Lögberg - 18.04.1929, Blaðsíða 1

42 ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 18.APRÍLI929
NÚMER 16
/Poc

Helztu heims-fréttir
OC=>OC=DOC
oocy
Canada
Konunglega rannsóknarnefndin
hafðist lítið að vikuna sem leið,
vegna þess að dómararnir, sem
nefndina skipa, höfðu öðrum
störfum að sinna. Talsvert þjark
varð út úr því. að lögmenn F. G.
Taylors kröfðust þess, að bækur
Winnipeg Electric félagsins væru
yfirskoðaðar. Þessu neitaði lög-
maður félagsins og rannsóknar-
nefndin hefir ekki séð ástæðu til
að heimta, að þessi yfirskoðun
fari fram, eða ekki enn að minsta
kosti. Enn er eftir að yfirheyra
nokkur vitni; en nefndin býst við
að hafa lokið störfum sínum fyr-
ir mánaðamótin og geta þá gefið
sína skýrslu.
* * *
Brezkir fjármálamenn hafa um
tíma verið i Winnipeg, og er er-
indi þeirra að leggja drög fyrir,
að fá leyfi til að virkja White
Mud fossana í Nelson ánni Þyk-
ir nauðsyn til bera, að þetta sé
gert sem fyrst, því mikil þörf er á
raforku þar norður í námahéruð-
unum. Lítur út fyrir, nú sem
stendur, að þetta geti gengið
fyrir sér. Sagt er að þarna megi
framleiða 300,000 hestöfl, þó það
verði kannske ekki gert alt í einu.
* * *
Eitt af þeim velferðarmálum
Manitobafylkis, sem þinginu hef-
ir orðið dálítið skrafdrjúgt um, er
það, hvort konur séu jafngildi
karlmannanna eða ekki. Byrjuðu
þær umræður á því, að William
Ivens, sem á flestum mönnum
bágra með að þegja, vildi láta
hækka kaup einhverra kvenna í
stjórnarþjónustu. Reis þá upp N.
V. Bachynsky, þingmaður frá
Fisher, og mótmælti þessu af
þeim ástæðum, að konur stæðu
karlmönnum að baki og leystu
verk sín ekki eins vel af hendi, en
það væri vanalega séð í gegn um
fingur við þær og lítið gert úr
þeim veikleika. Margar fleiri á-
stæður færði hann fyrir máli
sínu og tók dæmi úr mannkyns-
sögunni að fornu og nýju. Eins
og nærri má geta, tók eina konan,
sem sæti á á þinginu, Mrs. Rog-
ers, örugglega upp fyrir kven-
fólkið, þegar svona herfilega var
á það hallað. En Bachynsky lét
sig ekki og varði sitt mál kapp-
samlega. En svo enduðu þessar
þingræður, því miður, án þess
að nokkur lifandi maður vissi
nokkurn skapaðan hlut meira eft-
ir en áður.
* * *
Vinir og flokksmenn Hon. Ern-
est Lapointe, dómsmálaráðherra,
hafa skotið sama'n ' fjárupphæð,
er nemur $125,000 til að tryggja
honum árstekjur er nemi $6,000
á ári meðan hann lifir. Það er
sagt, að hann hafi viljað hætta
við stjórnmál fyrir nokkru síðan,
og gerast dómari, til að tryggja
framtíð sína, en vinir hans hafi
fengið hann til að hætta við það.
D|ómsmálaráðherrann hefír nú
verið þingmaður í 25 ár. Var
fyrst kosinn þingmaður við auka-
kosningar árið 1904.
* * *
Á fjárhagsárinu, sem endaði
31. marz síðastl., nam tekjuskatt-
urinn alls $59,422,297, og er það
?2,851,250 meira, en árið áður.
Hvað VesturjCanada snertir, kem-
ur lang-mestur tekjuskattur frá
Vancouver, eða; $4,123,202, og er
það þó $1,317,156 minna, en árið
áður. Þar næst er Winnipeg, með
$3,272,605, og er það $131,483
meira, en 1928.
