Lögberg - 06.01.1938, Blaðsíða 2

LÖGrBEEG, FIMTUDAGINN 6. JANCAR, 1938
Guðmundur biskup góði Arason
Sjö ahla minning flutt ú llútum 29. ágúst, 1937.
(NokkuS stytt).
Eftir Benjamín Kristjánsson.
(Framhald)
V.
Hversu sern GuÖmundur Arason
taldist undan biskupstign, bæSi hér
heima og viS Eirík erkibiskup i NiS-
arósi, þá mátti hann eigi sköpum
renna, og var hann vigSur til bisk-
ups í Kristskirkju þar í borginni 13.
apríl 1203, Þá var hann 41 árs aS
aldri. Má segja, aS meS biskup's-
dóminum hefjist píslarferill hans og
niSurlæging. Hér vinst eigi tími til
aS rekja hrakningssögu GuSmundar
Arasonar eftir aS hann varS biskup.
Margsinnis eru efldir flokkar gegn
lionum og honum stökt af stóli,
mönnum hans tvístraS eSa þeir
drepnir fyrir augum hans, Árum
saman er hann í útlegÖ frá biskups-
stóii sínum í Noregi eSa í öSrum
iandsfjóröungum, og loks er hánn
fær aS setjast aS á Hólum í elli sinni
i sæmilegum friSi, er hann þó hald-
inn sem fangi á stólnum meS tvo
þjónustumenn ; verÖur aÖ hafast viS
í einni stofu, þar sem hann svaf og
mataSist og söng allar tíSir, fékk
engu aS ráSa og naumast því aS gefa
nokkra ölmusu. Þá var liann og
farinn aS kröftum og sjónin aS
þverra.
í fjarveru biskups var kirkjan
iÖulega saurguS af blóði og em-
bættagerS bannfærSra manna. Fyr-
irlitin voru öll boS og bönn biskups
og leitast viS aS gera honum alt til
skapraunar og niSurlægingar, hann
er jafnvel kvalinn og hrjáSur lík-
atnlega. “Svo veraldarfullir voru
þessir timar,” segir í GuSntundar
sögu Arngríms, “aS þeir máttu sann-
ligar heita samihaldin nátt, en lýsandi
dagar. Því aS andlegt ljós var
mörgu hjarta löngu horfiS, en sá
inntekinn í leiSsögu, sem alla sína
tíma gekk í myrkrum.” “Harman-
lig var þessi kristni, sumir kenni-
menn lögSu sitt embætti meS ótta
GuSs og biskupsins, en aSrir fyrir
mannlega hræSslu, eÖa fluttu þaS
fyrir kúgan eSur eigina óhlýSni.
HöfuSkirkja, allra móSir, situr í
sorg og sút, sem útlæg frá sínum
formanni — en hver lifSi sem lysti,
þvi ei var sá er um vandaSi.”
Þó aS GuÖmundur biskup færi
þannig halloka í baráttu sinni fyrir
valdi og vegsenxl kirkjunnar, svo
sem viS var aS búast á jafn guS-
lausri og ósiSaSri öld, mátti þó
aS hann héldi aS vissu leyti
Hann hélt velli i þvi, aS
er nokkur bilbugur i lund
Aldrei gefur hann eftir um
hársbreidd frá þvi, sem1 hann áleit
aS, rétt væri. Og eigi liSu heldur
meir en sextán ár frá því aS hann
lagÖist á Líkfjöl til þess er viÖur-
kend var á Alþingi stefna sú, er
enda blæs trú hans þar aS kolunum,
svo aÖ gjafmildi hans verÖur tak-
markalaus. Trú hans á kærleika
GuSs var óþrjótandi og var þaS orS-
tak hans, aS þaS væri vonlegt, aÖ
þaöan veittist miskunn, sem nóg væri
til, en þaS er frá GuSi. Minnugur
óvirÖulega gert til heilagrar kirkju.! þeirra orÖa, aS þaS sem þér geriS
Mun hann hafa veriÖ hæfinn í orS- j mínum minstu bræSrum þaS geriS
um, svo sem eins og þegar hann þér mér, þá sázt hann ekkert fyrir
mælti viS Þórarinn bryta, er hann og gaf alt sem hann náSi hendinni
sýndi honum fyrningar matarbirgSa til í því skyni aS seSja hungraSa og
á staSnum og bar lof á f járvarÖ- J klæSa nakta. Fór þá líkt og hjá
veislu Kolbeins Tumasonar, er aS- Þorgilsi forföSur hans á Reykhól-
eins hafÖi látiS gefa ölmusumönnum um, aS til hans safnaSist margmenni
einmælt, þegar biskup vildi láta gefa á staSinn, eSa hvar sem hann var
tvímælt. GuSmundur mælti; “ÞaS niSur kominn. Þoldi hann ekki aS
er sýnt aS Maríu þykir betra, þaÖ sjá þurfamenn og fá ekki líknaS, og
sem veitt er, en Kolbeini.” Tilfinn- er sagt, aS hann bryti jafnvel niÖur
inganæmur hefir hann veriS mjög dýra gripi og gjafir stórmenna, til;
fyrir kirkjunnar hönd og þá ekki aS geta satt hungur fátækra manna.
