Lögberg - 28.04.1938, Síða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. APRÍL, 1938
3
eru mikið meiri möguleikar nú til
stórvirkja en þegar eg byrjaði.
\ ið megum ekki óttast framtíð-
ina. Umbreytingar eru lögmál lifs-
ins. Við verðum að vinna í sam-
ræmi við breytingafnar í stað þess
að spyrna gegn þeim. í skólunum
er lögð áherzla á söguna, liðna tím-
ann. \Terzlunannennirnir heimta
öryggi. Hugsun okkar er vanaföst,
Allar nýjungar verka eins og rauð
dula framan i naut. Við eigum
risastór bókasöfn, er hafa að geyma
því nær allar þekking manna. En
eg vildi óska mér að sjá bókasafn,
þar sem hver bók lýsti vanþekkingu
okkar. Það bókasafn yrði vafa-
laust eíns stórt og öll hin til samans.
Hinar vísindalegu rannsóknir
hafa mikla þörf fyrir gáfaða van-
þekkingu. Það er engin framþróun
i því að innibyrgja hlutina í það sem
við vitum um þá. Fyrir 30 árnrn
siiðan vissu sérfræðingarnir, að það
væri ómögulegt að finna upp raf-
magnsvél til þess að setja bíla í gang.
Það var mín hepni að mér tókst það.
Þegar lokuðu bílamir komu á
markaðinn tók það 17 daga að
“lakkera” (gljáhúða) þá. Þar sem
þurfti að gljáhúða 4,000 bila á dag,
þurfti til þess æði stórt verkstæði.
Verksmiðjustjórarnir sáu að þetta
dugði ekki. Þeir vildu geta stytt
tímann í 15 daga. En eg sagði:
Það er ekki nægilegt. Það ætti að
taka klukkustund að gljáhúða vagn-
inn. Þeir urðu alveg æfir. En þó
þeir segðu að eg væri kjáni leysti
það ekki vandann.
Nokkru siðar sá eg merkilega
gljáhúð á ódýrri títuprjónaskál, í
lítilli búð í* New Jersey. Eg hafði
upp á framleiðandanum. Er eg bað
um einn lítra af lakki spurði hann
mig til hvers eg ætlaði að nota þetta.
Til að húða með bílhurð, sagði eg.
Það tekst aldrei vel fyrir yður, sagði
hann. Þetta lakk þornar alt of
fljótt.
Getið þér ekki látið það þorna
hægar ?
Ilann kvað það ómögulegt.
Sérfræðingar okkar höfðu sagt,
að þeir gætu ekki fengið sitt lakk
til að þorna fljótara.
Rannsóknarstofa okkar fékk nú
lakk þetta til athugunar. Áður en
tvö ár voru liðin höfðum við leyst
málið. Við notuðum “cellulose-
nitrat,” sem líka er notað til að
frmaleiða reyklaust púður. Og nú
er hægt að gljáhúða vagn á svo stutt
um tíma, sem sérfræðingar töldu
áður ógerlegt með öllu.
Iiví er grasið græntf
Merkilegasta rannsóknarefni, að
mínu áliti, í heimi er þetta: Hví er
grasið grænt ?
Þetta er ekki háð. Mér er svo
rnikil alvara að eg hefi eytt bæði
tíma og fé ií rannsóknir á þessu at-
riði. Unnið hefir verið að þessu ár-
um saman. Eg býst ekki við, að
gátan verði ráðin meðan eg lifi. En
eg vona að einhverntíma verði hún
ráðin. Því ráðning sú er mjög
mikilvægur grundvöllur undir líf
manna á jörðunni.
Blaðgrænan i grasi og laufblöðum
hefir þann furðulega eiginleika, að
geta safnað í sig sólarmagni og
geymt það. Ef við þektum þann
leyndardóm, hvernig þetta má ske,
þá gætum við gert okkur aflvélar,
sem breyttu sólarmagni í hita eða
rafurmagn. Með rannsóknum vor-
um á því. hvers vegna grasið er
grænt höfum vér af hendingu kom-
ist að ýmsu mikilsverðu, og leiðst
inn á merkilegar krókaleiðir, sem
erfitt hefir verið að komast hjá að
sinni. Með þeirri vitneskju sem við
þegar höfum aflað okkur, gætum
við gert a. m. k. 10,000 lífræn efna-
sambönd. Ef okkur entist tími til
að gera allar þær tilraunir, myndi
það leiða til margra nýjunga.
