Lögberg - 10.09.1936, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. SEPTEMBER, 1936
5
Dr. Jón biskup Helga-
son sjötugur
Sjötugsafrnæli hans var 21. f. m.,
og á hann aS mörgu yfir aS líta
glæsilegan starfsferil.
Hann verÖur ungur kennari viÖ
Prestaskólann og hefir þá jafn-
skjótt vísindastarf, sem ekkert lát
hefir orðiÖ á síðan, heldur sífeld
vaxandi sókn og stendur hvaS hæst
nú. Rétt fyrir þetta afmæli hans
kemur út eftir hann mikiÖ og ágætt
rit um Hannes Finnsson Skálholts-
biskup, og telja ýmsir fremstu vís-
indamenn vorir þaS einhverja beztu
bók hans. En áSur hafa veriS prent.
uS eftir hann 21 rit og sum þeirra
mjög stór, t. d. Almenn kristnisaga
í IV bindum, auk fjölda ritgjörSa
og blaSagreina, m. a. í “VerSi ljós”
og “Nýju kirkjublaSi,” sem hann
var ritstjóri aS um skeiÖ. Þannig
er biskupinn tvímælalaust meSal af-
kastamestu rithöfunda og vísinda-
manna sinnar samtíSar á Islandi.
GuSfræSisdeildin mintist þessa á
aldarfjórÖungsafmæli Háskólans 17.
f. m. með því að útnefndna hann
heiðursdoktor í guSfræÖi hér viS
Háskólann, og fylgdu þessi ummæli
doktorskjörinu:
“Um meir en 40 ára skeiS hefir
dr. theol. Jón Helgason biskup unn.
ið guSfræðileg vísindastörf bæSi
sem kennari og forstöSumaður
Prestaskólans, prófessor við guS-
fræðisdeild Háskólans og biskup
landsins. Eru þau störf svo mikil
og ágæt og þjóðinni til slíks sóma
utan lands og innan, að guðfræÖis-
deildin vill sérstaklega minnast
þeirra á 25 ára afmaéli Háskólans
og þakka með hæsta heiSri, sem hún
ræður yfir.”
Sama dag var biskup kosinn heið.
ursfélagi Bókmentafélagsins á aSal.
fundi þess.
Auk þess sem biskupinn hefit
þegar reist sér með rithöfundar-
starfi sínu óbrotgjarnan minnis.
varSa í aldir fram, þá hefir hann
unnið fjölmörg nytjastörf önnur,
sem verða ekki rakin í stuttri grein,
en menn hugsa til með þakklæti á
þessum timamótum í æfi hans. Læri-
sveinar hans minnast ágæts kennara,
skemtilegs og fjörmikils, öruggs
talsmanns samvizkufrelsis og víð-
sýnis í trúmálum, og eldra safnaS-
arf.'dk hér í Reykjavík prédikunar-
starfs af eldmóSi og krafti á 2. ára.
1 ug. Og allir hlióta aS viÖurkenna
frábæra iðjusemi og dugnað bisk-
upsins og aS honum kippi um hvort-
tveggja í kynið til afa síns, séra
Tómasar Sæmundssonar.
Þegar biskup tók við síÖasta em-
bætti sínu, dáðist hann mjög aS því,
hve alt hefSi veriS í mikilli röS og
reglu hjá fyrirrennara snum, Þór-
halli biskupi. En hiS sama segja
þeir um starf hans sjálfs, sem bezt
þekkja til. Hann hefir vísiteraÖ alt
landiS og safnaS fádæma fróSleik
um kirkjur og kirkjueignir, enda er
óvíst, að nokkur núlifandi manna
standi honum framar aS þekkingu á
sögu þjóðarinnar. Á yfirreiSum
sínum hefir hann einnig unnið þaS
verk, sem enginn biskup hér á landi
hefir orðið til á undan honum. Hann
hefir gjört uppdrátt af öllum kirkj.
um landsins, og er þaS hiS merki-
legasta safn. Ýmsir prestar hafa
haft hug á því, aS þær myndir yrðu
gefnar út á þessu ári i heiðursskyni
við biskup, en þess er því miÖur
enginn kostur sökum þess, hve út-
gáfan myndi verða dýr. Hefir rit-
stjórn “Kirkjuritsins” því fariS þess
á leit við biskupinn, að ritiS mætti
birta smárn saman ýmsar af mynd-
um hans, og fengiÖ góðar undir-
tektir.
