Lögberg - 31.10.1929, Qupperneq 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 31. OKTÓBER 1929.
Bls. 5.

ICILANDfC MILLENNIAl CELEBRATION EX'
Montreal - Reykjavik
S.S. ANDANIA
Siglir frá Montreal
6. Júní 1930
Cunard línan
hefir opinber-
lega v e r i ð
kjörln a f
sjálfboSa-
nefnd Vestur-
Islendinga til
að flytja heim
íslenzku Al-
þingishátíðar
gestina.
B. J. Brandson, forsetl.
G. Stefánsson,
Dr. B. H. Olson,
S. Anderson,
G. Johannson,
S. K Hall,
A. C. Johnson,
Jonas Palsson,
P. Bardal,
M. Markusson,
W. A. Davidson.
L. J. Hallgrlmsson,
J. H. Gíslason,
H. A. Bergman,
E. P. Jðnsson.
Dr. S. J. Johannesson.
A. B. Olson,
Spyrjist fyrir um aukaferðir.
Aríðandi að kaupa farbréf sem fyrst, til að tryggja sér gott pláss.
Frekari upplýsingar á öllum skrifstofum Cunard-félagsins, eða hjá
J. H. Gíslason, Convener Volunteer Committee, 409 Mining Exchange
Building, Winnipeg, Canada.
Miss Thorstína Jacksony Passenger Executive Department
GUNARD LINE, 25 broadway, new york, n. y.
Um miðjan júlí vorum við fram
af strandlengju 'þeirri, sem kölluð
er Liverpoolströnd ct. 8—9 hnatt-
mílur frá landi. Liverpoolströndin
liggur milli Scoresbysunds og Da-
vissunds (Óskarsfjarðar)i. Þótt
við værum ekki lengra frá landi
en þetta, þá var okkur það ljóst,
að sú leið mundi torsótt verða,
því að ekkert sáum við annað en
samfelda íshellu, og voru gerð
ferðalög frá skipinu á ísinn eins
langt og við þorðum, til þess að
leita leiða. Eg tók eftir því, á
þeim tíma sem við vorum þarna á
ísnum, að þrátt fyrir kulda íssins
og öræfablæ, er þetta töfraland.
Hreinleikinn og stærðin gera það
óumræðilegt. Maður finnur þarna
eitthvert alraætti, er engin mann-
leg vera reisir rönd við, og manni
finst sem hann verði að biðja
friðar. Eg óskaði þess oft, þessa
daga sem við vorum þarna í ísn-
um, að vinir mínir, sem margir
hverir hafa tilfinningu fyrir stórri
náttúru, væru komnir þangað.
í ísnum henti okkur það óhapp,
að missa megnið af skotfærum
okkar, sem ekki voru mikil. Út-
búnaður allur leiðangurs þessa
var, ef að satt á að segja, hinn lé-
legasti. Má það kenna sumpart
fátækt og sumpart þekkingar-
skorti. Skipstjórinn á Heimland
I, sagðist vera þess fullviss, að
þeir menn, sem innanborðs væru
á “Gottu”, myndu aldrei reyna
leiðangur þennan í annað sinn á
samskonar skipi, eða með jafn lé-
legum tækjum. En hér er svo,
sem oftar, að reynslan kennir
mönnum að lifa, og er eg þess
fullviss, að næsti leiðangur, sem
íslendingar gera út til Grænlands,
mun verða gerður af meiri þekk-
ingu. Það er gaman til þess að
vita, að síðan á söguöld hafa eng-
ar siglingar verið á milli ná-
grannalandanna fyr en nú. Það
er einnig eftirtektarvert, að aldr-
ei mun jafn lítið skip hafa freist-
að ferða um þessar slóðir.
Eftir að hafai verið mánuð á
leiðinni frá íslandi náðum við
landi á Grænlandi á þeim stað, er
Norðmenn kalla Mygbukten. Þá
er eg leitj landið, var eg lostinn
The Main School of the
Dominion Business College
Prepare McW for a
BUSINESS CAREER
The Dominion Business College
is equipped to give to the young
people of Manitoba a thorough
training in business education.
