Lögberg - 02.05.1929, Blaðsíða 4

Bld. 4.
___
LÖGBERG EIMTUDAGINN 2. MAl 1929.
ÍLögtiers
Gefið út hvern fimtudag af The Col-
umhia Press, Ltd., Cor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 327 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðsins:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Lögberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram.

The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, in the Columbia
Building, 695 Sargent Ave., Wlnnipeg, Manitoba.
50C=>0<=J0C
zod/
Sty rkbónarnef ndin
í gapastokknum
Það er nú vitanlega engin ný bóla, þótt and-
hælislega þjóti stundum í rittálknum Heims-
kringlu, eða þeirra, sem að henni standa, því
svo fer að jafnaði fyrir þeim, er illan málstað
hafa, og eru þarafleiðandi alt af að tapa! Sver
greinin í síðasta blaði, “Hroll að Páli setur”,
sig átakanlega í ætt við annan þann ósóma, er
málgagn styrkbónamefndarinnar hefir borið á
borð fvrir lesendur sína, frá því í fvrra, er
deilur hófust út af stjómarstyrksbetlinu al-
ræmda.
Þessi hin umrædda grein, birtist í ritstjóm-
ardálkum Heimskringlu, og mætti því sennilega
ætla, að hún kæmi frá penna ritstjórans. Þó
er orðalag henjiar slíkt, að það minnir ærið
augljóslega á háttalag og munnsöfnuð blekk-
inga-loddarans, er á fundinum í St. Stephens
kirkjunni í fyrra, líkti saman betlifargani heim-
fararnefndar Þjóðræknisfélagsins, við hallær-
islánið til Ný-fslendinga forðum.
“Alt er gult í glymum
guluveika mannsins. ”
Þannig komst Stephan G. Stephansson, ein-
hverju sinni að orði. Hvaða tegund gulu það
er, sem Heimskringla þjáist svo gríðarlega af
upp á síðkastið, hvort heldur það er jómfrú-
gula, eða einhver önnur enn illkynjaðri tegund,
skal ósagt látið. En víst er um það, að svo
hefir henni elnað sóttin, að nú kann Iftín eigi
lengur litaskil.
Að sjálfsögðu, er öllu þessu Heimskringlu-
moldviðri þvrlað upp, venju samkvæmt, með
það.eitt fyrir augum, að varpa skugga, ef unt
væri, á ýmsa vora mætustu menn, eða þá menn-
ina, er fyrir atgerfis sakir og mannkosta, hafa
aukið hvað mest á veg þjóðarbrotsins vest-
ræna, og forðað því frá að hverfa inn í mar-
flatneskju undirlægjuháttarins. Mun það vafa-
mál, hvort nokkru sinni hafi í sögu hinnar ís-
lenzku þjóðar, frá því á dögum Gizurar Þor-
valdssonar, verið stofnað til slíkra fjörráða
við íslenzkan manndóm, sem nú hefir gert ver-
ið á þessum verstu og síðustu tímum, með
stjómarstyrksbetli heimfaramefndarinnar, og
aðferðum þeim, er hún hefir beitt.
Glapráð stvrkbónarnefndar Þjóðræknisfé-
lagsins, í því að biða um, og þiggja stjómar-
styrk í sambandi við hina fyrirhuguðu heim-
för 1930, em stöðugt að verða tilfinnanlegri,
eftir því sem lengra líður á tímann. Kom það
snemma í ljós, hve stór-hætta að einingu fólks
vors hlvti að stafa af slíku tiltæki, og hve al-
varlega gransemd að styrkþágan yrði líkleg
til að vekja heima á Fróni.
Það er á almanna vitund, hve drengilega
var gengið fram í því, að revna að afstyra
vandræðum, með því að benda stvrkbónar-
nefndinni á það í tíma, hve mikið væri í húfi,
ef ekki vrði fallið frá stvrkþágunni. Það er
því ekki'um að villast, hvar ábyrgðin hvílir.
Hún hvílir öll, undantekningarlaust, á herðum
þeirra manna, er í óþökk íslenzks almennings,
báðu um, og þágu stjórnarstyrk, á kostnað ís-
lenzkrar þjóðsæmdar.