Stjórn Prestafélags Islands gjörði
biskupinn aS heiSursfélaga þess á
sjötugsafmæli hans, og hafði um
það þessi orS:
“Stjórn Prestafélags Islands
sendir ySur herra biskup dr. theol.
Jón Helgason hugheilar árnaðarósk.
ir sínar á sjötugsafmæli yÖar. Jafn-
framt minnist hún þess, aS þér áttuÖ
frumkvæSi aS stofnun félagsins, og
þakkar velvild yðar og störf í þágu
þess frá upphafi til þessa dags. Hef.
ir félagsstjórnin því á fundi sínum
þann 16. þ. m. kjöriS yÖur heiðurs-
félaga Prestafélags íslands. Ujn
leið og félagsstjórnin leyfir sér aS
tilkynna yður þetta, vill hún láta í
ljósi þá innilegu ósk, aS ySar megi
enn lengi viS njóta og biÖur GuS aS
blessa ófarin æfiár yðar.”
Undir þá ósk vill “KirkjuritiS”
taka. Heill og gifta fylgi biskupi
aS hverju starfi.
Asmundur Guðtnundsson.
—KirkjuritiS.
Glatt á Gimli-Hjalla
MiSvikudaginn 2. september var
sannarlega glatt á Hjalla aS Gimli.
Til veglegs samkvæmis hafði verið
efnt í tilefni af því aS hin vinsælu
hjón Gísli og Ólína Benson höfSu
þá veriS í hjónabandi í aldarfjórS-
ung. SamkvæmiS fór fram í sam-
kvæmishúsi bæjarins og var þvi
stjórnaS af séra Eyjólfi Melan.
Allar athafnir þessa gleðimóts
fóru fram undir borSum og voru þar
aS íminsta kosti um hundrað manns.
Séra Melan heilsaSi heiðursgest-
unum, silfurbrúðhjónunum, og á-
Kornverzlun og lágmarksverð
BlaSiS “Western Producer” gerir aS umtalsefni þann 3.
september ákvörSun sambandsstjórnar um lágmarksverS á
hveiti og skoSanir bænda á málinu og kemst þannig aS orSi:
“Það hefir eigi aðeins valdið mörgum bændum, heldur og
þeim, sem þeir kusu á þing, sárum vonbrigSum, er þaS varð
heyrinkunnugt, aS stjórnin vildi heldur láta að óskum korn-
verzlananna og annara kyrstöðuafla þeirra á tncðal, en hlusta
á raddir skipulagðrar akuryrkju.”
Allar dylgjur í þá átt, aS kornverzlunarfélögin, eða nokkur
hluti þeirra, hafi gert tilraunir í þá átt, aS hafa áhrif á stjórnina
eða hveitisölunefndina í sambandi viS S7/2 cents lágmarksverð
á hveitimælirinn, eru STADPAUSAR MRÐ ÖLLU.
Áhugi hveitiframleiSenda og kornsölumanna viSvíkjandi
verÖinu, stefnir aS sama marki. VelferS kornverzlananna er
samfléttuS velferð framleiSendanna. ÞaS er síSur en svo að
kornverzlanirnar hafi hag af lágu verSi. Stjórnin ein getur
ráðið, og á að ráða því, hvaSa verð hún setur meS hliSsjón af
því tapi, sem hún getur beSiS í því fali, aS heimsframleiÖsla
hveitis lækkaSi að verðgildi. Kornverzlanirnar hafa sýknt og
heilagt haldið því fram, aS nauÖsyn bæri til, aS framleiðandan-
um yrði rétt hjálparhönd, er um væri aS ræSa uppskerubrest
eSa óhæfilega lágt verÖ. Þær hafa verið mótfallnar því, að
þannig lagaÖ verS yrSi fastsett, er leiddi til þess aS canadiskt
korn kæmi til framboðs eSa útflutnings á hærra verSi en því,
sem viSgengst á heimsmarkaðinum, meÖ því að slíkt mundi:
(a) leiÖa til taps á markaÖi og takmarkaSrar sölu; (b) safns
ofmikilla hveitibyrgSa; (c) taps bæSi fyrir framleiSanda og
skattgjaldanda, og (d) óheilbrigSrar og kostnaÖarsamrar fram.
leiSslu af hálfu keppinauta.
Með hinum opna markaSi fyrir canadiskt korn, verður hag-
ur framleiðenda bezt trygSur. Þetta liggur kornsölumanninum
engu síSur en framleiSandanum þungt á hjarta.
