Lögberg - 07.06.1934, Side 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. JÚNÍ, 1934
5
Sitt af hverju
Þýtt af Mrs. Jakobínu J. Stefánsson
(í safn þetta hefir ekki veriÖ
tekiÖ annaÖ en sannar frásagnir.).
VANDRÆDIN A MANSHLL-
EYJU.
Vanda mikinn hafði litla mann-
félaginu á Manselleyju boriÖ að
höndum. Hullingo, forráðamaður
þess, var niðurbeygður af áhyggj-
um. Karlmennirnir, kvenfólkið og
börnin var alt orðið hrætt.
Ótti og skelfing gagntók hugi
>ess á hverri nóttu,—lífsháski, ægi-
legur og ógnandi starði >ví í augu.
hvern einasta dag. Þetta var á
Manselleyju, afskektri og fjarri
hvítra manna vernd. Hún liggur
75 milur suðvestur af Volsteinholm,
en þar er mest mannabygð og verzl-
unarstaður, við upptökin á útstreymi
flóans inn í Hudson-sundinu.
Ef alt hefði gengið sinn vana-
Sang. >á hefði veiðimönnunum og
venslafólki >eirra liðið með besta
móti, því þetta var sá tíminn, sem
hentugastur var til veiða, bæði á
landi og sjó, og skamt myndi uns
hann yrði á enda, og >á mundu
>eir, að vanda, hafa farið í kaup-
stað og verzlað >ar með grávöru
sína og smíðisgripi, er >eir höfðu
búið til, mjög haganlega, úr hvala-
og rostungstönnum, og fengið í
skiftum bæði matvöru og aðra á-
kj ósanlega hluti. I
En nú var >etta fólk Hullingos
orðið hrætt, við venjubrigði, sem
>ví voru lítt skiljanleg.
„Óshóakjuke hafði djöfulinn í hjart-
anu, svo >að var orðið dauðhrætt
við Óshóakjuke. Hann var að verða
brjálaður. Mest var >ó skelfingin,
sem greip félaga hans, og alla, ])eg-
ar hann ganaði um >orpið með brjál-
æðis tilburðum og mannvonsku
heiftarglampa í kolsvörtum augun-
um, og kvaðst skyldi drepa alla.
Það var í september síðastliðið ár,
að fyrst tók að bera á brjálæði hjá
honum. Þá sagði hann Hullinga, og
einnig sagði hann Selukei konu sinni
frá >ví, að hann hefði drepið mann
á Dorsethöfða fyrir mörgum árum
síðan, og nú mundi hann deyða >au
öll. Hann sagði Solomonei, Pugvik,
Tvomasei og Quillaweena og hinum
veiðimönnunum að hann skyldi
ganga af >eim dauðum.
“Því langar þig svona mikið til
manndrápa ?” spurði Selukei kona
hans, skjálfandi af ótta.
“Eg ætla að drepa alla mennina,
af >ví >eir svara 'mér ekki rétt,”
svaraði hann og var ófrýnn mjög.
Svo var það einn dag í september
mánuði að hann reiddist við konu
sína, þrifur byssuna og skaut á
hana, en misti marks; hann varð of
seinn að hleypa af í annað sinn, og
byssunni varð einhvern veginn náð
frá honum. , ,
En mennirnir máttu ekki hætta
við veiðarnar; en af eyjunni varð
ekki farið um þetta leyti árs—að
vetrinum til, >ví ísinn var ónýtur,
-svo til manna varð ekki náð. Og
nú var febrúar—einn hinn bitrasti
niánuður hins grimma norðlæga
vetrar—genginn í garð, og Óshóa-
kjuke var með langversta móti. Nú
lá fólkinu við örvinglan af ótta og
skelfingu. ,
Svo var >að einn morgun að
Óshóakjuke sendi dreng einn af stað
með þau skilaboð til fólksins að
hann mundi deyða það alt. Dreng-
urinn sagði Kudiluke veiðimanni
þessi orð Óshóakjuke. Þá fór Kudi-
luke þegar til fólksins og bað alla
að vera vara um sig. Salomonei,
Tvomasei, Pugvig og Quillaweena
voru þeit einu sem þorðu út úr kof-
anum sínum.
