Lögberg - 06.03.1930, Qupperneq 2

Bls. 2. .
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. MARZ 1930.
Islandsbanka lokað
Reykjavík, 5. febrúar 1930.
I.
Síðastl. mánudag, 3. þ. m., barst
sú fregn út um bæinn, að íslands-
banka væri lokað þann dag vegna
fjárkreppu vandræða. En saga
málsins er, í fáum dráttum sögð,
svohljóðandi:
Sunnudaginn 2. þ. m. hafði
bankaráð íslandsbanka sent fjár-
málaráðgjafa bréf, og skýrt hon-
um frá, að vegna seðlainndráttar
(sem er lögum samkv. 1 miljón á
ári) og skulda afborgana á síð-
astl. ári, skorti bankann, sem
stendur, fast starfsfé, en hins
vegar hafi orðið vart nú á síð-
kastið nokkurrar hræðslu hjá
innstæðuigendum bankans, og sé
hann ekk'i fær ujn að standast ó-
eðlilegar úttektir af innlánum og
öðrum innstæðum. Fer banka-
ráðið þess á leit við landsstjórn-
ina, að hún leiti heimildar Al-
þingis til þess að takast á hendur
samskonar ábyrgð á skuldbind-
ingum íslandsbanka og hún hafi
áður, með lögum 15. apríl 1828,
tekið á skuldbindingum Lands-
Hefir Þú Slæma Meltingu
og Litla Matarlyst?
Þúsundir manna eiga betri
heilsu og meiri orku Nuga-Tone
að þakka. Það jók þeim matar-
lystina, gera magann færan um
að melta það, sem þeir átu. Með
þessu móti styrktust taugarnar og
vöðvarnir og öll líffærin og heils-
an varð að öllu leyti miklu betri;
Nuga-Tone veitir líka betri
heilsu. Það hreinsar óholl efni úr
líkamanum, lséknar hægðaleysi,
eyðir gasi og uppþembu; læknar
nýrna- og blöðrusjúkdóma og
önnur slík veikindi, sem koma af
því, að ehilsanj er biluð og kraft-
arnir litlir. Þú getur fengið Nuga
Tone hjá öllum sem meðul selja.
Hafi lyfsalinn það ekki við hend-
ina, þá láttu hann útvega það frá
heildsöluhúsinu.
Sigmund Freud og sálar-
fraði og lífsskoðun
nútímans
Fáar eða engar hreyfingar í vís-
indalífi nútímans hafa vakið eins
mikla athygli og jafnframt eins
miklar deilur og hin svonefnda sál-
rakning eða “psychoanalysa,” sem
kend er við prófessor Sigmund
Freud. Þessi hreyfing er ekki
nema 30—35 ára gömul og var upp-
haflega einungis bygð á rannsókn-
um og lækningatilraunum á sér-
stöku sálsýkisfyrirbrigði (hysteri),
en hefir smám saman orðið fyrir
auknar rannsóknir og reynslu, að
yfirgripsmikilli kenningu um alt sál
með arlíf og eðli mannsins, sjúkt og
sameinuðu' heilbrigt, þar sem fengist er við efni
eins og nú að lækna væga eða
mikla sálsýki, að skýra ýmsar
hneigðir manna eða lífsskoðun, að
og hafa
Vesturland
mönnum, sem kosnir eru
hlutfallskosningum í
þingi.’’
Umræður urðu nokkrar um frum-
vörpin ogi máttu kallast hóflegar.i
+:i raða drauma, o. s. frv.
Var þeim svo baðum visað til . , * , .
„ , 1 • 1 kenmngar pvi venð notaðar og haft
fimm manna nefndar, sem kosm ° ,r a
var á fundinum. í henni eru
flutningsmenn beggja frumvarp-!
anna, og auk þeirra Héðinn
Valdimarsson.
Síðan þetta gerðist á mánudags-
1 áhrif á ýms svæði menningarlífs
ins og visindanna, s. s. á sögu, bók-
mentir og uppeldismál og ekki sizt
á trúarrannsóknir og mannfræði.
