Lögberg - 19.04.1928, Blaðsíða 1

PHONE: 86 311
Seven Lines
For
Service
and Satisfaction
iiðb
PHONE: 86 311
Seven Lines
41. ARGANGUR | WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 19. APRÍL 1928 NÚMER 16

Canada.
Eins óg getið hefir veriÖ um áÖ-
ur hér í blaðinu, þá var þess farið
á leit vi'ð bæjarstjórnina í Winni-
peg, að hún léti uppi álit sitt um
það, hvort æskilegt væri að rafkerfi
borgarinnar trygði sér virkjunar-
leyfi Sjö Systra fossanna, eða ekki.
Eftir all-mikið þjark um málið,
urðu úrslitin þau, að meiri hluti
bæjarstjórnarinnar neitaði að sækja
um leyfi til virkjunar á fossum
þessum, og staðfesti þar með af-
stöðu strætisbrautafélagsins, sem og
fylkisstjórnarinnar í Manitoba.
Atkvæði um mál þetta í bæjar-
stjórninni féllu þannig, að á móti
umsókn um virkjunarleyfi, fylktu
sér þeir S. S. Kennedy, A. H. Pul-
ford, E. T. Leech, R. J. Shore, F.
H. Davidson, J. A. McKerchar, J.
O’Hare, J. A. Barry og J. Fred.
Palmer. Meðmæltir umsókn um
þjóðnýtingu téðra fossa, voru S.
J. Farmer, fyrrum borgarstjóri, T.
Flye, J. Simpkin, R. Durward, W.
N. Kilisnyk, W. Simpson, og J.
Blumberg.
* * *
Þrir menn biðu bana hér í borg-
inni vikuna sem leið, af völdum
bíla, en sá fjórði sætti all-alvarleg-
um meiðslum, þótt hugað sé hon-
um að vísu líf.
* * *
Sambandsstjórnin í Ottawa hefir
nýlega gefið út stjórnarráðssamþykt
þess efnis, að þangað til öðruvísi
verði ákveðið, sé heimilt að flytja
naútpening úr Bandaríkjunum
norður yfir landamærin til beitar
og í fóður, sé þess æskt. En gert er
það jafnframt að skilyrði, að innan
árs verði gripirnir að hafa verið
fluttir í iburtu.
* * *
Allmikið tjón af völdum vatna-
vaxta, hefir orðið viðsvegar um
Quebec fylki undanfarna daga. En
nú er mælt að flóðin séu mjög í
rénun.
* #
Hreinn ágóði af starfrækslu
þjóðbrautakerfisins — Canadian
National Railways, hefir á árinu
1927 orðið $5,790,000 lægri, en ár-
ið þar á undan. Ástæðurnar fyrir
því, eru sagðar að liggja í lækkuð-
um vöruflutnings-gjöldum og
hækkuðum vinnulaunum, ásamt því
hve þresking gekk seint í fyrra, og
þarf af leiðandi mikið af korninu
eigi flutt til markaðar fyr en í ár.
* * *
Á þriðjudaginní vikunni, sem
leið, fór fram um það almenn at-
íkvæðagreiðsla í Oak Lake, Man.,
hvort leyfð skyldi sala áfengra öl-
tegunda í löggiltum veitingastöð-
um, eða ekki. Fór atkvæðagreiðsl-
an fram samkvæmt ákvæðum nú-
gildandi vínsölulaga, um “local
option.’’ ''Með ölsöluleyfi voru
greidd 148 atkvæði, en 90 á móti.
Hverfi þetta greiddi atkvæði á móti
ölsölu við kosningar, sem fram fóru
þann 28. júní síðastliðinn, og mun
þvi marga furða á hinni snöggu
hugarfarsbreytingu, sem þar virðist
hafa átt sér stað.
•* * *
ÁriS 1927, fóru fram hér í landi
748 hjónaskilnaðir. Hefir hjóna-
skilnaðar tilfellum fjölgað um 140
frá því árið þar á undan. Þykir
alvarlega hugsandi fólki þetta alt
annað en glæsilegt ástand.