ENROLL NOW
for the
FALL TERM
Mail Courses
Resident Courses
WRITE FOR PARTICULARS
dominion
THEMALL :: WINNIPEG
Branches in BLMíVOOD and ST. JAMES
VDODDS
|KIDNEY|
2heumaús,
á2§7 theP^
í meir en þriðjung aldar hafa
Dodd’s Kidney Pills verið viður-
kendar rétta meðalið við bakverk,
gigt, þvagteppu og mörgum fleiri
sjúkdómum. Fást hjá öllum lyf-
sölum, fyrir 50c. askjan, eða sex
öskjur fyrir $2.50, eða beint frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.,
Toronto, ef borgun fylgir.
lega helsingjar og sá eg mest af
þeim á eyjunni Martha Clara, sem
liggur fyrir miðjum Duesensfirði.
Eyju þessa skírði eg eftir konu
minni, en eyri þá, er við lágum
innan við í sama firði, gáfum við
nafnið Gottueyri. Tvö risavaxin
fjöll, sem þar rísa upp af, skírði
Ársæll, annað Þorsteinsfjall, en
hitt Nönnu tind, eftir börnum
sínum.
Heimferð okkar gekk vel, og
hljóðalitið, með því líka, að allan
tímann höfðu loftskeytatæki þau,
er við höfðum með að heiman,
reyndust okkur ónóg til frétta-
flutnings. Þrátt fyrir ofsastorm,
sem við fengum í hafi, vorum við
komnir til Reykjavíkur sex dögum
eftir að við lögðum frá Grænlands
ströndum, eða hinn 26. ágúst.
Var okkur vel fagnað, og þótti
sumum, að þeir hefðu heimt okk-
ur úr helju. — Lesb.
undrun af lotningu. Hér gat að
líta nýjan heim, óskyldan öllu, er
eg hafði hingað til séð. Við ís-
lendingar og aðrir undrumst stærð
og jötnakyngi okkar eigin lands
og hafði eg aldrei meira eða feg-
urra augum litið. (iBaldv. Björns-
son hefir ferðast um mestan hluta
Evrópu). En náttúra Norðaustur-
Grænlands er svo stór og hrika-
leg, að jafnvel okkur íslendingum
þótti undrum sæta.
Fjórtán daga vorum við þarna
í Grænlandi. Ferðuðumst við þar
um firði og sund. Náttúran, sem
fyr var sagt, var hin undursam-
legasta, enda veðurblíða, þótt ekki
væri heitara á dögum en 5 til 7
stig á C. Oftast var glaðasólskin
og hvítalogn, en á nóttum skændi
venjulega sjó. Svo sem kunnugt
er, var förinni heitið aðallega til
þess að ná moskusnautum, enda
varð okkur það ágengt, að við
náðum 8 kálfum. Því miður dó
einn kálfanna í flutningi til sjáv-
ar. Moskusnautin eru hin feg-
urstu og gpirvulegustu dýr. Mæld-
um við Ársæll Árnason eitt dýr-
ið af 34, sem við því miður urðum
að drepa til að ná í kálfana, og
reyndist það 2,35 m. á lengd, en
digurð þess fyrir aftan bóga var
2.15 m.
Dýr þessi eru hin gæfusamleg-
ustu og tignarlegustu og mætti ís-
lendingum þykja sómi að, að auðga
og prýða dýraríki landsins með
þeim.
Þegar fer að líða á sumar, má
þarna, svo norðarlega í Græn-
landi, búast við norðanfrosti, og
að reisa rönd við því, megna eng-
in skip. Þess vegna reyndum við
eftir miðjan ágústmánuð, að leita
heldur í austurveg, og reyndum
við því eftir margar undarlegar og
æfintýralegar ferðir um firði og
sund, að komast heim á leið. öll-
um var okkur forvitni á að sjá
kynslóð þá, sem í þessu undralandi
býr, að undanskildum Vigfúsi
Grænlandsfara, sem hlýtur að
þekkja Skrælingja eins og sína
eigin þjóð, enda er hann stór-
skýr maður. Sagði hann okkur,
meðal annara sinna grænlenzku
ferðafræða, að kvenfólkið héti á
grænlenzku “njúlía’*, en karlmenn
“inok”. Þótti okkúr því mikill
skaði, að verða að hverfa frá því,
að himsækja, einkanlega hið fyr-
nefnda. En svo varð raun á, að
ísinn hamlaði okkur heimsókna
þessara.
Það myndi mörgum verða spurn
á, á hverju þessir 7 moskuskálf-
ar lifðu á leiðinni hingað heim,
en því skal svarað. Með allri fyr-
inu, var sem svaraði 8 gr. af gulli
í tonni.
4. sýnish., tekið úr yfirborði,
innih. 3 gr. 1 tonni.
5. sýnish., einnig tekið úr yfir-
borði, hafði aðeins gullvott inni
að halda.
