Lögberg - 12.09.1929, Blaðsíða 4

Bls. 4.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. SEPTEM'BER 1929.
30C^,
o
Höðtjerg
Gefið út hvem fimtudag af The Col-
umbia- Press, Ltd., Cor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 527 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðsins:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Lögberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram.
The “Lögbergr” ls printed and publlshed by
LThe Columbia Press, Limited, in the Columbia o
Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba. H
--->o<——>or— >r>< wx snr'J
Oldungis óverjandi
Hinn 15. marz síðastliðinn, var því skotið
undir úrskurð gjaldenda í Winnipegborg, hvort
veitt skyldi $850,000 lánsheimild, í þeim til-
gangi, að koma á fót öflugri iðnsýningu og afla
henni nauðsynlegra bygginga. Var gjaldend-
um enn fremur falið að skera úr því, hvort
tekin skyldi á leigu til afnota fyrir sýninguna,
fandspilda í West Kildonan, er fyrir flestra
hluta sakir, þótti einn allra hentugasti staður-
inn af þeim, er úr var að velja: Við atkvæða-
greiðsluna fóru leikar þannig, að lánsheimildin
var samþykt, sem og staður sá, er sýningin
ekyldi haldin á, með stórkostlegu afli atkvæða.
Eftir að málinu var nú þannig skipað, munu
víst flestir hafa litið svo á, að með því væri sýn-
ingunni að fullu borgið, að verk yrði hafið á
bvggingunum í sumar, og að hvergi yrði á slak-
að, fvr en vfir lvki. Mun fáum hafa til hugar
komið þá, að til slíkra firna myndi koma, að
skýlauis réttindi kjósenda, yrðu skömmu síðar
svo herfilega undir fótum troðin, sem nú er
orðin raun á.
Það lætur dálítið undarlega í eyra, að sömu
mennirnir, er hæzt hafa galað um athafnafrelsi,
hugsanafrelsi, og lýðfrelsi yfirleitt, skyldu
verða fyrstir til að gefa slíkum hugsjónum
svona átakanlegt glóðarauga. Til hvers í dauð-
anum er það, að skjóta máli undir úrskurð
kjósenda, ef skýlaus vilji þeirra er svo tafar-
laust að vettugi virtur? Hvað sýningunni við-
víkur, hefir slíkt verið ómótmælanlega gert, og
það með slíkum hætti, að óverjandi er með
öllu.
Það eru einkum og sérílagi fulltrúar hins
svonefnda, óháða verkamannaflokks í borgar-
stjórninni, er ábyrgð bera á því, að sýningar-
málið er nú komið í strand, þótt tvo aðra bæjar-
fulltrúa henti það slys líka, að fylgja þeim að
málum. Það eru þessir menn, er ábyrgðina
bera á þ\n, að sjálf höfuðborg Yesturlandsins,
Winnipegborg, verður að minsta kosti fyrst
um sinn, aumkvunarlegur eftirbátur langtum
minni og óverulegri borga, er starfrækt hafa
samt sem áður árlegar iðnsýningar, við hinn
bezta orðstír. Hefir heilbrigðum metnaði Win-
nipegborgar svo verið átakanlega misboðið,
með þessu tiltæki meiri hluta bæjarstjórnarinn-
ar, að við slíkt er með öllu óviðunandi. Er þess
að vænta, að kjósendur kveði upp réttlátan
refsidóm yfir þannig löguðu athæfi, þegar til
kosninga kemur.
Hm mál þetta farast blaðinu Manitoba Free
Press, þannig orð, þann 5. yfirstandandi mán-
aðar:
“Meiri hluta borgarstjórnarinnar hepnað-
ist á þriðjudagskvöldið, að koma ’sýningarmál-
inu fyrir kattarnef, með því að synja um leigu
á landspildu þeirri í West Kildonan, er valin
hafði verið að sýningarstað. Yerða það aðal-
lega fulltrúar hins óháða verkamannaflokks í
bæjarstjórninni, er heiðurinn fellur í skaut af
athæfi þessu, vilji þeir á annað borg skoða það
sem heiður. Á hlið þeirra greiddu atkvæði þeir
hœjarfulltrúarnir Boyd og Palmer, ásamt Koli-
snyk, er tjáði sig gersamlega mótfallinn sýn-
ingu yfirelitt. Meiri hluti borgarstjórnarinnar,
sá er nú hefir nefndur verið, virti öldungis að
vettugi skýlausan vilja gjaldenda, er í síðast-
liðnum marzmánuði, samþyktu $850,000 láns-
heimild til nauðsynlegra bvgginga fyrir sýn-
ingu, ásamt því, að sýningarstaðurinn skvldi
vera í West Kildonan. Þessir menn virtu
einnig að vettu.gi ítrekaðar áskoranir frá hin-
um og þessum félögum í borginni, þar á meðal
frá iðnaðar og verkamannaráðinu, Trades and
Labor Council, er fylgdu því fast fram, að hin
umrædda landspilda í West Kildonan, skvldi
valin verða að sýningarstað.