Höfundur og höfuðmaður þess-
arar stefnu er Sigmund Freud
bankans, og að hún þar að auki‘ kvöld’ 'hefir nefndin verlð að| prófessor í Wien, fæddur 6. maí
fái heimild til þess að ábyrgjast1 störfum, en ekkert er fram kom-( igS6. Hann var taugaveikiskenn-
.** í_í ____; Dtiín+ nn Kn ITlrt „ ...’k' 1_' „l.'l_í 11 L'_ _ 00
fyrir bankann reksturslán, alt að
1,% miljón kr. En til vara fer
bankaráðið fram á að landstjórn-
in fái heimild til að ábyrgjast
greiðslu á innlánsfé bankans og
öðrit innstæðufé í hlaupandi við-
skiftum, eins og það sé á hverj-
um tíma og auk þess heimild til
að ábyrgjast reksturslán alt að
1H miljón kr. En fái bankinn
ekki þessa hjálp, segist banka-
ráðið enga leið sjá til þess að
komast hjá, að bankanum verði
lokað þegar næsta dag. Ábyrgð-
in, sem bankinn biður um, nem-
ur 35 milj. kr., ef hún nær til allra
skuldbindinga hans, en vara upp-
ástungan, um ábyrgð á innstæðu
fénu, 10 milj. kr.
Fjármálaráðherrann kvaddi þá
þingmenn til fundar í sameinuðu
þingi á sunnudagskvöldið. Var sá
íundur haldinn fyrir luktum dyr-
um 0g stóð til kl. 5% um nótt-
ina. Var gengið þar til atkvæða
um svohljóðandi tillögu frá Jóni
Þorlákssyni:
“Alþingi ályktar, að skora á
ríkisstjórnina að gera nú þegar
ráðstafanir til þess að starfsemi
íslandsbanka stöðvist ekki. ’’
18 þingmenn greiddu tillög-
unni atkvæði, en 22 greiddu ekki
atkvæði. Var hún þá fallin. Það
voru þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins og einhverjir úr Framsóknar-
flokknum, sem greiddu tillögunni
atkvæði, en flestir þingmenn
Framsóknarflokksins og þingm.
Alþýðuflokksins, greiddu ekki at-
kvæði. Töldu þeir upplýsingar
þær, sem fyrir lágu um hag bank-
ans, ekki svo góðar, að á þeim
mætti byggja, þegar um svo stór-
fengilega ábyrgð væri að ræða.
En forsætisráðherra hafði tveim
ur dögum áður en þetta gerðist,
ið frá henni enn. Búist er þó við ari við háskólann í W.ien 1885
að hún skili álitsskjali mjög
bráðlega, ef til vill á mörgun.
Eins og eðlilegt er, hefir mál
þetta vakið mikla athygli og um-
tal. En orsakanna verður að leita
langt aftur í tímann/Það er seðla
aukningin mikla á ófriðartímun-
um og gengissveiflurnar síðan,
sem þessu valda. Rangt er að
gefa núverandi bankastjórn sök
á því, enda tók líka forsætisráð-
herra þetta skýrt fram við
ræðu málsins í þinginu.
Það er vandamál, sem hér er um
að ræða, og þarf að athugast án
æsinga. En hvernig sem því lykt-
ar, þá er skylt að minnast þess,
að íslandsbanki er stofnun, sem
gert hefir þessu landi
gagn. — Lögr.
II.
Reykjavík, 6. febr.
Unnið er að því að komast út
úr ógöngunum. Fregnir af skeyt-
um og fundahöldum fást ekki birt-
ar. — Aðvaranir enn frá útlönd-
m. —
Því miður getur Morgunblaðið
ekki sagt frá ýmsu því, sem gerst
hefir í bankamálunum síðustu
dægrin.
