Lögberg - 06.02.1936, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 6. FEBRÚAR 3936
ILöffberg
Gefi8 út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRES8 LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Verd <3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The “Lögberg'’ is printed and put>líshed by The Columbia
Press, Limited, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba.
PHONE 86 327
Taka til starfa að nýju
Vikið var í síðasta blaði að úlfaþyt þeim
hinum fáránlega er verksmiðjueigendur
nokkrir í Austur-Canada, svo sem þeir, er
starfrækja silkiverksmiðjurnar í Sherbrooke,
gerðu út af tiltölulega smávægilegri lækkun
innflutningstolls á vissum tegundur af jap-
ön-sku silki. Tðjuhöldar þessir vitjuðu á fund
Sambandsstjórnarinnar, Itáru fram ströng
mótmaái, hótuðu að loka verksmiðjum sínum,
og gerðu það samstundis svo að segja líka.
Svar stjórnarinnar var það, að skipa kon-
unglega rannsóknarnefnd í málið, og láta taka
til yfirvegunar rekstrarreglur vefnaðarvöru-
iðnaðarins í heild.
Ekki höfðu ráðstafanir stjómarinnar
þessu viðvíkjandi fyr verið gerðar heyrin-
kunnar, en felmtri sló á ýmsa þá iðjuhölda,
er hæzt höfðu látið og mest borist á, svo sem
forstjóra verksmiðjanna í Sherbrooke. Við-
tal þeirra við ráðuneytið fór fram á mánu-
dag; á þriðjudagskvöld lýsti aðal fram-
kvæmdarstjórinn yfir því, að verksmiðjur
sínar tækju til starfa á ný daginn eftir, og
varð það að ráði.
Alt þetta mikla írafár nokkurra vefnað-
arvöru verksmiðja evstra, verður því hlægi-
legra, sem málið skýrist betur.
Eins og nú hagar til, njóta hinar um-
ræddu Sherbrooke verksmiiðjlir 148% toll-
verndar gegn innflutningi silkis frá Japan.
Fram að þeim tíma, er síðasta læækkun var
gerð nam tollvernd þeirra 176%. Lækkun sú,
sem um er að ræða, er því augljóslega ein-
ungis smáræði; þar af leiðandi verður úlfa-
þyturinn og gauragangurinn margfalt óskilj-
anlegri.
A árunum 1930-1934 greiddi Dominion
Textile félagið hluthöfum sínum $7,091,000 í
arð. Verkalaun þau, er félagið greiddi fólki
sínu á þessu tímabili, voru tekin til alvarlegr-
ar íhugunar af hinni svonefndu Price Spreads
nefnd, og þóttu alt annað en hróss eða með-
mæla verð.
Yfir árin 1928-1929, keyptu Japanir 22,-
000,000 mæla af canadisku hveiti. Síðan
1930 hafa 20,000 fjölskyldur í Vesturlandinu
verið sviftar markaði fyrir framleiðslu sína,
og skilyrðum þeirra til sjálfsbjargar verið
fórnað á altari nokkurra verksmiðjukríla í
Austur-Canada, er okra á vefnaði, en veita
ekki atvinnu, og það jafnvel illa launaða at-
vinnu, nema nokkuð innan við 7,000 manns.
Háttalag sem þetta sýnist blátt áfram ganga
vitfirring næst.
Hinum djarfmannlegu ráðstöfunum
stjórnarinnar í máli þessu, hefir verið tekið
með fögnuði um land alt, og það öldungis án
tillits til flokkslegrar skiftingar á sviði stjórn-
málanna; svar hennar við hinum ömurlega
harmagráti hátollapostulanna, er í beinu sam-
ræmi Við ítrekaðar yfirlýsingar Mr. Kings,
öll þau ár, sem hann hefir verið við opinber
mál riðinn, um það, að engum forréttiáda-
flokki mætti haldast uppi óátalið, að skoða
sig með öllu ábyrgðarlausan gagnvart því
umhverfi, er hann ræki viðskifti sín í og
græddi fé sitt.—
1 athugunum sínum í sambandi við til-
tektir verðsmiðjueigenda þeirra, er hér um
ræðir, þeim, er fjármálaráðgjafinn, Hon.
