Lögberg - 20.07.1933, Side 5

Lögberg - 20.07.1933, Side 5
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 20. JÚLÍ, 1933 Bls. 5 Yfirskoö’unarkonur — Mrs. H. Erlendson, Árborg; Mrs. S. Sig- mundson, Árborg. Útgáfunefncl—Mrs. S. Ólaíson, Árborg; Mrs. F. Johnson, Winni- peg; Mrs. B. S. Benson, Winnipeg. Mrs Oddson, Langruth, þakkaÖi fyrir hönd gestanna kvenfélaginu “Framsókn” fyrir þess rausnar- Iegu viötökur. Næsta þing verður haldiÖ í Argyle, samkvæmt boÖi frá kven- félaginu “Baldursbrá” og kvenfél. Frelsissafnaðar. Var svo þessu þingi slitið. Faðir vor lesið tsameiginlega. Þetta er í annað sinn er Banda- lag lúterskra kvenna hefir haldiÖ sitt þing á Gimli. Veður var hið ákjósanlegasta allan þennan tíma,— heiður himin hvolfdist yfir blátæru Winnipegvatni. Viðtökurnar voru alúðlegjar og samvinna á öllum svið- um hin ákjósanlegasta. Allir fund- ir þingsins voru frábærlega vel sótt- ir og lýsti það áhuga á málum á dag- skrá þingsins. Fundum við enn einu sinni til þess aÖ samúðar-. og kærleiksband tengir okkur félagsystur æ sterkari og innilegri böndum. Við höfum lært það, að þó að skiftar séu skoð- anir þá ræður þó meirihluti at- kvæða og er þá um leið skoðanamun gleymt og allar félagskonur vinna sem ein sál. Eykur það virðingu og kærleika innbyrðis og blessar þannig starfið fyrir Guðs náð. Flora Benson, skrifari. Merk bók Einar Ólafur Sveinsson, mag. art. Um Njálu Engin nýlunda þykir það nú á síð- ari árum, þótt ný bók komi á mark- aðinn, né heldur þótt nýrrar bókar sé getið í blöðum og tímaritum. Hitt þykir aftur nýlunda — að minsta kosti þeim, er unna bókum og fræði- mensku—er út kemur bók, er há- skóli vor telur þess maklega, að höf- undur hljóti doktorsnafnbót fyrir. Slíkt ber að vonum sjaldan við með Vorri fámennu þjóð, og það því fremur er hinn ungi háskóli vor get- ur ekki sóma síns vegna veitt dokt- orsnafnbót fyrir önnur rit en þau, er uppfylla hinar ströngustu kröf- ur, sem gerðar eru til slíkra rita nú á dögum. Enda mun hinn ungi fræði- maður, Einar Ólaíur Sveinsson, sem háskólinn sæmir doktorsnafnbót fyr- ir þetta rit, vera aðeins hinn þriðji í röðinni sem Heimspekisdeild hans veitir slíkan titil. Rit þetta, sem er 378 bls. auk for- mála, er prentað á góðan pappír og hið vandaðasta að öllum frá- gangi. Ekki er unt að skýra að marki frá efni þess í stuttri blaða- grein eða gefa yfirlit um það. En freistað skal þó að skýra frá þeim niðurstöðum höfundar, sem nýstár- legastar eru og brjóta mest í bág við skoðanir fyrri fræðimanna, en þær varða einkum tilurð sögunn- ar.— Alla tið síðan farið var að grafa fornrit vor upp úr gleymskunni og gefa þeim gaum, hefir fræðimönn- um, bæði innlendum og erlendum, orðið starsýnt á Njálu. Flestir eða allir hafa þeir lokið á hana hinu sama lofsorði, og mörgum hefir þótt hún bera mjög af öðrum ritum, eldri °g yngri, um ritsnild og mannlýs- ingar og talið hana hið mesta lista- verk. Hafa fræðimenn að vísu ekki verið einir um þann dóm; íslenzk alþýða hefir kveðið hann upp endur fyrir löngu; sést það best af því, að af engri annari íslendingasögu- hef- ir varðveist annar eins fjöldi hand- rita fram til vorra daga. En þrátt fyrir þennan samkvæða dóm manna um ágæti Njálu hafa skoðanir þeirra um tilurð hennar o. fl. verið