Lögberg - 14.02.1935, Blaðsíða 4

4
LöGBBRG, FIMTUDAGINN 14. FEBR.trAR, 1935.
Xógtjerg
0«fl8 ðt hvem fímtudag af
TBK COLUMBIA PRB88 LIMITMD
69 6 Sargrent Avenue
Wlnnlpeg, Manitoba
Utan&akrtft ritatjórans.
BDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE
WINNIPEG, MAN.
T*r* »» 00 um áriS—BorgUt fvrirfram
The "Lögberg” is prir.ted and published by The Colum-
bla Press, Limited, 695 Sargent Ave.. Wnnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Maður og kona
Hinni víðlesnu skáldsögu Jóns Thorodd-
sen, ^lanni og konu, hefir verið snúið í leik;
það hefir gert sonarsonur skáldsins, Emil
Thoroddsen; verður ekki annað sagt en hon-
um hafi tekist sæmilega til um viðfangsefnið,
þó vikið sé nokkuð hér og þar út frá ýmsum
atburðum er sagan getur um; mun slíkt og
fremur til bóta.
Jón Thoroddsen kom að lítt numdu landi
viðvíkjandi íslenzkri skáldsagnagerð; það var
yngra yfir frásögn hans, en þeirra annara
íslenzkra manna, er þreifað höfðu fyrir sér
í skáldsagnaformi; þessvegna verður honum
sennilega ávalt skipað í brautryðjendaflokk,
þegar íslenzk skáldsagnagerð kemur til íhug-
unar og gagnrýningar.
Frá stranglistrænu sjónarmiði, verða
sögur Jóns Thoroddsen að líkindum aldrei
taldar til heilsteyptra listaverka; þó hafa
þær engu að síður allmikið raungildi, 'og
bregða víða upp ljósum og lifandi myndum
af íslenzku þjóðlífi, þó eigi séu þær allar fagr-
ar, eins og því var háttað í samtíð skáldsins.
Leikfélag Sambandssafnaðar réðst í það
þrekvirki að æfa leik þennan og sýna hann í
vikunni sem leið; fóru sýningar fram í sam-
komusal safnaðarins á miðvikudags og fimtu.
dagskveld, við húsfylli; verður ekki annað
með sanni sagt, en að svo tækist vel til um
sýningu leiksins, að til verulegs sóma yrði
öllum aðiljum; er þó síður en svo^að hlut-
verkin, að minsta kosti sum hver, séu nokk-
urt barnaglingur.
Höfuðpersónu leiksins, Sigvalda prest á
Stað, lék Ragnar Stefánsson. Sigvaldi prest-
ur er varmenni; ágjarn undirhyggjumaður,
spéhræddur eins og flestir, er þannig er á-
statt með, og lætur einkis þess ófreistað, er
verða mætti til fjármunalegs hagnaðar, eða
maka með því á einhvern hátt síngirniskrók-
inn; sé sálarlíf prests grandskoðað ofan í
kjölinn, verður það auðsætt að hann hafi ver-
ið auðugastur af þeim skapgerðareinkennum,
er hverjum manni, og þá ekki sízt leiðtoga
andlegu stéttarinnar, verði til lýta talin. Það
útheimtir hreint ekkert smáræðis erfiði fyrir
vel innrættan mann eins og Ragnar Stefáns-
son er, að lifa sig inn í annan eins óþokka og
séra Sigvalda, og gera honum í gegnum lang-
an leik, slík skil og raun varð á; svo vel náði
Ragnar undirhyggjuglotti prests, eins og
maður hefir hugsað sér af lestri sögunnar,
auk ýmissa geðbrigða, að góðir leikarar að-
eins gera. Björn Hallson lék Hjálmar Tudda
með ágætum. Þeir eiga það sammerkt
Hjálmar Tuddi í Manni og konu og Eiríkur í
einu lcófi í sögu séra Jónasar á Hrafnagili,
að hvor um sig var óumflýjanlegt áhald til
þess að “spýta í prestinn.”
Frú Steinunn Kristjánsson lék Þuru,
karlægan niðursetning, og tókst prýðilega um
meðferð þess vandasama hlutverks. Það var
einkennilegt hve margir hlóu meðan á þeirri
sýningu stóð, og var hún þó alt annað en
hlægileg. Það minti mann hálfvegis óþægi-
lega á söguna af stúlkunni, sem spurði um
það við jarðarför ömmu sinnar hvernær hún
ætti að 'byrja að gráta.