Charles A. Dunning, lagði fyrir ráðgjafa-
fund, er komist að orði á þessa leið:
“Það liggur í augum uppi, að óhjá-
kvæmilegt sé fvrir stjórnina að hafa við hendi
fullnaðar upplýsingar um starfrækslu vefn-
aðarvöru iðnaðarins, og það jafnvel nokkuð
aftur í tímann; þetta verður óumflýjanlegt
til þess að fá glögt yfirlit yfir reksturshagn-
að, vinnulaun, áhrif tollverndar, útborgun
gróðahlutdeildar, og afstöðuna í heild gagn-
vart brezkri samkepni, sem og samkepninni
við erlendar þjóðir. Að sjálfsögðu verður og
að taka tillit til þess, til hvers megi sann-
gjamlega ætlast. af vinnuveitanda atvinnu
viðvíkjandi, á tímum verzlunardeyfðar og
kreppu.”
Stjórnin hefir, eins og áður var getið, valið
W. F. A, Turgeon, dómsforseta í áfrýjunar-
rétti Saskatchewanfylkis til þess að hafa for-
ustu rannsóknarinnar með höndum; nýtur
hann alþjóðar trausts, og má með fullum rétti
góðs og mikils árangurs vænta af starfi hans
í þessu mikilvæga máli, er vakið hefir umtal
og athygli frá strönd til strandar.
MacKenzie King
MAÐURINN OG AFREKSVERK HANS.
Eftir John Lewis.
(Sig. Júl. Jóhannesson þýddi)
Faðir Kings varð blindur þegar hann var
tiltölulega ungur maður; varð hann því að
hætta störfum sínum sem háskólakennari.
Bróðir Mackenzie Kings veiktist um líkt
leyti af illkynjaðri inflúenzu; við það bættist
lungnabólga beggja megin, og loksins þegar
hún batnaði var hann svo lamaður að hann
sýktist af tæringu. Þessi veikindi urðu svo
svæsin að hann varð ófær til nokkurs starfa;
var hann þá þrjátíu og fimm ára gamall. Var
þetta því sorglegra þar sem hann var ný-
kvæntur og höfðu þau hjón eignast tvo syni
(tvíbura); var hann félaus eftir öll þelssi
veikindi, og ósjálfbjarga með öllu.
Mackenzie King hafði kostað systur sína
í veikindum hennar og var hún nýlega látin;
nú varð hann að sjá bróður sínum 'og fjöl-
skyldu hans farborða. Hafði hann um langt j
skeið, ásamt hinni giftu systur sinni, verið !
forsjá heimilisins, eftir að faðir hans misti i
heilsuna.
Vegna þess að systir hans hafði fyrir |
sínu eigin heimili að sjá leit hann eftir og j
annaðist föður og móður, systur og bróður, 1
alveg eins og aðrir menn annast konu og
börn.
Þrítugasta ágúst 1916 lézt faðir hans, og
í desember sama ár tók hann móður sína til
sín í Ottawa. Alt næsta ár var hún hættulega
veik og T8. desember 1917 — daginn eftir her-
skyldukosningarnar — andaðist hún.
Bróðir hans var árum saman til lækninga
i St. Agathe í Quebec og Denver í Colorado.
Fékk hann loks svo mikla bót heilsu sinnar
að hann varð fær um að vinna og tók að
stunda lækningar í Denver. Skrifaði hann
þá bók, er hann nefndi “Baráttan gegn tær-
ingunni og hvernig hún getur unnist.” Eln
starfstími hans var ekki langur; hann veikt-
ist nokkru síðar af vöðvavisnun og dó um
vorið 1922.
í formála, sem Mackenzie King hefir
skrifað fyrir bók, er bróðir hans samdi í veik-
indum sínum og kallaði: “Taugakerfið og
persónustyrkur” er bæði skýring á sálarlífi
hans sjálfs og einnig á hugarfari bróður hans.
Þessi bók var prentuð eftir dauða Dr. Kings.
Formálinn skýrir að ýmsu leyti heimspeki
Mackenzie Kings að því leyti sem náin hlut-
tekning í veikindum og þjáningum annara
höfðu áhrif á hann; sézt það þar greinilega
hversu hann sjálfur hefir fundið til og liðið
með ástvinum sínum allan tímann frá því
hann féll við kosningarnar 1931, þangað til
hann kom aftur á þing 1919, og gerðist leið-
togi stjórnarandstæðinga.