* * *
Siðastliðinn þriðjudag, kom sam-
an i Ottawa, þing þeirra kvenna, er
frjálslyndu stjórnmálastefnunni
fylgja> til þess að ráða ráðum sín-
um um hin og þessi stórmál, er fyr-
ir þjóð og þingi liggja til úrslita.
Alls sótti þing þetta um fimm-
hundruð kvenfulltrúar víðsvegar að,
þar á meðal allmargar konur úr
Sléttufylkjunum.
Meðal þeirra mörgu, er ræður
fluttu, má telja Mrs. Edith Rogers,
er sæti á í þingi Manitoba fylkis,
sem fulltrúi Winnipeg-borgar.
* * *
' Miss Alice Elizabeth Muse, sex-
táh ára gömul stúlka, er nám stund-
ar að Roblin, Man. hefir gengið
sigrandi af hólmi í mælskusatnkepni
Manitoba fylkis, og verður því að
spreyta sig í alþjóðar samkepninni,
sem fram fer í Toronto-borg, þann
16. maí næstkomandi.
* * *
Á þriðjudagskveldið þann 10.
þ. m., var Hon. T. C. Norris, fyrr-
um stjórnarformanni Manitoba
fylkis, haldið veglegt samsæti á
Fort Garry hótelinu hér í borginni
í tilefni af skipun hans í járnbraut-
arráðið Samsætið var laust við
allan klíku-blæ, því 'þar tó!ku til
máls menn af öllum flokkum, er
óskuðu heiðursgestinum innilega til
hamingju með hina nýju virðingar-
stöðu, og þökkuðu honum jafn-
framt viðtækt og vel unnið starf í
þágu Manitoba-fylkis.
Bandaríkin.
Hið svokallaða McNary-Haugen
frumvarp, er fram á það fer, að
stjórninni sé heimilaðar fjögur
hundruð þúsundir dala, til sjóðs-
myndunar, er varið skuli síðan til
útlána til bænda, með vægum vaxta-
kjörum hefir hlotið samþykki efri-
málstofu þjóðþingsins í Washing-
ton, með 53 atkvæðum gegn 23. Er
gengið út frá því sem gefnu, að
frumvarp þetta komist einnig
slysalaust út úr neðri-málstofunni.
Eldsvoði og manntjón
í Winnipeg.
Um kl. 2 á laugardaginn kviknaði
í 'Casa Loma byggingunni á suð-
austur horninu á Portage Avenue
og Sherbroooke St, og þótt eldur-
inn væri fljótlega slöktur, þá vildi
svo hrapallega til, að í eldinum
fórust tvær konur og tveir karl-
menn, og einn maður hefir dáið
síðan af meiðslum, sem hann varð
fyrir í þessum slysförum. Sex
fleiri meiddust meira og minna,
og eru að minsta kosti einn eða
tveir þeirra taldir í mikilli hættu,
þegar þetta er skrifað, á þriðja
degi. Nöfn þeirra, sem lífið
mistu í þessum eldsvoða, voru:
Mrs. E. Hamilton, 75 ára; Mrs.
W. F. Gassier, 55 ára; Walcott C.
McNeill, 35 ára, og Gregory Heake,
24 ára, og á mánudaginn lézt
George Douglas 60 ára. Eldurinn
var aðallega á tveimur efstu loft-
hæðum byggingarinnar, en hún
er alls fimm hæðir. Á þessum
gólfum eru íbúðir og bjó þarna
margt fólk. Vissi það ekki fyrri
til, en eldur var kominn í gang-
veginn og alt fyltist af reyk, svo
útgönguvegur var enginn annar
en gluggarnir. Eldliðið kom fljótt,
en * átti mjög erfitt með að
komast að byggingunni vegna
þess, að umferðin var ákaflega
mikil og er kvartað um að marg-
ir, sem þarna voru á ferð í bílum,
hafi ekki hirt um að víkja úr vegi
í tæka tíð. — Rannsókn h'efir ver-
ið hafin í þessu máli, og kemur
væntanlega í ljós hverjar voru
orsakir til þessa eldsvoða og
manntjóns.
Frá Gimli.
