Lögberg - 24.12.1931, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. DESEMBER 1931.
Bls. 13.
Innilegar Jóla og Nýársóskir
Foillkomnasta matsöluhúsið í borgimii. Fyrsta
í'lokks máltíðir ávalt við hendina við afar sann-
gjörnu verði.
WEVEL CAFE
692 SARGENT AVE.
Rannveig Johnston, eigandi
að þótt hann kæmist aS sjálfsögðu
í kynni við létt bókmál enskt, og
önnur barnafræÖi undir leiðsögn
Sigurðar, þá munu hæfileikar kenn-
ara og lærisveins hafa farið þar all-
mjög á mis, eins og stundum kemur
fyrir; og er hvorugan um það að
saka, sérstaklega.
Um sömu mundir var Hjörtur lát-
inn “ganga til prestsins” og læra
kristin fræði. Fram aS þeim tíma
hafði hann lifað við ómengaðan al-
þýðukristindóíp íslenzkan í foreldra
húsum. En presturinn sem fermdi
Hjört, séra Magnús J. Skaftason,
var þá farinn eitthvað að veikjast í
trúnni, enda yfirgaf hann kirkjufé-
lagið lúterska skömmu síðar og
gjörðist kennimaður á vegum Únf-
tara. Það var því sízt að undra, þó
Hjörtur fengi lítinn styrk, trúar-
legan, við uppfræðingu séra Magn-
úsar; en þó mun prestur ekki hafa
reynt beinlínis til að vekja efasemd-
ir hjá honum. Að öðru leyti bar
Hjörtur þessum kenniföður sínum
vel söguna. Séra Magnús var góð-
menni, hreinn í lund og heilhjartað-
ur. Hann kom sér vel við ferm-
ingarbörnin; kendi drengjunum í
frístundum að glíma. Hann var
kraftamaður; þeir sáu til hans átök,
urs konar Mekka fátækum verka-
lýð. Þar áttu þau hjónin heimili
það sem eftir var æfinnar. Aldrei
mun þó Hjörtur hafa gengið á
barnaskóla í Selkirk. Þetta sama
haust—ef mér reiknast rétt, fremur
en haustið eftir—fór hann burt úr
föðurhúsum til að afla sér rnent-
unar. Hélt hann til Winnipeg *og
innritaðíst í áttunda bekk á Norquay
skólanum. Sýnir það bezt, hve vel
honum hafði skilað áfram veturinn
áður á Gimli. Það var ekkert á-
hlaupsverk fyrir útlendan dreng,
fátækan og öllum ókunnugan, eftir
fárra mánaða slitrótt nám í litlum
sveitar skóla, að halda sínurn hlut
móti efstu bekkingum á einhverjum
helzta skólanum i höfuðstað fylkis-
ins, þar sem keppinautarnir höfðu
flestir sjö ára nám að baki sér. Til
þess þurfti þrek og áræði, ekki síð-
ur en námsgáfur. Kennari Hjartar
við Norquay skóla var John Mul-
vey skólastjóri, leiðandi maður á
sinu sviði og vel metinn. Mulvey
skólinn í Winnipeg er heitinn eftir
honum, ef eg man rétt. Mulvey
var duglegur kennari, harður nokk-
uð við letingja; en þegar hann hitti
fyrir sér verulegt námsmanns-efni,
þá var eins og hann hefði himin
sem þeir dáðust að. Og þegar hann | höndum tekið. Honutn varð brátt vel
að skýra fyrir þeim baráttu! til Hjartar; enda bar kensla hans
Lúters við katólska kirkju, þá færð-
ist líf í kensluna hjá honum. Þar
gat hann notið sín.
Ekki treysti eg mér til að leggja
fullnaðardóm á áhrif eða gildi þess-
arar uppfræðingar. Hjörtur varð
fyrir heimsókn efans mjög snemma,
eins og mörgum er kunnugt. Hann
átti í þungu hugarstríði út af þeim
efnum í mörg ár; og stundum virt-
ist mér hann síðar meir hugsa tii
þess með eftirsjá^ aö hann hafði
ekki notið ákveðnari leiðsagnar í
kristindómsefnum, þegar hann var
drengur. Það var víst ekki nema
eðlilegt að hann hugsaði svo. F.n
þó lék þar held eg á meiru en eins
manns áhrifum. Það var allsherjar
leysing andleg, sem yfir gekk á ung-
lingsárum Hjartar, og enginn vegur
að hún færi fram hjá honum, frem-
ur en öðrum, sem eitthvað hugsuðu.