Hann kemst meðal annars að orði á þessa
leið í formálanum:
‘‘Eg hefi getið þess undir hvaða kring-
umstæðum þessi bók var skrifuð, til þess að
hún geti notið þess álits sem hún verðskuldar.
1 henni finnast engin orð hégóma né léttúðar.
Hver einasta hugsun, sem þar birtist var
reynd í hinum hreinsandi eldi þrauta og þján-
inga. Samt sem áður er'bókin ekki rituð í
neinum harðneskju anda. Hún flytur hinum
sjúka og særða manni lipurð og mýkt læknis-
ins; skilning hans á mannlegum veikleika og
einlæga samúð. Hún bendir þeim, sem líða
á það að þeir stundum geti læknast með sín-
um eigin veikleika og að eins lengi og lífið
endist sé von og möguleiki til bata og heillar
heilsu.
Auk hinnar vísindalegu meðferðar máls-
ins í höndum höfundarins, vil eg taka það
fram að mér er kunnugt um þær þrautir sem
hann hafði liðið og það voru þær, sem knúðu
hann til starfsins, ef verða mætti öðrum að
liði.
Mér er einnig kunnugt um það hversu
mikið hann varð að leggja á sig til þess að
framkvæma þetta verk. Þetta hvorttveggja
sýnir mér möguleikana til þess að skygnast
inn i instu helgidóma mannlegrar tilveru og
sjá hvernig mönnum og konum verður það
kleift að hefja sig yfir allar hörmungar og
veita þannig öllum öðrum skygni til þess að
sjá inn í hulda heima mannlegra miiguleka.”
(Framh.)
Föðurlandssvik
Fjórir nienn hafa þegar játað
fyrir rétti njósnarstarfsemi
sína í þágu erlendra
landhelgisbrjóta.
BlaÖið náði seint í gærkvöldi tali
af Hermanni Jónassyni forsætisráS-
herra og spurði hann um tildrögin
að þessu máli.
—Það hefir lengi legið á grunur
um það, að ýmsir menn hér á landi
gerðu sér það að atvinnu, að leið-
beina erlendum togurum til land-
helgisveiða. — Þess vegna hóf eg í
sumar athugun í þessu máli og í
byrjun nóvember s. 1. hafði eg safn-
að svo sterkum líkum, að það var
úrskurð um það, að skeyti til tog-
nægilega traustur grundvöllur undir
aranna skyldu rannsökuð. Eg ú't-
nefndi svo tvo menn til þess að
framkvæma þá rannsókn. Eg hefi
síðan fylgst með athugunum þeirra
og til viðbótar hefi eg fengið nokkr-
ar upplýsingar annarsstaðar frá.
í gærkvöldi taldi eg sönnunar-
gögnin orðin það sterk, að eg áleit
rétt að láta hef ja opinbera rannsókn
og afhenti lögreglustjóra málið kl.
3 • dag.
—Liggja þungar refsingar við
þessum afbrotum?
—Refsingar eru engan veginn í
samræmi við stær$ afbrotanna, svar.
ar forsætisráðherra, og það er auð-
sætt að breyta verður löggjöf okkar
á næsta Alþingi og þyngja refsing-
arnar verulega fyrir slik afbrot sem
þessi, og gera ýmsar ráðstafanir nú
þegar til þess að koma í veg fyrir
að þetta athæfi haldi áfram.
Eg vil taka það fram, segir for-
sætisráðherra að lokum, að þótt lög-
reglurannsóknin hafi þegar borið
mikinn árangur, þá hefi eg ástæðu
til að ætla, af þeim kunnugleika,
sem eg hefi af máli þessu, að við
framhaldsrannsókn i málinu muni
enn koma fram mikilsverð atriði.
Samkvæmt fyrirmælum dóms-
málaráðherra var í gær hafin opin-
ber rannsókn á ^runsamlegum sím-
skeytum fjögra manna i Reykjavík
og eins manns í Hafnarfirði, til
enskra togara.
Framkvæmdi Jónatan Hallvarðs-
son fulltrúi rannsóknina.
Fyrst var tekinn fyrir Geir H.
