Lögberg - 10.09.1936, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. SEPTEMBER, 1936
3
Soffía Guðmundsdóttir Johnson
1858—1935
Þessarar merkiskonu ber a8 minnast þó nú sé liÖiS rúmt
ár frá andláti hennar. Hún lézt 17. júli 1935, að heimili sínu
í Wynyard, Sask. IlafÖi hún til aÖ hera líkamlegt og andlegt
atgerfi og mannkosti, er skipuðu henni framarlega í fylkingu
hjá samferðafólki sínu á lífsleiðinni.
Hún hét fullu nafni Soffía Hansina. Var fædd að Nesi
í Aðalreykjadal í Suður-Þingeyjiarsýslu 22. febr. 1858. For-
eldrar hennar voru þau Guðmundur Ólafsson söðlasmiður og
kona hans Halldóra Sveinsdóttir, er þar bjuggu. Guðmundur
var sonur séra Ólafs Guðmundssonar, er síðast var prestur að
Hjaltabakka í Húnavatnssýslu og fyrri konu hans Þórkötlu
Torfadóttur, hálfsystir Þorleifs Þorleifssonar eldra i Líjarnar-
höfn, er varð þjóðkunnur fyrir lækningar sinar og dulskygni.—
Halldóra Sveinsdóttir var dótturdóttir séra Skúla Tómassonar
í Múla og uppfóstruð af honum.
Soffia fluttist þriggja ára gömul með foreldrum sínum
vestur í Húnavatnssýslu, en þar bjuggu þau á Ytra-Hóli á
Skagaströnd. Misti Soffia þar móður sina sex ára gömul.
Varð hún þá fyrir því láni að vera tekin til fósturs af jómfrú
Sigriði Arnasen, systur Arnórs sýslumanns Árnasonar, hinu
mesta valkvendi. Ólst Soffía upp hjá henrií að Gunnsteins-
stöðum í Langadal, og naut þar atlætis og umhyggju eins og hjá
beztu móður. Naut hún verklegrar og bóklegrar tilsagnar langt
fram yfir, það sem þá tíðkaðist í sveitum, enda mintist hún ætíð
fóstru sinnar með þakklæti, ástúð og virðingu til dauðadags.
Arið 1885 giftist Soffia Ragúel Jóhannssyni. er þá var
ekkjumaður, dóttursonur Guðmundar Ketilssonar. \’ar Ragúel
þjóðhagasmiður og stundaði þá iðn meira og minna alla æfi.
Fluttust þau til Ameríku 1887, ásamt Sigurrósu dóttur Ragúels
af fyrra hjónabandi, er þá var ellefu ára. Settust þau fyrst að
í Garðarbygð í Norður Dakota, en fluttust þaðan til Grafton
í sama ríki árið 1890. Voru þar til heimilis þar til 1905, að þau
fluttu til Mozart í Saskatchewan. Öll þessi ár istundaði Ragúel
iðn sína með góðum árangri. Tóku þau góðan þátt i félags-
lifi íslendinga í Grafton og beitti Soffía sér bæði í Kvenfélagi
og söfnuði með mikilli alúð. Er þau fluttust til Canada, tóku
þau heimilisréttarland í nánd við Mozart og bjuggu þar blóma-
búi þar til 1918, að þau seldu jörðina og fluttu til Wynyard.
Bjuggu þau þar ætíð síðan. Lézt Ragúel nokkrum árurn á
undan konu sinni. Nutu þau hinna sömu vinsælda og virðingar
hér og áður hafði fylgt þeim.
Ráðdeild, útsjón og fyrirhyggja auðkendi sambúð þeirra
Ragúels og Soffíu. Þau voru mjög samhent í sjálfstæðisvið-
leitni sinni og komust ætið vel af. Reyndust ætíð mjög nyt-
samir meðlimir, í því mannfélagi er þau tilheyrðu. Þeim varð
ekki barna auðið, en Sigurrós dóttir Ragúels uppólst 'hjá þeim
til fullorðinsára og naut þar bezta atlætis. Giftist hún Jóni G.
lfergmann, bróðursyni séra F. J. Bergmanns, en misti hann á
þessu ári. Voru þau búsett í Blaine, Wash. Til fósturs tóku
þau einnig stúlkuliarn annað og gengu i foreldra stað. Er nafn
þeirrar kjördóttur Lulu May, af írskum ættum, nú Mrs. A. E.