í þeim straumföllum var ekki fót-
festu að finna fyr en eftir volk og
amstur allmikið, og enginn getur
fullyrt nokkuð um það, hvort mann-
leg leiðbeining, jafnvel þótt hún
heföi kornið frá öruggum trúmanni,
myndi hafa orðið til að firra hann
þeim vandræðum eða ekki. En ó-
neitanlega hafði Hjörtur að öðru
leyti gott af kynningunni við Séra
Magnús.
Síðasta veturinn sem Jónas Leó
bjó í Nýja íslandi var Málfríður
Bjarnadóttir, systir Magnúsar
Bjarnasonar skálds, ráðin til að
kenna á Gimli skóla. Hygg eg að
koma hennar þangað hafi verið all-
merkur atburður í sögu skólans, og
ekki siður í æfisögu séra Hjartar.
Málfríður var af yngri kynslóð
landsins vestur-íslenzka, undirbúin
á hérlendum skólum undir kenslu-
starfið, og um leið nákunnug eðli og
þörfum Islendingsins. Auk þess
mun hún hafa verið gædd ágætum
kennarahæfileikum. Eg kom ekki
til Gimli fyr en sumárið 1893, tveim
árum eftir að hún var farin þaðan;
en eg heyrði hennar minst með ást
og virðingu. Hjörtur sagði mér síð
ið sýnir mér skap Hjartar á þeim
tíma—hve einbeittur hann var í því
að láta engan mann að ósekju sýna
sér óvirðing eða þjóðerni sinu.
Ekki man eg til þess að Hjörtur
segði mér hvar hann fékk á endan-
um þessa skildinga, sem hann þurfti.
En eg býst við að hann hafi orðið
að leita til foreldra sinna.
(Meira).
lundur og þar eru haldnar guðs-
þjónustur undir berum himni,
þegar veður leyfir. Á lítilli hæð
er elzti kirkjugarður Bethels, þar
sem hinar framliðnu hjúkrunar-
konur hvíla. Þar er einnig gröf
“föður” Bodelschwings og á leg-
stein hans er letrað: “úr því að
vér höfum mundið mannúð, þreyt-
umst vér ekki.” — Lesb.
Miskunsemdanna bær
BETHEL-BIELEFELD.
góðan ávöxt þar, því að Hjörtur
lauk prófi við góðan orðstír um vor-
ið og var þar með útskrifaður úr
barnaskólum fylkisins. Þótti það
ekki svo lítil mentun í þá daga.
Iljörtur kom félítill í skólann, eins
og nærri má geta, og þegar veturinn
leið átti hann ekki skilding eftir.
Hann þurfti endilega að komast yfir ins‘
fáeina dali með einhverju móti til
að fleyta sér fram yfir vorprófin;
en ekki vildi hann kalla eftir hjálp
til foreldra sinna. Tók hann þá að
huga i fórum sínum eftir einhverj-
um hlut, sem hann gæti komið í
peninga; en þar var ekki um auðug-
an garð að gresja. Virðilegasti grip-
urinn, sem hann átti var gríðarmikil
Webster orðabók, fornfáleg og slit-
in. Hann hafði komist yfir hana
með kjörkaupum um veturinn.
Þeirri bók skyldi nú fórna. Hann
leggur af stað með Webster til landa
vors eins í bænum, — sem þá var
hafður í miklum metum og talinn
vel fjáður—og býöur honum þessa
morkinskinnu til kaups, eða í veð
fyrir láni; en hinn hafði engin orð
við hann önnur en að vísa honum á
dyr hið snúðugasta. Aldrei gat
Hljörtur alveg gleymt þessum við-
tökum, er hann fékk hjá þeim heið-
ursmanni, og var hann þó yfirleitt
ekki langrækinn. Eg fyrir mitt leyti
lái honutn ekki, þótt honum yrði at-
vikið minnisstætt.