Alþýðuskólaráðið í Winnipeg,
hofir ákveðið að byggja einn nýj-
an alþýðuskóla á þessu ári, og
verður hann í Elmwood Þar að
auki á að bæta við fimm skóla.
Er gert ráð fyrir, að þessi viðbót
við skólana rúmi um tvö þúsund
akólabörn og unglinga. Það eru
fjörutíu og sex skólastofur, sem
?ert er ráð fyrir að bæta við al-
Þýðuskólana á þessu ári, og er
búist við, að það muni duga í
bráðina.
Ofviðri og vatnsflóð urðu átta
manneskjum að bana í Ontario
nýlega, og olli þar að auki afar-
miklu eignatjóni. Gekk þetta
veður einnig yfir nágrannaríkin,
Minnesota og Wisconsin, og er
sagt, að 20 menn hafi fari«t þar.
Samvinnan milli stjórnmála-
flokkanna á Manitobaþinginu gekk
heldur erfiðlega í vikunni sem
leið. íhaldsmenn höfðu margs að
spyrja stjórnina, svo sem hve nær
aukakosningar færu fram, hvernig
gengi með samvinnu stjórnarinn-
ar við frjálslynda flokkinn og
margt fleira. Svörin urðu ekki
eins greiðleg eða ákveðin eins og
þeir vildu. Urðu þeir þá hinir
verstu og hótuðu að koma í veg
fyrir að þingið kæmi fram störf-
um sínum. Með uppihaldslausum
ræðuhöldum, “meðan grasið grær
og vatnið rennur“. Voru það sér-
staklega fjárlögin, eða viss atriði
í þeim, er þeir hugðust að tefja
fyrir, svo vandræði yrðu úr. Eru
sumir af þeim málagarpar miklir,
sérstaklega Bernier frá St. Boni-
face, sem altaf getur talað
klukkutímum saman. Sjálfsagt
hefir þetta litla þýðingu, aðra en
að tefja tímann; því stjórnin hef-
ir nægan meirihluta til að koma
sínum málum fram hvenær sem
færi gefst fyrir orðaflóði íhalds-
manna.
* * *
Hinn 11. þ.m. samþykti sam-
bandsþingið fjárlaga frumvarp
stjórnarinnar með 107 atkvæðum
gegn 83, eða með 24 atkvæða
meiri hluta. Bændurnir frá Al-
bert gerðu breytingar tillögu,
sem hlaut aðeins 19 atkvæði, og
íhaldsmenn komu með aðra, sem j
féll með 65 atkvæðum gegn 127. j
* * *
William Best, bóndi í Beause-
jour, Man., hefir stóra fjölskyldu
fram að færa. Maður þessi kom
frá Póllandi 1914, en skildi þar
eftir konu og sex börn. Nokkru
síðar frétti hann, að kona hans og
börn hefðu farist í ófriðarbálinu.
Árið 1020' giftist hann ekkju með
sex börn, og þau hafa síðan átt
sex börn. þessi 12 börn eru öll á
ungum aldri. Nú kom það upp úr
kafinu, að fyrri konan var lifandi
og fór hún að gera kröfur til
manns síns, og loksins kom hún
til Manitoba og klagaði hann fyr-
ir fjölkvæni. tír því varð nú samt
ekkert, því William vissi ekki
betur, en að fyrri konan væri
dauð. En hann var dæmdur til
að leggja fyrri konunni til nokkra
fjárupphæð á hverjum mánuði,
og nú hefir aumingja William
tvær konur fram að færa og tólf
börn. Ekk'i samt nema tólf, því
fyrstu sex börnin eru komin svo
til þroska, að þau geta séð um
sig sjálf.