Cook í Eagle Rock, California. Mun Soffía hafa minst þeirrar
ástúðar, er hún naut hjá fóstru sinni og viljað sem bezt endur-
taka þá sögu gagnvart fósturdóttur sinni. Var mjög kært með
þeim mæðgum og minnist Mrs. Cook fósturforeldra sinna með
þakklátum kærleika fyrir ást og umhyggju, er alt vildi láta í té.
Af systkinum Soffiu eru á lífi ein alsystir, Skúlína Sever-
son, i Grafton, N. Dak., og tvær hálf-systur, Ingilijörg Good-
manson i Winnipeg og Gróa kona Hannesar Guðjónssonar
bónda við Wynyard.
Soffía var gædd góðri greind, var gjörvileg og atkvæða-
mikil i framkomu, glaðvær í viðmóti og trygglynd að upplagi.
Hún þjáðist í fleiri ár af sjúkdómi þeirn, er leiddi hana tii
dauða, en bar krossinn sem hetja og mælti aldrei æðruorð. Hún
var einlæg trúkona og guðrækin. Margir minnast hennar sem
raungóðrar konu, er sýndi tygð bæði mön’num og málefnum.
Bæði í Mozat og Wynyard tók hún góðan þátt í kvenfélags-
starfi og var í miklum metum.
Hún var jarðsungin frá kirkjunni í Wynyard en lögð til
hinstu hvíldar i grafreit i nánd við hennar fyrra heimili við
Mozart. Frændi hennar, séra K. K. Ólafsson (þau voru syst-
kynabörn) talaði yfir moldum hennar.
Er ættarkjarna sveita-
fólksins hætta búin?
Eftir Jón Gauta Pétursson.
gerfi, þá er skýring þess eðlilegust
sú, að útsog gáfufólksins úr sveit-
unum hafi byrjað' miklu síðar hér
en þar. Sú “þróun” gerðist þar
hægt og smámsaman, — svo hægt,
að henni virðist ekki hafa verið veitt
eftirtekt. En við — þessi kynslóð,
sem sér kvikmyndavél timans snúast
með hundraðföldum hraða við það,
sem áður gerðist, sér á stuttri manns
æfi meiri breytingar og byltingar en
áður verða á öldum, — okkur á ekki
að sjást yfir djúptækar byltingar á
þjóðlífinu, sem gerast óðfluga að
okkur ásjáanda.
IX.
Nú kann margur, sem þetta les,
að hugsa sem svo: Líklega er þetta
alt satt og rétt, — en verður nokk-
uð gert því til varnar, að þetta útsog
ættarkjarnans í sveitunum haldi á-
fram, og erum við þá nokkru bætt-
ari, þó við horfum opnum augum á
framkvæmd þessa skapadóms?
Því er miður, að engin gagngerð
ráð eða einhlít verða fundin til að
sporna gegn því, að þessi straumur
haldi á’fram. Til þess er hann í of
sterkum tengslum við alla fram-
vindu þjóðskipulagsins. Þó er vitn-
eskjan um, hvað í raun og veru er
að gerast í þessu efni, í sjálfu sér
ein hin helzta vörn. ef hún gæti orð-
ið almanna-eign. Hún myndi' ekki
einungis geta haft áhrif á ráða-
breytni þess fólks, sem á milli þess
að velja að halda bólfestu í sveitun.
um eða flytja burtu, heldur og á
tilverknað annara, sem skilning hafa
á menningargildi sveitalifsins fyrir
þjóðina. Það kann að vísu að
reynast svo, að þeir hafi rétt fyrir
sér, sem halda því frami, að íslenzkt
sveitalíf skapi ekki framar neinn
sjálfstæðan þátt í andlegri menningu
þjóðarinnar, sem beri sérstakan svip
af sveitlífi. En svo framarlega sem
sveitafólksins bíður annað göfugra
og nærtækara menningarhlutverk
en að verða “model” mismunandi
andríkra skáldsagnahöfunda að spé_
myndum, þá mun öllum viðsýnum
mönnum skiljast, að það varðar alla
þjóðina jafnt, að sveitirnar geti
haldið áfrara andlegu samstarfi við
aðrar menningarstöðvar i landinu,
þar sem veitt er og þegið á víxl.
Alt, sem er -því til stuðnings, að
ríkara menningarlífi geti orðið lifað
i sveitum landsins, veitir sérstaka
viðspyrnu útsogi þess fólks þaðan.
sem þeim er mest tjón að missa. Til
þess má telja skóla og aðrar menta-
stöðvar, samgöngubætur og annað,
sem gerir mönnum kleift að nálgast
hverir aðra, þó dreift búi nokkuð;
híbýlab'ætur, sem mönnum er ekki
efnaleg ofraun undir að standa o. s.
frv. Ennfremur aukna sjálfsstjórn
sveita og héraða, því jafnframt og
það styður og styrkir hið þegnlega
saraband þeirra. sem í bygðunum
búa, veitir það viðfangsefni í hugsun
og starfi ýmsum þeim, sem finna
hæfileikum sinum og starfskröftum
litið verkefni búið á ættstöðvunum.