Jón Ásgeirsson lék Sigurð bónda í Hlíð;
andlegt (ítilmenni, nokkuð við álnir, er skreið
fvrir prestinum; hlutverkinu voru gerð við-
unanleg skil. Þórdís, kona Sigurðar (Frú
Halldóra Jakoibsson), var allvel leikin; eink-
um í síðasta þættinum.
Eiríkur Þorbergsson gerði Grími með-
hjálpara sæmileg skil, þó framburður hans
hefði vel mátt vera nokkru skýrari með köfl-
um. Egil, son meðhjálpara, lék Tryggvi Frið-
riksson; hafi það verið markmiðið að skapa
úr Agli alveg óviðjafnanlegt erkifífl, var til-
ganginum auðsjáanlega náð.
Benedikt Ölafsson hafði með höndum
meðferð Þórarins, tengdabróður Sigvalda
prests. Benedikt kom drengilega fvrir á leik-
sviðinu eins og annarsstaðar og lék—Bene-
dikt.
Ungfrú Ragna Johnson lék Sigrúnu,
fósturdáttur þeirra Hlíðar-hjóna; hún var
ágæt í síðasta þætti, og það, sem áherzlum
hennar var ábótavant með köflum, bættíst
upp með óvenju mildum málblæ.
Bjarni á Leiti (Páll S. Pálsson), var al-
veg ágætur með köflum. Hafsteinn Jónasson
lék Hallvarð engan veginn laklega.
Ungfrú Elín Hall lék Guðrúnu, frænd-
konu Sigvalda prests alveg ágætlega með
köflum.
1 leik þessum höfðu ýmsir leikenda tvö
hlutverk með höndum; minni háttar hlutverk
annara leikenda, er ástæðulaust að gera að
umtalsefni.
Jóni Thoroddsen auðnaðist ekki að ljúka
við Mann og konu; það varð hlutverk sohar-
sonar hans að binda enda á persónulýsingarn-
ar, og honum hefir tekist það vel.
Friðrik Sveinsson hafði málað leiktjold-
in, og báru þau auðsætt vitni um listnæmi
hans og lægni.
Salurinn, þar sem leikur þessi var sýnd-
ur, er alt annað en ákjósanlegur, þegar um er
að ræða leiksýningar, er standa yfir í langan
tíma, eins og raun varð á í þetta sinn.
Leikfélagið ýerðskuldar óskifta samúð
Vestur-lslendinga. Aðsóknin að leiknum
hlýtur að minsta kosti að færa mörgum mann-
inum heim sanninn um það, hve enn er gljúp-
ur og frjiór jarðvegur fyrir ram-íslenzkar
skemtanir meðal fólks vors í Vesturvegi.
Tvær ritfregnir
Æfi Hallgríms Péturssonar og
Saurbœr á Hvalfjarðarströnd.
Vigfús Guðmundsson tók saman.
Útgefandi Snæbjörn Jónsson,
Reykjavík, 1934.
Hjálmar og Ingibjörg (Hjálmars-
kviða). Eftir Sigurð Bjarnason.
Fjórða útgáfa. Útgefandi Snæ-
björn Jónsson, Reykjavík, 1934.
Rit þetta um séra Hallgrím og Saurbæ
er tileinkað Hallgrímsnefndunum, sem vinna
að því um gjörvalt Island, ‘ ‘ að viðhalda minn-
ingu og verki” vors ódauðlega sálmaskálds,
og er því þáttur í hinni heílsýnustu og þakk-
arverðustu starfsemi. Höfundurinn, auðsjá-
anlega þjóðrækinn og víðlesinn fróðleiksmað-
ur, er áður kunnur af ritinu “ Saga Odda-
staðar” (1932).
“Lim iiann hefir fátt verið skrifað, sem
verðugt sé minningu hans,” sagði þáverandi
kirkjumálaráðherra, séra Þorsteinn Briem,
um Hallgrím Pétursson í snjallri ræðu á há-
tíðinni að Saurbæ sumarið 1933. Má þau orð
til sanns vögar færa. Yfirgripsmesta og
merkasta rit, sem enn hefir samið verið um
hann og sálmaskáldskap hans er á dönsku:—
bók Arna Möllers ‘‘Hallgrímur Péurssons
Passionsalmer” (1922). Á íslenzku hefir kð
vísu margt fagurt og eftirtektarvert verið
um Hallgrím ritað, en mjög er það á víð og
dreif í blöðum og tímaritum. Var því ekki
vanþörf á, að samin væri samfeld saga skálds-
ins, og hefir Vigfús færst það í fang með
þessari bók sinni. Skal nú stuttlega bent á,
hvernig hann hefir leyst af hendi verk sitt.