* * *
Það hefir rétt nýlega verið
safnað einum tólf eða þrettán
þúsundum dala, og á a ð verja
þeim til að drepa mýflugur í Win-
nipeg og grendinni, enda er pen-
ingunum safnað hér. Það er hin
yngri deild viðskiftaráðsins í
Winnipeg hinni meiri, sem geng-
ist hefir fyrir þessu. Gerði hún
einhverja tilraun til hins sama í
fyrra, en sú tilraun hlýtur að
hafa mishepnast, því aldrei hefir
verið meira mýbit heldur en þá,
enda var vætusamt fram eftir
sumrinu. Var því um kent, að
ekki hefðu verið nægir peningar
fyrir hendi. Nú er því ekki um
að kenna. Ráðið, sem menn hafa
fundið til að eyðileggja mýflug-
ur, er að láta olíu í tjarnir og
mýrar þar sem þær haldast við
og margfaldast með ótrúlegum
hraða. Er vonandi, að ungu
mönnunum hepnist nú þessi her-
ferð gegn mýflugunum, því þær
eru leiðar mjög, eins og f lestir
munu reynt hafa.
Bandaríkin
Látinn er fyrir skömmu Bran-
der Matthhews, rithöfundur og
fyrrum prófessor í bókmentasögu
við Columbia háskólann, kominn
hátt á áttræðisaldur. i
Henry J. Allen, fyrrum ríkis-
stjóri í Kansas, hefir hlotið Sen-
ators útnefningu, fyrir það sem
eftir er af kjörtímabili Curtis, nú-
verandi varaforseta.
* * *
Áfrýjunarrétturinn í Kansas
hefir úrskurðað, að konur megi
skrökva að bændum sínum, séu
til þess góðar og gildar ástæður.
* * *
Tilraun hefir verið gerð til að
ráða Franklin D. Roosevelt, rík-
isstjóra í New York, af dögum, að
því er frétt frá New York segir.
Sagan segir, að fundist hafi í
pósthúsinu lítill bréfkassi, líkur
brjóstsykur-kössum, en vakti þó
grun manns, sem þar var að þrífa
til, og var kallað á lögregluna til
að skoða þenna pakka. Kom þá í
Ijós, að í honum var sprengitund-
ur, en utan á hann var skrifað
til ríkisstjórans, svo ekki var um
að villast, að honum var þessi
sending ætluð. Nafn og heimilis-
fang var skrifað á pakkann, sem
átti að taka til sem nafn þess er
sendi, en þann mann var hvergi
ið finna.
* * *
Charles G. Dawes, fyrverandi
varaforseta, hefir Hoover forseti
skipað sem sendiherra Banda-
ríkjanna á Bretlandi. Hann kem-
ur í staðinn fyrir Alanson B.
Houghton, Hann leggur af stað
frá London hinn 27. þ. m. heim
til New York.
* * *
Hið mikla verkamanna samband
járnbrautaþjóna í Bandaríkjun-
um, hefir tilkynt, að það hafi úr-
skurðað að krefjast sex klukku-
stunda vinnudags, með sömu laun-
um eins og þeir nú hafa.
Bretland
Á tólf mánuðum, sem enduðu
31. marz 1929, dóu alls 484,000
manneskjur á Bretlandi. Þar af
varð krabbamein 54,000 að bana,
25,000 körlum og 29,000 konum.
* *
Það lítur út fyrir, að hinar al-
mennu þingkosningar, sem fara
bráðum fram á Bretlandi, verði
sóttar með jafnvel óvanalega miklu
kappi og búa allir flokkar sig nú
undir þær sem bezt þeir geta.
Það lítur út fyrir, að frjálslyndi
flokkurinn, undir stjórn og for-
ystu Lloyd George, sé nú að sam-
einast aftur og geri það sem hægt
er til að vinna næstu kosningar,
en hann hefir, eins og kunnugt
er, ekki verið vel samtaka síðari
árin. Lloyd George heldur því
fram, að hann hafi öðrum betri
ráð til að bæta úr atvinnuleys-
inu, sem nú kreppir svo mjög að
Bretum, og virðist hans ráðum
víða vel tekið.