Straumur tírnans hefir að vísu urn
sinn hnigið á þá sveif að draga,
eða “centralisera” forstöðu og frann
kvæmd opinberra mála, á einn og
annan hátt, undir ríkisvaldið. Þó
■það geti haft kosti á ýmsa grein,
myndi mörg þau verkefni vera bet-
ur komin í höndum sveita og héraða,
sem sérmál þeirra, og þá því frem-
ur, ef starfsframkvæmdin sjálf yrði
þeim til menningarauka.
En undirstöðuskilyrði þess, að
sveitunum haldist á fólki, og þá
fyrst og fremst því fólki sínu, sem
f jölhæfast er og bezt gert, er að þar
verði sæmilega lífvænleg skilyrði til
efnalegrar afkomu og sambærileg
við aðrar atvinnustöðvar í landinu.
Andleg menning getur hvorki skap.
ast né haldist lifandi í starfi, þar
sem menn hafa rétt til hnífs og
skeiðar, eða varla það, og eru sí-
þreyttir af striti og efnahagsáhyggj-
um. Starf og strit er mönnum holt,
en þó því aðeins, að það beri laun
sín í sér. En alt andlegt menningar.
starf krefst nokkurra tómstunda og
þess atvinnuskipulags, að þeir, sem
þar geta verið í fararbroddi, megi
við því að fórna öðrum allmiklu af
tíma sínum, án annars endurgjalds
en þess, sem felst i meðvitundinni
um að vinna óeigingjarnt starf til
almennings heilla.
Til viðnáms því útstreymi úr
sveitunum, sem kynstofni þeirra og
menningarlífi í framtíðinni stafar
mest hætta af, verður því fyrst og
fremst að vinna að jafnvægi í at-
vinnukjörum og ytri skilyrðum þar,
við það sem annarsstaðar er í land-
inu. Hversu að því megi stuðla er
of fjölþætt mál til að rakið verði
sundur í þessu sambandi. Hér hefir
einungis verið sýnt fram á, að nauð.
syn þess er ekki eingöngu af fjár-
hagsiegum stæðum.
—Eimreiðin.
STYRKIR TAUGAR OG VEITIR
NÝJA HEILSU
N U G A-T O N E styrkir taugarnar
skerpir rnatarlyst, hressir upp á melt
ingarfæri, stuðlar a5 værum svefni. og
bætir heilsuna yfirleitt.
NUGA-TONE hefir gengið manna S
meðal í 45 ár, og hefir reynst konum
sem körlum sönn hjálparhella. Notið
NUGA-TONE. pað fæst 1 öllum lyfja-
bflðum. Kaupið hið hreina NUGA-
TONE, því fá meðöl bera slíkan Srang.
ur.
Við hægðaleysi notið UGA-SOL —
bezta lyfið, 50c.
“ Eg er vegurinn ”
1 Lögbergi 27. ágúst, 1936, er
grein, með yfirskriftinni “Krishna-
murti,” undirrituð af Ingibjörgu
Lindal, Wynyard, Sask.
Greininni er beint til almennings,
þykist eg því eiga þar í minn þátt til
svars.
Það.er þrent, sem kemur mér til
að tala um þetta mál og andmæla
greininni. Fyrst, villuljósið, sem
haldið er á.lofti fyrir fólki í grein-
inni. Annað, áhugi og auðsjáanleg
einlæg trú 'höfundar á þetta mál.
Þriðja, nauðsynin stærsta og mest
knýjandi, sem liggur 'til andsvars
gegn henni, og sem sífelt liggur fyr-
ir framan oss, sem köllum okkur
kristin.
í áminstri Lögbergsgrein, er oss
■sagt frá Hindúanum Krishnamurti,
sem nokkurs konar nýrri jarðlífs-
stjörnu, er lýst geti vegi manna svo
eigi skeiki um skref. Lýsir greinar.
höfundur því, með mörgum orðum
hve hugsjónir þessa manns séu dýrar
og heitir á menn til fylgdar honum
af miklum móð.
Höfundur fninnist einnig á' dr.
Annie Besant, fóstru hans og held-
ur henni mikið fram.