Þessir f júrir Innóettar—sem hvít-
ir menn nefna Eskimóa—komu sam-
an ekki mjóg fjarri kofadyrum
Óshóakjuke, og töluðu um böl >að
sem yfir stóð; en á meðan kom vit-
skerti veiðimaðurinn út úr kofa sín-
um. Hann hafði ekki Skotvopn, en
þeir töldu víst að hann hefði flug-
beittan veiðimannahníf.
Quillaweena, sem var elstur þess-
ara fjögra manna, yrti á Ósóakjuke
°g bað hann að vera hægan, cg gera
ekki ilt af sér.
Óshóakjuke ansaði engu, en rétti
sig upp og leit um; í augum hans
var æðislegur vitfirrings-glampi.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll[|[||lllllllllllllllllllllllllll[|||llllllllllllllllllllllllllllll!l[||||lllllllllllllllllllllllllll[||||||lllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllill
MINNING
I grátinum komst mín gœfa hæzt,—
varð gullið í lífs míns sjóði;
hvert saknaðartár bar mig sólu næst
og sorgin varð æfigróði.
Þó sýndist mér helgrár himininn
og harmur í æðum brynni,
við tónmjúkan hjartahlátur þinn
varð heiðríkt í sálu minni.
Einar P. Jónsson.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
Quillaween reyndi enn á ný að
tala um fyrir honum og koma vitinu
fyrir hann, en á meðan fóru hinir
þrír heim til kofa sinna og sóttu
byssur sínar, því þeir sáu að vopn-
lausum var þeim ekki óhætt í návist
Óshóakjúke.
En þegar þeir komu aftur, sagði
Quillaweena við >á: “Skjótið
hann!” En >að varð augnabliks
bið.
“Drepið þið hann!” hrópaði
Quillaweena, “áður en hann drepur
okkur alla og konurnar og börnin
líka!”
Solomonei, Tvomasei og Pugvik
létu ekki segja sér þetta oftar, þeir
brugðu við hið snarasta, hleyptu af
byssum sínum og vitfirringurinn féll
dauður til jarðar.
Brátt flaug sú fregn um þorpið,
að brjálaði veiðimaðurinn væri
dauður; áræddi nú fólk loks út úr
kofum sinum, en hikandi ]>ó. Hull-
ingo, forráðamaður evjarbúa, gekk
þangað sem Óshóakjuke lá, stóð þar
um stund, og nortði á lik þessa
samherja síns.
“Hann hefði verið vis til að drepa
okkur öll,” sagði hann blátt áfram,
og leit yfir hópinn af samherjum
sínum, sem stóðu >ar njá.
Fimm mánuðum síðar mælti hann
þessi sömu orð: “Hann hefði get-
að drepið okkur öll!”
En nú var hann að tala við túlk-
inn, og beindi um leið orðum og at-
hygli að J. V. Sandy-Wunsch, sem
var með hestliðadeild lögregluntiar
norður >ar, og skipaði sóknaraðila-
stöðu við réttarhald >að, er sett
hafði verið til að rannsaka tildrögin
að vígi þessu, af Major D. L. Mc-
Kneand, friðdómara fyrir norð-
vesturfylkin.
Réttarhaldið var sett í verzlunar-
stöð Hudson Bay félagsins í Vol-
stenholm, en >ar er ekki að jafnaði
neitt lögreglulið.
Major McKeand sýndi með með-
strandferðaskipii Hudson Bay fé-
'lagsins, og var löggæslumaður Can-
ada-stjórnar norður frá. Á skipi
þessu, S.s. Nascapei, var með hon-
um lögreglulið og foringjar þess,
sem fer árlega um hinar norðlægu
bygðir, og kemur til allra kauptúna
þar og lögreglustöðva, alla leið rá
Cartwright, Newfoundland, Labra-
dor og Carlton Island til James Bay
og Craig Harbour, sem er nyrst allra
bygða í Canada.