Efnisskipun er einkar skilmerkileg, og
er það mikill kostur á hverri bók, ekki sízt
fræðiriti. Eins og rökrétt er og vænlegast til
skilnings og sanngjarns mats á skáldinu,
bvrjar höfundur greinargerð sísa um hann
með því, að lýsa jarðveginum, sem hann
spratt upp úr, þjóðfélagslegu og andlegu um.
hverfi hans, atvinnulífi, hugsunarhætti og
trúarlífi þjóðar vorrar á 17. öld. En seinni
hluti þeirrar aldar var að mörgu leyti einhver
ömurlegasti kaflinn í sögu lands vors, því að
þá komst galdraofstækið í algleyming í flest-
um landshlutum. Þurfti meira en lítið and-
legt sjálfstæði til þess, “að 'hefja sig upp úr
hindurvitnamuggunni” (eins og dr. Þorvald-
ur Thoroddsen orðar það heppilega á einum
stað í “Landfræðissögu” sinni); en Vigfús
telur ráða mega af ljóðum Hallgríms, að hann
hafi “verið laus við hindurvitni og galdra-
trú.” Væri hann fyrir það eitt verður aðdá-
Unar vorrar.
1 næsta kafla ritsins (“Siðabreyting”)
er lauslega lýst meginþáttunum í víðtækum
áhrifum siðaskiftanna þýðingum og bókaút-
gáfu Guðbrandar biskups og eftirmanna
hans, endurvakning fornra fræða íslenzkra
innan lands og kirkjulegum umbótum.
Hefir þá sviðið verið tjaldað, og rekur
höfundur nú æfisögu Hallgríms, að mestu
eftir frásögn Vigfúsar Jónssonar prests í
Hítardal (d. 1776), sem talinn mun hinn á->
reiðanlegasti heimildarmaður, en bætir jafn-
framt ýmsu við annarsstaðar að. Gerir hann
sér réttilega meira far um, að fylgja “áreið-
anlegum fróðleik og skjalfestum heimildum,”
heldur en munnmælum og þjóðsögum; þó því
sé ekki að neita, a?f hinar síðarnefndu geymi
stundum sannindi, sem sjálfum sagnaritur-
unum sézt yfir.
• Þá lýsir höfundur sálmakveðskap Hall-
gríms, og ber haim saman við eldra sálma-
kveðskap frá siðabótartímabilinu. Sýnir sá
samanburður greinilega, þó ekki sé ítarlega í
sakir farið, hve stórum sálmar Hallgríms
bera af þeim eldri sem gull af eiri, að andríki,
lipurð og smekkvísi. Lýkur svo
fyrri hluta bókarinnar með skrá
yfir helstu rit skáldsins og útgáfu-
fjölda þeirra og stuttri lýsingu á
þeim.
Er það talandi vottur um vin-
sældir og áhrif “Passíusálmanna,”
að þeir hafa komið út í 48 heildar-
útgáfum á 263 árum (1666-1929),
eða að meðaltali með tæplega fimm
og hálfs árs millibili. Annað rit
skáklsins, “Andlegir sálmar og
kvæði” hið svonefnda “Hallgríms-
kver,” hefir einnig orðið vinsælt
með afbrigðum, komið út 14 sinn-
um á 176 árum (1755-1931), eða
að meðaltali á tólf og hálfs árs
fresti. (Srribr. dr. G. Finnbogason,
“Hallgrímsminning” I. 1933, bls.
32).
Síðari hluti bókarinnar segir frá
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd, þeim
stað, sem séra Hallgrimur hefir dýr-
legan gert með örlagaþrunginni dvöl
sinni þar og blessunarríkri andlegri
iðju. Byggir höfundur hér á mál-
dögum, visitatíum, og öðrum rit-
uðum skilríkjum; meðal annars lýs-
ir hann kirkjum staðarins og kirkju-
munum all-ítarlega. Þá eru æfiá-
grip Saurbæjarpresta frá því á tið
Hallgríms til vorra daga. Loks er
heimildaskrá, sem ber það með sér,
að Vigfús hefir viðað að sér efn-
inu úr sem flestum áttum, óprent-
uöum ritum, sem prentuðum.