Fnlltrúar hins óháða ver'kamannafloklcs,
reyndu sýknt og lieilagt að stífla allar fram
kr\’æmdir í málinu fram til hins síðasta, og
létu þess jafnframt getið, að þeir vildu frempr
■sjá sýningarmálið fara forgörðum, en að til
sýningar yrði stofnað á þeim stað, er gjaldend-
ur sjálfir höfðu valið fyrir sex mánuðum. Um
það atriði var að minsta kosti bæjarfulltrúi
Blumberg, engan veginn sérlega fáorður.
Það væri ef til vill ekki úr vegi, að rifja ögn
upp fyrir sér gang þessa sýningarmáls. Arið
1913 samþyktu gjaldendur, að kaupa fyrir sýn-
ingu spildu þá í West Kildonan, sem gerð hefir
verið hér að umtalsefni. Svo skall stríðið á,
og samkvæmt afleiðingum þeim, er því fylgdu,
varð ekki af frekari framkvæmdum. Var
skemtigarðsnefnd borgarinnar, (Parks Board;
heimilað, að spildan skyldi notuð um hríð, sem
“golf ”-leikvöllur. Árið 1923 samþyktu gjaldend-
ur Winnipegborgar, við atkvæðagreiðslu, að
stofnað skyldi til sýningar, en hölluðust þá að
því, að River Park yrði notaður að sýningar-
stað. Arið eftir voru aukalög um $750,000 láns-
heimild til sýningar í River Park, borin undir
atkvæði gjaldenda, en feld. Var jiað atkvæða-
magnið í norðurhluta bæjarins, er niðurlögum
réði. Er til þess kom árið sem leið, að vekja
sýningarmálið af dvala, var þarafleiðandi
ekki nema um tvo staði að ræða, það er að
segja, gafnla sýningarstaðinn, eða Kildonan-
spilduna. Þann 15. marz síðastliðinn, af-
greiddu gjaldendur $850,000 lánsheimildina og
féllust jafnframt á það, aðl sýningarstaðurinn
skyldi vera í West Kildonan.
Sumir af fulltrúum hins óháða verkamanna-
flokks í bæjarstjóminni, höfðu látið það í ljós,
að þeir hölluðust frekar að gamla sýningar-
staðnum við Selkirk Avenue. En umburðar-
lyndi þeirra náði ekki lengra en það, að þeir í
skjótri svipan þvemeituðu að beygja sig undir
skýlausan vilja gjaldenda borgarinnar. Báru
þeir því við, að atkvæðagreiðslan hefði ekki
verið sanngjarnlega undirbúin. Allir meðlim-
ir flokksins sameinuðu sig um mótspyrnu gegn
Kildonan-spildunni. Ekki leið á löngu, þar til
ósamræmi þeirra í sambandi við lýðatkvæði
(referendum), og viðurkendar lýðræðisreglur,
var dregið fram í dagsljósið, og síðan hafa þeir
átt fult í fangi með að reyna að verja afstöðu
s'ína. Töluverðan myndugleika sýndu þeir í
vörn sinni, en þrátt fyrir að, hefir þeim undir
engum kringumstæðum lánast, að réttlæta það
gerræði, að neita að beygja sig fyrir yfirlýst-
um vilja gjaldenda í síðastliðnum marzmán-
uði.