Mjor McKeand sýndi með með-
ferð sinni á þessu máli, að hin cana-
disku yfirvöld eru verðug þess
trausts, sem Eskimóar hafa jafnan
borið til þeirra.
“Þið megið ekki menn deyða,”
sagði hann við þá. “Hvítir menn
hafa lög, sem nú til bæði hvitra
manna og Innuka (dökkra), og ef
hvítur maður eða Innuki vinnur
Innuka mein, eða skaða, þá kemur
lögreglan, og sé maðurinn sannur
að sök, >á er honum hegnt. Ef
einhver segist vilja vinna ykkur
mein, þá eigið þið að segja lögregl-
unni til, og >á kemur hún, og hefir
manninn á burt með sér. Skjótið
ekki nokkurn mann eða konu oftar.
Það vill enginn láta skjóta sig, og
enginn má gera slíkt.”
Síðan sagðist hann skyldi ræða
málið við dómsmálaráðuneytið i
Ottawa, og að endingu sagði hann:
“Eg get ekki, nú sem stendur, látið
ykkur vita hverjar undirtektir
stjórnarinnar verða, en eg mun tala
um þetta við hinn mikla höfðingja,
en þið bíðið hér, þar til ykkur verð-
ur tilkynt álit hans á þessu máli.”
Eskimóarnir lofuðu að deyða ekki
nokkurn mann framar, og einnig
því, að gera lögreglunni aðvart, ef
einhver hefði í hótunum við þá. Og
með óminn af viðvörunar- og á-
minningarorðum yfirvaldsins fyrir
eyrunum, fóru þeir út úr réttar-
salnum. Samvizka þeirra var létt,
sem kannske var ekki svo óeðlilegt,
eftir því sem reynd varð á, litlu síð-
ar, að það dæmdist rétt að vera, að
þeir höfðu í þetta sinn tekið lögin í
sínar hendur.
................................................WWiCTIIir^^
Til Sigurðar Skagfields
(við burtför hans frá Winnipeg 1934)
Augum sálarsjónar
sé eg æfðan her:—
Eins og þægir þjónar,
þar sem stjórnsamt er,
<æðstu unaSstónar
allir lúta þér.
4
Grunt og djúpt má grafa,
grafa í jörS og höf,
leita lífsins gjafa,
Leita fram aS gröf:
fæstir fundiS hafa
fegri vöggugjöf.
Ljós þitt skína láttu
líkt og himneskt bál,
auSga á alla háttu
alheims tungumál:—
opnar leiSir áttu
inn í hverja sál.
HéSan burt þó haldir
hækkar vegur þinn;
stutta stund þó tjaldir
stækkar hróSur þinn;—
gegnum ár og aldir
ómar söngur þinn.
i
Sig. Júl. Jóhannesson.
' -■ ■ ■ . . ■ . .________________________________________________________;_____________________________________________________________•
IIIMIIIIllllllllllllliilllllllllllllUllllllllllllllWlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH
SVIPUR FRAMLIÐINNAR
STOLKU
Þegar úrvals-herdeild Frakka
barðist í Afríku fyrir rúmlega tveim
árum síðan, (1931), kom fyrir at-
burður einn, dulræns eðlis, sem æ
mun skoðast einstakur í sinni röð, af
tveimur ástæðum. Fyrst þeirri, að
hann varð til að bjarga mannslifi,
og þó enn meira vegna þess, að það
hefir án efa verið í fyrsta skifti að
yfirvöld hafa skipað rannsókn um
dulræn tilfelli,—en það gerði hið
franska hermálaráðuneyti við at-
burð þann, er hér um ræðir.