Það var þremur dögum eftir
páska, eínn góðan veðurdag, í
afar-slæmu veðri (ja, það var
nokkuð hvast), að Mrs. A. Hin-
riksson spurði mig að því, hvort
eg væri búinn að senda blöðunum
grein eða þakkarávarp r.il kvenfé-
lagsins U. F..W. M. hér í Gimli-
pósthússhéraði, fyrir síðustu
heimsókn þess hingað til Betel
núna á skírdag, þann 5. þ.m. —
Svaraði eg ósköp sakleysislega;
“Nei”, því eg var búinn að hugsa
mér að gjöra það ekki, heldur
láta það bíða einhverra betri
manna (til þess færari). Sagði
hún þá ákveðið. að eg mætti til
að gjöra það. Það væri skömm
að því, að láta það dragast leng-
ur, að þakka opinberlega fyrir
þessa framúr skarandi góðvild,
sem að félagið U.F.W.M. væri nú
í svo mðrg ár búið að veita þessu
heimili, Betel, með því, hvernig
sem veður og færð hefir verið, að
koma stöðugt hingpð sama dag
(skírdag) síðan 1921, nú í átta ár,
með yfirfljótanlega góðgjörð
handa öllum á heimilinu, og svo
einlægt mikla peninga; og nú síð-
ast var af því (kvenfélaginu)
lagður einn dollar hjá hvers
manns diski, fyrir utan kaffi-
brauð og aldini.
Eg sá, að það var alveg satt,
5SHS5SHSHSHSSSZ5HSHSHSHSil5Z5HSBSZ5ZSZ5HSH5a5H5SSHSHSZSHSB3Ai éSZS^S
Jón J. Bildfell
Samkvœmis-erindi, 11. aprtl 1928.
Nú sit þú lieill, er sóley ættjörS prýðir,
Og svalar unnir minnast hljótt viS strönd;
En BíldsfelliS á húmhljóS Sogsins hlýSir,
Og lieiSló syngur blítt um fósturlönd.—
ViS lielgar minjar máls og ljóSs og sagna,
Og marga ljúfa, horfna æskustund, —
Vér lieilsum þér, sem mæSur megi fagna,
Og margan þökkum góSra vina fund.
Þú unnir tállaust arfi NorSurlanda,
En Island var þér jafnan hjarta næst.
Er aSrir töfSu, hófstu Ötull handa,
0g heiSursmerkiS barstu ávalt glæst.
— Þú reyndist heill á ráÖstefnum, á þingum,
Og reifSir hrekklau^t flest vor þjóÖlífs mál.
Qg vinsæld þín hja Vestur-lslendingum
ÞaS vottar bezt: þér eigna fáir tál.
Og marga fórstu forsending til hauga,
Er fólknárungar reistu’ á vorri öld.
Þú barÖist jafnt viS berserki sem drauga,
En barst af hólmi sæmd og otursgjöld.
Þær gersimar þú galzt sem Brandur örvi,
Þótt gengir þú af stefnu skikkjufár;
Og betur fáir beittu félags hjörvi,
Þótt bræSraliS þér veitti tíSum sár.
MeS gulli dýrri arf frá þínum áum
Og ættarströnd, þig teljum bezta höld.
Þinn karlmannsdug og kjark vér allir dáum,
Er kvellisjúk og hóglíf reynist öld. —
Þá sögu hygg eg SogiS hermi lengi
Um svein, er bygSi Hvítramannaland;
En FelliS tóni bæn um 'brautargengi,
Þótt báran felli tár um unnar sand.
íl
£
S
S
■ P
• F
S
S
a
s
a
a
a
íl
s
s
§
js
£
?
f
AS sumargjöf, er sóley ættjörS prýSir,
Og sveinar kveSa brúSi mansöngsljóS;
Er BíldsfelliÖ á heitorð Sogsins hlýðir,
Og heiðló syngur vorsins kærleiksóð:
— Vér heilsum þér, og förunautnum fríða,
Nú fagna vinir minja auSugt kveld.
Þitt húsfélag, þín heill, mun lengi prýSa
Þau helgu vé, er geyma frónskan eld.