Við umræður þær, er fram fóra um mál
þetta á þriðjudagskveldið, héldu fulltrúar verka
mannaflokksins því fram, að rétt væri að nota
Kildonan-spilduna framvegis fyrir “golf”-leik-
völl, með því að hún væri óhæf sem sýningar-
staður, auk þess sem sýnt væri, að sýning
myndi hvergi nærri bera sig fjárhagslega. Ef
um einhvern hagnað yrði að ræða, mvndi hann
aðeins renna í vasa fésýslumanna eða kaup-
manna. Allar þessar hliðar málsins, höfðu
gjaldendur vandlega íhugað, áður en til at-
kvæðagreiðslunnar kom, og jiarafleiðandi höfðu
fulltrúar hins óháða verkamannaflokks ekki
nokkurn minsta rétt til, að fleyga málið á ný,
og hefta þar með framgang þess.
Ýmsir af fulltrúum hins óháða verkamanna-
flokks í bæjarráðinu, hafa reynt að verja mál-
stað sinn með því, að fullrar sanngimi hefði
eigi verið gætt við atkvæðagreiðsluna. um mál-
ið. Meðal annars hélt einn bæjarfulltrúinn, Mr.
Farmer jjví fram, að vingjarnlegt samkomulag
beggja flokkanna í bæjarstjóminni, hefði náðst
um það, að engar opinberar ræður skyldu
haldnar um málið, heldur skyldu gjaldendur
látnir einir og afskiftalausir um ákvörðun
sína í j)ví sambandi. Kvað hann slíkan samn-
ing hafa verið rofinn, með því að talsmenn Kil-
donan-spildunnar hefðu rétt á undan atkvæða-
greiðslunni, tekið að sér að auglýsa hana með
öllum hugsanlegum ráðum. Með þessu hafa
verkamanna fulltrúamir í bæjarráðinu, reynt
að réttlæta afstöðu sína s,ðastliðna mánuði.
En hvar er svo sannleikann að finna í máli
þessu ?
Af opinberum gögnum, sem við hendina eru,
verður það ljóst, að einn fulltrúinn, Blumberg,
í ræðu, sem hann flutti í Gyro félaginu þann 7.
marz á Royal Alexandra hótelinu, hélt mjög
fram gamla sýningarsvæðinu, en fann Kildon-
an-spildunni flest til foráttu. Hélt liann því
meðal annars fram, að gamla svæðinu væri bet-
ur í sveit komið, þangað lægju góðar brautir frá
öllum pörtum borgarinnar, ásamt því, að land-
rými væri að minsta kosti nægilega mikið, til
þess að fullnægja sýningarkröfum borgarbúa í
næstkomandi tuttugu ár. Öðra máli væri að
gegna með Kildonan spilduna, hún væri út úr
vegi, og samgöngutækin þangað, alt annað en
ákjósanleg. Með þessum hætti var þá það, að
fulltrúar hins óháða verkamannaflokks, reyndu
að halda “gentlemen’s agreement” sitt, ef um
nokkuð slíkt var að ræða.
Verandi sér þess1 fyllilega meðvitandi, að
samkomulagið milli beggja aðilja, ef um nokk-
uð slíkt var að ræða, var með þessu rofið og
í myrkustu óvissu um það, hvað talsmenn
gamla sýningarsvæðisins myndu næst taka til
bragðs, tók sýningarnefndin það ráð, að mæla
opinberlega með Kildonan-spildunni, og að aug-
lýsa í blöðunum vali hennar viðvíkjandi.
Meðlrmir hins óháða verkamannaflokks,
hafa yfir engu að kvarta, hvað. atkvæðagreiðsl-
unni viðkom, og nú hafa þeir tapað haldi á síð-
asta hálmstráinu, er þeir revndu að réttlæta
með gerðir sínar í málinu. Bendir framkoma
þeirra blátt áfram í þá átt, að þeir hafi haft
löngun til að beita valdi sínu þannig, að þeir
fengju komið fyrir kattamef máli, er til veru-
legra hagsbóta horfði fvrir borgina, sökum þess
að framkvæði að því hefðu átt menn, eða félög,
eí þeir báru engan sérlegan blýliug til. Urslit
málsins gagnvart velferð borgarinnar, virðist
eigi hafa valdið jæim neinnar sérstakrar á-
byggju, eða legið þeim þungt á hjarta.
Mótbárur verkamahnafulltrúanna, margar
hverjar, bára á sér hinn ákveðnasta flokksblæ.