Hin frakkneska herdeild sem áÖur
er nefnd, hafði háð smáorustu á lítt
þektum og hættulegum stöðvum,
næturlangt, en varð að lokum að
láta undan síga um stundarsakir, og
snúa heim til herbúðanna til að fá
meiri liðsstyrk. , ,
Einn af hermönnunum, Thil að
nafni, var eftir skilinn á þessum
stöðvum, því engum datt annað í
hug, en að hann væri dauður, þar
sem hann lá særður og meðvitund-
arlaus.
Alllangt var frá vígvellinum að
herbúðunum, og var hersins ekki
von á þessar afskektu og villugjörnu
stöðvar fyr en liðsstyrkur fengist.
En nokkru eftir að herdeildin var
farin, raknaði Thil úr öngvitinu og
leit upp. Sá hann >á hvítklæddan
kvenmann standa hjá sér, og þekti
hann þar þegar unnustu sína, sem
hann vissi ekki annað en væri heima
á Frakklandi. Hann varð svo undr-
andi, að hann reis á fætur, >ó særð-
ur væri, til að tala við hana, og vita
hvernig á því stæði að hún væri þar
komin. En spurningum hans svar-
aði hún engu, heldur gekk á undan
honum, og hann á eftir, en—leið >ó
alt af undan allri snertingu af hon-
um.
Á þennan hátt héldu þau a!l-lang-
an veg, en hermaðurinn vissi ekki
hvert, því á þessum stað var hann
al-ókunnugur.
Loks heyrði hann frönsku varð-
mennina gefa merki, eins og vant
var á vissum timum dags, svo nú
vissi hann hvar félagar hans voru,
og um leið færðist angurblítt bros
yfir andlit unnustunnar og hun
hvarf.
Hermaðurinn hélt nú til félaga
sinna, og fepurðist ítarlega fvrir um
stúlkuna, en við hana hafði enginn
orðið var. Hann sagði liðsforingj-
anum frá þessum atburði, en honum
þótti þetta harla ótrúlegt, — það
hlyti að vera einhver misskilningur.
En svo hafði sýnin verið ljóslifandi,
að ómögulegt var að koma hermann-
inum ofan af þvi, að unnusta hans
hefði í raun og virkilegleika verið
þarna komin. Tókst honum að lok-
um að fá foringjann á sitt mál, og
var það meðfram af því, að menn
vissu að þetta varð honum til lífs—
eins og hann sjálfur sagði, — því
hann hefði ekki ratað til herdeildar-
innar, sem hann vissi ekki hvar var,
leiðsagnarlaust. ,
Af þessum ástæðum var ítarleg
rannsókn hafin, eins og áður er
sagt. Urðu menn þess þá vísari,
að Thil hafði gengið í herinn út úr
ósamlyndi við unnustu sína: farið
að heiman án þess að láta hana eða
nokkurn mann vita, og svo af landi
burt með hernum, sem sendur var
til Afríku. Undraði fólk, sem til
þekti, þetta skyndilega hvarf hans,
og þó einna mest unnustu hans,
Odette Marion, og tók hún af þessu
hugstríð mikið; kendi hún sjálfri
sér um ósamlyndi þeirra og taldi sig
hafa getað sýnt meiri tilslökun.
Litlu þeinna fékk hún slætna ‘in-
flúenzu;” mótstöðuaflið var lítið,
og henni batnaði ekki aftur, og sner-
ist veikin nokkru seinna upp í brjóst-
veiki, sem áður langt leið leiddi hana
til dauða. ,
En þegar aðgætt var um það, á
hvaða tíma hún hefði dáið, þá reynd-
ist það að hafa verið um það leyti
sem franska herdeildin barðist í Af-
ríku.
Hún hafði því aldrei lifandi af
Frakklandi farið. Þótti mönnum
því eigi með öllu óliklegt að hún
hefði birst unnusta sínum til þess
að koma honum burtu af stöðvum
þar sem ekkert lá fyrir honum ann-
að en dauðinn.
ZICZAG
NÝ—þægileg bók
í vasa
SJÁLFVIRK
— EITT BLAÐ 1 EINU —
Pægilegri og betri bók I vasann.
llundrað blöö fyrir fimm cent.