Jfók hans hefir einnig óneitanlega
mikinn fróðleik að færa, skipulega
flokkaðan, éins og fyr segir. En
mjög er hér víða fljótt yfir sögu
farið, enda gefur höfundurinn sjálf-
ur oftar en einu sinni í skyn, að svo
sé, tíðum stiklað á hæstu hnjúkum,
en ekki fylt í skörðin að sama skapi.
T. d. er litið stm ekkert minst á ver-
aldlegan skáldskap Hallgríms, sem
; þó var stórmerkur þáttur ritstarfa
hans. En þó nokkur anriálsblær sé
| þannig allvíða á frásögninni, er hún
j yfirleitt hreint ekki óskemtileg af-
; lestrar, enda efnið hið hugðnæmasta.
Verður því að játa, þó ýmislegt sé
vel um þessaþók Vigfúsar, að ítar-
leg saga Hallgrims og bókmenta-
legrar starfsemi hans, sambærileg
við þess konar rit um jafn merka
andans leiðtoga með öðrum þjóðum,
er enn órituð. Engu að síður eiga
höfundar og útgefandi umræddrar
bókar þakkir skilið fyrir hana. A8-
dáendum skáldsins og öðrum þeim,
sem unna sögulegum fróðleik, mun
þykja hún góður fengur. En sam-
boðið hlutskifti væri það einhverj-
um hinna lærðu sagnfræðinga vorra,
að taka við þar sem hér brýtur og
semja fullkomna æfisögu Hallgríms
Péturssonar.
Að frágangi er bók þessi snotur,
vel prentuð, og ekki dýr eftir því,
sem nú gerist, kr. 8.30 óbundin, en í
vönduðu bandi kr. 5.50.
Alþýðuskáldin íslenzku hafa mörg
hver verið merkilegir menn og ein-
stæðir. Á fjölsetnum bekk þeirra í
Bragahöll skipar Húnvetningurinn
Sigurður Bjarnason (frá Katadal)
heiðurssess, þó hann félli i val um
dagmálaskeið æfi sinnar, ekki hálf-
þrítugur (f. 1841, d! 1865). Mun
það í engu ofmælt, er segir í inn-
gangsritgerðinni að þessari útgáfu
Hjálmarskviffu, að vornóttin bjarta
og hlýja, sem sá Sigurð hníga í vota
gröf, “hafi flett síðasta blaðinu í
æfisögu eins hinna snjöllustu og ást-
sælustu alþýðuskálda, sem ísland
hefir alið.” Hitt er ekki ómerki-
legra til frásagnar, að samkvæmt
vitnisburði þeirra, er kunnugastir
voru fjigurði, fóru saman hjá hon-
um sjaldgæft andlegt og líkamlegt
atgjörvi og miklir .mannkostir.
Hann var óvenjulega bráðþroska,
orti þegar á fermingaraldri vel
kveðnar vísur og fallegar, eftir því
sem alþýðukveðskapur gerist; og
var að sama skapi frjósamur í ljóða-
gerð. Auk ýmsra ein^akra kvæða
og lausavísna eru eftir hann á prenti
tveir rímnaflokkar og ríriia sú, sem
hér er gerð að umtalsefni, en í hand-
riti einn rímnaflokkur og ríma tí-
ræð, að smærri ljóðum ótöldum. Er
Sigurður eflaust kunnur sumum
hinna eldri íslendinga hér í landi
fyrir kveðskap sinn, því að tvö rit
hans hafa prentuð verið vestan hafs,
Hjálmarskviða (3. útgáfa, Wyn-
yard, 1911) og Rímur af An boga-
sveigi (Winnipeg, 1919); stóð
Læknar verki, bólgu og blóðrás af
PILES
(HÆMORRHOIDS)
læknast með Zam-Buk
Ointivent 50c. Medicinal Soap 25c
skyldfólk hans hérlendis að þeim
útgáfum, en hingað fluttust snemma
á landnámstíð (1874) Bjarni faðir
hans, þá nokkuð við aldur, óg f jögur
systkini hans. Ekkert af þessu
nánasta ættfólki skáldsins er nú á
lífi, en margt annara ættmenna á
hann vestur hér. Um ættfólk Sig-
urðar í heild sinni, einkum heima á
íslandi, má annars vitna til hinnar
ítarlegu og • fróðlegu ritgerðar
Theodórs Arnbjörnssonar “Sagnir
af Vatnsnesi,” sem undanfarið hafa
verið endurprentaðar hér í blaðinu
úr “Lesbók Morgunblaðsins.”
