Lögberg - 28.11.1935, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. NÓVEMBER, 1935
5
Friðarráðstefna
Bftir John Galsworthy.
Colin Wilderton kom að vestan og
var á leiíS til íriSarráðstefnunnar.
Hann hitti John Rudstock, sem kom
að norSan, og þeir urðu samferða.
Þeir fóru að spjalla um nýjustu
fréttir frá Rússlandi og gengishrun.
ið, en alt i einu sagði Rudstock:
“Þetta verður skrítin ráðstefna,
held eg.”
“Það má búast við því,” svaraði
Wilderton.
Og þeir brostu báðir og ftindu
með sjálfum sér, að þeim var órótt,
en þeir voru ákveðnir í að láta það
ekki uppi, hvað sem í kynni að sker-
ast. Bros þeirra voru ólík, því að
Rudstock var svartskeggjaður og
dökkbrýndur maður, þrekinn og
kraftalegur, en Wilderton afar
renglulegur í vexti og gráhærður,
vingjarnlegur á svipinn og heilsu-
laus. Hann hafði lengi verið ó-
friðarsinni, en var alveg nýbúinn að
skifta um skoðun. Eins og öllum
tilfinningamönnum tók honum í
fyrstu ákaflega sárt til Belgíu.
Ógnir þýzku árásarinnar á þetta litla
ríki og á Frakkland, sem honum var
einstaklega hlýtt til, vöktu hjá hon-
um megnasta viðbjóð, sem hann á
margan hátt lét ótvírætt í ljós.
Fyrstu mánuði ófriðarins fanst hon-
um það næstum of grunt tekið í ár-
inni að strádrepa þessar skepnur,
sem frömdu slíka glæpi gegn mann.
úð og réttlæti, og alt fram á þriðja
stríðsár óskaði hann eftir algerum
ósigri þeirra skuggavalda, sem fót-
um tróðu miskunnarlaust alt hið
fegursta og dýrfnætasta, er mann-
kynið hefði öðlast. Hann vissi vaij
sjálfur, hvenær skoðun hans hef
tekið—ekki beinlínis að gerbreytast,
en að renna í annan farveg, ef svo
mætti segja. Hann var veglyndur
að eðlisfari og smekkvís, en heldur
reikull i ráði, vegna þess, að sann-
færingin, sem Guð hefir gefið okk- ' fyrir honum og skygði heldur á
ur ein gerir manninum kleift að á- ■ aðalatriðið, sem sé það, að hann gat
lykta hvað heiminum sé fyrir beztu, 1 ekki lengur þolað að æskumönnun-
var ekki nógu sterk á svellinu hjá
honum. Smátt og smátt bjó sú
hugsun um sig í honum, að hann
væri ekki að glata sínu eigin lífi,
heldur lífi sona sinna og sona annara
manna. Og hann fór að missa
trúna á að líf þeirra glataðist til
hagsbóta fyrir framtíð þeirra sjálfra.
Ennþá komu yfir hann augnablik, er
hann sá greinilega að ófriðurinn,
sem hann var svo lengi búinn að
um væri slátrað svona takmarka-
laust. Og svo hafði hann smám
saman breyzt í “föðurlandssvikara,”
“þrekleysingj a,” “ f riðarsamninga-
mann.” í raun og veru var hann
þreklaus líkamlega, og hann skæl-
brosti með sjálfum sér, þegar hann
las þessa klausu.