* * *
Á mánudaginn í þessari viku,
lagði Rr. Hon. Winston Churchill
fjármálaráðheírra, f járlagafrum-
varp stjórnarinnar fyrir brezka
þingið. Hafði verið beðið eftir
því með talsverðri óþreyju, því
álitið er, að það hafi afar mikla
þýðingu fyrir úrslit kosninganna,
sem fyrir hendi eru. Yfirleitt mun
fjárhagsástandið betra heldur en
flestir höfðu gert sér vonir um.
Tekju afgangur einar $60,000,000
og útgjöld almennings lækkuð til
stórra muna, sérstaklega með því,
að afnema toll á te, sem er 8c. á
hverju pundi. Hefir þetta mikla
þýðingu fyrir Breta, því þeir eru
tedrykkjumenn miklir, eins og
kunnugt er. í fleiri atriðum eru
skattar lækkaðir og segja brezk-
ar fréttir, að fjárlagafrumvarp
stjórnarinnar muni yfirleitt mæl-
ast vel fyrir.
Hvaðanæfa
Uppreisnin í Mexico er enn ekki
með öllu bæld niður. En þær
fréttir, sem þaðan berast, benda
allar í þá átt, að uppreisnarliðinu
gangi miklu miður en stjórnar-
hernum, og lítur út fyrir, að upp-
reisnarmenn muni nú gefast upp
þá og þegar. Hafa þeir orðið fyr-
ir miklu skakkafalli 1 þessari við-
ureign og þykir mjög ólíklegt, að
þeir geti haldið uppi ófriðnum
miklu lengur.
Byrjað er nú að flytja póst, og
fólk líka, með loftförum, milli
Indlands og Englands, einar fimm
þúsund mílur vegai;. Hinn 14. þ.
m. kom loftfarið frá Karashi á
Indlandi til Croydoh á Englandi
og hafði verið átta daga á leið-
inni. Hafði það meðferðis eitt-
hvað af farþegum og 500 pund af
póstflutningi. Það lenti tveimur
mínútum áður en áætlað var.
Hraunbóls-Gvendur
Eftir Pál Þorkelsson.
Síðastliðinn 9. október andaðist
á Landakotsspítala maður að
nafni Guðmundur Guðmundsson.
Hann var fæddur 30. ágúst 1840
í Nýjabæ í Meðallandi í Vestur-
Skaftafellssýslu. Þar bjuggu for-
eldrar hans, og hétu þau hjón:
Guðmundur Erlendsson og Sigríð-
ur Jónsdóttir, en ókunnugt er mér
um uppruna þeirra. Laust eftir
fæðingu Guðmundar fluttust for-
eldrar hans búferlum upp á Síðu
að Hraunbóli, og bjuggu þau þar
æ siðan til dauðadags. Og á þess-
um bæ ólst Guðmundur upp, og
var hann þar jafnan viðloða, að
minsta kosti fram yfir fermingu.
En úr því fór fyrir alvöru að kom-
ást los á hann, og líkjast ferðalög
hans, eða “heimsóknir” og “or-
lofsferðir”, eins og hann kallaði
það, eigi all-lítið vergangi eða ís-
lenzku flakki, því að dagleiðirnar
voru oft næsta ^stuttar og allstað-
ar þurfti eitthvað að segja í frétt-
um, o. s. frv. —
Engrar upplýsingar naut Guð-
mundur í uppvexti sínum, að
minsta kosti ekki fram yfir það,
sem ákveðið var í lögum um
skyldunáms greinir barna til
fermingar. En þær voru aðeins
tvær, að vera læs (bænabókarfær)
og að kunna kverið vel, utanbók-
ar, og aukreitis nokkrar bænir af
ýmsum tegundum, og virtust
sumar þeirra ekki vera um of
þungar á metaskálunum, er á
reyndi, en bænir voru það fyrir
því- — 'Og þetta lærði Guðmund-
ur og lærði það vel, enda var hann
jafnan silesandi og þá annað-
hvort í hinni helgu bók, biblíunni,
eða í hinum og þessum rímum.