ávalt stilt vel orSum sínum. En þaS,1 ÁstandiÖ á þessum árum var líka
sein honum verSur einkum aS falli, óskaplegt. Menn fóru hópum sam-
er hin kaþólska barátta hans fyrir an um landiS á vergangi og lifSu
ist í lítilli virSing, og gengiS eftir
þvi, er hann spáSi á VíÖimýri forS-
um, er Kolbeinn Tujnason breiddi
yfir hann hinn slitna dúk, þá stafaSi
þaS af því, hversu andi og hugsjónir
kristindómsins var lítils metiS á
þessari öld.
Hdnn hrakningasami biskupsdóm-
ur GuSmundar er aÖeins tákn guSs-
kristninnar í landinu. AS GuÖmund-
ur lifÖi ekki i blóma og góSri virS-
ingu á þeirri öld, sýnir aSeins þaS,
aS hann tók aldrei sættum viS rang-
lætiÖ og miskunnarleysiÖ, hann sló
aldrei af því, er hann hugÖi guÖs-
lög, til aS kaupa sér íriS.
Og hafi hann orÖiÖ ofsafenginn
stundum, þegar hinum hungruÖu var
neitaS um mat, eSa vesalingunum
hans var misþyrmt eSa þeir drepnir
fyrir augum hans, þá var þaS aÖ
minsta kosti mannlegt, og eins hitt,
þó aS hann læsi þá á kröftugri nor-
GuSs lögum. Til þeirrar baráttu á því einu, er góShjartaSir menn I rænu bannfæringu yfir þá, er hann
gengur ihann heill og óskiftur meS , gáfu þeim. Hinn fyrsta vetur, er
kostum sínum og kenjum, fullviss \ GuSmundur sat á stóli, gekk hall-
um þaS, aS hann sé aS vinna guSs- æri svo mikiÖ yfir NorSurland, aÖ
ríki gagn. MeS öllu ástríSumagni
sálar sinnar gengur hann í þjónustu
heilagrar kirkju, aS vísu barn síns
tíma og hugfanginn af veralda-
draumum hennar, en þá líka jafn-
framt gæddur hennar fegustu dygS-
fólk hrundi niSur úr hungri hundr-
uSum saman. Gekk þessi vesöld
mjög nærri brjóstfastri mildi GuS-
leit á sem þverbrotna og iÖrunar-
lausa stórglæpamenn.
Gætum aS því, aS þaÖ var einkum
í þeim málum, er hann hugSi varÖa
framgang guSskristninnar i landinu,
sem hann var örSugur og óbifandi.
mundar biskups, og vildi hann láta
veita ótæpt á staÖnum, meÖan eitt-
hvaS væri tií. En Kolbeinn rak
um: Miskunnar, örlæti og hjálpfýsi j þessa vesalinga, sem drógust heim ! Vel og var manna fljótastur aS fyr-
gagnvart smælingjunuin, og þaS eru j aS Hólum, í gestahús og gaf þeim irgefa þær, eins og þegar hann veitti
ekki sízt dygSir hans, sem verSa hiÖ allra naumasta. Reynsla undan-! hinn fagra yfirsöng líki Kolbeins
Persónulega var hann sáttgjarn og
mildur eins og mörg dæmi sýna.
Persónulegar skapraunir bar hann
honum aS falli. GuÖmundur er of
heilagur maSur til þess, aS hægt væri
aS komast hjá því, aS hann yrÖi
krossfestur á þeirri öld.