John Rudstock, þetta heljarmenni,
hafði frá byrjun ófriðarins tekið
það í sig að vera honum andvígur,
styðja, hafði ekki enn gert nægilega i ekki vegna þess að hann væri hlynt-
út af við prússneska hernaðartröllið ]ur Prússastefnunni fremur en Wild-
til þess að tryggja þessa framtíð. j erton, heldur vegna þess, að hann,
En hann kendi svo í brjósti um og j eins og allir verulega baráttufúsir
sá svo eftir öllum þeim unglingum, i menn, var andvígur hverju einu,
sem voru sviftir lifinu, áður en þeir j sem stutt var af meirahluta; þvi
fengu tækifæri til að líta blóma þess, | stærri meirahluta, því ákafari var
að hann var varla mönnum sinnandi. ! andstaða hans; en enginn hefði orð
Með hverju var hægt — hugsaði ! ið meira undrandi en hann sjálfur
hann oft —að tryggja framtíð æsk- j við að heyra, að svona væri skoðun-
unnar í þeirri Norðurálfu, sem bráð- ! um hans háttað. Hann kaus heldur
um átti enga æsku til ? Hvert ein- 1 að slá því fyrir, að hann hefði ekki
asta riki þjáðist hræðilega—glæpa- j trú á að berjast með ofbeldi gegn
rikið ekki hvað sízt. Guði sé lof! ; ofbeldi. Á friðartímum var hann
Setjum nú svo, að ófriðurinn héldist , “fullhugi,” — á ófriðartímum
eitt árið enn, tvö, þrjú ár, og hætti i “bleyða.”
svo, einungis vegna þess, að báðir
aðilar væru orðnir örmagna, en allan
Það virtist heldur fáferðugt a
götunni, sem lá til kirkjunnar, þar
tímann væri verið að drepa og lim- ] sem ráðstefnan átti að vera, og alt
lesta þessa unglinga, og svo ynnist hafði verið gert, sem hægt var, til
ef til vill ekki meira við það heldur , þess að koma i veg fyrir að ráð-
en hægt væri að vinna í dag. Hvað ' stefhan drægi að sér athygli almenn-
þá! Raunar lofaði stjórnin sigri, en j ings. Guð var verndari ráðstefn-
þeir lofuðu aldrei að hann skyldi unnar, en tveir lögregluþjónar stóðu
en árið væri liðið. j líka við dyrnar og nokkrir aðrir
ekki; en ef þeir . grunsamlega nærri. Fólkið týndist
héldu áfram að lofa ár frá ári, þang. j inn, flest var það kvenfólk. Polin
að til allir aðrir væru dánir! Sýndi j Wilderton hélt inn eftir hliðargöng.
vinnast áður
Stjórnirnar dóu
sagan nokkurn tíma að sigur í nú-
tíðinni gæti trygt framtíðina? Og
þar að auki hafði þessi bölvuð
Prússastefna — jafnvel þó að hún
væri ekki svo gersigruð, sem æski-
legt var — orðið fyrir því áfalli, að
hún gat aldrei framar gert það, sem
hún hafði gert á liðnum tímum. Fn
þetta síðasta var aðeins aukaatriði
• .....
~ | INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man.
Akra, N. Dakota
Arborg, Man
Árnes, Man
Baldur, Man
Bantry, N. Dakota. .. .
Bellingham, Wash
! Blaine, Wash
Bredenbury, Sask
• Brown, Man J. S. Gillis
Cavalier, N. Dak®ta...
! Churchbridge, Sask.. ..
Cypress River Man.. ..
Dafoe, Sask
Edinburg, N. Dakota. .
Elfros, Sask
Foam Lake, Sask .... J. J. Sveinbjörnsson
! Garöar, N. Dakota....
Gerald, Sask
Geysir, Man
Gimli, Man
Glenboro, Man
: Ilallson, N. Dakota . ..
Hayland, P.O., Man. .
Hecla, Man
Hensel, N. Dakota
Hnausa, Man
Ivanhoe, Minn
Kandahar, Sask
Langruth, Man
: Leslie, Sask
Lundár, Man
Markerville, Alta
Minneota, Minn
Mountain, N. Dak. ... S. J. Hallgrimson
: Mozart, Sask
Oak Point, Man
Oakview, Man
Otto, Man
Pembina, N. Dak
Point Roberts, Wash.. .
Red Deer, Alta
Revkjavík, Man
Riverton, Man
Seattle, Wash
Selkirk, Man
Siglunes, P.O., Man.
Silver Bay, Man
Svold. N. Dakota
Tantallon, Sask
> Upham. N. Dakota.... 4«
: Víðir, Man <■
Vogar, Man J. K. Jonasson J
Westbourne, Man
Winnipegosis, Man.. ..