Eg hygg, að í æsku Guðmundar
hafi ekkert ákvæði verið í lögum,
er gerði það skylt, að kenna börn-
um skrift og reikning og aðrar nú
um stundir fastlögbundnar náms-
greinir. Hafi Guðmundur því
kunnað að skrifa, þá hefir hann
lært það af “sjálfsdáðum” og
hefir það auðvitað verið með
gamla laginu, þ. e. a. s. annað-
hvort á svelli með broddstaf, eða
á flórhellublaðið með nagla, eða
þá í þriðja máta, lært að skrifa
með krít á rúmfjölina sína. Og
eftir gáfnafari Guðmundar að
dæma og fróðleiksfýsn, tel eg víst,
að hann hafi reynt að skygnast
inn í þann mikla leyndardóm
skriftarinnar, þó ekki hafi verið
í öðru augnamiði gert en að senda
ofboð lítið biðilsbréf til ýmsra
þeirra ungfrúa, er voru honum
kærastar.
Að eðlisfari var Guðmundur
dulur og fáskiftinn, óáreitinn og
geðspakur og gerhugall og óreiði-
gjarn, ef eigi var á hann ráðist
hranalega, og þungur og þéttur í
svörum, ef því var að skifta. —
Aldrei sá eg Guðmund reiðast né
heldur ofsa kátan, heldur sífelt
rólegan og glaðan í viðmóti, ef
ekki ótuktarskapurinn, sem hann
var svo oftlega undir seldur, vofði
yfir honum og gerði hann úfinn.
Og engu var likara, en allur þorri
manna gerði sér far um að kasta
hnútum að Guðmundi, og lítils-
virðingar- og ónotaorðum var
helt yfir hann vægðarlaust, en
aldrei varð Guðmundi þó svara-
fátt. Svör hans voru ekki ein-
ungis þétt í vöfum of þung á met-
unum, heldur hrein og bein eitur-
skeyti, sem æ hæfðu í hjartastað,
og víst var um það. að þeir, sem
einu sinni höfðu fengið að kenna
á svörum hans, leituðu ógjarna á
hann aftur. Var Guðmundi sýnt
um það í slíkum viðskiftum, að
beita aldrei hinu betra, ef hann
vissi hið verra og fengu því marg-
ir á þenna hátt vel útilátið í ausu-
nefinu hjá honum. En þó Guð-
mundur virtist sjaldan bregða
skapi, gáfu eiturskeyti hans til
kynna, að eldur brynni hið innra,
og aldrei kom það fyrir, að Guð-
mundur lenti í handalögmáli, og
hefði honum þó verið óhætt að
fara í tusk, því að hann var vel
að manni Var hann manna hæst-
ur að vallarsýn og að því skapi
gildur, en lotinn mjög í herðum
og álútur, er hann gekk. Hand-
leggjalangur var hann og hand-
stór, og stórfættari mann minist
eg ekki að hafa séð. Mun höggva
nærri, að niðurfóturinn hafi ver-
ið með öllum skrúða frá 8 til 20
þuml., og eftir því feikna breið-
ur. En að andlitsfalli var Guð-
mundur smáleitur, miðað við lík-
amsstærð hans. Augun voru mó-
leit, en á vinstra auga var hann
vagleygur, og þótti mörgum, sem
eldur brynni úr augum hans, svo
snör voru þau og haukfrán.
Ýmsir hlutir voru harla ein-
kennilegir í fari Guðmundar, og
hugðarefni hans af mörgum toga
sunnin. En þó mun ekki fjarri
sanni, að kvenfólkið hafi verið
honum kærast alls, því að þótt
hugur hans hneigðist mjög að
steinum, var kvenfólkið fléttað
inn í steinahugleiðingar hans.,
eins og síðar mun á drepið. Eink-
um leit Guðmundur þær “dömur”
hýru auga, er í miklum metum
voru í sveitinni, og þótti honum
kosturinn þeim mun vænlegri,
sem þær voru ríkari og fegurri,
og gaf hann þeim óspart undir
rótinn, en ekki er það í frásögur
fært, að þær hafi gefið honum
undir löppina né heldur hýr-
legt augnaskot. — Þrjár stúlkur
voru einkum nefndar I sambandi
við Guðmund. En tilhugalíf hans
með tveim þeirra fór fljótt út um
þúfur, því að áður en varði kom
það upp úr kafinu, að þær voru
heitbundnar, og það alt öðrum en
Guðmundi. Sú þriðja var bónda-
dóttir, vel fjáð og fönguleg, og
um hana hugsaði Guðmundur
mest og rak það svo langt, að
hann orti til hennar, og var vísan
á þessa leið:
Eina píku eg hef séð
oft í pilsi fínu.