Ríman Hjálmar og Ingibjörg
(Hjálmarskviða), sem hér er gefin
út í fjórða sinni, hefir orðið víð-
fleygust og ástsælust af kveöskap
Sigurðar, enda haldast þar í hendur
skáldlegt yrkisefni—sagan um ást-
ir Hjálmars og Ingibjargar og um
viðureign hans og Angantýs á Sáms-
ey—og bragarháttur, sem fellur vel
að efninu, hreimfögur hringhenda.
Efnið er sótt i Örvar-Odds sögu og
Hervararsögu ; en eins og dr. Björn
Karel Þórðarson, sem óhætt mun
mega telja vorn mesta rímnafræð-
ing únlifandi, hefir bent á í ritdómi
(Eimreiðin, TTI. 1934). er ríma
þessi ekki að öllu leyti samhljóða
nefndum sögum. og þykir honum
því líklegt, að hún sé kveðinn eftir
þætti, sem soðinn hafi verið upp úr
sögunum. Er það alls ekki ósenni-
leg tilgáta.
Hjálmarskviða er ekki gallalaust
verk; engu að síður ber hún, þegar
alls er gætt, bott vitni smekkvísi og
lipurri skáldgáfu hins kornunga
höfundar hennar, er orkti hana að
eigin sögn nítján ára gamall; þar
er mörg vísan prýðisfögur og snjöll.
Og sé ríma þessi borin saman við
samskonar kveðskap frá þeirri tíð—
og það er auðvitað eini sanngjarni
mælikvarðinn á bana — þá verður
henni ekki réttilega til rúms vísað á
hinum óæðra bekk. Hér eru nokk-
ur sýnishorn af bragfimi höfundar
og efnismeðferð:
“Ástin varma valda má
vaxa harmar mínir,
aftanbjarma æfi strá
eldar hvarma þínir.”
“Vopnin hlógu himinblá
hita glóuð boða,
grænar skógargrundir á
gullnum slógu roða.”
“Svip um drósar brosi brá
—bezt er hrósa vinnum—
sprikla rósir rauðar á
röðul-ljósum kinnum.”
Stúrnir gengu höldar heim,
harðri þrenging bleikir;
urðu lengi lífsins þeim
-lukku strengir veikir.”
í inngangsritgerð sinni “Um rim-
una og höfund hennar” rekur útgef-
andinn, Snæbjörn bóksali Jónsson, í
aðaldráttum sögu skáldsins einkar
skilmerkilega, með sanngirni og
samúð, eftir hinum beztu heimild-
um. Einnig ræðir hann að sjálf-
sögðu um skáldskap Sigurðar, og
óá sérstaklega um Hjálmarskviðu.
Aftan við rimuna eru prentuð nokk-
ur styttri kvæði skáldsins og viðauki
um eiginhandrit hans af henni, sem
ekki kom í leitirnar fyr en hún var
fullprentuð; hefir útgefandi borið
eiginhandritið saman við texta út-
gáfu sinnar (en til grundvallar
henni er lögð fyrsta útgáfan frá
1865, með hliðsjón af handritum í
Landsbókasafninu), og prentar hann
>ann samanburð í viðauka sínum.
Til útgáfunnr hefir auðsjáanlega
ekkert verið sparað, enda er hún hin
prýðilegasta að öllum frágangi. Og
ekki þarf verðið að fæla, menn frá
að eignast hana; hún kostar kr. 3.50
í einkr fallegu bandi.
Útgefandinn hefir því gert sitt til,
að heiðra og halda á lofti minningu
gáfaðs og ástsæls alþýðuskálds.
Hætt er samt við, að sú þakkarverða
ræíriarsemi hans falli víða í grýtta
jörð. Öll tákn benda til þess, að
þeim íslendingum fari nú óðum
fækkandi beggja megin hafsins, sem
hafa áhuga og þekkingu á rímna-
kveðskap, langlifri andans íþrótt og
merkilegri í menningar- og bók-
mentasögu þjóðar vorrar. En þegar
skygnst er ofurlítið dýpra, er slik
vanþekking og vanræksla hvergi
nærri eins lítið tap og mörgum er
gjarnt, að láta í veðri vaka. Dr.