ÞaS er bersýnilegt, aS GuÖmund-
farandi ára hafSi og sýnt, aS mjög
vildu þrjóta vistir á staSnum, nema
allrar varúÖar væri gætt. • En öll
slík búmenska var fjarri lundarfari
GuSmundar og var gjafmildi hans
ur biskup breytir fyrst og fremst | svo taumlaust, aS öllum þótti of-
sem hlýSinn sonur kirkjunnar og al- i rausn, ógegndareySsla og full'komiS
óvit.
gerlega í anda Innocentiusar III.,
sem nýlega hafði skrifaS bréf upp j Hér skildi jafnmikiS á guSslög og
hingaS, er hann tekur aÖ berjast; mannanna, sem annarsstaðar. Og
fyrir auknu valdi kirkjunnar. HafSi átti GuÖmundur biskup meira traust
Tumasonar, sem farið hafSi á móti
honum meS hermanns. Nær er mér
aS halda, aS undir niSri hafi ávalt
verið hlýtt á milli þessara manna,
þó að til ósamlyndis dragi og baráttu
—í máli, þar sem báÖir voru sann-
færðir um, aS þeir hefðu rétt fyrir
sér. ÞaS er sýn aðdáunin á GuS-
mundi í vísum þeim, er Kolbeinn
orti um biskup rétt eftir þaÖ, aS
hann hafði haft hann í stórmælum;
og Eiríkur erkibiskup ekki sparaS
aS brýna fyrir Guðmundi nauðsyn
þess, aS kirkjan hér á landi losaði
sig undan yfirráÖum veraldlega *
valdsins, því aS oft töluSu þeir sam-!
segja,
vélli.
aldrei
hans.
an utn þaS, hversu kristinn réttur GuSmundar var það, og þótti oft
héldist á íslandi og sýndist þeim einn ' eftir ganga, aS GuS mundi senda
þyldi heilög kirkja og GuSs kenni-
menn af veraldlegum höfSingjum
RæSur guðslagagreiÖir
geSbjartur snöru hjarta,
hræSist hitnna prýSi
hann, en vætki annaÖ.
ferSi, en hún hefSi haft um sinn.
AS þessi stefna Guðmundar verSur
til þess, aS því er virSist, að flýta
fyrir því, aS valdið flyzt út úr land-
inu, verSur GuÖmundur heldur ekki
stórt sakaSur um. Engin líkindi eru
til, að hiS íslenzka þjóSveldi hefði
getað staðist lengi, enda þótt kirkj-
an hefði aldrei látiS á sér bæra, svo
mikil var sundrungin og fjandskap-
hann hélt fram í kirkjumálum, og j urinn innbyrðis milli hinna verald-
áSur hafSi barist fyrir hinn heilagi
Þorlákur biskup.
Ef leita skal orsakanna fyrir
hrakningum og óförum Guðmundar
biskups, þá eru þær sumar augljós-
ar, en aðrar duldar í skapi hans.
ÞaS sýnist í fljótu bragÖi undarlegt,
aS svo vinsæll maður, sem GuS-
mundur hinn góSi var, áður en hann
geSist biskup, skyldi undir eins verSa
svo 'heillum 'horfinn, aS hann settist
aS stóli. Því aS enda þótt hann
ætti ýmsa góða vini, sam aldrei
brugSust honum meSan þeir lifðu,
eins og Hrafn Sveinbjarnarson,
jafnvel Snorra Sturluson, er honum
reyndist góÖur drengur í raunum
hans, þá má það þó furSulegt sýn-
ast, hversu mörgum veraldlegum
höfSingjum verSur uppsigaS viÖ
hann.
1 eðli og framgöngu GuSmundar
var eitthvaS, sem braut svo mjög í
bág viS allan anda og hugsunarhátt
Sturlunga aldarinnar, aS þar var
engin sætt möguleg- Jafnvel við
Kolbein Tumason, þann ágæta
mann, gat hann ekki sæzt fyr en í
dauSanum.