HeiÖarlegur skoðanamunur getur ávalt átt sér staS viS-
víkjandi því hvaSa lágmarksverS skuli valiS. En fyrir ósannar
dylgjur ætti hvergi að finnast húsrými.
Local Line Elevators
varpaði þau meS fögrum og vinsam-
legum orðum. KvaÖ hann þau
stödd á tímamótum, þar sem tvö ljós
lýstu þeim: annað aftur í fortíÖina
—í lönd minninganna, hitt inn í ríki
framtíðarinnar, þar sem vonirnar
eiga heima. - Afhenti hann þeim
hjónum veglegar gjafir fyrir hönd
vina og vandafólks.
Séra Rúnólfur Marteinsson, sem
hafði gift þessi hjón fyrir tuttugu
og fimm árum, ávarpaSi þau og
flutti skemtilega og fagra ræðu,
einkum stílaSa til silfurbrúðgumáns.
Sá er þetta ritar átti heima á næsta
bæ viS brúÖurina á íslandi, þegar
hún var unglingur og mælti hann
nokkur orS í hennar garS.
Frú Ólafía Melan ávarpaÖi silfur-
brúShjónin skörulega og las upp á-
varp frá afa sínum, Jóni Jónssyni
frá Grund. Frú Sveinsson, forseti
kvenfélags SambandssafnaSar, las
ávarp til brúSarinnar, en séra Melan
afhenti þeim hjónum, auk gjafanna,
skrautritaS ávarp, eftir Helgu Árna.
son á Oak Point; var það frábær-
lega vel af hendi leyst.
Séra Melan las bréf frá þeim Mr.
og Mrs. S. Pálmason í Winnipeg
og skeyti frá Dr. og Mrs. Summer-
ville, ennfremur skeyti frá GuSjóni
Jónssyni frá Grund, sem er í Cali-
forníu.
BorS voru listilega skreytt og veit-
ingar rausnarlegar og minni brúS-
hjónanna drukkiS í appelsínusafa.
Fór þetta samsæti fram meS
mestu rausn og leyndi það sér ekki
aS silfurbrúÖhjónin njóta bæði vin.
áttu og virðingar. Einlægni til
þeirra skein út úr hverju andliti.
AS endingu talaði silfurbrúðgum-
inn nokkur orS, sérstaklega vel og
látlaust. AS sjálfsögðu verSa á-
vörpin bæði birt í blöðunum.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Grettissundið
og mataræði íþróttamanna.
Bftir Jónas Kristjánsson, lækni
Eg hefi ekki átt þess kost aÖ
kynnast þjálfun íþróttamanna, er
þeir æfa sig undir afrek í einhverri
tegund íþrótta, er gerir miklar kröf.
ur til þreks og þols. En nýlega gafst
mér kostur þess aÖ vera sjónarvott-
ur, er Pétur Eiríksson, unglingspilt-
u úr Reykjavík, þreytti Grettis-
sundiÖ úr Drangey aS Reykjum á
Reykjaströnd.
Pétur Eiríksson er þrekvaxinn
ungur maður innan við tvítugt, þétt-
ur á velli, og áreiÖanlega þéttur í
lund. Er hann æfður sundmaSur,
og hefir æft nokkuS sund í köldum
sjó.
Mér er það síöan ljóst, að þessi
sundþraut gerir ekki svo mjög kröf-
ur til vöSvaafls og þols, sem hins
aS standast kuldann. — Enda getur
leiðin úr Drangey ekki talist löng.
Erlendir <sundmenn hafa synt marg-
falt lengri leiS í hlýjum eÖa heitari
sjó.
Sjávarhitinn var 10 stig á Celcius.
Svo lágur hiti veldur mikilli útguf-
un og kælingu likamans, þrátt fyrir
mikiS vöSva erfiði í svo langan tíma
sem fullar 4—5 stundir.
SundmaSurinn gerði svo sem ‘vit.
aS er þær ráðstafanir til þess að
verjast ásókn kuldans, að hann
smurði sig meÖ lanolini og klæddist
síðan skjólfötum. En auSsýnt var,
aS þessi útbúnaður nægSi ekki.
SundmaSur var 5 stundir og 19 min.
útur í sjónum, og var, er hann náði
landi, yfirkominn af kulda svo mjög,
að eg tel slíka ofkælingu stórhættu-
lega heilsu og lífi. Þannig var púls
ófinnanlegur á úlnliSnum. MeSvit-
und var sljó, og vöðvaafl nálega
þrotiS.
SvipaS hafSi veriS um Erling
Pálsson, er áður hefir þreytt þetta
sund, og var hann þó skemri tíma í
sjónum.