Að verma hana á værum beð
jeg vildi’ í skauti mínu.
Þótti Guðmundi afarvænt um
vísu þessa og söng hana í þaula
mjög hátt og dró lengi seiminn. En
er honum tók að leiðast endur-
tekningin lauk kveðskápnum að
jafnaði með því, að hann skelti á
lærið og skaut úr “afturlæðunni”
og var þá sem honum þætti vel
að verið. En svo fór um þessa
hugartrúlofun, sem hinar fyrri,
hún hjaðnaði og dó, enda hefir hún
vísast Verið andvana fædd.
Guðmundur var trúmaður mik-
ill og las mikið í trúarlegum bók-
um. Eru sagðar margar sögur af
honum í þeim efnum. Minnist eg
einnar af því tæi. Eitt sinn kom
Guðmundur sem oftar að bæ, og
gekk rakleitt upp á baðstofuloft.
En varla var hann fyr kominn
upp á pallskörina, en einhver
sagði drembilega: “Abi male
spiritu”, og tók Guðmundur þetta
sem skipun til sín um að fara
beina leið til helvítis, en segir
þó: “Hver skyldi hafa kent bölv-
uðu skoffíninu latínu?” Spurði
þá einhver, sem uppi á pallinum
var, hvort hann yrði ekki hrædd-
ur, ef djöfsi reyndi að ná í hann.
‘fOg ekki er eg hræddur við hann,
meðan guð lifir,” svaraði Guð-
mundur og stakk þetta upp í þá,
sem uppi voru.
Miklu meira mætti segja um
tiú Guðmundar, en þó einkum um
trú hans á teina, ‘náttúrusteina’,
eins og hann nefndi þá, og svo um
grasatrú hans. Er skemst frá því
að segja, að ívafið i allri þessari
trú Guðmundar á töfrakyngi nátt-
úrusteinanna hafði upphaf sitt
og endi í skauti Evudætranna, er
Guðmundur sýknt og heilagt
braut heilann um. Um allan þenn-
an urmul steina, er Guðmundur
þekti, sveipaði hann einhverri
töfrablæju. — 'Skulu hér aðeins
nefndir þeir, sem mestar höfðu
“náttúrurnar.”
“Blóðsteinninn” var Guðmundi
kærastur, enda fylgdi honum sú
kyngi, að með honum mátti ná
ástum kvenna. Og skyldu menn
þá bera hann í vinstri vestisvas-
anum undir hjartanu. Skyldur
þessum steini var “tálgusteinn-
inn”, og var hann engi óþarfi.
Hann átti að berast lifrarmegin,
annað hvort í vetisvasanum eða
buxnavasanum, og var það væn-
legt mjög að hafa þessa steina í
förum, hvern á sínum stað, er
menn hugðu að kvenna dutli. Og
slógu steinarnir þá einkum var-
nagla við að “slys” hlytist af
“dutlinu.” “Sólarsteinninn” (de-
mantinn) hafði þá lýsandi nátt-
úru, er varnaði þess; að menn
færi villir vegar. Þá var “lifrar-
steininn”, sem hafði það til sins
ágætis, að ef menn báru hann,
urðu þeir aldrei ölvaðir um of.
En “lausnarsteinninn” var gædd-
ur þeirri náttúru, að reyna mátti
með hreinleik kvenna. Skyldu
konur halda steininum í lófa sér,
og ef steinninn varð ekki dögg-
votur, var stúlkan hrein mey.