í fyrra rannsakaði Trausti Ól-
afsson sýnishorn frá sama stað í
Esjunni og fann sem svaraði 17
grömmum af gulli í tonni af
borgi.
Vafalaust er gull þarna í sam-
bandi við brennisteinskísinn.
Niðurstöður þessar eru að mestu
í samræmi við skýrslu þá, sem
Björn Kristjánsson hefir gefið
um þetta efni.
Þannig fórust G. G. B. orð við
Berl. tíð. Hann mun eflaust, eða
þeir Björn Kr. og hann, gefa ísl.
lesendum nánari skýrslu um þetta
mál. — Mgbl.
Gullið í Esjunni,
sem Björn Kristjánsson hefir
fundið og Guðm. G. Bárðarson
talaði um í Danmörku.
Þess var getið hér í blaðinu
fyrir nokkru, að Guðm. G. Bárðar-
son hafi haldið fyrirlestur í Hö'fn
um gullið í Esjunni, er hann var
á fundi náttúrufræðinganna.
Gull hefir, sem kunnugt er,
fundist í Mógilsá í Esju, á sömu
slóðum og kalknáman, sem unnið
var úr á öldinni sem leið. Var það
Björn Kristjánsson, sem fann Mó-
gilsárgullið um aldamótin síð-
ustu. En hann hefir, sem kunn-
ugt er, unnið allra manna mest að
því að leita ag málmum víðsvegar
um landið.
Hann hefir á hinn bóginn ekki
gert mikið að því, að auglýsa
málmfundi sína. En þar eð fund-
ir hans hafa raskað talsvert kenn-
ingum manna um íslenzka jarð-
myndun, hafa vísindamenn oft
viljað draga í efa, að fundir þess-
ir væru réttir. Því var það, að
honum þótti tilvalið tækifæri að
færa vísindamönnum heim sann-
inn um það, að rétt væri skýrt frá
um Mógilsárfundinn, er Guðm. G.
Bárðarson færi á náttúrufræðinga
fundinn. Fyrir tilmæli hans fóru
þeir Guðmundur og Trausti Ól-
afsson efnafræðingur upp á Esju
I sumar og tóku sýnishorn til
rannsóknar, jafnframt því sem G.
G. B. athugaði uiqþverfið og stað-
hætti alla frá sjónarmiði jarð-
fræðinga.
Sýnishornin rannsakaði Trausti.
En G. G. B. hélt síðan 'fyrirlestur
um gullið í Esjunni, er til Hafnar
kom.
1 Berlingatíðindum er sagt frá
fyrirlestri G. G. B. á þessa leið:
Á seinni árum hafa hvað eftir
annað komið fram fregnir um
það, að gull væri fundið á íslandi,
en vísindamenn hafa efast um að
þetta gæti verið rétt.
Ekki alls fyrir löngu gaf Björn
Kristjánsson, fyrv. bankastjóri,
út skýrslu um málmfundi sína.
Hann segir þar, að hann hafi m.
a. fundið gull, auk ýmissa annara
málma. En þar eð hann gaf ekki
út efnagreiningar á bergtegund-
unum með vísindalegri nákvæmni,
þá efuðust margir um, að hann
hefði rétt fyrir sér.
Á jarðfræðingafundi náttúru-
fræðingamótsins, talaði Guðm. G.
Bárðarson um einn af málmfund-
um þessuip, þ. e. gullið við Mó-
gilsá í Esju. Hann lagði fram
sýnishorn af bergtegund þeirri,
Umhverfis jörðina
einn á báti.
irhyggju sveitamanna, var tekið | sem gullið er í, og sýndi enn frem
með í leiðangurinn orf, ljár og
hrífa. Þótt ekki væri landið
frjótt, þá auðnaðist okkur að ná
átta pokum af austurgrænlenzk-
um gróðri, sem við kölluðum hey.
Gróður þarna norður frá er öm-
urlegur og lítill. Er þar aðallega
dvergvaxinn gulvíðir, fjalldrapi
og nokkrar lyngtegundir. Hirti eg
nokkrar plöntur af þeim tegund-
um, sem mér virtust algengastar
þar um slóðir.
Fjöllin þarna eru svo undursam-
leg að lit og lögun, að þegar eg
lýsti þeim fyrir Ásgrími málara,
daginn sem eg kom heim, iðaði
hann í skinninu af löngun til að
komast þangað. Línur fjallanna
líkjast mest þvi, sem eg hefi séð
dregið af listamönnunum Einari
Jónssyni og Jóhannesi Kjarval.