Tvennskonar uppfinningar
Þegar menn halda að kreppan og
atvinnuleysið séu eingöngu afleið-
ingar af “öllum þessum vísindum og
nýmóðins tækni,” þá gleyma menn
alveg að nýjungarnar eru tvenns-
konar, þær sem spara vinnuafl og
þær sem skapa nýja atvinnu. Þær
fyrnefndu eru þyrnir í augum
manna. En hinum gleyma menn, þó
þær hafi á síðustu 30 árum skapað
atvinnu fyrir tugi miljóna manna.
Hitt er það, að við höfum ekki á
síðustu árum fundið nægilega marg-
ar nýjar atvinnugreinar. Það er
bölið nú.
Nýjungar, sem spara vinnuafl,
hafa einlæga stuðningsmenn. Það
þarf sem sé ekki svo tnikla skynsemi
til að sjá að með þeim er hægt að
spara fé. En aftur á móti þarf
bæði víðsýni og hugtnyndaflug til
þess að skilja nýjungar þær er skapa
aukna atvinnu. Ekki eru allir efna-
menn svo hugmyndaríkir, að þeir
vilji kosta rannsóknir og uppfinn-
ingar. Mælt er, að kreppan kosti
okkur miljarða. Einn miljarður
dollara á ári gæti kostað 5-600 rann-
sóknastofur í rekstri. og nýjar
greinar myndu vaxa óðfluga á hin-
um mikla meið vísindanna, nýjar
hugmyndir þróast og nýjar iðn-
greinar verða til þess að aftná alla
kreppu.
Ef þetta kæmist i framkvæmd
myndu ekki mörg ár líða, þangað
til á hverjum verksmiðjudyrum í
Bandaríkjunum stæði auglýsingin:
“Atvinna í boði.” Sem betur fer
fjölgar þeim atvinnurekendum, sem
skilja það, að dugleg rannsóknar-
stofa er bezta framtíðartrygging
hverju atvinnufyrirtæki.
Einu sinni börðaði eg morgun-
verð með nokkrum læknum í fæð-
ingarbæ mínum, Dayton. Við vor-
um sammála um, að allir hefðum
við sömu erfiðleikana við að striða,
að fylgjast með öllum nýjungum og
rannsóknum, sem gerðar eru á okk-
ar sviði, og samtímis vinna fyrir
okkur. Til stuðnings læknunum í
Dayton stofnaði eg sjóð. sem átti
að gera ungum læknum kleift að
fylgjast með í öllum nýjungum sem
máli skiíía. og síðan héldi hann
fund með læknurn bæjarins einu
sinni á viku, og skýrði þeim frá þvi
sem þeir þyrftu um þetta að vita.
Hitavélar og saltvatn
Það kom i ljós, að þetta fyrir-
komulag reyndist ágætlega. Eitt
af því, sem Dayton-læknarnir
reyndu, var vélin til að setja i
menn hita. Áður höfðu menn litið
á hita sem sjúkdóm. En nú vitum
við að það er líkaminn sjálfur sem
kemur af stað hitanum sem læknis-
dómi gegn veikindunum. Hitavélin
getur hækkað hita manna í 106°
Fahrenheit í 5 klukkustundir. En
fyrst í stað urðu sjúklingarnir svo
máttvana eftir þessa meðferð, að
þeir urðu að liggja 3 daga á sjúkra-
húsi. Þetta átti að vera eðlileg af-
leiðing af hinum háa hita. En við
gerðum okkur ekki ánægða með þá
“eðlilegu afleiðingu,” og komumst
að raun um, að það sem gerði mátt-
leysið, var, að sjúklingurinn svitaði
út öllu saíti úr líkamanum. Næsta
skifti gáfum við sjúklingnum salt-
vatn. Og þá varð hann ekkert
máttfarinn.
Hver uppgötvun leiðir af sér
aðra nýja. Fyrst notuðum við hita-
vélina við lækningu á sérstökum
sjúkdómi. Nú höfum við læknaft
eða dregið úr mörgum sjúkdómum,
með þvi að “hita upp” sjúklingana.