A það var meðal annars minst í málgagni hins
óháða verkamannaflokks, Weekly News, að
það, að ætla sér að tryggja borgarbúum annan
“golf”-leikvöll, í staðinn fyrir þann í West
Kildonan, væri blátt áfram ekkert annað en
hégómi og fyrirsláttur. Nú liggur það í augum
uppi, að það gat undir engum kringumstæð-
um skoðast óviðráðanlegt vandamál, að útvega
nýjan leikvöll fyrir “golf”, jafnvel leikvöll,
sem engu síður myndi bera sig. Enda myndi
slíkt vafalaust hafa orðið gert. Að það liafi
verið meginliugsjónin, er til grundvallar lá fyr-
ir sýningunni, að afla annars leikvallar
fyrir “golf”, nær ekki nokkurri átt. En samt
sem áður er það gott sýnishorn af meðölum
þeim, er andstæðingar sýningarsvæðisins. í
West Kildonan, beittu.
IJm gildi fullkominnar og vel útbúinnar sýnT
ingar í Winnipegborg, verður ekki deilt. Nú
hefir borginni, að minsta kosti um hríð, verið
vamað þess, að koma á fót hjá sér sýningu,
sökum }>eirrar gerræðisstefnu, er ofan á varð
í bæjarstjórninni.
Hví ekki að láta þessa háttvirtu bæjarfull-
trúa, er flestir neituðu þvá, að þeir væra and-
vígir sýningu, útvega sýningarsvæði, er þeir
fvrst og fremst yrðu sammála um sjálfir, og
svaraði til tilgangsins? Hví ekki að láta þá hafa
fyrir því, að vera sér úti um sýningarstað, er
að engu leyti standi að baki spildunni í Kildon-
an, og benda jafnframt á, með hverjum hætti,
að slíkur staður verði bezt trygður? Þangað
til að því hefir hrandið verið í framkvæmd, er
þess tæpast að vænta, að forgöngunefnd sýn-
íngarinnar, finni sig knúða til frekari athafna
í málinu.”
Stjórnarskiftin í Sakatchewan
Fylkisþingið í Saskatchewan, kom saman
eins og til stóð, þann 4. yfirstandandi mánað-
ar. Kom það brátt í ljós, að dagar Gardiner-
stjómarinnar vora taldir, því er til þingforseta-
kosningar kom, reyndist henni ókleift, að fá
hann kosinn úr sínum flokki. Náði forsetaefni
bræðingsflokks þess, er Dr. Anderson veitir
forystu, kosnirig, með 34 atkvaiðum gegn 27.
Daginn eftir bar Dr. Anderson fram breyting-
artillögu við hásætisræðuna, er í sér fól van-
traustsyfirlýsingu til stjórnarinnar, og var hún
samþykt. Beiddist Mr. Gardiner þá samstund-
is lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt, og kvaddi
fylkisstjóri Dr. Anderson til myndunar nýs
ráðunevti. 'Síðastliðinn mánudag tók hið nýja
ráðuneyti við völdum, og er það skipað, sem
hér segir:
Forsætis- og mentamálaráðgjafi — Dr. J. T.
M. Anderson, Saskatoon.
Dómsmálaráðgjafi — H. A. McPherson,
Regina.
Landbúnaðarráðgjafi—W. íC. iBuckle, Tis-
dale.
Fylkisféhirðir — og héraðsmálaráðgjafi —
Howard McConnell, Saskatoon.
Ráðgjafi opinberra verka — James F. Bry-
ant, Lumsden.
Heilbrigðismálaráðgjafi — Dr. Munro, Moo-
somin.
Héraðsvegaráðgjafi — A. C. Stewart, York-
ton.
Jámbrauta og verkamálaráðgjafi — J. A.
Merkley, Moose Jow. Gegnir hann einnig fylk-
i es ii t a ra embætti.
Ráðgjafar án sérstaks embættis — Dr. R.
Stipe frá Hanley, og W. W. Smith, þingmaður
fyrir Swift Current.
Ekki er það á voru valdi, að spá nokkra um
það, hvemig þetta nýja ráðuneyti muni reyn-
ast. Menn þeir, er það skipa, eru oss allir ó-
kunnir, undantekningarlaust. En vonandi er,
að þeir reynist stöðu sinni vaxnir, þannig að
til góðra nota megi reynast fylkinu.
