum gráleita gróðri, heldur en á milli
“Pimple” og Kennedy gíg^. En svo mátti að
orði kveða, að alt No Man’s Land, væri þéttsett
smágígum, eða holum eftir sprengikúlur.
Krossar á Vimy.
Á afskektum og eyðilegum fláka á Vdmy,
getur að líta nokkra canadiska grafreiti. Einn
þeirra dró,' öðram fremur, að sér l^hygli vora.
Var orsökin sú, að enn mátti þar sjá hina lát-
lausu, hvítu trékrossa, en húið var að taka í
hurtu víðast hvar annars staðar í brezkum og
canadiskum grafreitum, og setja legsteina í
staðinn.
Hinir hvítu, veðurbörðu trékrossar, virtust
í órjúfanlegu samræmi við hið dapra og eyði-
lega umhverfi. Krossar þessir eru nokkuð mis-
munandi á hæð, — sumir þó nokkuð hærri en
allur fjöldinn. Standa á þeim langar nafnarað-
ir. 1 einu tilfelli að minsta kosti, nöfn þeirra,
“er jarðaðir voru í grend, í S15 svæði.” Dag-
setningin er 9. apríl 1917.
Er lengra dró inn á No Man’s Land, sveigj-
ast línumar til baka, í áttina til Neuville St.
Vaast. Ge£ur þar að líta stóra grafreiti, fram-
úrskarandi vel hirta. Á legsteinunum má sjá
nöfn hinna framliðnu, er verið höfðu víðsvegar
að úr Canada. Á sérhverjum steini er úthöggv-
ið “Maple leaf”, ásamt nafni hins látna, her-
sveitar númeri og orsök dauða hans, — hvort
heldur hann féll í orastu, eða lézt af sárum. Er
átakanlegt til þess að hugsa, hve margir voru
kornungir, þegar kallið kom. ,»
Með því hve tíminn var naumur, sáum við
okkur ekki fært að beygja af til vinstri og
fylgja slóðinni frá 9. apríl, þangað sem nú var
verið að reisa hið canadiska minnismerki. Það
var komið undir kveld, er við lögðum leið okk-
ar yfir nýplægðar og nýsánar lendur, í áttina
til Neuville St. Vaast. Lengra í hurtu, gnæfði
í svölum ljósasíkiftunum, Mt. St. Eloi tuminn.
En til hægri, og í drjúgum meiri f jarlægð, blasti
við hið volduga, franska minnismerki, við Notre
Dame d’ Lorette.
Kveðjuturninn.
Hann hvarf oss sýn, skömmu eftir að við
skildum við Zivy gíginn, því nú var náttmyrkr-
ið skollið á. Fallegur var hann óneitanlega,
turainn sá, og vel ræktur. Morguninn eftir, var
eins og hann sendi okkur síðustu kveðju, eftir
að við höfðum veitt athygli í síðasta sinn, turni
hvítgráu kirkjunnar við Vimy, varpað augum
um Farbus skóginn og grænan aðhallanda
hinnar voldugu hæðar.
1 áttina til hæða bendir kveðjuturninn.
Þangað stefna einnig endurminningarnar frá
vígstöðvunum, er geymdar skulu í meðvitund
canadisku þjóðarinnar, til minningar um hina
föllnu syni hennar, er hvíla í franskri mold.
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPI HANN AF
The Empire Sash& Door Co.
Limited
Offlce: 6th Floor Bank of Hamilton Chambera
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ Og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
..................................................................
Samlagssölu aðferðin.
Sama reglan gildir um rjóma, sem aðrar búnaðar- =
5 afurðir, að því meira sem vörumagnið er, þess tiltölulega E
3 laegri verður atarfrækslukoatnaðurinn. En vörugæðin S
= hljóta að ganga fyrir öllu. Þrjú meginatriði þurfa að =
E vera til staðar, ef vara vor á að fá það sæti, »em henni E
E ber á brezkum markaði, sem sé vörumagn, reglubundnar =
= vörusendingar og vörugæði. E
Með því að styðja yðar eigin SAMLAGSSTOFNUN eru E
E fyrgreind þrjú meginatriði trygð. E
Manitoba Co-operative Dairies Ltd.
= 846 Sherbrooke St. - ; Winaipef,Maaitoba s
rTiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiif=
Þeir íslendingar, er í hyggju hafa aS flytja búferlum til
Canada, hvort heldur er heiman af íslandi eða frá Bandaríkjun-
um, sendi skriflegar fyrirspurnir til ritstjóra Lögbergs.
Meðlimir Grain Exchange, Winnipeg Produce Clearing Associ-
ation, Fort William Grain Exchange, Grain Claims Bureau.
LICENSED AND BONDED
By Board of Grain Commissioners of Canada
Columbia Grain Co.
Limited
Telephone: 87 16$
144 Grain Exchange, Winnipeg
ÍSLENZKIR BŒNDUR!
Munið eftir íslenzka kornverzlunar-félaginu. það
getur meir en borgað sig, að senda oss sem mest af korn-
vöru yðar þetta ár.—Við seljum einnig hreinsað útsæði
og kaupum “option” fyrir þá sem óska þess. Skrifið á
ensku eða íslenzku eftir upplýsingum.
Hannes J. Lindal,
Eigandi og framkvæmdarstjóri.
Canada framtíðarlandið og Vestur-Islendingar.
(Framh.)