Nú kann aS vera eitthvað hæft í
því, sem ein sagan segir, aS honum
hafi veriS boriS á brýn, aS hann
œsti atla upp nieð forsi sínu. Þessi
brennandi andi hefir áreiSanlega átt
yfir sérbeittri tungu aÖ ráÖa, er
hann þóttist hart leikinn, eða taldi
til Guðs miskunnar, en veraldleg
búvizka höfSingjanna, sem altaf var
á glóðum um þaÖ, aS hungraÖir
menn, sem aS GuSmundi hændust,
yrSu of þungir á fóðrum. ViSkvæSi
Hér er eigi líklegt, aS fariS sé
meS neitt skrum, af manni, sem á
veg báSum, aS of mikinn yfirgang j þeim hval eSa eitthver happ í skaut, *því augnabliki var harðsnúnasti
er guSuÖu góðu að vesalingum sín- mótstöSumaSur GuSmundar — en
um. Hann var sannfærSur um þaS,1
Var þetta í samræmi viS hugsunar- aS enginn yrði fátækari af því, aS
hátt allra beztu manna kristninnar i hlýða því lögmáli kærleikans, aS gefa
álfunni um þessar mundir, og reynd-. takmarkalaust eins og hægt væri,
ar sízt aS undra, þótt GuSmundur meöan þörfin og neyðin væri fyrir ræfla biskup. Hann kallar hann
liti svo á, eins og stóS hér á landi, aS dyrum. Satt var þaS, aS þegar allar 1 geðbjartan, hiS fegursta lýsingar-
heillavænlegast væri, aS kristin dyr lokuÖust, gripu þessir menn, 0rS, sem hægt er aS hafa um skap-
kirkja öölaðist meira vald og íhlutan sem; til Guðmundar bislkups söfnuS- gerS nokkurs manns. Hann efaSist
uiii alment siSgæSi manna og fram- ust, oft til þeirra örþrifaráSa, aS aldrei uim1 aS hann væri í raun og
hnupla sér mat og spruttu af því j veru sannhelgur maSur. Hann
róstur og vígaferli, sem biskup ræÖur snöru hjarta, er hugrakkur
hvorki gat ráðiS viS né rétt er aS
saka hann um. Þess er oft getiÖ,
aS hann setti menn til aS athuga, aS
þeir stæli ekki þar sem hann fór um.
dóminn er Hka því meir aÖ marka,
aS hann gerþekti GuSmund biskup
af langri kynning. ÁreiSanlega lít-
ur hann ekki á GuSmund sem neinn
og hræSist engan nema GuS. Hverj-
ir kostir mega frekar biskup prýða?
En jafnhliSa leit hann auÖvitað svo
á. að biskup slægSist of mikiS til
Hitt er eSlilegt, aS þetta væri illa valda fyrir kirkjunnar hönd, og segir
þolaS af þeim, er lítt skildu mis-j i hinum sömu vísum, aS hann vilji
legu höföingja á Sturlungaöldinni.
Hitt verÖur þá einnig aS viSurkenna,
aS samkvæmt landslögum stóS Kol-
beinn og fleiri, er viS GuÖmund
deildu, í fullum rétti, og þótti þeim
því sem GuSsmmdur færi meS lög-
leysur einar. Einkum fór biskup
og menn hans all geyst eftir VíÖines-
bardaga, er þeir lögöu fégjöld á
inenn. Enda virSist svo sem GuS-
mundur hafi stundum orðiS aS viS-
urkenna þaS fyrir erkibiskupi, og
viS sjálft legiS, aS honum yrSi vikið
frá embætti fyrir oftekjur hans í
sumum þessum málum. Annars
er erfitt aS sjá, hvaS satt hefir veriS
sagt af GuSmundi og hverju logiS,
er mál þessi voru flutt af óvinum
hans í Noregi — og var reynt að
láta lita svo út, að hann væri eins
konar ræningjabiskup hér uppi og
stæSi aS orustum og illvirkjum. Átti
Guðmundur öSru hvoru við aS
stríða, í ýiÖbót við alt sitt mótlæti,
vanþóknun hins erlenda kirkju-
valds, sem fyrir róg gerÖist honum
stundum mótdræg. En alt þetta varS
til þess aS mæða hann ósegjanlega.
“En sú var æ önnur hans sakar-
gift, er guðsölmusum tilheyrði, því
að vantrúarmenn skildu ekki, aS fá-
tæks manns hönd er féhirzla vors
herra.” Eins og eg sýndi fram á i
upphafi máls míns, var örlætiS viÖ
snauða menn og þurfadi ættgeng og
rótgróin dygð í kyni Guðmundar,
kunnarlund biskups og voru ónæm-
ari fyrir þörfum líðandi manna en
hann. Þannig var þaS, sem aldar-
gerast “glikur Tómasi (þ. e. Tómasi
frá Becket) aS ríki.” Var honum
borið þetta á brýn, bæði í lifanda
hátturinn óx Guðmundi biskupi yfir lífi og oft síðan, aÖ hann hafi mjög
höfuS — einimitt af því, aS hann var stælt Tómas og aðra helga menn
góður maður á harðneskjufullri öld. kaþólsku kirkjunnar. Því ber sjálf-
Hinir valdameiri menn voru furðu j sagt ékki að neita, aS GuSmundur
samtaka um það, að tvístra þessum hefir tekið sér margt til fyrirmynd-
flokkum öreiganna, er þeir söfnuS-! ar af hegðun þeirra helgu manna, er
ust um þennan eina mann, er þeir
vissu aS fann til með þeim og vildi
hjálpa þeim.