Mulvey skólastjóri mun hafa haft
einhverja hugmynd utn efnahag
Hjartar. Hann bauð honum að
vinna hjá sér eirtn laugardag um
vorið við að stinga upp kálgarð og
hreinsa dálítið til að húsabaki.
Kaupið átti að vera dollar, minnir
mig, og miðdagsverður. Þáði Hjört-
ur boðið með gleði; hann hlakkaði
mest af öllu til þess að fá nú að
ræða um háfleyg mál við kennara
sinn undir borðum. En það fór á
aðra leið: Þegar kom að miðdegi
var settur fyrir hann matur i eld-
húsinu. Þann bita þáði Hjörtur
ekki. Hann fór út hið snarasta og

ar að veruleg mentaþrá hefði fyrst heim til sín og vann ekki vik fyrir
vaknað hjá sér þennan vetur, sem
Málmfríður var kennari hans. Enda
komst hann yfir ótrúlega mikinn
lærdóm með hjálp hennar um vet-
urinn, þó námsskeiðið væri ekki
nema tæpir fimm mánuðir.
Næsta sumar ^ flutti Jónas frá
Nýja íslandi og settist að í Selkirk,
sem þá var uppskipunarstöð og á-
fangi fyrir mest-allan flutning
norðan af Winnipegvatni, og nokk-
Mulvey eftir það. Þó held eg að
hann hafi aldrei verulega erft þau
mistök við kennara sinn, því hann
mintist jafnan á Mulvey með hlýr
leik og virðingu. Og þegar að er gáð,
þá má vel afsaka það, að drengnum
var ekki boðið inn í borðstofu beint
utan úr moldargarðinum. Auk þess
er húsbóndinn ekki að öllum jafn-
aði arbiter elegantiarum á heimili
sínu, eins og flestir vita. En atvik-
Fjórðungsaldar þjónusta
1 tuittugn og fimm ár, eða síðan 1906, hafa
bændur vestanlands hagnast af viðskiftum við
United Grain Growers’ Limited.
í tuttugu og fimm ár hefir áreiðanlegleiki
]>essa félagsskapar reynst viðskiftavinum þess
sönn hjálparhella.
T tuttugu og fimm ár hefir starfsemi þessa
fólags vakið óskift traust.
Sterkt og ábvggilegt félag, og hefir góða að-
stöðu til þess að verða yður að gagni.
Sendið korn yðar til
UNITED GRAIN GROWERJ tJ

Bielefeld í stpt.
Þegar farið er frá Hamborg eða
Bremen hingað suður, liggur
leiðin fyrst yfir tilbreytingar-
lausar sléttur, sem eru flatar
eins og pönnukaka. En þegar í
Westfalen kemur, fara að koma
hálsar og hæðir, og í nágrenni
Bielefelds eru grænir dalir með
þéttum laufskógi. Er það út-
jaðar hins hins kunna Teuto-
burgerskógar. Þarna á þessum
fögru sóðum bygði “faðir” Bod-
elschwing Betehel sitt, stærstu
gustukastofnun í heimi.
(Hann byrjaði heldur smátt.
Árið J863 höfðu nokkrir kristi-
lega hugsandi menn keypt jörð,
skamt frá Bielefeld, til þess að
stofna þar hæli fyrir flogaveika
menn. Bodelschwing var þá
prestur í þorpi nokkru í Westfal-
en og fengu þeir hann til þess
að taka að sér forstöðu heimilis-
Voru fyrst sendir þangað
fjórir sjúklingar, sem þjáðust
af flogaveiki. En nú e^u 6000
menn í Bethel, þar af 5000 sjúk-
lingar, sem skift er í ýmsar
deildir. Helmingurinn af þeim
þjáist af flogaveiki, en hinir eru
kryplingar, fábjánar og geðveik-
ir menn. Hjá Bethel hefir einn-
ig verið reist heilt þorp. Wil-
helmsdorf, fyrir þá, sem hús-
næðislausir eru. Er það um
klukkustundar veg frá borginni.