Wynyard, Sask í
unum upp að ræðupallinum. “Þungt
loft hérna,” hugsaði hann og fitjaði
upp á nefið. Hann gat ekki að því
gert, að hann hafði alt af elskað ná-
ungann einan út af fyrir sig, en
hafði ógeð á fjöldanum. Milli tíu
og tuttugu manns var komið upp á
ræðupallinn. Hann settist á aftari
röðina, en John Rudstock var ekki
á því að draga sig í hlé og tók sér
sæti til hægri handar forsetanum.
Svo var farið að halda ræður með
svo miklu óðagoti, að slíks eru fá
dæmi á opinberri ráðstefnu. Wild-
erton hlustaði á þær og hugsaði með
sér : “Skelfing er þetta orðið þvælt;
getur ekki einhver sagt blátt áfram,
að það sé búið að drepa nógu marga
æskumenn?” Hann hafði líka orðið
var við einhvern þungan hávaða eða
nið, eins og þegar flóðaláan fylgir
ofviðrinu; alt i einu greindist hann
sundur í mannaraddir fyrir dyrum
úti. Hann heyrði högg dynja á
hurðinni og sá rúðurnar brotnar með
bareflum. Fundarmenn voru nú
staðnir upp úr sætum sínum, sumir
þutu til dyranna og ætluðu að verja
þær, aðrir stóðu ráðþrota og vissu
ekki hvað þeir áttu af sér að gera.
John Rudstock hélt á lofti stólnum,
sem hann hafði setið á. Wilderton
flaug í hug: “Eg bjóst við þessu,”
og í því ruddist hópur af ungum
mönnum í vinnufötum inn í kirkj-
una og fjöldinn kom á eftir. Hann
vissi, að hann var ekki mikil áfloga.
hetja, en hann tók sér strax stöðu
fyrir framan kvenmanninn, sem var
næstur honum. En á sama augna-
bliði komu þá nokkrir hermenn inn
um hliðardyr og ruddust upp á
ræðupallinn og hrintu honum niður
tröppurnar. Hann hlunkaðist á
gólfið og þyrpingin var svo mikil i
kringum hann. að hann gat ekki
staðið á fætur. Einhver datt ofan
á hann. Það var Rudstock, sem
krossbölvaði um leið. Hann var enn
með stólinn í höndunum, því að
hann lenti á Wilderton og gaf hon-
um roknahögg. Wjlderton sá vin
sinn komast á fætur aftur og sveifla
vopninu hvað eftir annað og í hvert
sinn féll annaðhvort samherji eða
andstæðingur, unz hann var búinn
að mynda autt svæði umhverfis sig.
Wilderton var enn hálfringlaður
eftir fallið, en sat og horfði á þenn-
an hildarleik. Stólar, bækur, bekkir
og spýtur flugu að Rudstock, sem
vék sér undan eða breytti stefnu
þeirra, svo að þau héldu áfram og
lentu á Wilderton eða skullu í ræðu.
pallinum. Hans heyrði að Rudstock
öskraði eins og ljón og sá hann
sækja fram og sveifla stólnum; þar
1 lágu tveir ungir menn í vinnufötum,
We’re All Nutty
Here and There
þar lá sá þriðji í jakkafötum; nú
ruddist gríðarstór ungur hermaður
fram, einnig með stól að vopni og
þeir tveir börðust i návigi. Wilder-
ton var nú risinn á fætur og fór að
laga á sér einglyrnið, því að án þess
gat hann lítið séð. Hann tók upp
sálmabók, grýtti henni í þvöguna og
fylgdi á eftir með kreptum hnefum
og rak hendina í eitthvað grjóthart;
hann fékk heljarhögg á síðuna og
féll aftur niður á gólfið. Hann
heyrði ennþá djöflaganginn í vini
sinum og brothljóðið, þegar stól-
arnir mættust í loftinu. Eitthvað
þungt datt ofan á hann. Það var
Rudstock—hann var meðvitundar-
laus. Svo varð augnabliks-hlé og
Wilderton fór að reyna að gægjast
upp undan farginu. Hann sá, að
það var búið að ryðja burt af ræðu-
pallinum öllum fundarmönnunum,
en í þeirra stað voru komnir ungir
rnenn í bláum sjóliðabúningi og
vinnufötum. Svo heyrði hann rödd.
sem sagði:
“Þögn! Hljóð!”