Og sárast af öllu hefir án efa þessi
harSúÖ gkoriÖ GuÖmund biskup i
hjartaÖ þessi blinda og skilnings-
lausa neitun á nauÖsynlegustu þörf-
um lífsins gagnvart vesalingunum —
þetta járnvarÖa vígi hinna voldugu
utanum hin harSsóttu og dýrmætu
gæSi lífsins.
Aleinn stendur GuSmundur i
mildi sinni gangnvart aumingjunum
og með blæðandi sorg í hjartanu trú-
andi á miskunn guSs — andspænis
hrottaskap og siöleysi Sturlunga-
aldarinnar, sjálfur hrakinn og
hrjáður vegna brjóstgæSa sinna.
Oft hefir honum verið lýst af litl-
um skilningi sem einsýnum, þver-
úSarfullum og hálfbrjáluðum ræfla-
biskupi, óhappamanni, sem betur
hefSi farið, aS aldrei hefSi biskups-
dóm þegiS. En miklar mættu hans
ávirSingar vera, ef vér gætum samt
ekki elsað hann, ef vér sæjum ekki,
að hrakningar hans og píslarvætti
var fyrst og fremst aÖ kenna því, aS
kann var sannkristinn maður á heið-
inni öld. Hafi biskupstign hans hald-
hann var gagnkunnugur af lestri
dýrlingasagna. Svo hlýtur ávalt að
verða. En þaS mun þó réttara, aS
honum hafi aS ýmsu leyti svipaS til
þeirra Ambrósiusar og Tómasar að
skaplyndi, auk þess sem menning og
trúaralvara kaþólsku kirkjunnar
hefir mótaS þessa menn í líkt form.
Fleiri samti)5armenn GuSmundar
gefa honum og fagra vitnisburði.
Sturla ÞórÖarson segir svo: “Finst
og varla á voru landi eSa víðara sá
maSur, er þokkasælli hafi veriS af
9Ínum vinum, en þessi hinn blessaði
biskup, svo sem votta bréf Þóris
erkibiskups eða Guttorms erki-
biskups, eSa hins ágæta konungs
Hókonar og margra annara dýrlegra
manna í Noregi, aS þeir unnu hon-
um sem bróður sínum og báSu hann
fulltingis í bænum sem föður sinn.”
í þessu samibandi má einnig minna á
orð Sæmundar Jónssonar i Odda, er
hann skrifar Páli biskupi bróSur
sínum: “Guðmundur biskupsefni
hefir ekki mikill vin veriS í málum
vorum, en þó er hann mjög lofaður
af mönnum, sakir gæsku sinnar, siS-
vendi og hreinlifis, sem mestu varð-
ar.”
VI.
Hinn siSasta vetur, er Guðmund-
ur biskup lifSi var hann blindur meS
öllu. Tók hann og andlitsmein og
lá verkurinn í hægri kinninni ofan
frá auganu. Yfir honum voru tveir
menn: Helgj bróðurson hans og
Þorkell Ketilsson, er seinna varð
príor á Munkaþverá. Söng biskup
tíðir löngum, er hann mátti eSa lét
lesa fyrir sér helgra manna sögur á
latínu. Þennan vetur hinn sama
tók GuSmundur 'biskup sótt litlu
fyrir langaföstu, þunga og hljóS-
lega, og lá fram um Gregoriusmessu.