Eg tel því aS hvorugur þessara
sundgarpa hafi int af höndum afrek
Grettis, og njóti þeir þó fyllilega
sannmælis um afrek sín.
BáSir þessir menn eru fræknir
sundmenn, en kuldann hafa þeir
ekki þolaS á við Gretti, og voru þó
sennilega betur búnir en hann.
Höfðu þeir þó aS ýmsu leyti betri
aSstöðu en Grettir. Þeir hofÖu ör.
ugga fylgd og leiÖbeiningu um
stefnu, og áttu vissa'von hjálpar, ef
þeim fataðist sundiS einhverra or-
saka vegna. Grettir gat engrar
slikrar hjálpar vænst, þó hann þyrfti
við, og gekk einn og óstuddur til
bæjar aS Reykjum.
Sennilega hefir Grettir synt most
á bringusundi. BringusundiS veitir
sundmanni, aS minni hyggju, auS-
veldara aÖ halda réttri stefnu á
sundinu. Jafnframt blotnar höfuS
sundmanns minna, og veldur minni
höfuðkælingu, heldur en við skriS-
sundið, þar sem höfuð sundmanns
er mjög í kafi.
Pétur Eiríksson synti alla leiðina
á skriSsundi. Hygg eg; að sú sund-
aðferð reyni minna á vöSvaþol, en
hún veitir sundmanni erfiSara aS
halda réttri stefnu á löngu sundi.
En í einu atriSi hygg eg þó aS
sundmenn vora hafi brostið á viS
Gretti í undirbúningi undir sundiS.
Eg hygg aS þeir hafi ekki gætt þess,
aS mataræðið hefir sína mesta þýð-
♦ Borgið LÓGBERG!
ingu sem hitagjafi, og aS þeir, sem
ætla sér aS standast mikla raun af
völdum kulda, verSa að velja sér rétt
fæSi, ekki aÖeins á meðan raunin
stendur, heldur og miklu lengri tíma
áÖur.
íslenzkum húsmæSrum í sveit var
þetta vel kunnugt. Þær létu fjár-
menn, og þó sérstaklega beitarhúsa-
menn, sem stóðu yfir fé alla daga og
oft í harSneskju og hríSarveSrum,
hafa fæði, sem var betri hitagjafi en
tíðkaSist um þá, sem síSur höfSu
þess þörf. HúsmæSrum þótti skylt
aS sjá um, aS fæði þeirra innihéldi
meiri feiti, annaS hvort feitt kjöt
eða smjör, heldur en annara. Beit-
arhúsamenn voru að jafnaÖi ókul-
vísir. Var þá talaÖ stundum um
skjólgóðan mat, þ. e. mat, sem var
góður ‘hitagjafi.
Meðan sjósókn á róSrarbátum átti
sér staS hér á landi, var þess getiÖ
um marga sjómenn, aS þó þeir reru
snemma dags, neyttu þeir ekki ann-
arar fæðu áSur, en aS þeir fengju
sér vænan sopa af þorskalýsi. Entist
þeim þó bæði hiti og þrek til róðurs,
þó þeir hreptu á stundum harÖan
barning.
FæSi allrar alþýSu á íslandi er
mjög á annan veg háttað nú á síSari
áratugum. ÁSur lifði islenzk al-
þýSa mest á eigin framleiðslu. Nvt
er aSalinnihald fæðunnar aðflutt.
Nú drekka menn kaffi sér til hita,
og er slíkt skammgóSur vermir.
FæSi alþýðu ekki sízt í kaupstöS-
um, er að allmiklu leyti f jSrvi snautt.
Meginafl fæðunnar er brauðmatur,
alloft, eða jöfnum höndum úr hvítu
hveiti, meS jafn f jörvisnauðu smjör.
líki. Yfir höfuð má með sanni full-
yrða, aS meginið af aSfluttum
fæSutegundum er gæða og fjörvi-
snauð fæða, sem veitir líkamanuin
Frah. á bls. 7
ANOTHER WIN FOR
"DOMINION
BUSINESS COLLEGE!
Miss GWYNETH BELYEA, stu.lert
for five months at The DOMÍNION
BUSINESS COLLEGE. won second
place in the All-Canada Champion-
ship Typewriting Contest held at The
Toronto Exhibition on Wednesday,
September 2nd, 1 936. It pays to at-
tend the College whose students excel!
JOIN NOW
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
On THE MALL and at ST. JAMES,
ST. JOHN’S and ELMWOOD