Hann var að dreypa brennivíni á
Rudstock úr pela, sem hann hafði
verið svo hygginn að stinga á sig,
og hlustaði nú eftir beztu getu, þar
sem hann lá á gólfinu og fólkið tróð
á honum.
“Þá erum við hingað komnir,
piltar góðir,” sagði röddin, “og hér
munum við alt af verða, þegar þess-
ir mannhundar reyna að leika sama
íeikinn aftur. Engan frið, engan
frið, hvað sem það kostar! Við er-
um búnir að sýna þeim, að við kær_
um okkur ekki um frið. Sleppið þið
kvenfólkinu — þó að það ætti
reyndar að fá að skammast sin, en
hvað karlmennina snertir — þessi
svín—þá er of vel með þá farið að
skjóta þá. Ef þeir láta sér ekki
segjast við þetta, skulum við sýna
þeim betur í tvo heimana. Við höf-
um rofið þessa ráðstefnu og við
ætlum að rjúfa hverja þá ráðstefnu,
sem reynir að tala um frið. Hróp-
um þrefalt húrra fyrir fánanum!”
Á meðan verið var að hrópa
húrra, fór Wilderton að finna ti;
vaknandi meðvitundar hjá vini siu-
um; því að Rudstock var farinn að
draga andann þungt. Hann helti
ofan í hann brennivíni og fór að
reisa hann upp við einhvern tré-
kumbalda, sem hann svo sá, að var
hinn fábrotni prédikunarstóll kirkj-
unnar. Þá datt honum nokkuð i
hug, þó að ruglaður væri. Ef hann
alt í einu stæði í stólnum, eins og
hann hefði komið beint af himnum
ofan, myndu þeir ef til vill hlusta á
hann. Rudstock lá ofan á fótum
hans, en hann dró þá til sín og tók
að skríða upp tröppurnar á fjórum
fótum. Þegar hann var kominn upp
í prédikunarstólinn, settist hann
niður til þess að enginn skyldi sjá
hann, jafnaði sig og hlustaði á hróp-
in. Svo stóð hann upp, lagaði á sér
hárið og beið eftir, að hrópin þögn-
uðu. Hann hafði reiknað rétt. Þeg_
ar hann birtist þarna alt í einu, grá-
hærður, brosandi og með einglyrni,
létu þeir blekkjast um stund. Það
varð dauðaþögn.
“Piltar!” sagði hann, “hlustið á
mig eitt augnablik. Mig langar til
að spyrja ykkur að einu. Til hvers
i ósköpunum haldið þið að við höf-
urn komið hingað? Blátt áfram og
einungis vegna þess, að við getuni
ekki þolað að sjá það lengur, að
þið séuð drepnir dag eftir dag, mán-
uð eftir mánuð, ár eftir ár. Þetta er
alt og sumt og það er heilagur sann.
leikur. Amen!”
Það var eins og áheyrendurnir
sypu hveljur og ókyrðust, þegar
þessari stuttu ræðu var lokið; svo
kallaði einhver dimm rödd:
“Talsmaður Þjóðverja!”
Wilderton sveiflaði hendinni upp.
“Niður með Þjóðverja!” sagði
hann blátt áfram.
“Talsmaður Þjóðverja!” endur-
tók sá dimmraddaði. Og maðurinn,
sem áður hafði talað uppi á ræðu-
pallinum, kallaði nú: “Farið þér
þarna niður! Þegar við óskum eftir
að fá ráðleggingar hjá yður, skulum
við láta yður vita.”
Wilderton sneri sér að honum.
“Eg er alveg hissa á ykkur!”
byrjaði hann, en sálmabók lenti af
By P. N. BRITT.