mjög skiftar og oft ekki sení slíyrastar. Þo hafa skoðanir Finns Jónssonar prófessors fengið einn mestan byr nú á síðari árum, og hafa þær verið teknar góðar og gildar af bókmentaskýrendum flest- um á síðari árum. Skoðun Finns var upphaflega sú (og er það þessi elsta skoðun hans, sem menn hafa einkum hallast að t. \ 1 d. í skólum, þar sem Njála hefir verið lesin með nemendum), að til hafi verið forn Gunnarssaga og forn Njálssaga, sem ritaðar hafi verið á síðari hluta 12. aldar eða um 1200, þessar sögur hafi síðan verið brædd- ar saman og breytt á ýmsa vegu, bætt hafi verið við þær og skotið inn í þær, þar ás meðal fornuin Kristniþætti og BrjánsSögu o. fl. En síðan smábreyttist skoðun Finns að því leyti, að Gunnarssögu hnign- ar, uns hún hverfur með öllu; og þegar svo er komið, hugsar Finnur sér, að núverandi Njála hafi forna Njálssögu að uppistöðu, sem síðan hafi verið bætt við og skotið inn í margs kyns efni auk þátta þeirra, er áður greinir. Þetta hafi ekki skeð i einu heldur smám saman og fyrir starf margra manna. Höfundur þessa rits tekur þessar skoðanir til rækilegrar meðferðar og hr,ekur lið fyrir lið, en kemst síðan að nýjum 'og merkilegum nið- urstöðum; þær eru í stuttu máli þessar: Skráðar heimildir, sem höf- undur Njálu mun hafa notað, eru forn Kristniþáttur, Brjánssaga, ættartölurit, lagahandrit; auk þes's hefir hann haft munnmælasögur við að styðjast. Gunnarssögu eða forna Njálssögu hefir hann enga þekt. Sagan er ein óslitin heild, sem ekki hefir orðið fyrir breytingum eða innskotum, er máli skifta. Eftir þessari kenningu er Njála verk eins höfundar, og þess vegna gat hún orðið það listaverk, sem raun er á. Hvernig gat hún orðið það, ef hún hefði orðið til smám saman fyrir *viðbótar og sambræðslu starfsemi margra manna með ólíkum hæfileikum og lífsskoðun- um ? Þessar og þvílíkar spurningar koma höfundi i hug auk þess sem hann styður skoðanir sínar veiga- miklum jákvæðum rökum. Með riti þessu hefir höfundur getið sjálfum sér sæmd, þjóðinni og íslenzkum fræðum gagn og höf- undi Njálu maklegan heiður, sem aðrir hafa ekki unnað honum. Menningarsjóður á þakkir skili^ fyrir að hafa gefið það út. Maqnús Finnboqason. —Mbl. Bréf til ritstjóra Lögbergs Herra ritstjóri “Lögbergs” Winnipeg, Man. Eg bið þig að gjöra svo vel að ljá eftirfylgjandi bréfi rúm í Lögbergi. Um leið finst mér rétt að geta þess, að eftirfylgjandi bréf var birt í enska dagblaðinu Leader-Post í Saskatchewan og sendi eg þér hréf- ið lauslega þýtt á íslenzku, svo að landar minir i Vatnabygðum, þar sem eg var búsettur í nálega 20 ár, sem ekki lesa ensku, geti lesið það á íslenzku. Bréfið er lauslega þýtt svona: “Það var með töluverðri eftirtekt, sem eg las fréttirnar af út- nefningarfundinum, sem C.C.F. flokkurinn hélt 1 bænum Preeceville, Sask., og var útkoman mér töluverð vonbrigði, þar sem eg get ekki séð þá minstu ástæðu til þess, að kjós- endurnir í Macketizie kjördæminu kjósi annan eins mann og fyrver- andi dómari Stubbs. Maðurinn er vita ókunnugur landsbygðinni, sem kjördæmið er samsett af, er bráð- ókunnugur fólkinu i kjördæminu og hefir enga þekkingu á lífi, kjörum og kringumstæðum þeirra, sem þar búa, og getur ómögulega sett sig inn í þeirra kjör og kringumstæður, hvað sem hann kann