Að hin fráfarandi stjórn hafi reynst Sas-
katchewanfylki vel, og unnið að hag fylkisbúa
eftir fremsta megni, verður eigi í móti mælt, og
er það engan veginn óhugsandi, að þess verði
eign langt að bíða, unz frjálslynd stjórn tekur
þar við völdum á ný, því frjálslvndi flokkurinn
í fylkinu, er enn með fullu f jöri.
Fylkiskosningar í Ontario
Eftir því, sem blaðinu Toronto Globe segist
frá, munu almennar kosningar til fylkisþings-
í Ontario, fara fram síðast í næstkomandi mán-
uði, eða þá fyrst í Nóvember. Eru meginflokk-
arnir báðir í óða önn að hervæðast, og virðist
vera kominn á þá báða allmikill vígaskjálfti.
thaldsstjóm sú, er að völdum situr í fylk-
inu, undir forystu Hon. Iloward Ferguson’s,
hefir að flestra dómi reynst sæmilega vel. Hefir
hún verið ráðdeildarsöm, að jiví er austanblöð-
um segist frá, þótt ýmsir saki hana uip fram-
taksleysi. En svo verður heldur stórvirkjum
um aldrei í framkvæmd hrandið, án þess að tii
þeirra sé varið miklu fé. Báðir eru flokkarnir
vongóðir um úrslit kosninganna og telja sér
sigur vísan.
Leiðtogi frjálslynda flokksins í Ontario, Mr.
Sinclair, sem er stór-mikilhæfur maður, og
mælskur vel, flutti fyrir skömmu ræðu í Tor-
onto, sem er eitt hið ramgerðasta vígi íhalds-
ins, þar sem hann fullvissaði tilheyrendur sína
um jiað, að frjálslyndi flokkurinn myndi hafa
frambjóðanda í hverju einasta kjördæmi. Var
þessari yfirlýsingu foringjans tekið með hinum
mesta fögnuði.
Mr. Sinclair kvað frjálslynda flokkinn í
fylkinu aldrei verið hafa betur vakandi, en ein-
mitt nú, og þess vegna mætti }>ess öragglega
vona, að han>, að afloknum kosningum, stæði
með sigurpálma í höndum. Fólkið vildi stjórn-
arskifti, og það skyldi líka fá þau.
Canada framtíðarlandið
Peace River héraðið hefir á-
valt verið skoðað sem éinskonar
æfintýraland. Útsýni er þar bæði
margbreytt og tilkomumikið og
veðráttufar hið ákjósanlegasta og
bezta.
Svæði þetta liggur í norðurhlut-
anum af Alberafylki og nokkur
hluti þess í British Columbia-
fylki. Það nær frá 54. breiddar-
stigi til þess 59. norður á bóginn,
en frá 112. lengdarstígi til 125. í
vestur.
Bezti partur spildu þessarar
liggur innan vébanda Alberta-
fylkis. Er jarðvegur þar einkar
frjósamur og vel fallinn til ak-
uryrkju, jafnt sem búpenings-
ræktar.
British Columbia megin liggur
spilda af þessu Peace River hér-
aði, um hálfa fjórðu miljón ekra
að stærð. Eru þar allgóð tæki-
færi til jarðyrkju, en yfirleitt er
þó landið fjöllótt. Timburtekja
er þar allgóð og mikið af námum
víðsvegar.
Veðráttufar í Peace River hér-
aðinu, er ótrúlega milt, þegar tek-
ið er tillit til þess, hve norðar-
lega það liggur. Sumurin eru
heit og sólbjört, en á vetrum
hressandi svalt. All-kalt getur
stundum orðið að vetrinum til,
en þá fylgir oftast nær dúnalogn.
Hinir miklu Chinook vindar eiga
mikinn þátt í því, hve veðráttu-
farið er gott. Snemma vorar í
Peace River héraðinu, og snjór
hverfur þar á fáum dögum.
Sáning hefst venjulegast fyrri
hluta apríl mánaðar, og stundum
jafnvel í marz. í kringum Fort
Vermillion byrjar sáning að jafn-
aði fyrstu dagana í maí. Rign-
ingakaflinn er mestur í júní og
júlí. Meðal regnfall á ári, nemur
frá tólf til þrettán þumlungum.