Hann er annars farinn að láta nokkuð und-
arlega í evra, þessi látlausi sónarsöngur mál-
gagns þeirra styrkbónarmanna um íslenzka
þjóðrækni. Eftir honum að dæma, mætti helzt
ætla, að þeir hefðu fengið til þess einkaleyfi, að
elska f sland og íslenzka þjóðmenning. Það væri
nú samt engan veginn ófróðlegt, að fá nokkra
vitneskju um það, hvaðan slíkt einkalevfi hefði
átt að koma.
Sá er sannastur fslendingurinn, sem fóra-
fúsastur er og framsýnastur. þegar mest á
reynir. Orðhákurinn, er notar helgustu minjar
íslenzks þjóðerais að skálkaskjóli til þess að
reyna að hylja eigin afglöp, verður, fyr en síð-
ar, veginn og léttvægur fundinn.
Svo er hamingjunni fyrir að þakka, að ástin
til íslands, héraa megin hafsjns, er víðari en
svo, að hún sé einskorðuð við styrkbónarnefnd
Þjóðræknisfélagsins. Utan þess klíkuhrings,
standa margir vorir allra mætustu menn. 1
hjörtum slíkra manna, verður sáttmálsörk ís-
lenzks þjóðerais margfalt betur trygð, en í fag-
urgala og glamuryrðum h,inna, er fallið hafa í
freistni fyrir fáeina silfurpeninga. —
Bréf þau, er í Lögbergi birtust í vikunni,
sem leið, þurfa eigi frekari skýringa við. Skil-
yrði þau, er Mr. Bracken í upphafi setti, og
hélt sér við, taka af allan efa í málinu. Pen-
ingarnir voru fáanlegir gegn því skilyrði einu,
að þeir skvldu til þess eins notaðir, að auglýsa
Manitoba-fylki—á íslandi. Og heimfararnefnd
Þjóðræknisfélagsins, Iét ekki á sér standa, held-
ur gleypti við kostunum skilyrðislaust.
Ekki getur heimfararnefndin varið sig með
því, að henni hafi verið ókunnugt um innihald
téðra bréfa, því vafalaust hafa þau verið lesin
upp og tekin til yfirvegunar á fundum hennar.
Það verður því enn óskiljanlegra, hvemig í
dauðanum hún vogar sér, að láta málgagn sitt,
Heimskringlu, rangfæra algerlega skilyrði Mr.
Brackens, og varpa á þau villuljósi.
1 hinni áminstu “hroll’Ngrein Heimsr
kringlu, stendur meðal annars þetta góðgæti,
eftir að blaðið er búið að hreyta úr sér venju-
legum óþverra í garð sjálfboðanefndarinnar og
Lögbergs:
Winnipeg, 29. apríl 1927.
Herra J. J Bíldfell,
formaSur canadísk-íslenzku
skemtifararinnar, Winnipeg
Kæri herra:
Sem svar við bréfi yðar
dagsettu 25 þ. m. leyfi eg mér
að tilkynna yður að þðtt
stjðrnin sjái sér ekki fært
að leggja fram .neina fjár-
veitingu nokkru þjððræknis-
félagi, þá er oss samt sem
áður ant um að auglýsa
Manitobafylki eins mikið og
mögulegt er, sérstaklega i
Bandarikjum, Stóra Bret-
landi, I norðurhluta Evrðpu
og á ISLANDI. Mér skilst
það á bréfi yðar og þvi, sem
þér hafið sagt að þessi við-
burður veiti afarmikið tæki-
færi til ábatasamra aug-
lýsinga fyrjf- Manitobafylki.
Eftir að eg hefi ráðfært
mig við samstjórnarmenn
mina höfum vér ákveðið að
með þeim skilyrðum að þér
komið því svo fyrir að
skemtiferðin hefjist frá Win-
nipeg og komi aítur til Win-
nipeg og með þvi skilyrði
að þér sjáið einnig um það
að þeir peningar, sem veittir
verða af Manitoba-stjðrn-
inni, verði notaðir til aug-
lýsinga, erum vér reiðubön-
ir að veita $1,000.00 styrk
árlega I þrjú ár. pa.ð verð-
ur að vera greinilega áskilið
þegar að þessum samningum
er gengið, að þetta er alls
ekki árlegur styrkur til fé-
lags yðar heldur öllu fremur
styrkur I þvi sérstaka skyni
að auglýsa Manitoba á Is-
landi og í Bandaríkjum og
ðbeinlínis I öðrum pörtum
heimsins, þegar sagan um
heimsðkn yðar canadísku
og amerisku félaga tii Is-
lands verður birt.