Bankanefndin hefir haldið fund
eftir fund, án þess að hún hafi
getað komið sér saman um hvern-
ig ráða á fram úr vandræðunum.
Flokksfundir hafa einnig verið
haldnir. En valt er að treysta
þeim sögusögnum, er breiðast út
um það, er gerist á fundum
þessujm.
Hambrosbanki hefir lofað að-
stoð við viðreisn íslandsbanka
það er víst.
En hvernig ríkisstjórn og þing-
meirihluti tekur því tilboði, er
Morgunbl. ekki kunnugt um.
Orðsending kom enn að nyju
falið tveim mönnum, Jakob Möll- frá Hambro I gær, þar sem hann
er bankaeftirlitsmanni og Pétri
Magnússyni bankastjóra, að kynna
sér hag bankans og segja álit
sitt á honum. Lá það álitsskjal
fyrir þingfundinum og segir í
því, að þeim virðist “láta mjög
nærri, að bankinn eigi fyrir öll-
um skuldum, að frátöldu hlutafé”.
Kl. 8% á mánudagskvöldið var
boðaður fundur í Neðri deild, til
þess að ræða bankamálið. Lágu
þá fyrir tvö frumvörp, annað
flutt að tilhlutan landstjórnar-
innar og eru þeir Hannes Jóns-
son og Sveinn Ólafsson flutnings-
menn þess. Það mælir svo fyrir,
að bú fslandsbanka skuli tekið til
skiftameðferðar og skiftin fram-
kvæmd af þriggja manna nefnd,
er fjármálaráðherra skipi. Gert
er þar ráð fyrir, að ríkissjóður
ábyrgist seðla bankans, sem í
umferð eru við upphaf skifta
meðferðarinnar.
Hitt frumvarpið flytja þeir
Magnús Guðmundsson og ólafur
Thors. Þar segir: “Að því til-
skildu, að aðgengilegir samning-
ar náist við Privatbanken pg
Hambros Bank um framhald við-
skiftalána handa íslandsbanka,
leggú ríkissjóður bankanum til
nú þegar forgangshlutafé að upp-
hæð 3 milj. kr. . . . Enn fremur á-
byrgist ríkissjóður innlánsfé og
annað innstæðufé bankans í
hlaupandi viðskiftum til loka
leyfistímans, 31. des. 1933. Verð
hinna eldri hlutabréfa skal á-
kveðið með mati og nafnverð
þeirra fært niður í sarriræmi við
það á næsta aðalfundi bankans.
Matið skal framkvæmt af banka-
eftirlitsmanni og fjórum öðrum
brýnir það fyrir forráðamönnum,
að lánstaustsspjöllin séu óbætan-
leg, sem þjóðin verði fyrir, ef ís-
landsbanki verður ekki bráðlega
opnaður.
Morgunbl. er ku|nnugt um, að
Sveinn Björnsson sendiherra hef-
ir sent hingað skeyti, er hnígur
mjög í sömu átt.
Mbl. átti í gær tal við íryggva
Þórhallsson, og bað hann um að
mega birta skeytin frá Hambros-
banka, og Sveini Björnssyni, er
til hans hafa komið.
En Tr. Þ. neitaði því, að svo
komnu máli. Kvað hann vera
fulla leynd fyrir öllum samning-
um og fundahöldum um málið.
Morgbl. sneri sér til Magnúsar
Sigurðssonar bankastj. og frétti
hann um bankamálin. En hann
varðist allra frétta. Sagði að-
eins, að landstjórnin hefði setið
á fundi með Landsbankastjórn-
inni í gærmorgun — 0g væri það
í fyrsta sinn, sem landsstjórnin
öll sæti fund með Landsbanka-
stjórninni um málið.
Enn fremur sneri Morgbl. sér
til Jóns Árnasonar, framkvæmd-
arstjóra í sambandi íslenzkra
samvinnufélaga, en hann er sem
kunnugt er formaður í bankaráði
Þjóðbankans.