Jónas A. Sigurðsson.
Myndarlegur hópur danskra innflytjenda
......JB
sem að Mrs. Hinriksson sagði, en
var samt að reyna að hafa mig
undan því, að skrifa í þetta sinn.
Eg vildi, að einhverjir aðrir
gerðu það, sem að gerðu það bet-
ur en eg. En það var ekki við
komandi. Eg benti henni á, að
hún skyldi gera það sjálf; hún
væri gáfuð kona og skáldmælt vel,
ef hún vildi. Þar ætlaðist eg til,
að hún borgaði mér líku líkt, og
segði, að eg væri einnig skáld; en
hún lét það nú vera. — En svo
kom eg auga á aðra konu, sem
að styrkti Mrs. Hinriksson við
áskorun hennar. Þá hafði eg
tvo andstæðinga, og það konur;
lagði því niður alla þrjósku, og
gafst upp.
Heimsóknin eða samsætið hér á
Betel þenna dag, skírdag, var eins
og öll önnur undanfarin átta ár-
in, mjög hugljúft og skemtilegt..
Eftir að staðið var upp frá borð-
um, var spilað á hljóðfæri, sung-
ið heilmikið af íslenzkum ætt-
jarðarljóðum, og svo var haldin
skemtileg ræða til okkar hér á
Betel, af fyrrum þingmanni, hr.
Guðmundi Fjeldsted, sem var, á-
samt fleiri prúðmennum til prýð-
is og styrktar, með í ferðinni.
Ræðu hans svaraði og þakkaði
fyrir okkar hönd hér á Betel, mjðg
hlýlega og fagurlega, frú S. Olafs-
son. Maður hennar, séra Sigurð-
ur ólafsson, gat ekki verið hér við-
staddur, sökum annríkis. Og er
honum þó við slík tækifæri, af
kvenfélögunum, jafnan boðið hing-
að til að auka gleðina enn fneir.
Svo talaði fáein orð einnig, fyrr-
um þingmaður (heima á íslandi),
hr. Halldór Daníelsson. Svo fór
hver um sig, að tala við hver ann-
an, eftir því sem andinn blés þeim
í brjóst, ýmist um hið forna og
nýja og samanburð á þvi. —
Þessi síðasta heimsókn, eins og
allar aðrar heimsóknir, minna ein-
lægt hver á aðra, og þann hlý-
leik, sem að hver og einn einstak-
ur hefir í brjósti sínu, og það áð-
ur en ein heild úr mórgum er
mynduð, sem svo á eftir kallast
félag. — Kærleiki guðs, sem er
alt í öllu, og öllu stjórnar, sem
gott er, hefir hagað því þannig;
Eins og þeir gleðjast af því að
verða fyrir góðu, og finna sem
oftast hlýleik kærleikans, eins
gleðjast oft engu minna hinir,
og
sem láta gott af sér leiða
reyna að gleðja aðra.
Vér þökkum svo öllum, hið
bjarta og fagra ljós, sem með
hverri slíkri heimsókn, er kvenfé-
lögin gera, lýsir hér inn í Betel,
okkur til gleði.
12. apríl 1928.
J. Briem.
Á myndinni hér að ofan, eru sýndir danskir innflytjendur, hundrað fjörutíu og fimm að tölu,
er til Winnipeg" komu fyrir skömmu, og ætla að gera Sléttufylkin að heimili sínu. Foringi farar-
innar heitir Jacob Nissen, er dvalið hefir um þriggja ára skeið 1 Danmörku, við að safna saman
þessum hóp. *
Silfurbrúðkaup.
Afar fjölment samsæti var þe.im
hjónum, Mr. og Mrs. Jóni J. Bild-
fell, haldið á Royal Alexandra
Hotel á miðvikudagskveldið í vik-
unni sem leið. Höfðu þau hjón
þá verið gift í full 25 ár og var
þeirra tímamóta í lífi þeirra þar
sérstaklega minst, þótt aðal til-
efni samsætisins væri vafalaust
það, að íslendingar í Winnipeg og
annars staðar vildu tjá þeim virð-
ingu sína og þakklæti fyrir þeirra
mikla og óeigingjarna starf í þarf-
ir félagsmála Vestur-lslendinga í
síðastliðin 25 ár, eða lengur þó,
því Mr. Bildfell lét ungur til sín
taka á sviði starfsmála og félags-
mála.