Enn fremur hafði Bodelschwing
látið reisa tvö þorp handa hús-
næðislausu fólki skamt frá Ber-
lín, áður en hann dó (1910) og
heita þau Hjoffnungsthal og
Lobethal. Það er því ekki að
furða, þó að fjöldi fólks blessi
minningu hans. í sumar voru
liðin 100 ár frá fæðingu hans og
%
var þess minst með mikilli við-
höfn.
Tímum saman getur maður eytt
í Bethel við að skoða hinar mörgu
gustukastofnanir sem þar eru. —
Bodelscmwing sagði, að fyrst og
fremst yrði að láta sjúklingana
hafa þá vinnu, er þeir gætu stund-
að, og eru því þarna alls konar
vinnustofur. Sumir vinna að því
að flétta körfur. aðrir vefa, sum-
ir smíða, sumir stunda garðrækt
o. s. frv. Þar er prentsmiðja og
eru þar gefin út fjögur eða fimm
mismunandi blöð, sem ætluð eru í-
búunum i Bethel. Þar er líka bók-
bandsstofa og vinnustofa þar sem
gert er við gamla muni og þeir
síðan seldir. Þar sér maður marg-
lita og skrautlega gamla klæðnaði,
sumir eru jafnvel frá keisara-
hirðinni. Og ef maður spyr hvað
hægt sé að gera við þetta, fær
maður það svar, að þeir séu seld
ir sem leikbúningar. Sjúklingarn-
ir halda sjálfir uppi leikhúsi. Er
þar leiksalur sem rúmar 1200 á-
horfendur. Og á milli sjúkrastofn-
ananna eru skólar, alt frá barna-
skólum til mentaskóla. Þar er og
hjúkrunarkvennaskóla og þaðan
hafa komið um 2000 útlærðar
hjúkrunarkonur. 1 sjálfu Bethel
eru 350 hjúkrunarkonur, en hinar
hafa dreifst um alt Þýzkaland og
víðar. Þarna er líka hjúkrunar-
skóli fyrir karlmenn og hefir
hann útskrifað 200 hjúkrunar-
menn.
Bodelschwing hugsaði eigi að-
eins um þá, sem sjúkir eru og
bágstaddir, heldur einnig um heið-
ingjana. Og í Bethel er því stór
skóli fyrir heiðingjatrúboða, og
reka þeir trúboð sitt í Austur-
Afríku.
Bodelschwing var hræddur um
það, að kensla sú, er guðfræði-
nema fengu á háskólanum, væri
þeim ekki holl, hún vekti hjá
þeim efasemi og gagnrýni. Þess
vegna stofnaði hann eigin guð-
fræðingaskóla í Btehel. Þar eru
nú 26 ár síðan. Skólinn var fásótt-
ur í fyrstu, en hefir unnið sér það
álit, að nú sækja árlega miklu
fleiri stúdentar um skólavist þar
heldur en hægt er að taka á móti.
Allar stofnanir í Bethel eru
skírðar biblíunöfnum. Alt mann-
úðarstarfið þar er gert í anda
Krists. í Bethel er stór kirkja, sem
er troðfull á hverjum sunnudegi.
Fyrir utan hana er fagur beiki-
Bænakvak
Þú alda friðar engill
Sem öllum gefur þrótt,
í lotning þér eg lúti,
Þú ljúfa, þögla nótt,
1 kveld þá klukkur hringja
Með kærleiks blandinn óm,
Þaö liður ró um lífið,
Frá ljósadýrð og hljóm.
Svo margir eiga óskir,
En aðrir geyma tár,
Oft hefur hönd þín strokið,
Svo hlýtt um fölar brár,
Og ennþá láttu anda
Þinn yl frá dimmri strönd,
Og lúnar, litlar sálir
Þín lækni móður hönd.
Hin smáu börn, sem biðja
Og benda á jóladýrð,
Ó, Drottinn lát þau dreyma
Um daggeislanna hýrð
'Sem falin blóm í faðmi
Við föður, móður brjóst,
Svo glöð þau megi muna,
Þá máttar snerting ljóst.
Og þú, sem þerrar tárin,
Sém þýðir kaldan hjarn,
Lát ást í gegnum árin
annast sérhvert barn.