Margir spítalar, bæði í Bandaríkj-
unum og annarsstaðar hafa fengið
sér hitavélar, og á alþjóðalækna-
fundi, er nýlega var haldinn, var
komist þannig að orði, að áhald þetta
hefði alveg gagngerð áhrif á lækn-
ingaaðferðir nútímans.
Altaf eru uppi svartsýnismenn,
sem halda, að nú sé ekki hægt að
finna upp neitt meira, eða alt sé
einkis nýtt. Opnið gluggana, og
leggið eyrun við öllu sem er að ger-
ast. Berjist með bjartsýnismönnun-
um og þeim, sem gera uppgötvanir
er afla atvinnuna með kjörorðinu:
“Heimurinn er á. byrjunarstigi.'
—Charles F. Kettering.
—Uesbók Morgunbl.
Óheppni
Enskur lögreglmnaður
segir frá.
Sá, sem eg var að leita eftir, var
ungur maður af verkfræðinga skrif-
stofunni í London og glæpurinn, er
orsakað hafði hvarf hans var skjala-
fölsun. Hann hafði dregið út á
falsaða peningaávísun frá húsbónda
sinum, og var horfinn fyrir einum
degi þegar fölsunin vitnaðist.
Það fyrsta sem eg gerði var að
fara heim til hans í Pimlico, þar
hafði hann búið með konu sinni.
Eg vonaðist eftir að geta rekist á
eitthvað í bréfuna hans, er benti mér
á í hverja átt hann hefði farið.
Húseigandinn sagði mér að unga
konan hefði farið burt urn morgun-
inn áður, og væri ókomin enn. Að
þessu búnu rannsakaði eg alla skápa
og skúffur, en fann ekkert mark-
vert. Þegar eg gekk fram úr dag-
stofunni, kbm þjónustustúlkan með
bréf, sem þá samstundis hafði komið
með póstinum, var það frá þessum
unga manni og til konu hans. Eg
lét ekki bíða að opna bréfið. Það
var skriíað í Midland pósthúsinu,
og mæltist hann til þess að hún taf-
arlaust hitti sig þá um kvöldið i
Liverpool, þar gætu þau keypt sér
farbréf, og morguninn eftir legðu
þau svo af stað til Ameríku.
Þau ímynduðu sér, að eg brigði
við og elti þau til Liverpool. Nei,
ónei; bréfið var of lélegt bragð til
að villa jafn reyndum manni og mér
sjónir. Konan hafði skiljanlega
komið bréfinu á póstinn til að villa
fyrir inér og jafnframt gefa rnanni
sínum færi á að kornast um borð í
skip frá einhverri annari höfn. Eigi
að síður sendi eg hraðskeyti til lög-
reglunnar i Liverpool, og áminti
hana um að vera á verði. Þegar eg
svo kornst að því að þá sarna kvöld-
ið færi gufuskip frá Southamp-
ton, áleiðis til La Plata í Suður-
Ameríku, fór eg með fyrstu vagnlest
þangað.
Þegar eg kom þangað, beið mín
hraðskeyti þess efnis að búið væri
að taka konuna fasta, og hefði hún
meðgengið að maður hennar ætlaði
til Suður-Ameríku, og einmitt með
því skipi sem eg ætlaði nú að rann-
saka.
Eg hljóp ofan á brvggjurnar og
kom þangað mátulega til að sjá
gufuskipið skríða út höfnina. Mér
varð svo mikið urn, að eg tæplega
vissi hvað eg gjörði. Eg stökk út
í þann næsta bát, er fyrir mér varð,
og hrópaði að eg borgaði 2 sterl-
ingspund hverjum manni er hjálpaði
j mér að komast um borð á Varpariso.
Bátseigandinn var samstundis kom-
inn ofan í bátinn og aðrir þrír á
hælum honum, og augnabliki síðar
flaug báturinn út á höfnin. Aldrei
hefi eg séð slikt kapp lagt á að kom-
ast áfram sem þá, hefir Southamp-
ton búum verið það jafnan i minn-
um síðan. Af ákafanum vildi það
til að einurn ræðaranum fipaðist
áralagið, féll aftur á bak og kipti
mér með .sér urn leið, svo eg lenti
ofan á honuna, en áður en tími væri
til að hrópa á skipið var ræðarinn
konainn í sæti sitt og réri sem ákaf-
legast.