Zig-Zag cigarettu-blöð eru búin
til úr bezta efni. Neitið öllum
eftirlikingum.
141
Úr bænum
Tvö björt og góð herbergi til leigu
með sanngjörnu verði. Frekar ósk-
að eftir einhleypum mönnum. 716
Victor St. — Simi 24624.
A fundi Jóns Sigurðssonar félags-
ins, I.O.D.E., sem haldinn var á
þriðjudagskveldið i þessari viku, var
rætt um það að vel færi á því að
prestar í hinum íslenzku söfnuðum
hér vestra, mintust Jóns Sigurðsson-
ar forseta við guðsþjónustur sínar
þann 17. júní, þar sem afmæli hans
ber upp á sunnudag þetta ár. Það
eru vinsamleg tilmæli félagsins að
islenzkir prestar verði við þessari
ósk.
Mrs. John Gillis, sem dvalið hefir
hér norður frá í vetur, en er nú á
förum suður til California, biður
blaðið að votta þakklæti sitt öllum
þeim, bæði í Winnipeg og Argyle-
bygð, sem á einn eða annan hátt
hafa stuðlað að því að gera sér
dvölina sem ánægjulegasta. Sér-
staklega vill hún þakka konunum í
þeirri deild kvenfélags Fyrsta lút.
safnaðar, sem hún starfaði með í
vetur. Mrs. Gillis er nú að fara í
heimsókn til dætra sinna, og býst við
að dvelja þar lengri tíma. Utaná-
skrift hennar verður: Bueno Park,
Orange, County, California. Blaðið
óskar henni góðrar ferðar.
Karlaklúbbur Fyrsta lúterska
safnaðar hélt ársfund sinn í sam-
komusal kirkjunnar á þriðjudags-
kveldið 22. maí. Forsetinn, Mr. Fred
Bjarnason, setti fundinn; siðan gaf
hann skýrslu yfir starf klúbbsins á
siðasta ári. Mr. A. S. Bardal
skemti með því að sýna myndir frá
íslandi.
Embættismenn til næsta árs voru
kosnir: Forseti, Dr. Ágúst Blöndal;
varaforseti, Mr. S. J. Sigmar; skrif-
ari og gjaldkeri Mr. Carswell. I
framkvæmdarnefnd með þessum
embættismönnum voru kosnir þeir
Mr. Mathias Einarson og Mr. Albert
Wathne.
Mr. og Mrs. B. T. ísberg, Bald-
ur, Man., tilkynna hér með trúlof-
un dóttur sinnar, Laura Wilhelmina
og Mr. John Laxdal, Árborg, Man.
Hjónavígslan fer fram 3. júlí.
Séra Steingrímur N. Thorláks-
son og kona hans, komu til borgar-
innar i fyrri viku. Séra Steingrím-
ur flutti prédikun við kveldguðs-
þjónustu í Fyrstu lút. kirkju á
sunnudaginn var.
I síðasta blaði er sagt að Árni
Paulson frá San Diego, Cal. hafi
komið til bæjarins. Þetta var ekki
rétt; á að vera Sigfús Pálsson.
Mr. B. T. Isberg frá Baldur,
Man., kom til borgarinnar á laugar-
daginn.
VICTOR JOHNSON FUND
Áður auglýst................$37-00
Friends at 16 Acadia Blk... 1.00
Friends at'576 Agnes St. .. 0.75
H. Gíslason, 753 McGee St... 1.00
S. Sigmundson,
1009 Sherburn St.......... 2.50
Proceeds from Bridge Party
at 1089 Sherburn St...... 11.00
Alls...................$53.25
ZAM-BUK
GræSir fljðtt og vel
BRUNASÁR og ÖNNUR SÁR
Næsta sunnudagskveld strax á
eftir kveld-guðsþjónustu heldur
Fyrsti lúterski söfnuður fund til
þess að kjósa erindreka á næsta
kirkjuþing, sem haldið verður í Sel-
kirk, Man., dagana 22.-26. júní.