Sigurði Nordal geigaði ekki ör langt
frá marki, þegar hann ritði í inn-
ganginum að Islenzkri lestrarbók
sinni:
“Síðan rímurnar tóku að fyrnast,
skilur almenningur ekki algengar
kenningar og missir við það mikill-
ar andlegrar þjálfunar. Þegar Is-
lendingar hætta að skilja, hvað er
“bjarnar nótt” og “orms bani,”
miskunn dalfiska,” “unnar glóð” og
“góins vengi”—eru þeir orðnir þjóð
að heimskari, svifaseinni innan um
fellingar heilans, ef svo mætti að
orði kveða.”
Rit þessi má fá frá Bókaverzlun
Snæbjarnar Jónssonar, Austurstræti
4, Reykjavík, eða öðrum íslenzkum
bóksölum.
Richard Beck......
Rœða
haldin í samsœti fyrir Svein Thor-
valdson, O.B.E., í Hotel Fort Garry,
f 24. janúar 1935.
Herra forseti,
virðulegi heiðursgestur,
heiðraða samsæti!
Eg þakka Þjóðræknisfélagsnefnd-
inni þann heiður að fá að segja hér
nokkur orð, til þess að minnast vin-
ar míns Sveins Thórvaldsonar.
Hann er, eins og kunnugt er, gestur
þessa samsætis, og verður eflaust
margt gott um hann sagt, eins og
vera ber. En tæplega er við öðru
að búast en ræður við svona tæki-
færi verði hver annari líkar. Aðal-
atriðið hér finst mér vera það, að
samgleðjast vini vorum og sam-
landa Sveini Thorvaldsyni fyrir
þann heiður, sem honum hefir hlotn-
ast fyrir vel og dyggilega unniS æfi-
starf í hinu brezka ríki.
En um leið og eg minnist á æfi-
starf Sveins Thorvaldssonar er eg
að minnast sögu Nýja íslands
fyrstu fimtíu árin af framfarasögu
þeirrar nýlendu í Canada, sem nú
smám saman er að fá meiri og meiri
viðurkenningu meðal nýlenda Vest-
urlandsins. Nýja ísland á viðburða-
ríka sögu og er það ekki ætlan mín
að rekja hana hér að öðru leyti en
þvi, sem nafn Sveins Thorvaldson-
ar er við hana tengt. Er það ærið
nóg og verður aldrei frá öllu sagt.
Dr. Rögnvaldur Pétursson getur
þess í grein í Heimskr. 14. marz
1934, að þegar foreldrar Sveins
Thorvaldssonar höfðu afráðib að
/
flytja vestur um haf, tóku þau eins
konar loforð af þessum syni sínum
um að yfirgefa þau ekki, ef þau
þyrfti hjálpar hans með þegar vest-
ur kæmi, en efla hag heimilisins að
því er hann gæti, og leitast við á
allan hátt að verða þar sem nýtast-
ur maður. Hét hann þvi af öllum
huga, og þökkuðu þau honum fyrir
þessa skuldbindingu hans.
Er þetta atriði eins fallegt og það
er óalgengt og sýnir það meðal ann-
ars hversu gott uppeldi Sveinn Thor-
valdson hefir fengið. Og hann átti
eftir að launa það margfaldlega, eins
og nú er komið i ljós.
Eftir öll þau ár, sem liðið hafa
síðan hann kom til Nýja íslands *
1887, er nú loks fengin viðurkenn-
ing og almennings lof fyrir óvenju-
legan dugnað, fyrirhyggju og fram-
takssemi 1 þarfir bygðar og lands.
Sveinn Thorvaldsson er framsókn-
armaður í orðsins bezta skilningi.
Það voru engin öræfa-töfrar, sem
heilluðu hug hans á þeim árum, en
í hyllingum morgunroðans birtust
honum lönd, sem annars lágu fyrir
neðan sjóndeildarhring flestra ann-
ara manna. Markmið hans varð því
að ne'ma þessi lönd með því að ger-
ast leiðtogi bygðarinnar, sem hann
hafði tekið eins konar ástfóstri við.
Hann gerðist þá frumkvöðull að
ýmsum góðum fyrirtækjum bygð-
inni til hagsmuna. Hann stofnaði
rjómabú, sögunarmyllu og verzlan-
(Framh. á 5. bls.>