að segja eða lofa, á meðan á kosningarhríðinni stendur, og það er heldur ekki sann- gjarnt að ætlast til þess, þar sem Mr. Stubbs hefir alla æfina sætt alt öðrum kjörum og kringumstæðum en sveitabóndinn og smábæjabúinn. Mr. Stubbs hefir verið lögmað- ur og dómari, og er Iögmaður enn. og mun ekki breyta hugsun sinni og framkomu á einum degi, jafnvel ekki kosningardegi. Mér finst að tími sé til kominn að bændur og verkamenn kjósi á þing, menn úr sinni eigin stétt, sem þekkja kjör og kringumstæður þeirra og sem þeir þekkja sjálfir og eg held að vanræksla á þessu eigi nokkuð mikinn þátt í því að kjör og kring- umstæður þeirra eru sem þær eru í dag. Það er haft eftir Mr. Stubbs, að hann hafi sagt á útnefningarfund- inum þetta, meðal annars: 1. Eg held á kosningaskrá C.C.F. flokksins í hendinni, og eg gef yð- ur hönd mína og hjarta upp á það, að eg skal fylgja henni eftir beztu vitund.” 2. Eg stend jöfnum fótum social- isti, og eg er ekki hræddur við orð- ið socialisti. 3. Eg lofa mínu fullu fylgi leið- toga C.C.F. flokksins Mr. Woods- worth. Það var sagt í fundarfréttunum að Mr. Woodsworth hefði sent Mr. Stubbs árnaöaróskir, og boðið hann velkominn sem þingmannsefni C.C.F. flokksins. Þegar maður hugsar um- hvað þessir menn segja, þá getur maður ekki farið fram hjá þvi að hugsa um hvað þessir menn meina og hvað þeir ætla sér að gjöra; látum oss athuga þetta fljótlega. 1. Þar sem þekking Mr. Stubbs á kjörum og kringumstæðum fólks- ins í kjördæminu er engin, þarf þetta ekki frekari athugunar við. 2. Þar sem að fundurinn útnefn- di Mr. Stubbs eftir að hann gjörði þessa staðhæfingu mundi maður halda, að Socialista flokkurinn og C.C.F. flokkurinn væri alt eitt og hið sama. Eg fyrir mitt leyti hefi hugsað og álitiö að það væri langt á milli bændastefnunnar og social- istastefnunnar, en Mr. Stubbs sagði ekki að hann stæði jöfnum fótum fyrir grundvallaratriði socialista, aðeins að hann væri ekki hræddur við orðið socialisti. Nei, eg er heldur ekki hræddur við orðið “socialisti” og eg er heldur ekki hræddur við orðið Atheist, en eg er hræddur við að láta þrýsta grundvallaratriSum Atheista inn í þjóðlíf Canada. 3. Þetta eru lians persónuleg rétt- indi. Viðvikjandi boðum Mr. Woods- worth, finst mér að stuðningsmenn C.C.F. hreyfingarinnar ættu að fá ákveðna staðhæfingu frá leiðtogum flokksins og frá þingmannaefnum flokksins upp á það hvar þeir standa viðvíkjandi bæði socialisma og atheisma, því ef þeir ætla sér aS kjósa socialista með atheista hugar- fari,. getur svo farið að þeiin gangi erfitt að fá inngöngu á þjóðþing kristinna manna, eins og Canada þjóðin er. Getur verið að Canada, einhver- tíman í framtíðinni taki á móti socialisma, en aldrei, aldrei, mun Canada, svo lengi sem Canada er Canada, og bygt hvitu fólki, mun þjóðin taka á móti guðsafneitun. Með allri sanngirni til þessara fáu stjuðningsmanna C.C.F. flokksins, sem stóðu fyrir útnefningu Mr. Stubbs sjálfs, vil eg leyfa mér að stinga upp á því, að grein C.C.F. flokksins í McKenzie kjördæminu heimti uppsögn Mr. Stubbs sem þingmannsefnis taíarlaust, áður en orðið er of seint og útnefni í hans stað mann frá þeirra eigin stétt, sem þekkir þá og þeirra kjör og kring- umstæður og sem þeir þekkja líka.” Með þakklæti fyrir rúm í þínu heiðraða blaði fyrir þessar línur er eg þinn einlægur, C. A. Clark, St. James, Man. Preátaátefnan 1933 (Framh. frá 1. bls.) væru.