Um mál íslnadsbanka vildi hann
ekkert segja. Gat þess aðeins að
enginn fundur hefði verið hald-
inn í bankaráði Landsbankans
og
fyrstu rannsóknir sínar viðvíkjandi
sálrakningu gerði hann í félagi við
Breuer, sem áður hafði fengist við
þessi efni. Upphaflega vár ein-
ungis um að ræða læknisfræðilega
athugun og vöktu kenningarnar
fyrstunni ekki mikla athygli, enda
var það framan af nokkuð óljóst
hvert Freud stefndi. Og eiginlega
var það ekki fyr en 1905 að hann
setti kenningar sínar fram fullbún-
ar að heita má í bók um kynferðis-
um* kenningar fDrei Abhandlungen zur
Sexualtheorie). Fimm árum áður
hafði samt komið út bók hans*um
draumráðningar hans og vakti hún
síðan mikla athygli og deilur.
Freud hefir annars skrifað mesta
fjölda rita um þessi efni og tekið til
mikið! rannsóknar fleiri og fleiri svið sál-
arlifs og þjóðlífs og stefnan hefir
færst mjög í aukana. Fyrsti fræði-
mannafundurinn um þessi efni var
haldinn í Salzburg 1908, fyrir at-
beina svissneskra sálsýkisfræðinga,
Jungs og Blenders og árið eftir var
þeim Freud og Jung boðið til Am
eríku til fyrirlestrahalds um kenn
ingar sínar og eftir þetta fer at-
hyglin á málunum hraðvaxandi
bæði í Ameríku og Evrópu, meðal
fræðimanna, sem rannsökuðu mál-
in, og meðal almennings, sem venju-
lega hafði þó einungis yfirborðs
þekkingu á þessu, einkuni fyrst í
stað. En á seinni árum hefir margt
verið að því unnið í flestum menn
ingarlöndum, að auka þekkingu al-
mennings á þessum málum. Fylgis-
menn sálrakningarinnar hafa stofn-
að með sér alþjóðafélag, sem hefir
stöðvar í Bandaríkjum Ameríku,
í London, Berlín, Budapest, Mosk-
va og Calcutta og víðár. Þrjú tíma-
rit að minsta kosti, tvö á þýzku og
eitt á ensku, fást eingöngu við það,
að flytja fróðleik um rannsóknir
og kenningar sálrakningarmanna.
Árið 1921 stofnaði dr. Eitington
fyrstu opin'beru lækningastofuna
fyrir sálrakningar og var þar einn-
ig jafnframt einskonar skóli fyrir
þá, sem kynnast vildu þessum efn-
um. Annari slíkri stofnun var
seinna komið á fót í Wien.
En auk þess sem kenningar
Freuds hafa orðið fyrir miklum
árásum andstæðinga, hafa gamlir
fylgismenn hans og samherjar einn -
ig snúið baki við kenningum hans.
Kunnastur þeirra er Toung, sem
myndað hefir sér sínar eigin kenn-
ingar á svipuðum ' grundvelli og
Freud og það í sumum aðal atrið-
skýrir ýms fyrirbrigðin öðruvísi en
um. Honum fylgja einnig allmarg-
ir. Dr. Alder í Wien hefir einnig
skorist úr leik og farið sinar eigin
leiðir.
Meðhaldsmenn Freuds halda því
oft fram, að andstaðan gegn kenn-
ingum hans spretti að miklu leyti
af blygðunarsemi manna eða jafn-
vel hræsni í einum málum sérstak-
i lega, s. s. kynferðismálum. En
Freud leggur mikla áherzlu á það
—og að áliti ýmsra fræðimanna of
mikla að hvatir eða einkenni í
Eg heilsa þér, foldin hárra fjalla!
Hagsæla Vesturland!
Heill! þér Barði, heill! þér Gðltur, heill! þér Bjarg
við Rauðasand.
Heill! þér Klettur Hornastranda, við Hornið lengi
muntu standa.