Stjðrnin væntir þess að
styrkur sá, er vér veitum
verði notaður einungis í
auglýsingaskyni en ekkl til
þess að greiða kaup fðlki,
sem þér kynnuð að ráða í
þjðnustu yðar.
Ef þér eruð reiðubúnir að
ganga að þessum skilyrðum,
þá hygg eg að engir erfið-
leikar verði á þvi, að koma
uppástungunni I framkvæmd.
Yðar eínlægur
John Bracken.
Lögberg, 25. apríl, 1929.
Þeir, er með athygli lesa, ofanskráð nm-
mæli Heimskrínglu, og bera þau saman við bréf
Mr. Brackens, það er hér fylgir, og athuga jafn-
framt skilyrði þau, sem þar eru sett, og sem
hann hefir haldið sér trúlega við jafnan síðan,
verða ekki lengi að átta sig á, hvar fiskur liggur
undir steini. Hefir styrkbónarnefndin auðsjá-
anlega gengið það langt, vafalaust vísvitandi,
að láta sér ekki fyrir brjósti brenna, að reyna að
gera æðsta mann Manitobafylkis,sjálfan for-
sætisráðgjafann, að ósannindamanni, ef takast
mætti með því, þó ekki væri nema til bráða-
birgða, að draga fjöður yfir vansæmdina, sem
af styrkbeiðninni leiddi.
Tíminn fram að Alþingishátíðinni, fer nú
óðum að styttast, og leiðir það því af sjálfu
sér, að hver einstaklingur um sig, er heim
ætlar, fari að gera nauðsynlegar ráðstafanir,
för sinni viðvíkjandi. Hvora flokkinn ætlið
þér að fylla? Stvrkbónarflokkinn, er vilst hef-
ir út á þá refilstigu, að auðmýkja sig til þess
að knékrjúpa fyrir stjómum þessa lands, í von
um nokkra silfurpeninga, eða hinn flokkinn,
sjálfstæðismanna flokkinn, er þvemeitar að
sigla til -ættjarðarinnar undir fölsku flaggi
1930, en vill í þess stað, láta blakta yfir orðum
sínum og athöfnum, hvítan fána óeigingjarnr-
ar ástar til íslands, og alls þess dýrmætasta, er
í íslenzku þjóðareðli býr?
"Pað gerir ekkert til hvað
Sask. stjðrnin og allir flokk-
ar þar hafa sagt um viður-
kenninguna, sem þeir velttu.
peir ljúga náttúrlega allir—
þegar “á Lögberg’’ er komið.
pað gerir ekkert til, þðtt
forsætisráðgjafi Manitoba-
fylkis hafi lýst yfir því, að
auðvitað sé ekki um neina
útflutningstilraun að ræða, I
Bambandi við hugsanlega
viðurkenningu sömu teg-
undar, og Sask. þingið
veitti.”
Heimskringla, 24. april, 1929.
Góður gestur
_______
Dvalið hefir hér í borginni, undanfaraa daga,
Islandsvinurinn góðkunni, Mr. Earl Hanson,
frá New York, er heimsótt hefir Island tvisvar
sinnum, ritað margar og merkilegar ritgerðir
um menningu þjóðar vorrar, og framtíðar-
möguleika, þótt enn sé hann maður á ungum
aldri.
Mr. Hanson er fæddur á Þýzkalandi, árið
1899. Var faðir hans enskur verkfræðingur,
en móðirin dönsk í aðra ætt, en ítölsk í hina.
Mentun sína hlaut Mr. Hanson í Bandaríkjun-
um, og er útskrifaður í verkfræði frá háskólan-
um í Wisconsin. Hefir hann ferðast víða um
heim, og talar auk enskunnar, dönsku, þýzku
og spönsku.
Bæktarsemi sína við íslenzka þjóð, og ást á
íslenzkri menning, tók Mr. Hanson í arf frá
föður sínum, er var Islandsvinur hinn mesti,
ferðaðist mjög um land og aflaði sér fjölda
vina. Mun hann hafa farið víða um Island
skömmu fyrir aldamótin, í þeim tilgangi, að
kynna sér skilyrðin fyrir símalagningu.
Fyrstu grein sína um Island, reit Mr. Earl
Hanson, árið 1920. Aðra grein eftir hann,
flutti tímaritið Airway Age, um skilyrðin fyr-
ir flugsamböndum við Island. Þar að auki hafa
birzt eftir liann ritgerðir í ýmsum öðrum tíma-
ritum, um atvinnuvegi þjóðarinnar, svo sem
fiskiveiðarnar, virkjun fossa, og um flugmálin.