—Á þessu sumri stendur til að reistar verði prestíbúðir: í Reyk- holti, á Bíldudal og á Prestabakka í Hrútafirði. Kosning til kirkjuráðs af hálfu héraosíunda hafði farið fram í fyrra sumar og þessir verið kosnir: Matthías Þórðarson þjóðminja- vörður, kosinn af 10 héraðsfundum með 113 atkv. alls, og Ólafur Björnsson kaupmaður á Akranesi kosinn af 9 héraðsfundum með 87 atkvæðum alls (nætur þeim varð Jón Björnsson skólastjóri á Sau-ð- árkróki, kosinn af 5 héraðsfundum með 59 atkv. alls). Kirkjuráðið kom saman í fyrsta sinn dagana 11. —24. okt. Varaforseti var kosinn Sig. P. Sívertsen vígslubiskup, en fundaskrifari var ráðinn: Þórður Ólafsson prófastur. Þær samþyktir og ályktanir sem gerðar voru af kirkjuráði og varða prestastéttina sérstaklega voru þegar eftir að sam- komunum lauk sendar öllum pró- föstum til birtingar fyrir prestum landsins, en öðrum var ráðstafað til kirkjustjórnarinnar.—Helstu málin, sem kirkjuráðið að þessu sinni hafði til meðferðar voru þessi: 1. Áhrif prestanna á æskulýðinn. 2. Sam- vinna presta og kennara. 3. Aldurs- takmark til fermingar. 4. Starfs- skýrsla presta. 5. Stofnun foreldra- félaga. 6. Notkun kirkna. 7. Em- bættiskostnaður presta. 8. Útgáfa viðbætis við sálmabókina. 9. Útveg- un fjár til frjálsrar kirkjulegrar starfsemi. 10. Almannafriður á helgidögum. 11. Kaup Skálholts- staðar. 12. Löggilding námsbókar í kristnum fræðum. Loks skýrði biskup frá störfum helgisiðabókar- nefndar, frá kirkjumálum á alþingi, útkomu blaða og bóka, kirkjulegri félagsstarfsemi og fundarhöldum. Því næst lagði biskup fram tillög- ur sínar um úthlutun styrktarfjár til uppgjafapresta og prestsekkna og voru þær samþyktar umræðulaust. Úthlutað var alls kr. 9,590.00 til 4 uppgjafapresta og 54 prestsekkna. Þú var lagður fram reikingur yfir tekjur og gjöld Prestsekknasjóðs. Voru eignir sjóðsins um áramót kr. 66,183.95. Loks voru kosnar þrjár nefndir til að athuga frumvörp helgisiðabókarnefndar (séra Friðrik Rafnar, séra Sigurgeir Sigurðsson og séra Friðrik Hallgrimsson skyldu athuga: Guðsþjónustuformið, Hálf dán Guðjónsson vigslubiskup, séra Gísli Skúlason, séra Magnús Guð- mundsson: skírnar- fermingar- og altarisgönguformið, og séra Ólafur Magnússon, séra Halldór Kolbeins og séra Páll Sigurðsson aðrar kirkjulegar athafnir). Þá gerði dócent Ásmundur Guð- mundsson grein fyrir störfum barnaheimilisnefndar og lagði fram reikninga barnaverndarheimilisins, er voru samþyktir í einu hljóði. Fyrir tilmæli kirkjuráðs bar biskup fram tillögu um sérstaka fjársöfnun til frjálsrar kirkjulegr- ar starfsemi og var samþykt að verja einum sunnudegi kirkjuársins (frá og með síðasta sunnudegi sumar) til slíkrar fjársöfnunar. Kl. 8 flutti vígslubiskup S. P. Sívertsen prófessor erindi í dóm kirkjunni: Hvert er stefnt með breytingum þeim á helgisiðabók þjóðkirkju vorrar, sem nú eru vændum ? Föstudaginn 24. júní kl. 9 var aft ur settur fundur. Hófst hann með bænagerð, sem séra Ólafur Magn- úrsson flutti og var síðan gengið til dagskrár. Fyrst gaf biskup yfirlit yfir mesugjörðir og altarisgöngur á síð astliðnu almanaksári. Höfðu 38.7 messur komið á hvern