Það hefir stundum verið sagt,
um íslendinga í Winnipeg, að þeir
ættu heldur bágt með að fylgjast
að, en það var auðséð þetta kveld,
að þeim vanst það létt, að vera
samtaka í því að heiðra þau Mr.
og Mrs. Bildfell og tjá þeim þakk-
ir sínar og vináttu. Þetta kveld-
ið gætti áreiðanlega ekki flokks-
línanna.
Samsætið var haldið í einum
af hinum stóru og glæstu sölum
hins mikla gistihúss, sem fyr er
getið, og sóttu það hátt á þriðja
hundrað manns, flest Winnipeg-
fólk vitanlega, en þó ekki all-fáir
frá Selkirk, og nokkrir lengra að.
Skömmu eftir kl. 8 gengu gestir
inn í veizlusalinn og á meðan, og
eins meðan á máltðinni stóð, spil-
aði Mr. Stefán Sölvason og flokk-
■ur hans á hljóðfæri sín. Dr. B. J.
Brandson skipaði forsæti og
stjórnaði samsætinu bæði sköru-
lega og smekklega, eins og von var
að. Sérstakt borð var ætlað heið-
ursgestunum, börnum þeirra og
systkinum og þeim mönnum, er
til máls tóku í samsætinu og kon-
um þeirra. Var það einstaklega
smekklega skreytt með ljósumsog
blómum. Þegar allir voru komn-
ir til sæta sinna, bað forseti alla
að standa á fætur og syngja “0
Canada”, og að því loknu flutti
Dr, Björn B. Jónsson bæn. Gekk
þá fram Miss Valborg Nielsen,
systurdóttir silfurbrúðurinnar, og
færði henni, fyrir hönd gestanna,
ljómandi fallegan rósasveig. Að
máltíðinni lokinni fóru fram ræð-
ur, söngur og hljóðfærasláttur.
Einsöngva sungu þau Mrs. S. K.
Hall og Mr. Paul Bardal, en Mr.
Stefán Sölvason 0g þeir, sem með
honum voru, léku á hljóðfæri sín.
Til máls tóku: Mr. Finnur John-
son, sem jafnframt afhenti heið-
ursgestunum vandaðan silfur-
borðbúnað óCabinet of Sterling
Silver), sem var minningargjöf
frá öllum þeim, sem viðstaddir
voru og all-mörgum fleiri vinum
þeirra hjóna, sem ekki gátu verið
viðstaddir. Þá talaði séra K. K.
Olafsson, forseti lúterska kirkju-
félagsins, en í því félagi hefir Mr.
Bildfell verið öruggur liðsmaður
í þriðjung aldar, eða lengur.
Næst talaði Mrs. W. J. Lindal.
Hún talaði á ensku, enda voru
þarna fáeinir gestir, sem ekki
skilja íslenzku. Þá talaði séra
Jónas A. Sigurðsson, sérstaklega
um blaðamensku Mr. Bildfells og
þátttöku hans í Eimskipafélags-
málinu, og flutti honum einnig
kvæði, sem birt er á öðrum stað í
blaðinu. Þá talaði séra Ragnar
E. Kvaran, forseti Þjóðræknisfé-
lagsins, og er Mr. Bildfell einn af
stofnendum þess og styrktarmönn
um. Síðast talaði séra Rúnólfur
Marteinsson, skólastjóri Jóns
Bjarnasonar skóla. Er Mr. Bild-
fell nú formaður skólaráðsins og
hefir um langt skeið borið skóla-
málið mjög fyrir brjósti.
Ekki skal hér frekar út í það
farið, að segja frá því sem sagt
var, en geta má þess, að það bar
vel ljósan vott virðingar og hlý-
hugs til heiðursgestanna.