ísar, stormar, straumar landa, þinni stoltu ró
má ekkert granda.
Þið, hafsins mið með háa skalla!
Ykkur haf-farendur þekkja alla.
Þið standið sem hetjur og haldið vörð
Um Vesturland —
þá bárur æstar brotna á klettum, brim við sand.
Þið steyptu merki, stóra mynd, af stæltum þrótt.
Við kveðið hug og hreysti í fólk, um harða vetrar nótt.
Þið standið fast, þið standið ihörð,
Sem storknað afl, að vernda fjörð.
Lækja, fossa, gnýpu, hafsins gnýr “Gjallandans
raust”.
Um Vesturland —
Hljómar vorsins vekja gleði og líf, veltur báran
hægt ujm fjörusand.
Ljóshaf um sumar fyllir dal og fjörð.
Frjóvgandi geislar um nætur lýsa jörð.
Stormar í fjöllum hátt oft syngja um haust,
Og hvetja mann til drottins bera traust.
Frónsins frjálsu raddir, fögur sólskins nótt,
Um Vesturland —<
öllum veitir yndi, örugt vefur trygða-band.
Mögur hver og meyja, mögnuð þínu afli og rauöt.
Ekkert ilt má beygja, orkan hjartað fyllir traust.
Fjallsins fðldu kraftar, ferleg mynd af þrótt.
Að hetjum hölda gerir, með horskan vilja og
geðið rótt.
1 hjörtum sona, lengi lifi, ljóss 0g orku feðrastorð.
Mitt Vesturland —
Þó fjarri í rúmi, og fjarri í tíma, séu frá þér horfnir,
Móðurland!
Þar sem fjöll í fjörðum speglast, fuglar syngja
um kletta þína,
Sóley börn um sumar tína, blóm-skrýdd jðrð og
jöklar skína.
Hvernig gæti gleymt þér nokkur? er gnægta þinna
ólst Við borð,
Sem lærði þína söngva og sögur og sinnar Móður
kjarna-orð?
Eg elska þig, hauður hárra fjalla!
Herra-manna Vesturland —
Úti sem lokar alla galla. '
Ást og gleði’ í skaþt þeim falla,
Sem í hátign hárra fjalla
Hjá þér dvelja um lífsstund alla.
Þú ert mitt, Vesturland! —
H. Halldórsson.
Freud leggur mikla áherzlu á
gildi undirvitundarinnar og rann-
sókn hennar, eða þeirrar hugar- eða
sálarstarfsemi sem fram fer í
mönnum að þeim óafvitandi, en
ræður í raun og veru oft mestu um
sálarástand þeirra. Með rannsókn
á henni má oft lækna ýnsar tegund-
ir sálsýki og hefir sá þáttur í starfi
og kenningu Freuds náð mikilli við-
urkenningu, einnig þeirra, sem
annars eru átrúaðir á hinar almennu
eða heimspekilegu kenningar, sem
hann, dregur af rannsóknum sín-
um.
í
tilefni af lokun íslandsbanka,
“og meðan að stendur í þessu
stappi, sem nú er, kæri eg mig
ekki um að fylgjast með í mál-
inu. Það er í höndum þings og
stjórnar.” — Mgbl.