Hefir Mr. Hanson reglulega tröllatrú á afli
því til stóriðnaðar, sem fólgið sé í fossum og
fljótum landsins.
Mr. Hanson er nú á leið norður að Fort
Churchill, og ráðgerir að dvelja þar nyrðra
fram eftir sumrinu. Ætlar hann að kynna sér
þar með eigin augum, auðsuppsprettur og
framtíðar skilyrði hinna norðlægu héraða
Manitoba fylkis, og rita jafnframt greinir um
það, sem fyrir augu ber, í hin og þessi Banda-
ríkja tímarit.
Islenzka þjóðin á ágætan talsmann, þar sem
Mr. Hanson er, og er óskandi, að hún megi
eignast sem flesta hans líka, víðsvegar um
heim.
Bandaríkin og Alþingishátíðin
Rétt eftir að blað vort fór í pressuna, síð-
astliðna viku, barst oss sú fregn, að neðri mál-
stofu þingmaður einn í Þjóðþinginu í Washing-
ton, Mr. Burtness frá North Dakota, hefði bor-
ið fram tillögu til þingsályktunar, þess efnis,
að heimila forseta Bandaríkjanna, að þiggja
boð Islandsstjóraar um þátttöku í 1000 ára af-
mælishátíð Alþingis 1930, og að sæma íslenzku
þjóðina í tilefni af þeim atþurði, með líkneski
af Leifi Eiríkssyni.
Þingsályktunartillagan fer enn fremur fram
á það, að forseti sé beðinn, að tilnefna fimm
opinbera fulltrúa, er taka skuli þátt í Alþingis-
hátíðinni, fyrir hönd hinnar amerísku þjóðar.
Loks er farið fram á heimild til fjárveiting-
ar, til þess að standa straum af kostnaðinum
við gerð líkneskisins, ásamt för hinna væntan-
legu erindsreka.
Tekið er það fram, að Leifur Eiríksson, inn-
fæddur Islendingur, hafi verið fyrsti, hvíti
maðurinn, er stigið hafi fæti á ameríska mold,
og að með þeim atburði hafi í raun og veru
verið lagður grundvöllurinn að sögu hinnar
amerísku þjóðar.
1 forsendum þeim, er megin-tillögunni
fylgdu úr garði, komst Mr. Burtness meðal
annars þannig að orði:
“Saga þessarar hugprúðu smáþjóðar, er á
margan hátt fléttuð inn í sögu vorrar eigin
þjóðar, fyrir víðtæk áhrif hiníia afar merku
bókmenta hennar, og þá ekki sízt með landnámi
margra gáfaðra atorkumanna í víðáttu Norð-
Vesturlandsins, frá íslandi, er ásamt afkom-
endum sínum, mynda eigi aðeins athyglisverð-
an hóp vorra beztu borgara, heldur þafa lagt
sinn álitlega hluta fram, á sviði fræðslumála,
viðskiftamála, sem og á sviði vísinda og lista,
innan vébanda þjóðar vorrar. “
Uppástunga Mr. Burtness var borin upp í
báðum þingdeildum, og var henni vísað til
nefndar þeirrar, er um utanríkismálin fjallar.
Viðurkenning hinnar voldugu Bandaríkja-
þjóðar, á vorri ástkæru, fámennu þjóð, hlýtur
að verða öllum sönnum íslendingum hið mesta
fagnaðarefni. Á Mr. Burtness þjóðarþökk
skylda, fyrir drengilega framkomu í máli þessu,
og er þess að vænta, að uppástungur hans fái
byr undir báða vængi.
Alt á sömu bókina lœrt
1 villandi og væmnislegri ritstjórnargrein,
er í Heimskringlu birtist síðastliðna viku, þar
sem skýrt er frá þingsályktunar-tillögu Mr.
Burtness, í sambandi við væntanleg afskifti
Bandaríkjaþjóðarinnar af Alþingisliátíðinni
1930, er því stungið að almenningi, að styrk-
bónarnefnd Þjóðræknisfélagsins, hafi í júlí-
mánuði 1928, falið fimm mönnum, þar á meðal
þeim hr. Gunnari B. Björnssvni, og hr. Guð-
mundi Grímssyni dómara, að leita viðurkenn-
ingar Bandaríkjastjórnar gagnvart Alþingis-
hátíðinni 1930. Eitthvað fer þetta nú samt
milli mála, eins og reyndar gefur að skilja, þar
sem það stóð í Heimskringlu.