Forseti las mörg bréf og
símskeyti, sem heiður^gestunum
höfðu borist meðan á samsætinu
stóð, og var eitt skeytið frá dótt-
ur þeirra, Miss Sylvíu Bildfell,
sem nú nú er að nema hjúkrunar-
fræði við Henry Ford spítalann í
Detroit.
Að lokum talaði Mr. Bildfell
nokkur hlýleg orð og þakkaði
gjöfina og þá sæmd og vináttu,
sem sér, konu sinni og bðrnum
væri sýnd með þessu veglega sam-
sæti.
Nokkru eftir kl. 11 var staðið
upp frá borðum og tóku silfur-
brúðhjónin á móti hamingjuósk-
um allra gestanna og var þar með
lokið þessu fjölmennasta og veg-
legasta samsæti, af þessu tagi, sem
íslendingar í Winnipeg hafa enn
haldið, að því er vér bezt vitum.
HIIMMBIWBinillMBBIinilUMBIlBMBMBMIIIl^IllllHBIIIIIgWBBWBIBIIIIHHIIHWniWBIllBBinilBIBIWIIIMBBIIIBBBIWHWiyBW
Haraldur Níelsson.
Fyrsti samfundur í Borgarnesi 1898. Frétti lát
hans að kvejdi 2. apríl. 1928. Kveðið nóttina
eftir á heimleið.
" Til >ættjarðar hvarf eg útlandi frá,
— MoS æskuvonir og helga ]irá —
AS finna þar föSur oj? móður;
Hið blikandi liaf, hin bröttu fjöll,
Og blóm 0g fugla um holt og völl;
— En eignaðist«lndríkan bróður.
Á fornum vegi, lijá farmanhs bæ,
Hjá flúðum, er Böðvar harma æ
Og Egill sín óðarmál þuldi: —
' Við fundumst og unnumst, ósjálfrátt,
Svo^mnir lífsins og liversdagsþrátt
Það aldrei með öllu þó huldi.
Þú lýstir, sem norðurljós, þá stund,
Er langflestir þráðu rökkurblund,
Og lágnætti, andlegt, á ljóra. —
Frá golfstraum þíns anda yl eg fann,
Og aldrei þekti eg frónskan mann
Með hitastöð hjartans jafn stóra.
En vegir skildu,-----------já, veglaust haf;
Og vitanlega á fleyin gaf.------------
Þá mjög skildi okkur að málum. —
Nií öðrum eg lýsingarorðin fel, —
Né atgervi þína fram hér tel;—
En hneigi jafn háflevgum sálum.
Eg sonatorrek og sagnir les
Um sonu Egils og Borgarnes,
Og fund okkar hjá þeim flúðum. —
— Við ræðum senn aftur um Egils ljóð,
Um áhugamálin: kirkju og þjóð,
Og alt, sem við unnum — og trúðum.
Jónas A. Sigurðsson.
lllWI!lllll!l>lll!IIIIIIIIIII>llllllllllllllll!lllllllllll!ll!!!!!lll>jlllllIIIIIIIII!l!l]llll)llllllllllllll!IIIHIll!IIIIIIII)nillllllll
Flugu yfir Atlanzhaíið í vikunni sem leið
Capt. Hermann Koehl
og Baron von Huenfeld,
þjóðverjarnir tveir, sem
fyrstir mann flugu vest-
ur yfir Atlantshaf. Þriðji
maðurinn í förinni var
James Fitzmaurice liðs-
fo'ringi, írskur maður.
Þessir menn fóru árla
morguns á fimtudaginn
í síðustu viku, frá Dub-
lin á írlandi í flugvél
sinni, “Bremen” og var
ferðinni heitið til New
York. En af því veðrið
var óhagstætt og elds-
neytið þrotið, urðu þeir
að lenda, s.eint næsta
dag, á Greenly Island,
sem er lítil eyja austan
við Canada, skamt frá Belle Isle. Sagt er, að flugvélin sé eitt-
hvað skemd, en mennirnir allir heilir á húfi. Er þetta í fyrsta
sinn, sem hepnast hefir að fljúga vestur yfir Atlantshaf norð-
anvert, 0g er þetta því talin frægðarför mikil.