Að sumrinu til eru langir dag-
ar, en skammar nætur. Þrjá mán-
uði af árinu má helzt svo að orði
kveða, að ljóst sé allan sólar-
hringinn á enda. Næturnar eru
því nær undantekningarlaust
svalar og hressandi. Sumar-
frost og hagl gerir sjaldan vart
við sig á stöðvum þessum. Hin
svölu kvöld eru dýrmæt, eftir
sólheitan sumardag,
Kornsláttur hefst alla jafna
um miðjan ágústmánuð. Septem-
ber eT að ýmsu leyti allra skemti-
legasti mánuður ársins. Veður er
þá hæfilega hlýtt, en næturnar
gerast svalar og reka á flótta
flugur og annan ófögnuð, er
fylgir hitatímabilinu.
Oftast má gera sér von vetrar
fyrri partinn í nóvember, þótt iðu-
Iega haldist tiltölulega milt
fram undir jól.
Engum þarf að standa stuggur
vetrarkuldanum. Hann herðir
fólkið og veitir því meiri lífs-
þrótt. Sæmilega skjólbúið fólk
finnur ekki mikið til kuldans, og
víðast eru húsakynni það góð, að
guldinn kemst ekki inn fyrir
þröskuldinn.
Jarðveguirnn á svæðum þess-
um, er einkar vel fallinn til á-
vaxta- og heyræktar, enda er þar
mikið af hvorutveggja. í dölum
eða dalverpum, er mikið nú orðið
um hveitirækt. Svo má að orði
kveða, að yfirleitt sé 1 andið
frjósamt. Nóg er þar um fljót og
ár, er veita jarðveginum raka.
fyrri parinn í nóvember, þótt iðu-
mikið til kuldans, og víðast eru
Blómgróður er mikill í Peace
River héraðinu. Enda má svo að
orði kveða, að í hvaða helzt átt
sem litið ‘er þar um slóðir, sjáist
spildur stórar og smáar, þrungn-
ar alls konar skrautgróðri.
Margt hefir þegar verið sagt
og skrifað um kosti Peace River
héraðsins, þótt enn hafi því eng-
an veginn verið lýst sem vera
skyldi. Timburtekja héraðins má
teljast því nær ótæmandi. Við
Wapiti eru stórir timburflákar,
sem engin mannshönd hefir enn
snert. Með fram North og South
Pine ánum, Smoky, Whitemud og
Notiklivini (Bathle) ánum, liggja
hinar auðugustu skóglendur. —
Við Fort Vermillion eru þrjár
sögunarmylnur og mikið flutt
þaðan af timbri.
Sauðnaut
Einn hinn merkilegasti viðburð-
ur, sem gerst hafir á landi voru
(sérstaklega af því hann hefir
enn ekki gerst og sízt á landi
voru), er Grænlandsförin, sem
hafin er til þess að bjarga þeim
sorglegu leifum, sem enn kunna
eftir að vera af íslenzku þjóðerni
vestanhafs. Þetta vestanhafs mega
menn þó ekki skilja svo, að það
sé í Canada, þar sem Bíldfell býr,
sá, sem kendur er við 1000 dollara
landráðin, öðru nafni auglýsing-
arnar fyrir Manitoba 1930, og
spítalarúmin 400. Hér er, sem sé
um að ræða Grænland, þangað,
sem Eiríkur rauði fór forðum,
faðir Leifs hins norska og hepna,.
sem Bandaríkjamenn ætla nú að
skila okkur aftur næsta ár, eftir
meir en 1000 ára brúkun, með
þakklæti fyrir lánið.
Ársæll heitir maður, Árnason.
Hann er þjóðrækinn svo með af-
brigðum má telja og ritfær í betra
lagi. Þessir tveir kostir manns-
ins hafa runnið saman í blaða-
greinar eigi all-fáar, um skepnur,
er sauðnaut nefnast og ekki finn-
ast lengur á Islandi. Eins og
nafnið bendir á, eru skepnur
þessar afkomendur sauðs og nauts
(er það nú siðferði! )i> og til þess
að gera ófróðum þetta litt eitt
skiljanlegra, má benda á hliðstætt
fyrirbrigði, er vér höfum enn hér
á landi, sem sé ráðanaut, sem eru
afkomendur ráða (þ. e. hafurs) og
nauts, og eins og sjá má ennfrem-
ur af nafninu, eru þetta naut, sem
ráða öllu hér á landi, og gætu því
alt eins vel heitið landráðanaut.