Höfundur lýsir Krishnamurti
þannig, að hann sé maður, sem lifi
“heilögu og lýtalausu lifi.” “Krish-
namurti er þrátt fyrir það bara mað-
ur, enginn yfirnáttúrlegur andi,
heldur ekki eingetinn, eða getinn af
hdilögum (andia, eð(á nein sárstök
sending frá hæðunum, hingað komin
til að burttaka allar mannanna synd.
ir.”
Þetta er nú í rauninni alveg óþörf
klausa. Engum skynbærum manni
eða konu, sem ígrundar mál sitt
reglulega vel og athugar mál þessa
manns, dettur það í hug, að hann sé
eingetinn. Svo blendin er kenning
hans.
Aðal útdrátturinn úr kenningum
Krishnamurti, samkvæmt áminstri
grein, er þessi: Enginn getur tekið
í burtu annara syndir. Maðurinn
verður sjálfur að finna veginn til
lausnar. Að maðurinn sé í fjötrum
sinna eigin takmarka. Trúarbrögð
og helgisiðir séu hækjur. Óstuddir
og óháðir “öilu” eiga menn að nálg-
ast fullkomnunina með heiibrigðu
og göfugu líferni í veganesti.
Þetta lítur ákaflega aðgengilega
út á pappírnum. Það þarf bara að
vera óviti, sem: les, til þess að hafa
augnabliks yndi af því. Um annað
gagn ræðir ekki hér. En um mikið
stærra tjón en nokkrum hefir enn
tekist að mæla, ræðir, ef nokkur trú-
ir þessu.
Eftirtektarverð er ein setningin í
þessum kafla málsins: “Krishna-
murti vill vera ljósið og vitinn á veg.
inum, en hattn getur ekki. gengið
veginn fyrir neinn.” (Leturbr. gerð
af R. K. G. S.) Það vantar því æði
rnikið á hjá þessari leiðarstjörnu. en
víst er ástæða til að gleðjast yfir
því að höfundur finnur nokkur tak.
mörk á honum.
Um dr. Annie Besant er það að
segja, að hún var gáfaður gruflari.
Lagði niður kristna trú og tók upp
Hindúatrú. Það má vel vera, að
hún hafi verið eins væn kona og
I. L. segir, en um óskeikulleik
hennar, sem leiðtoga er ekki hægt
að segja neitt annað en það, að ekk-
ert í máli hennar, hefir maður heyrt
eða séð, er bendi til stærri eða göf-
ugri hugsjóna en sú trú kennir, er
hún lagði niður.
Að Englendingar séu upp með sér
af henni, eins og I. L. segir okkur,
er ekki skýrlega tekjið fram. Á
meðal miljóna er alt af hægt að
finna aðdáendur og áhangendur
fyrir nærri hvaða vitleysu, sem ein.
jhver kemur upp með. Englendingar
eru manna viðsýnastir um alls kon-
Fyrir þrjátíu árum...
1906 — 1936
Fyfir þrjátíu árum var stofnað bændafélagið The Fanmers’
Comþany, er óx upp í The United Grain Growers, Limited.
Nafnið, The United Grain Growers, var tekið þegar fé-
lagið, 1917, rann saman við The Alberta Farmers’ Co-
operative Elevator Company.
Upp af smáum vísir hefir félagið vaxið, jafnt og stöðugt,
og, ávalt vcrið barnda eign, upp í hið mikla kornverzlunar
fyrirtæki.
Nú hefir United Grain Growers sem næst 450 kornlyftur
út um sveitir i Manitoba, Saskatchewan og Alberta.
Hafnar-kornlyftan í Port Arthur heldur 5,500,000 bushel-
um og sú í Vancouver 2,600,000 bushelum.
Til viðunanlegra viðskifta
sendið korn yðar til
r
UNITED GRAIM growers Þ
Aðalskrifstofa—Hamilton Bldg.
WINNIPEG SIMI 98 221
ar lífsskoðanir. Frelsið.er partur af
eðli þeirra og uppeldi og fyrir það
hafa þeir lagt út marga dropa af
blóði og mikið fé. Þeir færu því
vart sem heild, að gera rag út úr
þvi hverju einhver einstaklingur
trúir. Hitt má benda á í þessu
sambandi, að ekki hafa Eng-
lendingar dáð dr. Annie Besant svo
mikið, að þeir ‘hafi vilja feta í henn_
ar fótspor trúarbragðalega, því ærið
kostar það þá að reyna að halda
vernd yfir smælingjunum, sem
Búddatrúin heldur i áþján.
Skal hér svo úttalað um dr. Annie
Besant að þessu sinni.