Vér liöfum ávalt staðið í þeirri meiningu,
að júníménuður kæmi á undan júlímánuði, og
höfum eigi komið auga á nokkra þá breytingu,
er í gagnstæða átt gengi.
Þann 22. dag júnímánaðar, 1928, lýsti Mr.
Burtness yfir því, að Upham, North Dakota,
að jafnskjótt og Bandaríkjastjóm bærist í
hendur boð frá stjórn hins íslenzka ríkis, um
þátttöku í Alþingishátíðinni 1930, myndi hann
bera fram í þjóðþingi Bandaríkjanna, þingsá-
lyktunar-tillögu þá, sem nú hefir nefnd verið.
Samskonar yfirlýsingu gerði Mr. Burtness á
landnámshátíðinni að Mountain, nokkrum dög-
um seinna, og lét þess jafnframt getið, að Thor-
stína Jackson, hefði fyrst vakið eftirtekt sína
á þeim mikilvæga atburði, er til stæðir
að hátíðlegur yrði haljinn á Þingvelli
1930. Heimfaramefnd Þjóðræknisfélagsins,
þarf því engan. veginn að láta mikillega yfir
afreksverkum Isínum í þessu sambandi, fremur
en öðru.
A hátíðinni að Mountain, lýsti hr. Guðmund-
ur dómari Grímsson yfir því í ræðu, að Thor-
stína Jackson hefði fyrst komið fram með hug-
myndina um það, að Bandaríkin sæmdu Island
með líkneski af Leifi Eiríkssyni, og var hann
nógu mikill drenglyndismaður til þess, að end-
urtaka þann sannleika, sem sjá má af hinu opna
bréfi hans, því, er birtist á öðrum stað hér í
blaðinu. Stingur slíkt mjög í stúf, við ósann-
indalopa þann, er Heimskringla teygir í síð-
ustu viku, í sambandi við þetta mál.
Fundargerð Þjóðrœknis-
félagsins 1929
Milliþinganefnd í fræðslumálum er
einnig hafSi álit aö leggja fyrir þingið,
æsíkti, að hennar álit væri lesiS áður en
þingnefndarálitið væri afgreitt. Var
mælt á móti því að ýrnsum, en forseti úr-
skurSaði að milliþinganefndar-álitið
skyldi lesiS.
Eins og getiö hefir verið um áður í
þessum fundargerning, flutti séra Jóhann
P. Sólmundsson itarjegt erindi að kveldi
hins fyrsta þingdags og hafði það erindi
verið samið af honum i samtoandi við
starf hans sem ritara milliþinganefndar.
Var vitnað til þeirrar greinargerðar, en
niöurlag þess eindis og já-kvæðar tillög-
ur nefndarinnar voru nú lesnar og eru á
þessa leiS:
AS öllu þessu íhuguðu fól nefndin
skrifara sínum að taka saman ritgerS til
skýringar þeim tijlögum, sem nefndin
bæri hér fram. Voru þau ummæli látin
fylgja, að úr því þyrfti helzt að geta
orðið bæklingur, sem ætti erindi inn á
hvert íslenzkt heimili hér vestra og jafn-
vel á íslandi líka. Sú ritgerS hefir þeg-
ar veriS flutt í heyranda hljóSi, og látum
vér nú svofeldar tillögur hér meS fylgja:
1. A8 þing þetta lýsi hér meS yfir því,
aS þaS sé «ín hjartanleg ósk. aS Vestur-
íslendingum mætti sem fyrst auSnast, meS
sameiginlegum samtalsfundi, aS setja á
stofn hjá sér þjóSemislega lögréttu, eSa
menningarmiÖstöS, allra sinna íslenzku
starfsemda, í hinum mörgu og dreiföu
bygSarlögum sínum, viSsvegar í Vestur-
heimi.
2. AS þingiS ákveSi, aö ráSstafanir
skuli til þess gerSar, svo framt sem mögu-
legt er, aS ekkert vestur-islenzkt ung-
menni sé látiS vera ófrótt um orsök há-
tíöahaldsins á íslandi, áriö 1930.
