Lögberg - 27.06.1935, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. JÚNl, 1935.
CHrflð ðt bvern fímtudag aí
ThV CQLVMBIA PREBS LIMITBD
(96 Sargent Avenue
Wlnnipeg, Manitoba.
Utanftakrift ritfitjórans:
BDITOR LÖGBERG. 695 SARGENT AVE.
WINNIPEO, MA7Í.
$8.00 um drið—Borjist fyrirfram
The '‘Lögberg" is printed and published by The Colum-
bia Press, Limited, 69 5 Sargent Ave., Wnnipeg, Manitoba
PHONE 8« 327
Leikmenn og kirkjulegt átarf
(Ræða flutt á hálfrar aldar afmælismóti
Kirkjufélagsins, að Mountain, N- D.
20. júní, 1935).
Eftir prófessor Richard Beck.
Á liðnum vetri hefi eg verið að semja
stutt, yfirlit yfir sögu “Hins evangelisk-lút-
erska kirkjufélags Islendinga í Vesturheimi.,,
Margt er það í þeirri sögu, sem verðugt og
gagnlegt hefði verið að ræða hér í dag- Við
lestur hennar hefir skilningur minn glöggv-
ast, eigi a ðeins á baráttu íslenzkra frum-
byggja vestan hafs og áhugamálum þeirra,
heldur einnig á ýmsum höfuð-einkennum í
skapgerð okkar Islendinga. Þar sem ræðu-
mönnum er, af góðum og gildum ástæðum,
skamtaður tími, verð eg að láta mér nægja,
að fara nokkrum orðum um eina hliðina á
starfsemi kirkjufélagsins — hlutdeild leik-
manna í henni og þátttöku þeirra í kirkjumál-
um alment. Umræðuefni mitt er því: “Leik-
menn og kirkjuleg starfsemi.”
Hver sá, sem kynnir sér sögu kirkjufé-
lagsins sannfærist fljótt um það, að leikmenn
hafa tekið mikinn og margbreyttan þátt í
starfsmálum þess. Á kirkjuþingum hafa þeir
alt af verið í miklum meirihluta, og áhrifa
þeirra því gætt mjög mikið í öllum þingstörf-
um. 1 hinum ýmsu fastanefndum félagsins
hafa fleiri eða færri þeirra einnig átt sæti,
sjálfri framkvmdamefndinni meðtalinni.
Víðar en í þing- og nefndastörfum kirkjufé-
lagsins hafa leikmenn einnig látið til sín taka.
Þeir hafa verið forgöngumenn í starfrækslu
höfuðstofnana félagsins, Jóns Bjamasonar
skóla og ellihælisins “Betel. ” Að sama skapi
hafa þeir átt hlutdeild í tímarita-útgáfum
félagsins. Loks hefir f jöldi leikmanna skipað
embætti í kirkjufélaginu.
Spor þeirra liggja því afar víða á starf-
svæðum félagsins, enda kvað séra Jón Bjarna-
son eitt sinn svo að orði, að leikmanna hefði
gætt þar tiltölulega meir en í nokkru öðru
kirkjufélagi lútersku í Norður-Ameríku,
þeirra er hann þekti nokkuð til.
Lítil þörf gerist að benda á það, að ekki
hafi allir leikmenn kirkjufélagsins átt hér
jafnan hlut að máli. Það er gömul saga og
almenn----Áhugi manna á starfsmálum hvers
félagsskapar sem er, stendur í réttu hlutfalli
við skilning þeirra á hugsjónum félagsskapar-
ins, því betur sem menn tileinka sér markmið
hans, því fúsari verða þeir til þess að leggja
eitthvað í sölurnar fyrir hann. Ekki má held-
ur gleyma hinu: því betur og ötullegar, sem
menn vinna einhverju máli, því kærara verð-
ur þeim það málefni, sem starf þeirra er helg-
að. Þetta algilda lífslögmál gleymist þó æði
oft í kirkjulegu starfi, að því er mér hefir
virst, eigi síður en á öðrum starfssviðum.
Innan kirkjunnar er oft tilfinnanlegur skort-
ur á heilbrigðri verkaskiftingu.
Hin víðtæka og að mörgn leyti glæsilega
hlutdeild leikmanna í starfsmialum kirkjufé-
lagsins á förnum aldarhelmingi vekur til um-
hugsunar um hluttöku leikmanna í kirkjulegu
starfi alment.