kynferðislífi manna liggi til grund-
vallar fyrir mjög mörgu í orðum
þeirra og æði og hafi gagngerð á-
hrif á alt sálarlífið. En oft sýn-
ist sumum svo, sem ýms einkenni
andlegs lífs og helztu hugsjóna
manna í til dæmis trú og listum,
séu óvirt nieð því og litillækkuð, að
ætla þeim uppruna af svo lágum
hvötum mannlegs eðlis sem þeir
telja kynferðislífið. Þessi áhrif
ástar eða kynferðislífsins, Eros-
áhrifin, kallar Freud einu nafni
libido. Máttur þessara áhrifa mið-
ar að því að koma sífelt í nánari
einingu og meira samræmi í huga
og lífi mannanna, en jafnframt
starfar í manninum annað afl, afl
Draumaráðningar
ínánu isambandi við skoðanir
Freuds á undirvitundinni stendur
áhugi hans á rannsóknum draum-
lífsins. Draumarnir, eða að minsta
kosti viss tegund af draumum, er
sem sé vottur um ákveðið undir-
vitundarlíf, sem ekki verður kom-
ist að í vöku, þeir eru imyndir sér-
staks sálarástands og sami draum-
ur ber sífelt vott um samskonar
ástand og þar af leiðandi á að vera
hægt að ráða draumana og um það
efni hefir Freud sett fram herilt
kerfi. En á það draumráðninga-
kerfi hans hafa margir ráðist harð-
lega. En margir eru líka sammála
honum um það að draumana sé
ekki unt að skoða öðruvísi en sem
imyndir sálrænna krafta, sem huld-
ir séu að baki hinni venjulegu með-
vitund, þó að þeir séu annars ó-
sammála Freud um það hvers eðlis
þessir frumkraftar sálarlífsins séu.
Adler er til dæmis á sömu skoðun
og Freud um þetta, þó að hún trúi
ekki á kenningar Freuds um áhrif
kynferðislifsins á sálarlífið og þar
með á draumana. Hann álítur
sem sé að menningarkrafturinn i
lífi manna sé viðleitni þeirra til að
sigrast á sium eigin lítilmótleik eða
magnleysi.
Kenningar Freuds um þfessi efni
öll eru annars flóknari en svo, að
þau verði tekin í stuttri grein, enda
kemur margt til greina og bætast
oft við nýjar athuganir, sem Freud
leitast við að nota til fullkomnunar
á kerfi sínu. Eðli mannsins og
hvötum hans má skifta á ýmsan
hátt (til dæmis “ego” og “super-
ego”J og þótt hvatirnar og lífs-
krafturinn eigi í fyrstu allur að
vera af líkamlegum uppruna, en
koma misjafnlega fram fyrir ýms-
ar mismunandi höndur, þá geta átt
ekki síst sprettur hið mikla gildi,
sem Freud og fylgismenn hans telja
að kenningarnar geti haft fyrir alla
siðfræði og þjóðfélagsfræði. Með
hjálp þeirrar rakningar á sálarlíf-
inu, sem Freud hefir fundið, á sem
sé að vera unt að finna og fastá-
kveða þær hvatir eða þá eðliseigin-
leika, sem beztir séu og skynsam-
legast sé að þroska og þeim á svo
að vera hægt að halda við og efla
þá. Sálrakningin á með öðrum
orðum að geta verið meðal til þess
að hér skapist betri, hedlbrigðari
og hamingjusamari menn en áður.
Andstæðingar Freuds láta sér
fátt um finnast flest þetta. En
aðrir eru þess fullvissir, að kenn-
ingar Freuds séu upphaf nýrra vís-
inda og nýrrar lífsskoðunar, sem
eigi eftir að móta alt mannkyn og
setja mark sitt á lífið á tuttugustu
öldinni, að sinu leyti eins og kenn-
ingar Darvvins höfðu gagngerð á-
hrif á síðastliðna öld, þó að einstök
atriði í kenningum beggja geti
reynst hæpin eða röng.—Lögr.
Nýársbréf frá Færeyjum
Þórshöfn, 3. jan. 1930.
Liðna árið má kalla góðæri hér
í Eyjunum, og það er það sama
sem að það hafi verið gott fiski-
ár. Fiskveiðarnar eru sem sé
þungamiðjan í afkomu Færeyinga
og á þessn ári urðu þær meiri en
nokkru sinni áður.
Það var talið alveg framúr-
skarandi að útflutningur á fiski
og fiskiafurðum nam 10 milj. kr.
1928. Árið áður nam hann ekki
meira en 5 milj. En árið 1929 mun
hann sennilega nema 12 til 13
milj. — glögg útflutningsskýrsla
er ekki komin enn — og verður
það hámark allra hámarka. Á
undanförnum árum hefir allur
útflutningur Færeyinga numið
að meðaltali 5 milj. króna, en nú
hefir hún rúmlega tvöfaldast.