Yfirleitt mátti segja aÖ á þess-
um árum voru íslenzk N börn
og ungmenni sólgin í /lærdóm. Bók-
um var lítið til af meðal frumbyggj-
anna og því sem næst ómögulegt
framan af árum að ná í íslenzkar,
nýjar bækur, en færri voru þeir,
sem nokkuð gagn höfðu af enskum
bókum, enda litlir peningar til þess
að leggja í svoleiðis, því flest sem
3Ö því laut að halda við hinu líkam-
lega lífi sat, og varð að sitja í fyr-
irrúmi. En unglingarnir á þeim ár-
um, jafnvel frekar en nú, drukku í
.sig alt, sem kostur var á^að nema,
bæði í skólum og í heimahúsum og
lögðu kapp á það að leggja grund-
völl undir framtíð sína og gæfu,
hafa margir af únglingum þeim,
sem börðust við skort og bágindi í
Nýja íslandi á brumbýlingsárunum
unnið sér góðan orðstír samhliða
hinum erlendu stéttarbræðrum sín-
um, hvort sem var á mentabraut-
inni í viðskiftaheiminu eða í bú-
skaparsögunni og með því var tak-
marki feðra og mæðra náð, því oft
heyrði eg landnámsfólkið segja,
þegar það ræddi um baráttu ný-
byggjalífsins. “Eg bjóst aldrei við
að bera mikið úr býtum hér í þessu
ókunna landi, vankunnandi á alla
landssiðu, en eg vonaði að framtíð
barna minna yrði fremur borgið hér
heldur en heima á íslandi, þar sem
tækifærin eru svo margfalt meiri.”
Það var hugsjónin, sem vakti fyrir
íslenzkum vesturförum að tryggja
börnum sínum betri framtíð, bæði
efnalega og andlega. Þeim hraus
hugur við ástandinu á Islandi eins
og það var þá, þar sem alda gömul
kúgun var búin að draga dáð úr
allri menningu, þar sem atorkusöm-
um mönnum, ef fátækir voru var
fremur ýtt burt úr landinu fyrir
hræðslu við það að þeir myndu á
sveitina lenda, í staðinn fyrir það
að létta undir með þeim með ráði
og dáð til þess að þeir yrðu upp-
byggilegir þegnar landsins. Faðir
minn var einn af þeim, sem örlögin
hrundu burt frá íslandi, hann varð
að flytja af jörð þeirri, er hann
bjó á af einhverjum ástæðum.
Reyndi hann að fá jarðnæíi í sveit
þeirri, er honum var kærust, en var
fyrirmunað það, og lá til grund-
vallar hræðsla við það að sveitin
lægi fyrir máské. Faðir minn átti
nokkuð af víkingseðlinu norræna,
og hann kastaði teningum og flutti
burt af landinu og Canada, framtíð-
arlandið kaus hann sem sitt nýja
fósturland. En efnin voru ekki
meiri hjá honum en flestum, að þau
fóru því sem næst öll í ferðakostn-
aðinn, og ekkert var eftir til þess
að byra með nýtt líf í nýju, ókunnu
landi. Faðir minn Efyrstu saknaði
gömlu átthaganna en honum varð
fljót^; hlýtt til þessa gæðalands og
setti sig afarfljótt inn í háttu hér-
lendrar þjóðar, þótt íslendingurinn
væri enn í honum, hann lærði fljótt
hérlend vinnubrögð, þótt við aldur
væri, kunni hann vel að beita verk-
færum þeim, sem alment eru notuð.
Var hann fljótt slunginn með öx-
ina og skógarhöggsmaður góður.
Hugur Isl. hneigðist algjörlega til
landbúnaðar, er þeir fluttu vestur.
Allir þráðu að eignast jörð og verða
sjálfstæðir bændur, en sérstaklega
var þaS kvikf járræktin, sem var
hæst í huga allra, en ekki leið á
löngu að hugur þeirra snérist til
jarðræktarinnar, er þeir kyntust
henni hjá innlendum mönnum.
Mjög snemma á tíð byrjuðu
menn á því, að ryðja bletti í kring
um húsin og plægja, var sérstak-
lega sáð kartöflum fyrstu árin, voru
kartöflurnar einn aðal lífsforði
flestra, og fiskurinn úr vatninu, en
þegar ögn fór að umhægjast fóru
menn að langa til þess að reyna
hveitiræktina, og í kring um 1890
voru margir í mínu bygðarlagi, sem
sáðu hveiti í smábletti og spratt
það allvel, en þekkingin var lítil á
jarðræktinni og eðli hveitisins.
Kom það í ljós af dæmi, sem eg vil
nú segja frá. Maður einn í bygð-
inni, sem álitinn var að vera for-
framaðri en aðrir, því hann hafði
eitthvað verið í Dakota, þar sem
hveitiræktin var aðal atvinnuvegur-
inn, kom upp með þaö, að eg hygg
fyrsta sumarið sem hveiti var nokk-
uð alment sáð, að sýki væri í hveit-
inu af því að kornið væri ekki full-
vaxið er það skaut axi. Var hann
sannfærður um það að hveitið fyrir
þessa sök var ónýtt- að öllu. Var
hann sannfærður um að þetta væri
rétt og satt og margir féllust á þetta
og slóu því akurbletti sína rpeð orfi
og ljá strax. Faðir minn var' einn
af þeim, sem akurblett hafði, þekti
hann ekki, sem eðlilegt var, neitt
inn á hveitiræktina, en honum þótti
þessi saga ekki sennileg—var van-