Þegar hér var komið, tók eg eftir
því að rnargir af farþegjum og yfir-
mönnum á ‘‘Valpariso” höfðu séð
til ferðar okkar, og mér til mestu
gleði sá eg að straumröstin fyrir
franaan skipsstefnið var að deyja út.
Við náðuna til skipsins á ótrúlega
skömmum tíma. Eg hljóp upp á
skipið með hartdtökuleyfið i hend-
inni og ^lcipaði öllu fólki að koma
á þilfar undir rannsókn. Skipstjóri
hafði frá félagi sinu fengið skipun
um að sýna mér alla kurteisi og að-
stoð; stóð hann nú sem aðrir á þil-
fari og var svo náðugur að líta á
handtökuleyfið naeð þýðingarmikl-
um svip.
Eftir fyrirmælum hans skipuðu
farþegjarnir sér í raðir og að þvi
búnu gekk eg frarn naeð röðunum
ásamt stýrimanninum og virti vand-
lega fyrir mér hvert andlit, jafn-
framt sem eg gætti þess að enginn
næði að stelast í burtu, en að því er
eg frekast gat séð, var maðurinn þar
ekki.
Næst var öllum skipað að vera
kyrruna á þilfarinu meðan við leit-
uðum una skipið niðri. \ ið snér-
urn uiaa rúmfötununa, skimuðum
undir borðin og stólana, rannsökuð-
um alla svefnskála, framírúmið,
vélarúmið og kolastiurnar o. s. frv.
— í stuttu máli hvert einasta fylgsni
í öllu skipinu, en ekkert var þar að
sjá er líkst gæti unga maianinum frá
Pimlico.
Eg var vonsvikinn, er eg undir
dynjandi lófaklappi og húrrahljóð-
una farþeganna sté ofan í bátinn og
settist þar svo sem í draumi, og leit
skipið ösla af stað og hverfa fyrir
eyjuna.
Alt i einu mælti laátseigandinn:
"Heyrið piltar! Hvar er einn ræð-
ariian ?” — Eg leit upp og varð
þess var að horfinn var einn mað-
urinn.
Mér fanst kalt vatn renna ofan
bakið á mér og ofan í skó, mig
svimaði og eg hélt eg félli úthyrðis.
Nú skildi eg til hlýtar hvernig eg
hafði verið tældur. Maðurinn horfni
var enginn annar en skjalafalsarinn
frá Pimlico.
Hann hafði rakað af sér skeggið,
gert sig óhreinan í frarnan og klætt
sig svo dásamlega torkennilegan, að
uppskipunarmennirnir, og jafnvel
konan hans hefði ekki þekt hann.
Hann hafði; eins og eg, orðið of
seinn að ná í gufuskapið, en þar
ætlaði hann að leynast i lestinni, til
þess tíma að skipið yrði konaið út á
rúrnsjó, og er það atvikaðist svo að
hann stóð skamt frá er eg gerði til-
boðið, hafði hann hlaupið á lagið
og stokkið í bátinn á eftir eigand
anurn, og meðan mér dvaldist á skip-
inu, séð sig urn hönd, komið á eftir
mér, og hangt á kaðalstiganum þegar
leitin fór fram, en er eg kom aftur
og ætlaði í bátinn hefði honum tek-
ist — í uppnáminu — að konaast
upp á skipið, og laumast svo ofan í
það.
Með þessum hætti gekk hann mér
úr greipum.
Löngu seimaa sagði húsbóndi
rninn, lögreglustjórinn mér, að hann
hefði fengið bréf frá Argentínu,
einmitt frá þessum sama manni.
Hann hefði jlátúð þess getið, að
hvað við kæmi loftslagi og lifnaðar-
háttum liði sér ágætlega, Sem hann
kvaðst hér með leyfa sér að til-
kynna lögreglunni, og getið þér
giskað á ,hve ósvífinn hann var?
Hann mintist sena sé á í bréfinu,
að hann ætti hjá yður 2 sterlings-
pund fyrir gamalt handarvik, og
óskaði að þér gætuð sent sér banka-
ávisun fyrir þessu Htilræði.
—Þýtt fyrir Kvöldvökufélaffið
“Nemo” á Gimli af Erlendi
Guðmundssyni.