Annað var og við stein þenna, og
var það, að ef yfirsetukona hafði
hann með sér, þá gekk konu
þeirri, er hún sat yfir, vel að
fæða. Ýmsir steinar voru og
með miklum náttúrum, svo sem
“skruggusteinn” og “blóðstunu-
steinn”, en um þá skal ekki rætt
hér. —í- “Hulinhjálmur” var og
einn steinn, er Guðmund fýsti
mjög að eignast. Áleit hann, að
hver sá, er þenna stein hefði,
gæti dulist hvar sem hann vildi,
og sagði hann, að álfkona ein ætti
stein þenna, og um kunningsskap
sinn og álfkonu þessarar var Guð-
mundi oft tíðrætt. Kvað hann
hana búa í Orrustuhól.
Þá var og trú Guðmundar á
grösum mikil. Einkum var þó
“brönugrasið” gott til þess að ná
mundur það jurt. Þá var og fyr-
mundur það jurt. Þá vor og fyr-
irtak að hafa ‘helluhnoðrann’ inn-
an í skóm sínum, ef maður átti í
brösum út af kvennamálum og
krakkaeignum, og var þá endir
málsins öruggur.
Margt mætti og telja fleira, er
skringilegt var í fari Guðmundar,
en þess er eigi kostur að sinni.
Tilfinningamaður var Guðmund-
ur mikill og ákaflega barngóður.
Sá eg hann oftar en einu sinni
gefa barni aleigu sína og stirndi
þá í tár um leið. Var sem glampa
úr auðgu hugsanalífi brygði fyrir
í augum hans, er hann talaði við
barn, eða um móðurástina, sem
hann taldi göfugífsta alls hér á
jðrðu. (í sambandi við þetta
mintist Guðmundur á dóm Saló-
mons, er hann dæmdi milli mæðr-
anna og móðurástin kom glögg-
ast í ljós.)
1 framgöngu var Guðmundur
kurteis og lítið gefinn fyrir að
troða öðrum um tær, og næmur
fyrir, ef honum þótti sér of-
aukið.
Á efri árum hélt hann til á Suð-
urnesjum, en fór á sumrum aust-
ur í sýslur til þess að heilsa upp
á átthagana, og hafði hann þá
með sér ýmsan varning, er hann
seldi austur þar. Á ferðum þess-
um var Guðmundur framan af
altaf á “tveimur jafnfljótum”. en
síðar ferðaðist hann á folalds-
meri og hnýtti þá folaldinu í
tagl hryssunnar. — Á þenna hátt
auraði Guðmundur saman eigi
all-fáum skildingum. Var Kristján
Zimsení (síðar Jes Zimsen, sonur
Kristjáns) gjaldkeri hans, og
geymdi hann það, sem Guðmund-
ur dró saman, en það var allstór
fjárupphæð er hann dó.
— Eg ætla mér ekki að fara að
rita neina heilsteypta æfisögu
Guðmundar, enda hefi eg ekki
gert það, heldur vildi eg minnast
hans með því að segja frá því
fáa, sem eg man eftir um hinn
það er vitanlega aðeins af skorn-
um skamti, þar eð eg sá Guðmund
aldrei síðustu 50 árin, sem hann
lifði. — Guðmudur var kallaður
sérvitringur; satt er það, ag hann
var einkennilegur. En oftlega var
svo að sjá, sem í Guðmundi
byggi eitthvað mikið, og mér er
nær að halda, að svo hafi verið
í raun og sannleika.1 En það fór
fyrir honum eins og svo mörgum:
Það varð ekkert úr honum. Og
þó geymast minningar um fórn-
fýsi, hetjulund, orðfimi og hug-
myndaríka hugsun, sem tengdar
eru við nafn hans. Og þær munu
geymast lengi, þó sjálfur væri
hann hæddur hér í lífi. — Lesb.