Zoega kaupmaður, Hverfisgötu 59,
Reykjavík.
Kvaðst hann undanfarin tvö ár
hafa verið umboðsmaður Grimsby-
togara hér á landi. Fyrir um ári síð-
an kvaðst hann að beiðni nokkurra
togareigenda í Grimsby, hafa tekið
að sér að gera togurum þeirra að-
vart bæði utn hreyfingar og dvalar-
staði islenzku varðskipanna hér við
land, eftir þvi sem honum væri unt,
svo að togararnir gætu vegna þeirra
veitt í landhelgi, ef svo bæri undir,
að þeir hefðu tækifæri til þess.
Ennfremur að láta togurunum í té
upplýsingar um aflabrögð og fiski-
sæld á hinum ýmsu miðum til leið-
beiningar.
Slikar upplýsingar játar hann að
hafa siðan látið í té a. m. k. þrem
togurum, Malmata, I^arwobd og
George-Aunger. Sendi hann upp-
lýsingarnar í loftskeytum á dulmáli
eftir dulmálslykli, sem ensku út-
gerðarmenriirnir létu honum í té í
þessu skyni, Dulmálslykil þennan
afheni hann réttinum.
Næstur var tekinn fyrir rétt Geir
Zoega Hafnarfirði, sem er umboðs.
rnaður togaraeigenda í Hull og enn-
fremur Hellyers Brothers.
Kvaðst hann sakir umboðsstarf-
semi sinnar hafa haft nokkurt
skeytasamband við togara þessara
umbjóðenda sinna, þegar þeir hefðu
verið að veiðum hér við land, en
neitaði hinsvegar með öllu að hafa
nokkurn tíma tekið að sér eða gert
það, að gefa þeim nokkrar upplýs-
ingar um íslenzku varðskipin. Er
ekki upplýst, að hann hafi gerst sek.
ur um slíkt. Hann afhenti réttinum
dulmálslykil sinn, þannig að unt
verður að rannsaka innihald þeirra
skeyta, sem milli hans og hinna er-
ltndu togara hafa farið.
Þá var tekinn fyrir rétt Þorgeir
Verzlunarmentun
Oumflýanleg nú á tímum!
Vaknandi viðskiftalíf krefst vaxandi vinnukrafts. Við-
skíftavenjur nútímans krefjast sérþekkingar á öllum
sviðum. Þessvegna er verzlunarmentun blátt áfram
óumflýjanleg. Enda er nú svo komið, að verzlunar-
skólanám er talið óhjákvæmilegt skilyrði fyrir atvinnu
við skrifstofu- og verzlunarstörf.
UNGIR PILTAR og UNGAR STÚLKUR, sem ætla
sér að ganga á verzlunarskóla (Business College) í
Winnipeg, ættu að spyrjast fyrir á skrifstofu Lög-
bergs; það verður þeim til dr júgra hagsmuna.
Komið inn á skrifstofuna, eða shrifið
The Columbia Press Limited
TORONTO og SARGENT, WINNIPEG
~>nt--'>nt->rw-->cw-->r><-->n<-^>oú
Pálsson útgerðarmaður Lindargöíu
19 Reykjavík.
Hann er umboðsmaður fyrir tog.
araútgerðarfélagið H. Markhatn
Cook Ltd., Grimsby. Játaði hann
að hafa gefið togurum frá því fé-
lagi, með loftskeytum, upplýsingar
urn aflabrögð á hinum ýmsu fiski-
svæðum, svo og þegar skipstjórarn-
ir fóru fram á það, ennfremur upp
lýsingar um dvalarstaði og ferðir
íslenzku varðskipanna, eftir því sem
íöng voru á.
Að yfirheyrslu lokinni afhenti
hann réttinum dulmálslykil þann,
sem ensku útgerðarmennirnir höfðu
afhent honum í þessu skyni og hann
hafði notað.
Næst kom fyrir réttinn Pétur
Ólafsson sjómaður Hverfisgötu 65
Reykjavík.