þjónandi prest. En tala altarisgesta um 4,800 alls. Þá flutti séra Gunnar Árnason erindi um spámenn ísraels. Að því loknu hófust umræður um helgisiðabókarmálið sem uppfrá því var aðalmál prestastefnunnar. Að upphafi reifuðu þeir prófessor Sig. P. Sívertsen og dócent Ásmundur Guðmundsson rnálið með ítarlegri greinargerð um endurskoðunarstarf- ið í'heild sinni og þær meginreglur sem þeir hefðu fylgt í starfi sínu. Kl. 4 síðdegis flutti kandídat Sig- urbjörn Á. Gíslason erindi um hina nýju Oxford-hreyfingu, og að því loknu gerði séra Friðrik Hallgrims- son grein fyrir kirkjulegu og kristi- legu starfi á vegum útvarpsins eins og það hefði verið næstl. fardagaár. Síðan var guðsþjónustuform hand- bókarnefndar til umræðu. Séra Friðrik Rafnar reifaði málið og gerði ýmsar athugasemdir. Urðu um það fjörugustu umræður er stóðu til kl. 7 og var þeim haldið áfram seinna um kveldið kl. 9—11. Kl. 8 flutti biskup erindi i dóm- kirkjunni: Guðshugmyndin í fagn- aðarerindi Jesú Krists. Laugardaginn kl. 9 var fundur settur að nýju með bænargjörð, sem séra Guðmundur Einarsson á Mos- felli flutti. Biskup gerði stutta grein fyrir störfum nefndar þeirrar, sem kirkjuráðið hafði sett til að vinna að viðbæti við sálmabókina (en í þeirri nefnd eru auk bskups: skóla- stjóri Freysteinn Gunnarsson, séra Knútur Arngrímsson, ritstjóri Þor- steinn Gíslason; f imti maður nefnd- arinnar, séra Friðrik Friðriksson, hafði verið erlendis allan veturinn og því ekki átt neinn þátt í nefndar- störfum til þessa). Vænti biskup ?ess, að nefndin gæti lokið störfum sínum áður en kirkjuráð kæmi sani;, an á komandi hausti. Þá var haldið áfram umræðum Því næst las biskup upp bréf frá mæöi'astyrksnefndinni í Reykjavík þar sem hún mælist til að prestar landsins gangist fyrir því að komið verði á sérstökum “Mæðradegi,” helst fyrsta sunnudag í júnímánuði ár hvert, þar sem mæðranna verði sérstaklega minst og samskota leitað til styrktar bágstöddum mæðrum. Um mál þetta urðu nokkurar um- ræður, en engin ákvörðun var tekin að þessu sinni. Séra Ásmundur Guðmundsson bar þá fram svo hljóðandi tillögu: ‘Synódus beinir þessum tilmælum til kirkjuráðs, að það sem fyrst feli söngfróðum mönnum að finna lög, var lialcliö atram umræoum cr hæfi hinni nýju helgisiðabók og um guðsþjónustuformið. Nokkrar ( gjöra tillögu til kirkjuráðsins um óánægjuraddir komu fram, er vildu enn fresta endanlegri samþykt af hendi prestastefnunnar, en svo lauk, að samþykt var svohljóSandi tillaga: “í þvi trausti, að handbókarnefnd- armenn taki alt tillit til framkom- inna athugasemda við frumvarp þeirra varðandi guðsþjónustuform- ið, samþykkir préstastefnan fyrir sitt leyti frumvörp þessi til athend- ingar kirkjuráðs.” Hófust þá umræður um frum- vörpin varðandi skírn, fermingu og altarisgöngu. En séra Gísli Skúla- son talaði af hálfu nefndarinnar. Var þeim umræðum ekki lokið, þeg- ar kominn var borðhaldstími og var framhaldi þeirra frestað til kl. 4(4. Kl. 4I/2 var fundur settur að nýju. Var þá kominn á fundinn séra Björn B. Jónsson, D.D., frá Winnipeg, um langt skeið forseti ev. kirkjufélags Vestur-íslendinga. Bauð biskup hann velkominn á prestastef nuna og til landsins, en séra Björn þakkaði og flutti prestastefnunni kveöju hins vestur-ísl. kirkjufélags. Síðan