Segir saga hans aS þegar hér var
komiÖ hafi svo veriS mýkt hans viS
forna mótgangsnienn, aS ekki hafi
hann munað, aS nokkur maSur hafi
sér mein gert. Var hann nú óleaSur
«vo sem venja var til, og eftir þaS
vildi hann þaÖ eitt mæla er nauSsyn
krafSi. Hann hafði áSur skift bók-
um sínum milli klerka sinna og á-
kveðiÖ legstað sinn í stúkunni suður
af kirkju mi'Ili klerka tveggja. Eftir
þaS lifSi hann þrjá daga, og var
jafnan bænin i hans munni meðan
hann hélt lífinu. í andlátinu hóf
hann upp latínu söngva, en er liann
þraut máttinn til söngs, hóf liann
upp hægri hönd sína meS blessan
svp ágætlega, að þeim sem viS voru
staddir fanst sem eftir stæði sýnilegt
krossmark í loftinu, þar sem hönd-
in hneig niSur. Þá gengu þeir aS
ÞorkeJl og Helgi og hefja hann úr
sænginni á fjöl dufti dreifSa, sem
hann hafÖi boSiS, því aS hann hafSi
sagt, að hver maSur ætti í mold aÖ
andast. “Og rétt í þeirra höndum
ge'kk sú blessaða sál til eilíf's fagn-
aSar, út af myrkvastofu þessa heims
óg Ieirligu keri líkamans.”
Yfir li'ki GuSmundar stó'S öll
klerkasveit kirkjunnar meS bæna-
haldi og sálmasöng. Kom múgur
manns aS Hólum, er jarSarförin fór
fram, og þóttu þar gerast greinileg
tákn. Kirkjan var þá orSin görnul
og hrörleg, svo aS hún riSaSi mjög
og skalf, þegar tveim klukkum var
hringt. Þá baS Jón prestur er söng
líksönginn, aÖ hringja öðrum tvenn-
um, og þótti þá kirkjan fastari fyrir
en áður. Loks var hringt öllum
klukkunum og skalf þá ekki.
En yfir greftri GuSmundar bisk-
ups stóð Kolbeinn kaldaljós Arnórs-
son á Reynistað og flutti fagurt er-
indi. Hann var náinn frændi Kol-
beins Tumasonar og hafSi ávalt ver-
iS trygðavinur GuSmundar frá því
aS Guðmundur hafSi dvalist hjá
honum á prestskaparárum sínum.
Hann var mægSur Oddverjum og,
ef trúa má sögu Arngríms, prestur
aS vígslu og latínu lærSur. LagSi
hann út af orÖum Opinberunarbók-
arinnar, aS sælir væru dánir þeir
sem í drotni deyja. Sagði GuS-
mund biskup hafa herbergi síns
hjarta eigi yfir sand sett, heldur
grundvallað það yfir sterkum stein:
Krist, son GuSs lifanda. Hann
lýsti hrakningum hans fyrir vondum
mönnum og yfirvöSslusömum,
hreinlifi hans, siÖvendni og ölmusu-
gæSum og segir svo: “í öngu var
hann baldinn né öfundssjúkur, i
öngu reiðinn né guSlatur, í öngu of
neyzlufullur né síngjarn. Því fyrr
plágaSi hann biskupsstól sinn með
j fátækt, en hann vildi nokkurs hlutar
óhreinliga afla.” “En þeir eru
sannlega sælir, sem fátækir eru í
andanum, auðmjúkir og syrgjandi
þessa heims, miskunnsamir, hrein-
hjartaSir, þolinmóSir og friSsamir.
Og þeir, sem ofsóttir verÖa þessa
heims, munu ná sínum réttindum
fyrir GuSs augliti.”
VerÖur eigi betur lokið þessum
minningarorSum um GuSmund
biskup Arason, en aS tilfæra harma-
söng þann, er Arngrímur ábóti legg-
ur ihinum mörgu, snauðu unnend-
um GuSmundar í munn:
“Hvat má greinast af þeirri grát-
legri eyrnd og aumkan, er kvaldi
GuSs ölmusur og aumingja þann
dag, er þeirra hjálp og huggan, herra
GuÖmundur biskup, var út hafinn,
því alla sína daga var hann, sem les-
iS er, fátækra faðir og válaðra viS-
hjálp. Nú rennur í flokkum það
auma fólk meS þvílíkri kveinan:
HvaS mun af oss verSa ? Hver mun
oss hugga? Nú er þess manns hold
rnoldu huliS, sem oss fæddi, huggaði
og klæddi með sínu huggæði, og ei
varS um aldur í því fundinn, aS hann
fyrirliti fátækan mann. Fyrir vára
skyld þoldi hann hungur og kulda,
únáS og útlegð, hatur og hannkvæli,
grimd og ágang sinna óvina. Því
aS hann var styrking veikra og van-
máttugra, efling ekkna og faÖir
föðurleysingja, huggan harmþrung-
inna, snauÖra og sælla. Hverr fanst
honum miskunnsamari og hreinni,
lítillátari og mildari ? Idverr hittist
honum staSfastari í góSum verkum
og hugarkrafti og sönnu þolinmæSi?