Mfeðal annajrar njáttúrufegurð-
ar, sem mér þótti eftirtektarverð,
var sú, að eg sá fiðrildi þarna,
stærri og fegurri, en eg hafði séð
á íslandi. Dýralíf er þar fjölskrúð-
ugt, Má þar fyrst og fremst nefna
moskusnautin, enn fremur eru þar
úlfar, refir, hérar, læmingjar og
merðir. Fátt er þar fugla, aðal-
Alain Gerbault heitir franskur
sjómaður, sem nýleg er kominn
heim til Frkklands úr mikilli æf-
intýraför. Hann hefir unnið sér
það til frægðar, að sigla aleinn
umhverfis jörðina á 30 feta löng-
um seglbát, og er talið að leiðin
öH hafi verið um 60 þúsund kíló-
metrar. En sex ár var hann á
leiðinni. Hann lagði af stað frá
Havre árið 1923, og var ferðinni
ekki heitið lengra en til New York
í fyrstu. Var hann 142 daga á
þeirri leið og ritaði bók um þá
ferð. Þá hélt hann kyrru fyrir á
annað ár. En í nóvembermánuði
1924 hélt hann áfram, og þegar
hann var kominn í gegnum Pan
amaskurðinn, lagðU hann út á
Kyrrahaf, fyrst til Galapagos-eyja
og þaðan frá einni ey til annarar
í Kyrrahafi, þangað til hann komst
til Ástralíu. Síðan fór hann yfir
Indlandshaf og fyrir suðurodda
Afríku til Kapverdisku eyjanna
og hélt þar lengi kyrru fyrir,
eins og víða annars staðar. Þegar
hann fór þaðan, var búist við að
hann ætlaði til Frakklands. En
svo leið og beið, að ekki spurðist
til hans vikum saman, og var tal
ið víst, að hann hefði farist. En
einn góðan veðurdag í sumar kom
hann til Havhe, sama staðar, er
hann fór frá fyrir sex árum.
Hafði hann þá siglt til Azoreyja
og Iegið| þar lengi, áður en hann
hélt til Frakklands, og spurðist
ekki til hans, fyr en hann var
kominn að ströndum Frakklands.
Af því að Gerbault var alt af
einsamall, lét hann bátinn reka
fyrir veðrum og straumi, á með-
an hnnn svaf. Batt hann fast stýr-
ið og reyndi að haga svó seglum,
að skipinu þokaði heldur fram en
aftur á meðan hann svæfi.
Eins og nærri má geta, þá lenti
Gerbault í mörgum mannraunum
á þessu ferðalagi sínu, og var oft
skamt milli lífs og dauða.
í Kyrrahafi lenti hann einu
sinni í miklu stórviðri, samfara
hellirigningu, og var þá mjög
hætt kominn. “Sjórinn var alt af
að hækka í bátnum,” segir hann í
ferðasögu sinni. “Eg jós alt hvað
af tók. en hafði ekki við. Fimta
morguninn, sem eg stóð í austri,
CUNARD LINE
1840—1929
Elzta eimskipafélagið. sem siglir frá Canad*.
WW3 Juper A»«.
EDMONTON
100 Plnder Block
SASKATOON
401 Lancaster Bldfl.
CALGARY
270 Maln St.
WINNIPEG, Man.
M Welltngton St. W.
TORONTO, Ont.
227 St. Sacrament St
Cunard línan veitir ágætar sam-
göngur milli Canada og Noregs, Sví-
þjóðar og Danmerkur, bæði til og frá
Montreal og Quebec.
Eitt, sem mælir með því að ferðast
með þessari línu, er það, hve þægilegd
er að koma við í London, stærstu borg
heimsins.
Cunard línan hefir sérstaka inn-
flutningaskrifstofu í Winnipeg, fyrir
Norðurlönd. Skrifstofustjórinn er
Mr. Carl Jacobsen, sem útvegar bænd-
um íslenzkt vinnufólk vinnumenn og
vinnulkonur, eða heilar fjölskyldur.—
Það fer vel um frændur yðar og vini,
ef þeir koma til Canada með Cunard
línunni.
Skrifið á yðar eigin máli, eftir upp-
lýsingum og sendið bréfin á þann stað.
sem gefinn er hér að neðan.
ÖHum fyrirspurnum svarað fljótt
og yður að kostnaðarlausu.
fann eg til lasleika og særinda í
hálsi. Eg fékk mikinn sótthita.