Mörgum í hópi okkar leikmanna, ekki
sízt þeim, sem alist hafa upp í ríkiskirkju,
hættir um skör fram til að láta hið kirkjulega
starf hvíla á herðum prestanna einna saman.
Réttilega lítum við til þeirra um leiðsögn í
kirkjulegum efnum og trúarlegum; jafn rétti-
lega gerum við til þeirra miklar kröfur, hæf-
andi þeim, sem svo virðulegan sess skipa, og
gerst hafa boðberar hinna æðstu lífssanninda.
En hvað um þær kröfur, sem prestarnir
með fullum rétti mega gera til okkar krist-
inna leikmanna? Og öllu fremur þær kröfur,
sem kristni og kirkja gera til okkar? Lítil-
mannlegt er það, og óvænlegt til andlegrar
þroskunar, að vera innan kirkjunnar einungis
þiggjandi en alls eigi veitandi.
Ekki mun það heldur ofmælt, að sjaldan,
ef nokkru sinni, hefir kristinni kirkju verið
þess meiri þörf en einmitt nú, að lærðir sem
leikir innan hennar stæðu sem fastast saman
um merki liennar, og bœru það djarflega, hátt
og hreint, fram móti nýjum degi.
Innan safnaða og utan bjóðast leikmanni
hverjum, sem ekki er heltur á sálarsjón sinni,
tækifæri til notadrjúgs starfs, kristni og
kirkju íhag og sjálfum honum til andlegrar
auðgunar.
Fyrst á blaði er kirkjusókn og hluttaka í
guðsþjónustunni- Þar geta allir leikmenn
lagt hönd á plóg með návist sinni. Ærin
verkefni er einnig að finna í sunnudagsskóla-
starfinu og hinum ýmsu safnaðar-félögum,
sem starfrækt eru kirkjumálum til eflingar,
og til aukinnar kynna og meiri samvinnu
meðal safnaðarfólksin^.
Engu miður æskilegt, og félagsskapnum
til viðgangs, er vakandi og sem víðtækust
hlutdeild leikmanna í safnaða- og kirkju-
stjórn; því að einræði eða fámennisstjórn er
þar, eins og á öðrum sviðum, frjálshuga
mönnum hvimleið og starfsseminni hættu-
legur þrándur í götu.
I starfi kirkjunnar út á við, eigi síður en
inn á við, bíða áhugasamra leikmanna næg
viðfangsefni og frjósöm til einstaklings-
þroska. Hvort sem hlutaðeigandi kirkja er
í borg eða sveit, fær hún eigi með réttu skot-
ist undan þeirri ábyrgð, að láta sig skifta
andlega og líkamlega velferð almennings,
einnig þeirra, sem utan hennar standa. Til
hennar horfa borgar- eða sveitarbúar vonar-
augum að því er snertir þátttöku og forystu
í úrlausn félagslegra vandkvæða, siðferðis-
mála, heil'brigðis og líknarmála. Þeir leik-
menn, sem engan hlut eiga í hollri hluttöku
kirkju sinnar í lausn þeirra vandamála,
bregðast skyldu sinni við hana, bæjarfélag
sitt eða bygðarlag.
En starfssvið kirkjunnar nær langt út
fyrir bæjarfélagið og bygðarlagið. Hlutverk
hennar er að hafa betrandi og göfgandi áhrif
á þjóðlífið í heild sinni. Og landnám hennar
á að verða enn víðfeðmara. Akur hennar er
heimurinn. Mannfélagsmálin knýja fastar
með ári hverju hugar- og hjartadyr allra
hugsandi og sæmilega mannúðarríkra manna.