Simastöðvarstjórinn i Hallgeirs-
ey sagði um þetta í tímtali í dag:
Við Landeyjar hefir rekið feikna
mikið í dag og nótt. Að vísu hefir
borið á reka undanfarið, en ekki
svipað því eins og nú, og í fjölda
mörg ár hefir ekki verið þvílíkur
reki. — í dag hefir verið gengið
héðan á rekann og loðnan hirt. Lá
hún í hrönnum á fjöru, sena er um
1000 naetra löng, og hafa verið hirt
6—7 vagnhlöss og þó er eitthvað
eftir.—Visir.
LOÐNVREKI
23. marz.
í stórbrimi, sem verið hefir við
suðurströnd landsins undanfarna
daga, hefir rekið mikið af loðiau á
ýmsuna stöðum og liggur hún i
hrönnum á fjörunum. Mest hefir
kveðið að þessu við Landeyjasand,
en undir Eyjaf jöllurn og austur með
söndum hefir einnig'frést um reka,
en minni.
KUNN ÞÝZK SÖNGKONA
VÆNTANLEG TIL ISLANDS
Kaupmannah. 25. marz.
Þekt þýzk söngkoroa, sem jafn-
framt ritar greinar fyrir “Trans
Evrópa Press.” Irna Weile Barkany,
leggur af stað til íslands á laugar-
daginn kemur frá Kaupmannalaöfn.
Hefir hún Lhyggju að skrifa grein-
ar um ísland, aðallega viðtöl við
islenzka stjórnmálamenn, vísinda-
menn og listamenn, en blaðasaiaaband
það sem hún ferðast fyrir hefir
innan vébanda sinna um 800 blöð
víðsvegar í álfunni. Hún ætlar
einnig að syngja á íslandi, því hún
er þaulvanur söngvari og syngur á
tólf málurn, meðal annars hefir hún
haldið islenzka tónleika í útvajp i
Austurríki og Ungverjalandi.
—Vísir 26. marz.
Business and Professional Cards
PHYSICIANS and SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Offiee tíniar 3-4.30
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
DR. B. H.OLSON
Phónes: 35 076
906 047
Consultation by Appointment
Only
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manitoba
DR. ROBERT BLACK
SérfrœfSingur t eyrna, augna, nef
og hálssjúkdómum.
216-2 20 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
ViStalstími — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofuslmi — 22 251
Heimili — 401 991
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 22 866
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
Dr. S. J. Johannesson
ViStalstlmi 3-5 e. h.
218 SHERBURN ST.
Slmi 30 877
DR. A. V. JOHNSON
Tannlæltnir
212 Curry Illdg-., Winnipeg
(Gegnt pósthúsinu)
Sími: 96 210 - Heimils: 28 086
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlasknar
406 TORONTO GENERAL
TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEG
BARRISTERS,' SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C.
Islemskur lögjrceöingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1666
PHONES 95 052 og 39 043
J. T. THORSON, K.C.
islenzkur lögfrœOingur
800 GREAT WEST PERM. BLD.
Phone 94 668
I THOSE WHOM WE SERVE I
IN THE FIELD OF COMMERCIAL PRINTING
AND PUBLISHING BECOME LASTING FRIENDS
BECAUSE-

OVER THIRTY YEARS EXPERIENCE IN ENGRAV-
ING, PRINTING AND PUBLISHING IS PART OF
THE SERVICE WE SELL WITH EVERY ORDER
WE DELIVER.
COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE
WINNIPEG
PHONE 86 327
LINDAL, BUHR
& STEFÁNSSON
Barristers, Solicitors,
Notaries, etc.
W. J. Lindal, K.C., A. Buhr
Björn Stefánsson
Telephone 97 621
Offiees:
325 MAIN STREET
BUSINESS CARDS
PRESCRIPTIONS FILLED
CAREFULLY
GOODMAN DRUGS
Cor. ELLICE & SHERBROOK
Phone 34 403 We Deliver
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
601 PARIS BLDG., WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Út*
vega peningalán og eldsábyrgfl af
öllu tægi.
PHONE 94 221
A.S. BARDAL
84 8 SHERBROOKE ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir Allur útbúnaCur sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarSa og legsteina.
Skrifstofu talslmi: 86 607
Heimllís talstmi: 601 562
ST. REGIS HOTEL,
285 SMITH ST., WINNIPEG
pœgilegur og rólegur bústaöur i
miöbiki borgarinnar.
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baöklefa $3.00 og þar yfir.
Agætar máltiðir 40c—60c
Free Parking for Chuests