3. AS í því tilefni af síöustu tillögu,
og meö tilliti til allra líkra þarfa, feli
þingiS stjórnarnefndinni aö gangast taf-
arlaust fyrir útgáfu is,lenzks mánaSarrits
handa unglingum.
4. AS þingiS ákveSi, aS eftir því skuli
grenslast, utan þess svæöis sem umferSa-
kensla nær nú til, hversu ástatt sé meö
lestrarkenslu, og með hverjum hætti kynni
aö mega veita aSstoS, þar sem hennar væri
þörf.
5. AS þingiS hvetji íslenzkan almenn-
ing til aö gera sitt ítrasta til aS vekja
hjá hinu yngra fólki lestrarfýsn á ís-
jenzkum bókum, íhugun islenzkra mynda,
þar sem þess er kostur, og sem réttasta
fnæöslu um Island og Islendinga, og hvers
eins eigiö ætterni, eftir því sem þeir full-
oröu bezt kunna.
6. AS þinigiS feli hér meS stjórnar-
nefndinni aS eiga hlut aS máli um sam-
keppni í framsögn á íslenzku, meS því
aS veita heiöurspening Þjóöræknisfélags-
ins til verölauna, eSur á annan hátt, sem
bezt þætti henta.
7. AS hvern mann eöa konu, sem hefir
áhuga fyrir því, aö námshlunnindi skól-
anna sé hagnýtt, hvetji þingiö hérmeS til
aS koma sér i bréfaviðskifti viS stjórn-
arnefnd þessa félags.
8. AS þingiö feli stjórnarnefndinni, aS
bregSast, eftir mætti, vel viS þeim und-
irtektum, sem af framangreindum álykt-
unum kynni aö leiöa; einkum og sér í
lagi meö tilliti til þess, aS börnunum
verður að gera auövelt aS komast yfir
blöö og toækur viö sitt hæfi, og fullorSna
fólkinu veröur aS kenna þaS aS kenna.
■ Mflliþinganefnd sú, er skipuð var á siS-
ast aþingiö til aö ihuga úrræöi íslenzk-
unni til viShalds hér vestan hafs, leyfir
sér aS telja hér fram, þaS, sem aS und-
anförnu hefir komiS aS mestum notum.
I
a) Notkun tungunnar sjálfrar í sam-
ræSum á íslenzkum heimilum.
to) Kirkjugöngur og margvíslegt ís-
lenzkt félagsstarf og samkvæmislíf.
c) Lestur íslenzkra bóka og tolaöa.
d) Kensla í jestri, söngvum og sögum á
heimilum, i sunnudagaskólum og laugar-
dagaskólum, og meö umferSakennslu.
e) íslenzk söngkensla.
f) Nám í íslenzkri málfræöi og Ibók-
mentunum í miöskólum og háskólum.
Ajt saman þetta hefir veriS reynt og
alt tooriS einhvern árangur.
Sterklega viljum vér mæla meS því, aS
Éjllu þessu verði haldiS áfram, á allan
þann hátt, og allstaSar, þar sem unt er.
Sérstaklega teljum vér þaS miklu máli
skifta, aS íslendingar í Manitoba hagnýti
sér, toetur en raun hefir á orSiö, þau ís-
lenziku námshlunnindi, sem lög fylkisins
heimila. ÞaS er bæöi tjón og ósómi,
hvaS lítiö þau lagaréttindi, enn sem kom-
iö er, hafa verið notuö. Þessi sörnu
hlunnindi, en þó aSeins í miSskólanámi
veita lög Saska.-fyjkis, og eru þau jafn-
vel enn mimna notuð þar.
9. AS þingið skipi nefnd eöa nefndir
þessum ályktunum til framjkvæmda, aS
svo miklu leyti sem þess gerist þörf.
Rúnólfur Marteinsson, J. P. Sólmundsson,
Sig. Júl. Jóhannesson.
AS þessu áliti lesnu, var aftur horfiS
aS áliti úttoreiöslumálanefndar.
Var fyrsti liður samþyktur. Um 2. liö
uröu nokkrar umræður, en var þó sam-
þyktur ólbreyttur. Viövíkjandi 3. liö
gerSi Ami Eggertsson tillögu og séra
Jónas A. SigurSsson studdi, aS upphæSin
til úttoreiötelumála sé ákveðin $300 i staö
foOO. Samþykt.
Langferðamaðurinn
og Björkin
(Tileinkað O. T. J.)
Einu sinni var sáðmaður.