Þó að eg væri holdvotur, brann
eg altaf af þorsta. Eg varð svo
bólginn í kverkunum, að eg þoldi
engu harðæti að kyngja, og með
mestu herkjumj gat eg rent niður
vökvun. Sjöunda daginn var hit
inn orðinn nærri 40 stig og þá
misti eg meðvitund. Eg man það
síðast til mín, að eg var að reyna
til þess að staga stórseglið, en féll
á höfuðið ofan í klefa minn. Þeg-
ar eg vaknaði, var alt í ‘grænum
sjV Eg gizkaði á, að g hefði leg-
ið meðvitundarltill hálfan þriðja
sólarhring, og allan þann tíma
hafði verið stórviðri, mikill sjó-
gangur og hellirigning.”
— Vísir.
VINNIÐ og GREIÐIÐ ATKVÆÐI
' fyrir
Betri Bæjarstjórn
I
THE WINNIPEG CIVIC PROGRESS ASSOCIATION
Hefir Þrennskonar Augnamið:
1
U. Að fá hæfa menn til að gefa kost á sér fjrir borgar-
stjóra, bæjarráðsmenn og skólaráðsmenn.
2. Að styðja slíka umsækjendur, með því að fá alla til að
greiða atkvæði, sem mögulegt er—100%.
3. A§ auka áhuga almennings á bæjarmálum og vinna að
því alt árið.
Lesið fréttir í blöðunum af umsækjendum og af fundum.
Gerist starfandi meðlimir
THE WINNPEG CIVIC PROGRESS ASSOCfATION
‘EF ÞAÐ ER GOTT FYRIR WINNIPEG,
ERUM VÉR MEÐ ÞVI”
Winnipeg Þarf á
Styrk Yðar að Halda
Skrifstofa—307 Mining Exchange
ÍBldg. Sími: 26 790
Umsóknar Eyðublöð verða yður
send með ánægju.
Ársgjald $1.00
ur gullkorn, sem unnið er úr
bergtegund þessari.
Um fundinn og fundarstaðinn
sagði G. G. B. blaðinu:
í fjallshlíðinni, nál. 180 metra
yfir sjávarflöt, er allmikið af
sprungum í fjallinu, og í sprung-
um þessum er kalkspat og kvarz.
Fyrir mörgum árum unnu menn
kalk karna. En hætt var við það,
vegna þess að það borgaði sig
ekki. í sprungum þessum og í
umhverfi þeirra, er brennisteins-
kís, og er basaltið alt ummyndað
þarna.
Við tókum fimm sýnishorn af
kalkspati þarna, er Trausti ólafs-
son rannsakaði siðan. Rannsókn-
in sýndi að í:
1. sýnish. voru 10 gr. af gulli í
tonni af bergi. Var sýnishorn
þetta tekið 3 metra neðan við yf-
irborð jarðvegs.
2. sýnish., er tekið var á sama
stað, voru 19. gr. af gulli í tonn-
inu. í því sýnishorni var meira |
af kvarzi en í hinu.
3. sýnish., sem tekið var úr
hrúgu, sem stafaði frá kalknám-
—- MARTIN & CO.
EASY PAVHENTS Ltd.
BJODA YDUR MIKIL KJÖRKAUP
VANDAÐ 0RVAL : : : HÆGIR BORGUNARSKILMÁLAR
EKKI STÓR NIÐURB0RGUN
KVENFÓLKS FURSKREYTTAR
YFIRHAFNIR
$19.75 til $79.50
Stórir Kragar og Uppslög, Fallegt Fóður
MUSKRATS, SEALS, PERSIAN LAMBS, og
GOATS SKINS
FUR YFIRHAFNIR
$65.00 til $265.00
Haldið við kostnaðarlaust í heilt ár.
ALLAR STÆRÐIR — ALI.IR LITIR
KJOLAR
$12.95 til $35.00
Ef þér eigið erfitt með að fá Kjól, sem fer vel,
þá Reynið Vorar Gerðir.
SERGES OG WORSTEDS — EINHNEPTIR
EÐA TVÍHNEPTIR ..
Karlm. alfatnadir
$19.50 til $45.00
Föt Sem Vér Ábyrgjumt
TWEEDS, CHINCHILLAS, BARRYMORES og CAMEL PILE—LOOSE og GUARD MODELS
YFIRFRAKKAR $19-75 til $75.00
Það Er Þægilegt að Borga Smátt og Smátt
2nd Floor
i Wpg. Piano
Building
Martin & Co.
Easy Payments Limited
Portage
and
Hargrave
I