Eg bið að bæn mín vermi
H]vert barn í köldum heim,
Þann sálar þrótt eg þrái,
Og það sem lýsir geim.
Eg bið ei neinn um borgir,
Né bjarta munaðs höll,
En ótal margir eiga
Sín andans duldu köll;
Mín freistar aldrei auður
Né afials manna hrós,
Eg bið minn Guð að geti,
Eg gefið öðrum Ijós.
Indo.
MINSTA BIFREIÐIN.
Ýmsar tegundir smábifreiða
(Baby Cars)i vöktu mikla eftirtekt
á bifreiðasýningunni í Olympia,
London. Meðal annara voru sýnd-
ar ýmsar smábifreiðar, sem þegar
eru orðnar kunnar, og kosta um
100 pd. sterling. Á meðal þeirra
má nefna Austin Baby Seven, M.
G. Midget Occasional Four, Marr-
is Minor o'g Singer Junior. En á
sýningunni í ár var sýnd ódýrasta
smá’bifreið, sem enn hefir verið
framleidd á Bretlandi, “The Rov-
er Scarab”. Hún kostar 89 pd.
sterl., rúmar fjóra farþega og hef-
ir ágætan hreyfil sem knýr bif-
reiðina áfram með alt að 55 enskra
mílna hraða á klst. Hreyfillinn
eyðir litlu bensíni og bifreiðin er
útbúin flestum þægindum stærri
þifreiða. — Vísir.

LEIKNIR STRANDAR
við Kúðaós.
Reykjavík, 21. nóv.
Botnvörpungurinn Leiknir frá
Patreksfirði, eign Ólafs Jóhann-
essonar kaupm., strandaði í nótt
við Kúðaós. Tíðindamaður blaðs-
ins fékk þær upplýsingar hjá
Pálma Loftssyni útlgerðarstjóra,
laust fyrir hádegi í morgun, að
skipsmenn hefðu enn verið í skip-
inu er síðast fréttist. Taldi Pálmi
víst, að þeir væri í engri hættu
staddir, þeir myndi hæglega kom-
ast í land um fjöruna. Brim var
sagt allmikið við sandana. — Eng-
ar ráðstafanir höfðu verið gerðar
í mqrgun til þess að senda varð-
skip austur, en líklega verður það
gert, ef nokkrar horfur eru á, að
hægt verði að ná skipinu út. —
Leiknir mun hafa verið vátrygður
fyrir eitthvað á fjórða hundrað
þúsund kr. — Vísir.
ÞÚ GETUR HAFT
STERKAR TAUGAR.
Það er ótrúlegt, hve fljótt Nuga-
Tone gerir veiklaðar taugar afl
miklar. Hafir þú veikar taugar,
sért óstiltur og órór, getir ekki sof-
ið á nóttunni, þá reyndu þetta á-
gæt?a meðal. Þqð hreinsar eitur-
gerla úr líkamanum, sem gera þig
gamlan og ófæran til vinnu langt
fyrir stundir fram. Nuga-Tone
gefur þér góða heilsu, orku og
þrek. Það fæst hjá lyfsölum. Hafi
lyfsalinn það ekki við hendina, þá
láttu hann útvega það frá heild-
söluhúsinu.
JÓLAGJÖF
hagkvæm, aðlaðandi, og
viss með að falla í geð
Swiít Canadian Co.
Limited
A New Term Opens January 4th
Enrolment on that date means that you are equipped for Business
Employment next Sumrner
There are niany reasons why yon shonld prefer the Dominion for a Business Traininá:
1. The thoroughness of its instruction.
2. The superior facilities of its new and modern building erected especially for the young people of
Winnipeg and Manitoba.
3. The work of its graduates has been satisfactory to the business public and its diploma is regarded
as the necessary qualification for a position.
4. Its tuition is distinctive and individual and directed by teachers of ability and experience whose
entire aim is the development of the student for an honorable place in business affairs.
DAY AND EVENING CLASSES
The
DOMINION
Branches: St. James BUSINESS COLLEGE
Elmwood The Mall
St. John’s Phone 37 181