Það álit Krishnamurti, að mað-
urinn sé í “fjötrum,” er ekkert ný
kenning. Síður en svo. “Fjötur
syndarinnar” er orðtak, sem kristin
kirkja hefir notað frá upphafi vega.
Smbr.: “Laun syndarinnar er dauð ;
en náðargjöf Guðs er eilíft líf í
Kristi Jesú Drotni vorum.” Róm.
6,23.
Mér þykir lijdegt að mátturinn í
nafni Krishnamurti verði farinn að
minka ærið löngu áður en þessi orð
líða undir lok, svo vel hafa þau
staðist aldanna nið, hingað tiþ
Tíu laga boðorð Móse voru flutt
mannkyninu langt inn í myrkum
öldum. Þau standa góð og gild enn,
þó við höfum öll frá byrjun brotið
þau, eins og Móses braut fyrstu
steintöflurnar, fyrir sinn og annara
veikleika.
Jesús Kristur endurtók kenning-
una og fullkomnaði, er hann sagði:
“Þú skalt elska Drottinn Guð þinn
af öllu hjarta þínu og af allri sálu
þinni og af öllutn huga þínum.”
Þetta er hið mikla og fyrsta boðorð.
En hið annað er líkt, þetta: “Þú
skalt elska náunga þinn eins og
sjálfan þig . Matt 22, 37, 39.
Hér er talað um sál og hjarta.
Það er ódauðleikinn. Hér eru gerð.
ar þær stærstu kröfur til göfgis,
sem nokkurntima hafa verið gerð-
ar, og sem hægt er að gera, því þær
innibinda ótakmarkaða uppfylling.
Af þessu sézt að það er eitthvað
annað en hann Krishnamurti sé
frumlegur, þegar hann er að tala
úm ódauðleika mannsins. Kraftur
og uppfylling þeirra. C>rð hans öll
lánuð beint eða óbeint úr heilagri
ritningu, þar sem um nokkur orð
að marki er að ræða. En kenning-
in öll, hans, er næsta föl og mögur
á svip, borin saman við kenningu
Meistarans frá Nazaret, mannkyns-
frelsarann Jesú Krist. Og glósurnar
allar, sem gerðar eru að kristinni
trú, í grein I. L., verða að litlu, þeg.
ar hann, hinn eingetni sonur föð-
ursins kemur á sjónarsviðið, nær
sem er og hvar sem er.
1 gegnum alla hina kristnu kenn-
ingu, bæði í Gamla og Nýja Testa-
mentinu, gengur það eins og rauður
þráður, að verið er að hef ja menn-
ina. Þar sem þjónar kirkjunnar
láta úti kenninguna með fullri ein-
lægni og nokkrum krafti, þá sýnir
það sig enn i dag og í sögu raun-
veruleikans, að Guðs orð bregst
ekki. Það sýnir sig líka að mann-
legleikinn er veikur, að hann ræður
miklu í eðli manna. Páll postuli
sagði: “Hið góða, sem eg vil, það
geri eg ekki, en hið vonda, sem eg
vil ekki, það geri eg.”
Hér lýsir sá mikli maður per-
sónulegum ástríðum sínum. £ál
hans þráir að komast nær guðdómn-
um en hann sjálfur orkar. Hvað
Guðs kraftur hóf sál hans, sézt bezt
á lífsgildi rita þeirra, sem eftir hann
liggja og því, að hann lagði glaður
lifið í sölurnar fyrir kenninguna.
Pétur postuli segir: “Hann bar
sjálfur syndir vorar upp á tréð, til
þess að vér skyldum, dánir frá synd.
(Framh. á bls. 7)
>ocnz>o<~r~>o<zi^oc—>o<-7^o<~~r~>oczi>oci=^>oczr3o<-~Tr>Q
Verzlunarmentun
Oumflýanleg nú á tímum!
Vaknandi viðskiftalíf krefst vaxandi vinnukrafts. Við-
skiftavenjur nútímans krefjast sérþekkingar á öllum
sviðum. Þessvegna er verzlunarmentun blátt áfram
óumflýjanleg. Enda er nú svo komið, að verzlunar-
skólanám er talið óhjákvæmilegt skilyrði fyrir atvinnu
við skrifstofu- og verzlunarstörf.
UNGIR PILTAR og UNGBAR STÚLKUR, sem ætla
sér að ganga á verzlunarskóla (Business Oollege) í
Winnipeg, ættu að spyrjast fyrir á skrifstofu Lög-
bergs; það verður þeim til dr júgra hagsmuna.
Komið inn á skrifstofuna, eða skrifið
The Columbia Press Limited
TORONTO og SARGENT, WINNIPEG