VERY day someone comes along
with a nutty notion about some-
thing, and there’s the odd day, off
and on, when folks with cock-eyed
ideas are just shingling each other
among the daily visitors.
* * * i
There must be from ten to fifteen
thousand gazabos (male and female)
sitting around dining-room tables
every evening trying to figure out
some racket or other, to gyp, or out-
guess, the public, and make a profit
out of it.
Folks were never as resourceful
as they are at the moment, they’ve
never done as much thinking as
they are doing now. To me think
addict is as bad or worse than a
drunk addict, if you know what, I
mean.
* * *
Sometimes things are not so hot,
But, who the heck need care.
We’ve been favored quite a lot—
Of good breaks had our share.
Lots of folks so soon forget
The chances they have had,
Lady Luck so often met.
Forget!—it’s just too bad.
* * *
ILTERE’S a nutty one: The day after
■*--*- election a big wop was explain-
ing why the winner was elected and
why the loser was beaten. He said
it conclusively cleared up the mys-
tery of—
“What’s in a name?”
—in this contest, he said, there was
everything in both names. Anybody
would vote for a queen at almost any
time, but not so many would vote
for a gun, particularly when most of
the courts were trying to unravel
gun mysteries.
* * *
For several weeks I have had to
listen to a gazabo asserting that
Indian summer is just ahead. Forty
years ago, he said, they often had
Indian summer as late as December.
He said he distinctly remembered
an election in December, 1899, when
the boys were out in their shirt-
sleeves hauling voters to the polls.
I checked up on him on that, and he
was right. It was a hot day, and a
red hot election, too. Hugh John
was the winner that time.
heljarafli á enninu á honum og
hann hneig niður í botnínn á préclik-
unarstólnum. Þetta síðasta högg,
sem bættist ofan á svo mörg önnur,
svifti hann öllum mö^uleikum til að
hugsa, hann hafði aðeins óljóst veð
ur af meiri ræðum, hrópum og
sparki, svo langri þögn og alt í einu
fann hann að hann var að ganga út
um kirkjudyrnar á milli Rudstock
og lögregluþjóns. Það voru ekki
sömu dyrnar og þeir höfðu komið
inn um, heldur lágu þær út á auft
svæði.
“Getið þér gengið?” sagði lög-
regluþjónninn.
Wilderton kinkaði kolli.
“Áfram þá!” sagði lögregluþjónn-
inn og fór aftur inn í guðshúsið.
Þeir gengu áfram tveir einir og
leiddust, dálítið óstyrkir fyrst. Rud-
stock var með glóðarauga og skurð
i eyranu, og blóðið úr honum hafði
litað flibbann og storknað í skegg-
inu. Wilderton var meiddur á enn-
inu og frakkinn hans rifinn, önnur
kinnin bólgin og hann hafði verk i
bakinu, svo að hann gat ekki gengið
beinn. Þeir töluðu ekkert sainan,
en úti í bogagöngunum reyndu þeir
eins og þeir gátu að laga sig til með
títuprjónum og vasaklútum og með
þvi að bretta upp frakkakraganum
á Rudstock, til þess að vera ekki al-
veg eins og fuglahræður. Þegar þeir
voru aftur lagðir af stað, sagði Rud-
stock kuldalega:
“Eg heyrði til yðar. Þér hefðuð
átt að tala fyrir yður einan. Eg
kom, eins og þér vitið, vegria þess að
eg hefi ekki trú á að berjast með
ofbeldi gegn ofbeldi. Næst, þegar
við höldum friðarráðstefnu, ætla eg
að taka þetta fram.”
“Já, já,” tautaði Wilderton, “eg
sá yður — eg veit, að þér munið
gera það. Eg bið afsökunar. Eg
vissi ekki hvað eg sagði.”
Rudstock hélt áfram dimmum
rómi:
“Og þessir ungu manngarmar, eg
held að þeir megi drepast hver einn
og einasti, ef þá langar til þess.
Farið að mínum ráðum og látið þá
alveg eiga sig.”
Wilderton brosti út í það rnunn-
vikið, sem ekki var bólgið.