Hverr bar betur skapraunir eSa
skriftaöi sér framar með alls kyns
harðlífi. Hreinlifur var hann, svo
aS þaS eitt var aldrei af hans úvin-
unt talaS, aÖ hann lýtti sinn lifnað.
Viljuglega fátæ'kur aS ihann yrSi rík-
ur meS GuSi; hófsamur, örr, blíSur
og hógværr, svá að heimurinn var
ei lengur maklegur þvílíku lífi. Ó,
drottinn, segja þeir, hugga þú oss
mildur faSir, því aS bótalaus er ella
vor sorg, vér bíSum aldrei bata þessa
manns, því aS ei fæðist honum líkur
á vorum dögum. FaSir allrar mis-
kunnar, GuS allrar hugganar, er
hverjum geldur sín verk, umbuna þú
honum í eilífu lífi þaS er hann gerSi
fyrir þínu nafni, gleS þú hann, því
hann gladdi oss; veittu honum væna
borg, himneska Jerúsalem fyrir þaS,
að hann herbergSi oss, láttu hann,
drottinn, hvárki hungur þola né
þorsta, því aS hann saddi oss og
slökti vorn þorsta. — Þvílíkar
harmatölur var að iheyra eftir þenn-
an dýrSarmann. Og aldrei meSan
Island byggvist mun 'hans ölmusu-
gæði gleytming taka, heldur frægi-
lega boSast og boðanlega frægjast af
hverri tungu.”
Undir þessar bænir viljum vér öll
taka. Því aS enda þótt sú væri ein
hrákning GuSmundar góÖa, að ná
aldrei því, aS verða formlega tekinn
í dýrðlingatölu af kaþólsku kirkj-
unni, þá var hann þó áreiSanlega
eins heilagur maður og hægt var að
búast viÖ, aS nokkur maÖur gæti
orSiS á þeirri öld er hann lifSi og í
því umhverfi er hann átti viS aS
búa- Hf hans felhir eins og bjartur
og mildur sólargeisli inn í dimt rúm
Á 'honum hríni því þetta fyrirheit
drottins: Sælir eru miskunnsamir,
því aS þeim mun miskunnað verða.
GuS gleðji nú sál hans i sinni
dýrð!
—KirkjuritiS.
Ef þér hafið
GIGTVEIKI
Jclippið úr þenna miða.
75c ashja ókegpis fyrir hvern,
sem þjáist.
1 Syracuse I New York heflr veriS
funcIiíS upp meðal, sem hundruð manna
segja að "beri ákjðsanlegan árangur.”
Um mörg tilfelli er getiB, þar sem meðal
þetta hefir veltt skjðtan bata.
Pað stuðlar að þvl að vlsa á dyr ýms-
um ðhreinum efnum, er hindra eðlilegar
og ðmissandi verkanir lifrarinnar, eins
og þær eiga að vera, ef alt er með feldu,
auk þess sem það nemur á brott sýru-
sölt ýms, er of mikið hefir safnast fyrir
af. Er þetta jafnframt mikilvirkt nýrna-
meðal.
Meðal þetta fann Mr. Delano upp, og
reyndist það svo vel, að sonur hans setti
upp skrifstofu I Canada, til þess að öt-
breiða það, og vill hann að canadiskt
fðlk, sem þjáist af gigt, fái sér 75c kassa
til þess að ganga úr skugga um kosti
meðalsins. Mr. Delano segir: “Til þess
að lina gigt, hvað Þrálát, sem hún hefir
verið, ráðlegg eg sjúklingum, ef þeir
hafa ekki áður gert það, að fá sðr 75c
kassa af meðalinu, sem eg sendi til
reynslu, sé þessi auglýsing klipt úr
blaðinu og pðstuð með nafni yðar og
heimilisfangi. pér getið sent lOc I frl-
merkjum til þess að standa straum af
útsendingarkostnaði.
Skrifið F. H. Delano 1814-R Mutual
Life Bldg. 455 Craig St., W. Montreal.
Canada. Eg sendi aðeins einn pakka
til hvers einstaklings.
DELANO’S
RHEUMATIC
CONQUEROR