Það er auðskilið, að það hefir
ekki litla þýðingu fyrir þjóðfélag
vort, sem að eins er 24 þús. sálir.
að fá á einu ári 12—13 miljónir
króna fyrir afurðir sínar, enda
sjást þess alls staðar merki. Bæði
árin, 1928 og 1929, hafa Færey-
ingar keypt mörg ný fiskiskip og
greitt fyrir þau stórfé. í vetur
voru t. d. keyptar um 20 stórar
fiskiskútur frá Frakklandi, og
talið er, að í vetur hafi alls verið
keypt skip fyrir 1% miljón króna,
og hreyfivélar hafa verið settar
í flest skipin. Þetta er sama sem
að miklum hluta gróðans á árinu
sem leið, hafi verið varið til þess
að auka útgerðina.
í sumar foru| 34 færeysk skip
að veiðum hjá Grænlandi, og afli
þeirra varð miklu meiri en bjart-
sýnustu menn höfðu búist við. Á
5—6 vikum veiddu þessi skip 2%
miljón þorska, og verðið, sem
fyrir þann afla fékst, er um 1 %
miljón króna. Það r því óhætt að
segja, að Grænland sé nú hið fyr-
irhitna land Færeyinga. — Á
næstu vetrum munu. fara þang
að 100 færeysk skip, að minsta
kosti, og verða á þeim 2500—3000
menn; öll þau skip, sem keypt
hafa verið í Frakklandi (og áður
stunduðu veiðar hjá Newfound-
Iand) eiga að sendast þangað.
Fiskifloti Færeyinga, er nú um
200 haffær skip, 70—300 smál.,
og af þeim hafa 140 hjálparvél.
■Nágrannar vorir, Hjaltlending-
ar, veiða árlega sild fyrir 6—7
milj. króna. Hér væri líka hægt
að veiða mikla síld, því oft er
hver fjörður fullur af síld vikum
saman. Lögþingið gekst fyrir
því í fyrra, að fenginn var hing-
að maður frá Hjaltlandi til þess
að kenna Færeyingum að veiða
síld og verka hana á sama hátt og
Hjaltlendingar gera, svo að hún
yrði hæf á þeim markaði, sem
þeir hafa lengi haft. Maðurinn
kom hingað, en af ástæðum, sem
ekki þarf að greina, fór þetta alt
út um þúfur, eins og svo margt
annað, en vonandi verður ekki
látið við þetta sitja.
Máltækið ‘“Færeyja ull er Fær-
eyja gull” á ekki lengur við, en
þó hefir landbúnaðurinn mikla
þýðingu og getur þó orðið enn
betri bakhjarl, ef hann er rekinn
eins og nútíminn krefst.
Að undanförnu / hefir verið
reynt að kveikja nýtt líf í heim-
ilisiðnaði í Færeyjum, og sýning,
sem haldin var á færeyskum
heimilisiðnaði í Kaupmannahöfn
í haust, sýndi það, að hægt er að
fá góðan markað fyrir færeysk-
ar ullarvörur, ef þær eru vel úr
garði gerðar. Þetta getur haft
stórmikla fjárhagslega og sið-
menningarlega þýðingu. Hjalt-
lendingar fljrija árlega út tó-
skaparvörur fyrir nær tvær milj.
króna, og getur það verið okkur
til fyrirmyndar.. — Mgbl.
AM-BUK
Nuddið áburðinum inn til þess að draga úr
jBrjóstþyngslunum
Ointment 50c - Medicina!Soap 25c.
Sýslusjóðir 1928
Árið 1928 voru samanlagðar
tekjur allra sýslusjóðanna á land-
inu 389 þús. kr. Þar af var sýslu-
sjóðsgjaldið 321 þús. kr. og sýslu-
vegagjaldið 26 þús. kr., 11 þús. kr.
lán og 11 þús. ýmsar aðrar tekjur.