MgbL'
Feimkoma
Vestcr-íslendinga 1930
Það er nú þegar hafinn undir-
búningur, að því er snertir mót-
tökum þeirra Vestur-íslendinga,
sem væntanlegir eru hingað til
lands, það herrans ár 1930. Sam-
kvæmt frásögn “Morgunbl., í dag,
er enn óvíst um gististaði handa
þeim. Hér í Reykjavík er búsett
fólk úr öllum héruðum landsins,
og því vafalítið, að flestir þeir
Vestur-íslendingar, sem hingað
komað, eiga hér í Reykjavík ann-
að hvort frændur eða fornkunn-
inga, og því sennilegt, að margir
Reykjavíkurbúar vildu gjarnan
hafa einn eða fleiri V.-íslendinga
sem gesti sína þann tíma, sem
þeir kynnu að dvelja hér í Rvík.
En þótt þessi tillaga mín sé rétt,
þá þarf undirbúning, og heppi-
legustu leiðina við þann undir-
búning tel eg þá, að auglýst sé
eftir tilboðum í þessu skyni, og
ætti þá að vera tekið fram í til-
boðunum, úr hvaða héraði menn
vildu helzt að gestir sínir væru
ættaðir; það er nauðsynlegt, að
gestir hvers eins séu (ef hægt er)
frændur, vinir eða fornkunningj-
ar húsráðenda eða að minsta kosti
ættaðir úr sama héraði. Með því
getur móttaka og heimsókn orðið
sem allra innilegust, en það er
takmark, sem við eigum að keppa
að. 12. mar. 1929.
—Vísir. K E.
Or bréfi að heiman
Gamall maður á Breiðafirði,
hálfníræður, skrifar 7. marz með
eigin hendi:
“Heilsufar hefir ekki verið
gott hér í eyjunum í haust og
vetur, kvef, inflúenza og háls-
bólga hefir gengið. hér alment;
margir legið, en enginn dáið...
.... Það hefir verið hér einmuna
tíð í vetur; nokkuð vindasamt, en
ekki stórviðri og ekki mikið úr-
felli; sjaldan fest snjó; aldrei
orðið meir en 7—8 cm; frost mest
8 stig 5. des og 7 stig 28. jan. Hér
var ekki frost á mæli frá því miðj-
an apríl í fyrra, þangað til í nóv-
ember í haust. Haglítið var hér
frá 6. til 13. febr. af áfreða. Mér
telst svo til, að meðalhiti í janúar
hafi verið 2% stig og í febrúar
rúm 2 stig. Nú er jörð hér alauð
og klakalaus og hefir verið unnið
hér að jarðabótum í allan vetur.—
Skepnuhöld hafa verið hér góð;
lítið eitt orðið vart við ormaveiki
í fé, en hefir strax verið sprautað
inn með meðali við þeim, í bark-
ann, og hefir það gefist vel.
Það má með nýlundu teljast, að
hér var róið til fiskjar 15. jan. s.
1. og fékk einn bátur 29 í hlut af
þorski og stuttung (feitum og
góðum) og segjast menn hér aldr-
ei muna til að fiskur hafi fengist
hér á fiskimiðum um þenna tíma
árs.
Það hefir verið mikið farsæld-
arár, þetta síðast liðna, bæði til
sjós og lands. Allar^ afurðir,
bæði af sjó og landi selst bæði
fljótt og vel, og aflinn með allra-
mesta móti. Það er því sorglegt
tímanna tákn, að mennirnir skuli
spilla öllum þessum gæðum með
ósamlyndi. Að menn skuli ekki
geta verið sammála og samtaka
um að rétta fram hendurnar á
móti blessun þeirri, sem náttúran
lætur þeim í skaut falla. Það
sannast á okkur mðnnunum, að
við vitum ekki hvað til okkar
friðar heyrir, eða viljum ekki
vita. Já, samúð og samvinna
ættu að vera kjörorð allra starf-
andi manna. í einu orði að
segja: meiri kærleikur í öllum
viðskiftum manna á milli.” — S.
—Vísir.