“Já,” sagði hann dapur í bragði.
And, by the way, today (Nov. 21)
has all the earmarks of an Indiaiji
Summer day. This weather nut may
not be as dumb as he might seem to
be at times.
* * *
ítWHAT is the real good?”
” I asked in musing mood.
Order said the law court;
Knowledge said the school;
Truth, said the wise man;
Pleasure, said the fool;
Love, said the maiden;
Beauty, said the page;
Freedom, said the dreamer;
Home, said the sage;
Fame, said the soldier;
Equity, the seer—
Spake my heart full sadly:
“The answer is not here.”
Then within my bosom
Softly this I heard:
“Each heart holds the^secret:
Kindness is the word.”
_John Boyle O’Reilly.
* * *
The fraction of goodfellows in
our population is the steadying in-
fluence on civilization.
Ninety per cent of us never turn
a hair to do anything to get anybody
else anywhere. We are too busy
looking out for ourselves to care a
heck for anybody. ,
This is tough talk maybe, but ít s
the truth, and never mind trying to
side-step it or haggle about it. Try
to snap out of it. This is the season
during which we all should be stnv-
ing to make folks happy.
* * *
Here’s a nutty coincidence: I had
a letter from an old friend who has
been sending me three nice mallards
every fall. He missed this year,
and was regretting it. Something
stopped him going shooting. I men-
tioned ít to a girl friend, and she
sent me a goose. It made me feel
like a goose-egg.
I think goose wishbones are cute.
I’m saving this one. It may bring
along a turkey. There’s no telling.
* * *
Those Penners are smart. I mean
Joe and the ward 3 Alderman. Hard
to beat ’em. That goose incident
brought Joe to mind.
“Anyone wanna buy a duck?”
“Það virðist vera erfitt að fá þá til
að halda áfram að lifa. O, jæja!”
“O, jæja!” sagði hann aftur,
fimm mínútum seinna, “eg er alveg
hissa á þeim, aumingja veslings
strákunum! Eg er mjög óánægður
með þetta, Rudstock!”
“Það er eg ekki,” sagði Rudstock,
“mér þótti að sumu leyti gaman að
því! Góða nótt!”
Þeir tókust í hendur og grettu
sig af kvölum, því að hendurnar
voru allar helaumar. Svo skildu
þeir og Rudstock fór i norður en
Wilderton í véstur.
Þ. G. þýdd.
—Dvöl.
María Markan getur sér góðan
orðstír í Þýskalandi.
María Markan hefir nú fimm
sinnum sungið hlutverk Leonoru í
söngleikmfm Troubaduren á Schiller
óperunnj í Hamborg. Hamburger
'l'ageblatt skrifar um söng hennar á
þá leið, að hún sé gædd verulegri
sönggáfu, röddin sé óþvinguð, létt á
hærri tónum, og fögur á þeim dýpri.
Auk þess hafi listakonan mikla hæfi-
leika til þess að koma fram á leik-
sviði.
Hamburger Fremdenblatt skrifar
um söng Mariu Markan, að hún haf i
þegar sýnt. að hún var eins og heima
hjá sér á leiksviðinu. Hún hafi
fríska, skæra sópranrödd. fagra á
öllum tónsviðum, og litauðga og
ljóðræna sönggáfu.
Þarjn ii. nóv. syngur Maria
Markan hlutverk prinsessunnar í
söngleiknum “Konungur Daglangt,”
á frumsýningu Schiller-óperunnar í
Hamborg.—N. Dagbl. 2. nóv.
Unga íslandf októberblaðið, er
komið út. Efnisyfirlit: Mjöll
lambadrotning. eftir Theodóru
Thoroddsen, Verðirnir velvakandi
(leikrit), Samgöngur og samgöngu-
tæki, Ámundsen (niðurlag), Anna í
Grænuhlíð, leskaflar fyrir börnin,
o. fl.
ísfisksalan. 1 gær seldi í Grims-
by Geir 745 vættir fyrir 756 sterlpd.
og Maí 650 vætfir fvrir 700 sterlpd.
—N. dagbl. 2. nóv.