Þeir söfnuðir Kirkjufélagsins,
sem enn ekki hafa sent ársskýrslur
sínar þyrftu nú helzt að senda þær
tafarlaust til skrifara félagsins, séra
Jóhanns Bjarnasonar, Box 459,
Gimli, hér í fylki.
Bæjarráð Winnipeg-borgar hefir
skipað nefnd til að gangast fyrir
söfnun bóka til Carnegie bókasafns-
ins. Safnið á nú mjög erfitt upp-
dráttar, þar sem styrkur frá bæjar-
stjórn hefir verið minkaður talsvert
þetta ár, og ef ekki fást bókagjafir
til að halda því við, verður það
bráðlega að litlum notum.
í safninu eru nú um 80 þúsund
bækur, og er það mikið minna en
ætti að vefa. Á hverju ári verður
að fleygja mörgum þúsundum bóka,
sem ekki eru lengur nothæfar. Ár-
ið 1928 var fleygt 38,999 bókum og
árið 1932, 13,857 bókum. Af þessu
sést að stöðugt verður að fá inn
nýjar bækur.
Árið 1906 gaf islenzka Stúdenta-
félagið i Winnipeg allmargar ís-
lenzkar bækur til safnsins og munu
nú vera þar um 213 íslenzkar bæk-
ur. Til margra ára hefir ekkert ver-
ið gefið til safnsins, og þar sem að-
eins eru keyptar inn enskar og
franskar bækur, verður bráðlega
ekkert eftir af. íslenzka safninu.
Þpð eru vinsamleg tilmæli þeirra,
er að safninu standa, að íslendingar
gefi því bækur, sem þeir geta án
verið.
Fyrir einum fjórum árum kom
nýr bókavörður að safninu, og kvað
honum ant um að hægt sé að halda
við þeim útlendu bókasöfnum, sem
þegar hafa verið mynduð.
Þegar kínverskir ritstjórar endur-
senda handrit, segir sagan að þetta
sé gert á kurteisari hátt en í vestur-
löndum, því venjulega fylgi svolát-
andi bréf:—Sjá, þjónn þinn fellur
flatur til fóta þér. Eg beygi mig í
duftið fyrir þér og ákalla gæsku
þína um að leyfa mér að lifa og tala.
Það hefir þóknast hinu háttvirta
handriti, að láta Ijós sitt skina á
mína óverðugu sál. Speki þess gerði
mig hugfanginn af hrifningu. Aldrei
hefi eg vitað aðra eins hnittni, anda-
gift og háleita hugsun. Skjálfandi
af ótta endursendi eg þér handritið.
Því að ef eg birti þennan fjársjóð,
sem þú hefir sent mér, þá n’iundi
keisarinn krefjast þess að það yrði
tekið til fyrirmyndar og að ekki
mætti prenta neitt, sem ekki kæmist
í námunda við það. En þekki mað-
ur bókmentirnar—eins og eg geri
—þá veit maður, að í næstu tíu þús-
und ár verður ekkert ritað, sem
kemst í hálfkvisti við þetta, sem þú
hefir sent oss. Þessvegna endur-
sendi eg handritið. Eg bið þig þús-
und sinnum fyrirgefningar. Trú
mér, höfuð mitt liggur við fætur
þínar. Gerðu við mig það sem þér
þóknast.
Uíig stúlka í Varsjá hefir vakið
svo mikla athygli fyrir dugnað sinn
í vélritun, að læknar og sálfræðing-
ar hafa farið að rannsaka hæfileika
hennar. Hún skrifar samtimis tvö
bréf óliks efnis, án þess að nokkur
skekkja eða ritvilla sjáist á. Skrifar
hún þá á tvær ritvélar samtímis, sina
með hvorri hendi. Fjöldi verslana
hafa gert henni há kauptilboð, en
hún þykist ekki fullsæmd af ]>eim
og hefir því ráðist til fjölleikahúsa,
þar -sem hún leikur listir sínar og
vekur furðu allra áhorfenda.