1 árdögun gekk hann út að sá í
akur sinn, er hann hafði plægt og
herfað og búið undir sáning.
Gegnum akur hans rann lækur,.
silfurtær. Vissi enginn hvaðan
hann kom eða hvert hann fór.
Sáðmaðurinn sáði fræinu á.
báðar hendur. Vildi svo til, að
eitt frækornið lenti út í læk og
barst burt með straumnum. Sáð-
maðurinn hætti sem snðggvast a&
sá og hortfði dreymandi út í
straumiðuna. Svo brosti hann við
eins og sá, sem veit þótt hann
þegi, og hélt áfram að sá.
Frækornið litla barst með
straumnum langt í burt.
Að lokum barst það* aftur upp
á græna grund. Þar festi það
rætur, og er fram liðu stundir,
varð það að hávöxnu tré. Mátti
þó sjá, að jarðvegurinn var ekki
með öllu við þess hæfi, því eigi
var því unt að festa djúpar rætur,
en óx alt hvað verða mátti upp á
móti ylgeislum sólar.
Tré þetta virtist draga að sér
athygli þeirra, er á það litu, og
margur vegmóður vegfarandi kaus
heldur að hvílast undir limum
þess, en við rætur hinna trjánna,
sem í kringum að uxu, enda þótt
þau væru bæði bústin og breið.
Út úr meginstolfni þessa ein-
kennilega trés óx annar stofn
minni. Skaut hann út beinvöxn-
um hríslum, er skrýddar voru
mörgum skrúðgrænum laufblöðum.
Var hann á að líta, sem útrétt
hönd, er byði þeim að koma og
hvílast, sem þreyttir voru og
þunga hlaðnir. Og sérhver sá, er
nam staðar og hvíldist, fór þaðan
aftur með endurnýjaða krafta og
lífsþrótt.
!Eitt sinn bar þar að langferða-
mann Ifrá fjarlægu landi.
Er hann kom í námunda við tré
þetta, þá heyrði hann kallað:
“Kom þú!”
Hann nam staðar, leit í kring-
um sig og spurði:
“Hver ert þú?”
“eg er ÞAÐ.”
Ferðamaðurinn seíttist hugsi
niður við rætur trésins og hann
tók að dreyma.
Hann var aftur kominn heim.
Hann stóð uppi á hárri jökul-
gnípu og svalandi andblær óflekk-
aðrar náttúru lék umi vanga
hans.
Hér var hann staddur í musteri
heilagrar þagnar og hann hlust-
aði hljóður á hina ómlausu óma,
er bárust að eyra honum frá
hinni miklu slaghörpu Móður
Náttúru.
Vorþytur skógar, og vængjatak
þrastar, fallniður fossa og brim-
gnýr báru Ijúflingslag lóunnar,
sem syngur um dýrðina, og biðj-
andi jarmur heiðalambsins, alt
þetta rann saman í vitund hans í
einn dásamlegan samklið, og hon-
um fanst hann sjálifur vera mið-
bik þessa guðdómlega’ samkliðar.
Sál hans svall og hjarta hans-
fyltist friði og fögnuði.
Hann fann, að hann var óað-
skiljanlegur hluti af órjúfanlegri
heild, og í sál hans bergmálaði
þessi guðdómlegi sannleikur:
Aham sat, Eg er ÞAÐ.
Þegar jferðamaðurinn vaknaði
aftur upp af draumsýn sinni, þá
var honum ljóst, að þetta ein-
kennilega tré var í ætt við hans
innra eðli, og hann hélt áfram
leiðar sinnar, glaðari í huga og
hressari í sál og með bjartari
framtíðarvonum.
Liðu svo tímar fram.
Þegar langferðamaðurinn hafði
lokið erindi sínu í þessu ókunna
landi, þá lagði hann aiftur leið
sína um þessar sömu slóðir.
Tréð stóð þar enn þá,í óbreytt.
Hann gróf það upp með rótum
og hafði það á burt með sér til
gamalla átthaga
Þar gróðursetti hann það í nýj-
um jarðvegi. Það var sami jarð-
vegurinn, og sáðmaðurinn hafði
ætlað að gróðursetja frumfræið í
í fyrstu. Þar festi það djúpar
rætur og dafnaði vel. Reyndist
það fluglúnum Ifarfuglum skjól,
þegar stormar og fárviðri geisuðu
um jarðlífsgrundir.
Þetta reyndist að vera alíslenzk
björk.
S. SL