Jafnhliða er sú skoðun óðum að ryðja sér til
rúms, að kirkjunni beri að hafa sem sterkust
og heilbrigðust áhrif á úrlausn þjóðfélags-
legra vandamála nútímans; þó sé þess jafn-
framt gætt, að hún gerist eigi auðsveip am-
bátt neins sérstaks stjórnmálaflokks- Slíka
afstöðu til mannfélagsmála hefir kirkjufélag-
ið einnig tekið með þingsamþyktum, svo sem
þessari frá árinu 1919:
“Að kirkjan eigi að berjast fyrir því, að
kristnar hugsjónir fái skipað öndvegi í öllum
málum og alstaðar, og ekki síður í stjórnmál-
um en siðferðismálum einstaklinga;
Að kirkjan eigi að veita öflugt lið allri
viðleitni, sem miðar í þá átt, að efla sátt og
eindrægni meðal þjóða og mannfélagsstétta;
Að í öllum ágreiningsmálum mannfélags-
ins, beri kirkjunni, að dæmi meistara síns, að
veita hinum fátæku og undirokuðu samhygð
og stuðning, þegar þeir eru að leitast við að
bæta kjör sín á friðsamlegan og kristilegan
hátt.”
Eigi slíkar samþyktir að verða meira en
orðin tóm, þurfa leikmenn í hverju kirkjufé-
lagi sem er, að taka höndum saman við presta
sína í viðleitninni að framkvæmd slíkra hug-
sjóna. Og enginn verður til að segja, að slík
starfsemi í þágu mannfélagsmálanna sé ó-
tímabær, ógöfug eða ókristileg.
t fáum orðum sagt: Leikmönnum hverr-
ar kirkjudeildar ber að beita áhrifum sínum
að því takmarki, og geta haft mikil áhrif í þá
átt, innan safnaða og utan, að lífrænn boð-
skapur kristninnar frjósi ekki niður í dauðri
vara-þjónustu, og skrælni ekki í þurrum
fræðikerfum, heldur verði hann heitur og
hressandi lífsstraumur, sem kvíslast um allar
æðar þjóðlíkamans. Eln með slíkri viðleitni
gera leikmennirnir sitt til þess, að kirkjan
fullnægi þeim kröfum, sem nútíminn gerir
til hennar. Má í því sambandi minna á eftir-
farandi orð eins af helztu kirkju-leiðtogum
Norðmanna, dr. Eivinds Berggrav, biskups
yfir Hálogalandi:
“Það er þetta, s'em lítur út fvrir að ætla að
verða orðtak kristninnar á ókomnum árum:
‘ Trú í verki, ’ ekki skoðanakristindómur held-
ur athafnakristindómur.” ■
En til slíkrar þátttöku í málum kirkjunn-
ar og framgangi nægir leikmönnum hennar
ekki trúarleg þekking ein saman; öllu fremur
þurfa þeir að eignast hugarfar og hjartalag
meistara síns. Því að spakleg orð Einars
skálds Benediktssonar eru ekki sízt sönn inn-
an landamæra trúarinnar:
“Sjálft mannvitið, þekkingin hjaðnar sem
blekking,
sé hjarta ei með, sem undir slær.”
Um leið og eg óska kirkjufélaginu á-
vaxtaríks framtíðarstarfs í þágu kristni og
mannfélagsmála, lýk eg máli mínu með nið-
urlagsorðunum, úr því kvæði skáldsins, sem
fyr var vitnað í, “ Aldamótaljóðum” hans:
“Hugur vor bindist þér himneska mynd,
sem háfjallið ljómar, þess rót og þess tind,
sem oft létst í fólksins framtíðarverki
eitt. frækojrn smátt eiga voldugan þátt.
Láttu vor frækorn lifna og dafna,
láttu þau vaxa og eining þeim safna.
Skapaðu’ úr klakanum læk og* lind
og lífsflóð úr jökulsins serki.
Glæddu í brjóstunum bróðerni' og
sátt,
bræddu úr heiftinni kærleikans mátt.
Hreinsaðu landið með heilnæmum
anda,
en horfðu í náð á alt kúgað og lágt.
LjómaÖu í hjörtunum, ljóssins
merki,
hjá landslýð, hjá valdsmanni og
klerki.”
Tuttugu og fimm ára
giftingarafmæli
Mr. og Mrs. Jón Baldvinsson á
Kirkjubœ í Breiðuvík.
Að kvöldi þess 8. júní safuaðist
mikill mannfjöldi i samkomuhús-
inu i Hnausa, Man., til þess að
samfagna Kirkjubæjar-hjónunum á
silfurbrúðkaupsdegi þeirra.—
Fjölmennur hópur skyldfólks og
frændaliðs ásamt nágrönnum og
öðrum héraðsbúum áttu upptök að
samsætinu og tóku ljúfan þátt í því.