var haldið áfram umræð- unum frá morgunfundinum og frumvörpin að lokum samþykt með sama fororði og frumvörpin um guðsþjónustuformið. Voru þá tekin fyrir frumvörpin um hjónavígslu, greftrun framlið- inna, vígslu grafreits o. fl. Hafði séra Ólafur Magnússon orð fyrir nefndinni. Eftir nokkurar umræð- ur voru þessi frumvörp samþykt af fundarmönnum með sama fororði og hin. Var með því handbókar- málið endanlega afgreitt af presta- stefnunni og verður nú í heild sinni lagt fyrir kirkjuráð. þær breytingar, sem nauðsynlegar kunna að þykja af sönglegum á- stæðum.” Var sú tillaga samþykt. Að endingu kvaddi biskup prest- ana með upplestri úr 8. kafla Róm- verjabréfs og flutningi bænar. Var þú sunginn sálmur og prestastefn- unni slitið. Kl. 9 um kveldið komu synodus- prestar saman á heimili biskups. “Vísir. FYRIR 15 ÁRUM Kafbátahernað urinn 1918 Fyrir 15 árum gaf þýska flota- málaráðuneytið út eftirfarandi til- kynningu: Mánuðinn, sem leið hafa kafbát- ar vorir sökt skipum, sem báru 652 þús. smál. Frá stríðsbyrjun höfum vér sökt skipum, er báru 17,116,000 smálestir og voru í þjónustu óvin- anna.” Kafbátahernaðurinn náði ekki til- gangi sínum, en tjónið, sem hann olli var stórkostlegt. Um helming af öllum skipastól hafði orðið að taka til hernaðarþarfa, en 17 milj. smál. var þriðjungur alheims skipa- stólsins 1914. Og enda þótt unnið væri að þvi að kappi að smíða ný skip, þá var nú svo komið að skort- ur var farinn að sverfa að Englend- ingum. Bandamenn heíðu tapað stríðinu ef Bandaríkin hefði ekki skorist í leikinn. Skarð það, sem varð í skipastól- inn á stríðsárunum, er nú löngu fylt. Nú er skipastóll heimsins nær 40% stærri heldur en hann var ár- ið 1914. —Lesb. THE GIRL WHO IS HAPPY The girl who is really happy is the one who is useful, inde- pendent, self-reliant, self-supporting—and the ability to be self- supporting' is the result of training—always. The mastery of stenography furnishes a sure means of self- support—and the mastery may be quickly attained. A few months in our shorthand department will qualify the average young lady having a High Sehool education, some native ability, and the inciination to work, for a good position where pro- motion will be certain. Stenography will give her a respectable place among respect- able people who appreciate worth and accomplishment. You should write, call, or telephone for free, valuable in- formation concerning our work. SPECIALSUMMER TUITION RATES During the months of July and August öur tuition rates will be as follows: Day School (full day)......§15.00 a month Day School (half day) .....§10.00 a month Night School § 5.00 a month Students enrolling now will be privileged to complete their courses at tliese rates. Mr Ferguson’s policy of providing “Better Teachers and Better Employment Service” has attracted more than 40,000 students to this Collef^ during the past twenty years. In fact, it is quite im- possible to secure better value in business education than is avail- able at “The Success." ENROLL MONDAY Phone 25 843 BUSINESS COLLEGE PORTAGE AVENUE AT EDMONTON STREET G. H D. F. FERGUSON, President and Principal LAUGHTON, Assistant Principal

x

Lögberg

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.