Útgjöldin námu samtals 265 þús.
kr. Þar af voru 30 þús. kr. kostn-
aður við stjórn sýslumálanna, 26
þús. til mentamála, 16 þús. til
berklavarnar (að frádregnu endur-
gjaldi úr ríkissjóði)', 60 þús. til
annara heilbrigðismála, 10 þús. til
atvinnumála, 120 þús. til samgöngu
mála (aðallega vegagerð), 15 þús.
vextir f lánum, 78 þús. afborganir
af lánum, og 10 þús. ýms önnur
gjöld.
Eignir sýslúisjóðanna voru í árs-
lok 1928 taldar 540 þús. kr. Þar af
voru 327 þús. kr. fasteignir, 43 þús.
áhöld og lausir munir, 17 þús. úti-
standandi skuldir, 55 þús. verð-
bréf og sérstakir sjóðir, og 98 þús.
handbært fé í sjóði. Skuldir sýslu-
sjóðanna voru aftr á móti taldar
303 þús. kr., svo að skuldlausar
eignir sýslusjóðanna hafa sam-
kvæmt því átt að nema 237 þús. kr.
En auk eigin skulda standa sýslu-
sjóðirnir í allmiklum ábyrgðum.
Þessar á'byrgðir voru taldar sam-
tals 632 þús. kr. í árslok 192ö. —
Mgbl.
■>
Snorra-sjóður
Norðmenn ætla að stofna sjóð,
sem kendur sé við Snorra Sturlu-
son, og gefa hann íslendingum í
Alþingis afmælisgjöf.
Osló, 28. jan. 1930.
Stjórnin í Noregi hefir borið
fram tillögu í Stórþinginu, þar sem
m. a. er svo að orði komist:
“iNáin frændsemi Norðmanna og
líslendinga og verðmætar sam-
eiginlegar minningar um forna
menning, valda því, að Norðmönn-
um er þátttaka í Alþingishátíðinni
fagnaðarefni.
Þykir því viðeigandi, að Norð-
menn sendi frændþjóðinni á ís-
landi minningargjöf.”
Merkustu mentamenn Noregs,
þar á meðal háskólarektor, hafa
lagt til, að gjöfin verði íslending-
um til varanlegs gagns. Norska
istjórnin leggur því til, að veita
eitt hundrað þúsund krónur til
minningargjafar og leggur það til
að íslandsgjöfinni verði varið til
þess að stona sjóð, til styrktar ís-
lnedingum, sem stunda nám við
norskar vísindasitofnanir.
Nefndir einstakra manna gang-
ast fyrir fjársöfnun, er á að nema
í sama sjóð, og vona menn, að
sjóðurinn verði þannig alls tvö
hundruð þúsund krónur.
Heyrst heir, að ólafur ríkiserf-
ingi ætli að taka þátt í Alþingis-
hátíðinni. Endanleg ákvörðun um
að hefir þó ekki verið tekin. —
Mgbl.
Frá íslandi
Reykjavík, 26. jan.
Þorsteinn Björnsson, til heimil-
is á Túngötu 30, fór að heiman
klukkan hálf-sjö á fimtudagsmorg-
un, og hefir það spurst til hans
síðast, að hann kom inn í Verka-
mannaskýlið úm klukkan 8 um
morguninn, og mun hafa farið
þaðan stuttu síðar. — Mgbl.
eyðingarinnar, sem leitast við að j sér stað ýms hvataskifti og marg-
pn m f I ntri . • Ii í n r-1. * ... »1 1 + „g 1 ! f 1 '
sundra því sem lifandi er.
víslegar hvatagöfganir og af þvi
MACDONALD’S
EineCut
Bezta tóbak í heimi fyrir þá, sem
búa til sína eigin vindlinga.
HALDIÐ SAMAN MYNDASEÐLUNUM
Z79