Mrs. Magnea Sigurdsson frá Ár.
borg var við pianóið og spilaði hún
“wedding-march” er brúðhjónin,
ásamt öldruðum foreldrum brúð-
guðmans og systur hans gengu inn
í salinn.
Giftingarsálmur var þvi næst
sunginn og bæn flutt af sóknar-
presti, sem einnig skipaði forsæti
samkomunnar, sökum lasleika Gísla
kaupm. Sigmundssonar, er sá starfi
hafði verið á héndur falinn. Var
þá af öllum viðstöddum sungið
ljóðið “Hvað er svo glatt sem góðra
vina fundur.” Var á það minst af
þeim, er forsæti skipaði, að í júní-
lok væru rétt hundrað ár siðan að
kvæðið hefði fyrst verið sungið á
gleðimótum íslendinga. Því næst
flutti forseti stutt ávarp til Mrs.
Baldvinsson. Að því loknu var j
sungið “Fósturlandsins Freyja.”
Tvísöng sungu bræðurnir Her-
mann og Thor Tjeldsted frá Ár-
borg; eru þeir systursynir Mrs.
Baldvinsson. Þá las Thor Fjeldsted
kvæði ort til heiðursgestanna, ort af
Jakobínu skáldkonu Johnson.
Gjafir voru svo afhentar af Mr.
Fjeldsted: frá skyldfólkinu, vegleg-
ii$- silfurborðbúnaður; frá nágrönn.
um og héraðsbúum, vönduð klukka,
ásamt peningagjöf. Því næst las Dr.
S. E. Björnsson frumort kvæði, er
birtist jafnhliða þessum línum.—
Ýmsir tóku til máls, lýstu bæði
ræður og ljóð óblöndnum hlýhug til
heiðursgestanna, mintust og sumir
ræðumennirnir eldri hjónanna,
Baldvins og Arnfriðar, foreldra
Jóns bónda. Þeir, sem að töluðu,
voru auk þeirra, sem þegar hafa
verið nafngreindir, Sveinn Thor-
valdsson kaupmaður i Riverton,
Sigurjón bóndi Thordarson í Ný-
haga, Jón Sigvaldason bóndi í
Riverton, Gisli kaupmaður Sig-
mundsson, Hnausa, Guttormur J.
Guttormsson, skáld, Dr. S. O.
Thompson og Mrs. Valgerður Sig-
urðsson, er eigin beiðni samkvæmt
talaði í lok samsætisins. Einnig
mælti Thor Fjeldsted þakkarorð til
þeirra, er viðstaddir voru, fyrir
hönd heiðursgestanna.
Milli þess að ræður voru haldnar
voru sungnir ísl. söngvar. Sat fólk
svo að ágætum veitingum, er konur
úr umhverfinu framreiddu; hafði
alt samsætið ljúfan og eðlilegan blæ
og var stundin indæll áningarstaður,
og samúð og gleði ríkti í hverju
hjarta. — Kirkjubæjarheimilið er
fyrirmyndarheimili að fornu og
nýju og var þess á maklegan og við-
eigandi hátt minst í ljóðum og ræð-
um, er fram voru flutt.
Er leið að miðnætti og árnaðar-
óskir höfðu verið persónulega flutt.
ar heiðursgestunum og nánustu ást-
vinum þeirra, héldu menn heimleið-
is, glaðir í lund, eftir ágæta sam-
eiginlega gleðistund.
Sigurður Ólafsson.
TIL þlR. OG MRS. JÓN
BALDVINSSON
í Kirkjubœ.
Hjartanlegar blessunaróskir til
ykkar, ágætu hjón, á silfurbrúð-
kaupsdegi ykkar, þ. 8. júní 1935.—
Dominion Civil Service
EXAMIN ATIONS
FOR STENOGRAPHERS GRADE I.
IN JULY
Initial Salary: $720.00 per annum.
Examination SubjeEls:
SHORTHAND—Dictation at rate 100 words a minute—
and transcription.
TYPEWRITING—Minimum rate 40 words a minute.
SPELLING—A written examination.
ENGLISH — Letter-writing — report making, grammer,
punctuation, etc.
ACCURACY—Checking, comparing, tabulating, indexing,
etc.
I
Special Coaching Classes
FOR CIVIL SERVICE EXAMINATIONS
NOW IN PROGRESS.