Hann játaði, að þegar hann fyrir
um ári síðan var staddur í Englandi,
hafi enskur útgerðarmaður, sem þá
var í útgerðarfélagi Tneð Þórarni
Olgeirssyni skipstjóra, fengið sig til
þess að gefa skipum félagsins, er
þau væru á veiðunt við ísland, upp-
lýsingar um dvalarstaði og ferðir
íslenzku varðskipanna, svo að tog-
ararnir gætu áhyggjulaust veitt í
landhelgi, er vitað var að'varðskip-
in voru fjarstödd. Ekki kvaðst yf-
irheyrður muna nafn Englendings-
ins, er fékk hann til þess, né heeldur
nafn útgerðarfélagsins, en kvaðst
hinsvegar hafa tekið starfið að séi
vegna þess, að Þórarinn Olgeirssor.
skipstjóri hefði verið meðeigandi í
útgerðarfélaginu, en hjá Þórarr.i
hefði hann áður verið skipverji.
Þau skip, sem hann síðan gaf
þessar upplýsingar, voru fjögur, og
heita þau Blakkur, Drangey, Fair-
way og Álsey. Á þessum skipuin
öllum væru íslenzkir fiskiskipstjór-
ar: Ólafur Ófeigsson, Guðm. Eben.
ezarson. Náfn fjórða skipstjórans
mundi yfirheyrður ekki.
Upplýsingar sínar sendi hann síð-
an með dulmálsskeytum, eftir dul-
málslykli, sem útgerðarfélagið af-
henti honum. En þar sem harn var
eigi nægilega vel að sér í ensku máli,
til þess að notfæra sér dulmálslyk-
ilinn, þá fékk hann Stefá.i Stephen-
sen kaupmann í Verðanda, til þess
að semja skeytin með sév og að-
stoða við sendingu þeirra.
Stefán Stephensen var þvínæst
kvaddur fyrir rétt og játaði hann
framburð Péturs réttan.
Til dæmis um dygga þjónustu við
hina erlendu togara, af hendi þess-
ara manna, má geta þess, að hinn 17.
september s.l., sendir Geir H. Zoega
togaranum George-Aunger, fimm
skeyti, kl. 2.20, kl. 10.30, kl. 13.40,
kl. 18.08 og kl. 19.30. En þann dag
var varðskipið Æjgir ferðbúið hér á
höfninni í Reykjavík, eftir alllanga
innilegu, sem stafaði af viðgerð. Að
vísu fór ZEgir ekki til gæzlu fyr en
18. september, en skrapp þó hinn 17.
út úr höfninni til kompásathugunar.
Þann 18. september fékk þessi
sami togari enn tvö skeyti frá sama
manni, eitt skeyti þann 19. og tvö
þann 20. september.
Starfsemi þessara manna eru ekki
landráð eða föðurlandssvik í laga-
legum skilningi. En hvað er svik-
semi við föðurland sitt, ef ekki það,
að stefna, hvenær sem til afla spyrst,
erlendum togaravargi til þess að láta
greipar sópa um handraða þessarar
langauðugustu gullkistu lands-
manna ?
Sífelt hafa borist fleiri og fleiri
gremjufyllri kvartanir frá sjómönn_
um, sem daglega hætta fjármuuum
og lífi sínu í sókn á fiskimiðin, yíir
þvi, að í hvert skipti, sem þeir hafi
komist í góðan afla, hafi næstc- nótt
verið þangað kominn f jöldi erlendra
togara, sem með slöktum ljósutn
hafi togáð fram og aftur yfir afla-
staðina, unz fiskur var þorrinn og
meira og minna af veiðarfærum
eyðilagt. Hvað eiga sjömennirnir að
Franih. á bls. 8
Monopoly-’A New Game
A new table game for your parties-—and bound to become
a hit! This is a game of shrewd and amusing trading and
excitement. To become the MONOI’OLIST you must buv,
and rent or sell—profitably; you must collect rents from
the properties you own—to be paid by opponents stopping
there. And as the erection of houses and hotels means
increased rentals—it is wise to build on your lots, or on
some of them. You will come across building shortages,
of course, you will have transactions with the bank—and
with the BANKER, who will often pay you “salarv”—you
will occasionally Iand on unowned as well as owned
property, giving you an option on that property—you may
even land in JAIL. We advise you to see this new gamfl—
MONOPOLY—at once—in the game sec.tion of Eaton’s
Toy Department. Price $2.95.
—Toy Section, Fifth Floor.
ST. EATON C°.,„o
WINNIPEG CANADA