En áfram með hin nautin. Skepn-
ur þessar yrðu ekki þungar á fóðr-
um hér á landi, þar sem þær nær-
ast á engu nema ís, og hafa fund-
ið það át upp löngu áður en ís
varð móðins sem eftirmatur í
betri veizlum. Er því tilætlunin,
er hingað kemur, að beita þeim á
Vatnajökul, því ekki er að púkka
upp á annan ís, ef veðráttan held-
ur áfram að vera eins og hún var
hér síðastliðinn vetur. Það skyldi
þó kannske vera í sænska frysti-
húsinu, sem hætta er á að það
taki lífið með álíka ró og sænskir
flugmenn eru þektir að gera.
Til sauðnautaleiðangursins hef-
ir verið leigður dreki mikill, er
áður hét “Sigurður Fyrsti”, en
var seinna, af góðum ástæðum
skírður upp og hlaut nafnið “Sig-
urður Síðasti og Versti”. Er tal-
ið, að þar sé rúm fyrir 12 sauð-
naut fyrir utan mannslcapinn þ. e.
a. s. ef þeim kemur sæmilega sam-
an. Meðal skipsmanna er áður-
nefndur Ársæll, vopnaður með
skammbyssu og dýrafræði Bjarna
Sæmundssonar, og á hann að hæna
nautin að, en skjóta þau niður í
hakkabuff, ef þau vilja ekki láta
segjast.
Auk þess er í ferðinni Vigfús
Sigurðsson, sem kallar sig Græn-
landsfara, en mun ætla að kalla
sig Grænlandstvífara, er hann
kemur aftur. Að öðru leyti er
valinn maður í hverju rúmi.
Vér náum tali af Ársæli, þar
sem hann er að týgja sig. — Er
það satt, að þér séuð að léggja af
stað í sauð^pautaleit, spyrjum vér.
— Mörgu hafið þið meir logið í
blaðsnepli yðar, svaraði hann. —
Æ, blessaður talið þér nú ekki eins
og þér séuð að semja bókaaug-
lýsingu, segjum vér, — því ef þér
gerið oss vondan, verður andskot-
ann ekkert almennilegt intervjú
úr því. Hvaða akkur er oss í því
að fá þessar skepnur inn í lándið?
Oss finst það væri fjandans nær,
að fá einhverjar gálaðri skepnur,
sem gætu aukið mannvit og bóka-
markað í landi voru. — Ja, það
stendur nú svoleiðis á því, að
hann Þorsteinn, þér vitið, frá
Seyðisfirði, smakkaði hérna uffl
árið ket af þessum skepnum, og
þótti það svo gott, að síðan hefir
hann ekki verið í rónni, fyr en
hann gæti heilsað persónulega upp
á skepnuna, sem ketið var af, eða
að minsta kosti einhverja af ætt-
inni. Og svo fékk hann mig til
að skrifa — því sjálfur gerir hann
hlutina en skrifar þá ekki. Og
auðvitað brást eg vel við og skrif-
aði þangað til að þingið veitti 20
þúsund kall til nautana, en þá var
eg búinn að eyða átta þúsundun*
í blek, svo styrkurinn mátti ekki
seinna koma. — En fáið þið þá
styrkinn? spyrjum vér. — Ja, það
veit eg ekki, segir Ársæll, en þó
bygg eg, að þegar við komum aft-
ur og stillum upp í stjórnarráð
með með dúsín af spellfjöruguin
sauðnautum, þá muni Tryggva
renna blóðið til skyldunnar, hvort
sem hann les nafn sk'epnunnar
aftur á bak eða áfram. — En er
þetta ekki ansvíti hættulegt?
spyrjum vér og fer um oss kulda-
hrollur. — O, ekki andskoti, svar-
ar Ársæll, maður getur náttúrlega
sagt að “eg geng í hættu hvar eg
fer” ekki siður en á götunum 1
Reykjavík, þar sem vagnarnit
ganga aðallega á gangstéttununh
en fótgangandi fólk á miðri £°t-