IN DAY AND EVENING CLASSES
ANGUS SCHOOL OF COMMERCE
Manitoba Govermnent Telephone Bldg.
PORTAGE AT MAIN PHONE 95 678
Lengi lifi höfðingsskapur, búsæld
og íslenzk rausn i Kirkjubæ.
Guð blessi ykkur, góðu hjón, og
vini alla nær og fjær.
Með þakklæti og einlægri vinsemd,
Rev. og Mrs. J. Bjarnason.
Gimli, Manitoba.
ÞAKKARORÐ
öllum þeim, skyldum og vanda-
lausum, sem heiðruðu okkur með
samsæti og gjöfum á tuttugu og
fimm ára giftingarafmæli okkar, og
á einn eða annan hátt stuðluðu að
því að gera stundina okkur ógleym-
anlega, vottum við hjartans þakk-
læti okkar.
Kirkjubæ í Breiðuvík, 16. jún, 1935.
Kristin Baldvinsson
Jón Baldvinsson,
Hnausa, Man.
TIL JÓNS OG KRISTINAR
BALDVINSSON
á Kirkjubœ t Nýja Islandi,
silfurbrúðkaupsdaginn 1935.
Eg dylst á brott i draumi,
Um drauma-landsins björtu nótt.
Eg leita vil að ljóði,
Sem leynir sér, þá alt er hljótt,
Frá ströndum vatns, um greniskóg
og granda,
—En glöggvast, hvar sem íslenzk
býli standa.
Því ljóðið er um landnám,
Þið landnemanna óska-börn.
Það virðist stundum sterklegt,
og stælt og djarft, í sókn og vörn.
—En stundum er það bljúgt sem
brotin lilja,
Því beiskt er margt, sem frumskóg-
arnir dylja.
Og ljóðið öðlast litskrúð,
Ef landnámsbörnin festu trygð
Við óðal það og erfðir,
Sem eldvígðist af frónskri dygð!
—Það ljóð er þýtt, sem vakni blær
af blundi,
Er berst það heim að Kirkjubæ og
Lundi!
Það ljóð mun lengi finnast
1 lundinum hjá Kirkjubæ,
Og brúðar blómreit vernda,
Svo bjargist rót, und vetrar snæ.
—Það brúðhjónunum helgi huldu-
braginn,
Og hálfu fegri þegar styttir daginn !
Jakobína Johnson.
TIL JÓNS OG KRISTINAR
BALDVINSSON
í silfurbrúðkaupi þeirra á Hnausum
8. júnt 1935.
Er Saga flytur framtíðinni frum-
byggjanna stríð,
Kirkjubæjar bændaminni birtist
öllum lýð.
Sómahjón í samtíðinni, þar sátu á
landnámstíð.
Eitt var þar að allra dómi, er aldrei
ferst á glæ.
Það hvílir einhver æðri ljómi yfir
Kirkjubæ.
Hann minti á vor sem vaggar blómi
í vinalegum blæ.
Er um loft á liðnum árum liðu
sorgaský,
Lyftist ávalt Ijóss á bárum lífssól
björt og hlý.
Hún vaggaði ljúft á vatnsins gárum
vonum manns á ný.
Frábær maður var að verki, vitni
jörðin bar.
Kirkjubær er minnismerki um
mannsins gáfnafar.
Vikingsarfinn stóri, sterki, starf sitt
rækti þar.
Trútt þið yrktuð ykkar lönd í ein-
in&, göfgu hjón:
Kristín lagði haga hönd á heimili
þitt, Jón.
Hlýtt er um þau hjónabönd, er hafa
á þessu sjón.
J3EINAR
Hin vinsœla
leið
TIL
0
Islands
Islending-ar, sem mikið hafa ferð
ast hafa orðið þess varir að þæg-
indi, þjðnusta og viðurgerningur
á öllum skipum Canadian Pacific
félagsins eru langt fram yfir það
sem þeir höfðu frekast búist við.
TIL 18LANDS
Skipaferðir tíðar og reglubundnar frá Montreal. Eftir full-
komnum upplýsingum og bæklingum leitið til næsta um-
boðsmanns eða W. C. CASEY, Steamship Genera) Passenger
Agent, C.P.R. Bldg., Winnipeg.—Simar 92 456-7
CANADIAN PACIFIC
STEAMSHIPS