Lögberg - 28.04.1938, Page 7

Lögberg - 28.04.1938, Page 7
LÖGBElRG, FIMTUDAUÍNN 28. APRIL, 1938 7 Útvarpsræða Flutt í Bellngham, Washington 20. marz. 1938 af séra Albert E. Kristjánssyni Fyrir margendurtekin tilmæli ýmissa á þessum stöðum, sendi eg eftirfarandi ræSu til birtingar i blöð- unum. Þess má geta, i sambandi viÖ þetta útvarp, að söngflokkur frikirkjunnar í Blaine, sem skipaÖur er eingöngu ungu fólki — 22 að tölu . —gat sér svo góðan orðsír við þeíta tækifæri, að útvarpsstjóri bauð okk- ur að útvarpa frá stöð sinni endur- gjaldslaust í framtíðinni. — Ræð- una skildi hann ekki. * * * íslendingar: Úr því eg ávarpa ykkur i dag á því máli, sem mörgum okkar er enn hjartfólgið, og af því að mér er ljóst að óðum fækkar þeim árum, sem ■hljómbylgjurnar fá borið það mál til skynjandi eyrna á þessuna vestur- slóðum, vil eg nota stundina til að flytja þeim, sem til mín kunna að heyra, ]>ann boðskap, sem eg hygg þeim hollan og nauðsynlegan, eins og nú er ástatt. Hin síðustu orð, sem töluð verða eða rituð hér vestan hafs, á hinu göfuga máli feðranna, eiga að vera frelsisorð, sannleiksorð, sáttaorð, drengskaparorð. Á þann hátt einan sýnum við tungunni fornfrægu við- eigandi virðing. Á engú sviði eru þó þessi sannindi eins sjálfsögð og nauðsynleg eins og á trúmálasviðinu. Frá þessu sjónarmiði skoðað, er kirkjusaga okkar Vestur-íslendinga harmsaga. Trúflokka skifting okkar hefir valdið okkur erfiðleikum og raunum á margvíslegan hátt. Hún hefir lamað allan okkar félagsskap, einkum kirkjulegan, og fjarlægt marga góða menn og konur öllum slikum félgsskap. Hún hefir spilt trúarlífinu sjálfu innan kirknanna, og nú er svo komið, að hún hefir víða gjört alla kirkjulega starfsemi því nær ómögulega. Höfum við svo ekkert lært af þessari reynslu ? Er- um við sátt með, að láta bera upp á boðann án þess að leita nokkurra góðra ráða, sem til bjargar megi verða? Hafa hinar hjartfólgnu minningar frá gullöld íslendinga aldrei bent okkur á leiðir til að ráða úr vandamálum okkar? Eða liggja þær minningar með öllu ófrjóar í huga okkar? Er ekki vandamálið, sem hér um, ræðir, á eðli sínu hið sama sem feður vorir horfðust í augu við á Alþingi árið 1000, þegar Island varð fyrst kristið? Er það okkur óráð og heimska, sem við teljum vit og framsýni hjá Þorgeiri Ljósvetningagoða, þegar hann hef ur mál sitt á því þingi með þessum orðum: “Svá 'lízt mér, sem málum vorum sé kornit í ónýtt efni, ef vér skulum ei hafa ein lög allir. En ef sundr skift er lögunum, þá mun sundr skift friðnum” Er ekki ein- mitt þetta sannað á ný í okkar eigin reynslu? Felast ekki þessi sömu sannindi í orðum Páls postula, þar sem hann segir; ,‘Ef vér lifuin í andanum, þá framgöngum einnig i andanum. Verum ekki hégóma- gjarnir, svo að vér áreitum hver annan og öfundum hver annan. . . . En ef þér bitist og eltið hver annan upp, þá gætið þess, að þér tortímist ekki hver fyrir öðrum.” Við ís- lendingar stærum okkur af því að vera gáfuð þjóð. Hvers vegna er um við þá svo tornæmir á augljós og marg endurtekin sannindi reynsl- unnar? Eða eru grundvallar sann- indi kristinnar trúar svo flókin, að þau Mjóti að vefjast fyrir jafnvel gáfuðustu mönnum? Fjarri fer því. Jesús sjálfur sagði, að alt lögmálið og spámennirnir (það er, öll nauð- synleg trúfræði) væri innifalið i tveimur einföldum boðorðum, sem sé þessum : “Þú skalt elska Drottinn, Guð þinn, af öllu hjarta þinu og af allri sálu þinni og af öllum huga • þínum. En hið annað er líkt, þetta: í*ú skalt elska náunga þinn eins og sjálfar^ þig.” Skyldur mannanna hver við annan (það er, alla sið- fræði) batt hann í eina stutta setn- ingu: “Það sem þér viljið að 'uennirnir gjöri yður, það skuluð þér 0g þeim gjöra.” Trúum við því ekki öll að Jesús hafi meint það sem hann sagði þegar hann fullyrti, að í þessum fáu setningum væri fólgin öll nauðsynleg trúfræði og siðfræði? Eða eru þessar setningar torskildar ? Nei, það er ekki skilningur manna, sem á erfitt með þetta, heldur viljaþrek þeirra. Það er auðvelt í hugsun en erfitt í framkvæmd. Þessvegna hafa menn vafið þennan einfalda kjarna kristindómsins i mörgum og flóknum kenningum og helgisiðum, sem auðvaldari eru i framkvæmd, og leggja svo alla á- herzluna á það, en gleyma kjarn- anum. Þeir gjöra sig þannig seka um að fylgja dæmi Fariseanna, sem Jesús benti á til viðvörunar þegar hann sagði: “Þeir frásía mýflug- una en svelgja úlfaldann.” Það er því ekki kjarni kristin- dómsins, sem skiftir okkur í flokka, heldur aukaatriði, sem að miklu leyti eiga rót sitia annarstsaðar en í kenningum Krists. Þvert á móti krefjast einmitt hans kenningar þess af okkur að við deilum ekki um aukaatriði, heldur sameinum okkur um aðalatriði; að við í bróð- urlegri ást hvor til annars og styrkj- andi veikan vilja hvers annars kepp- um í áttina til þeirrar fullkomnunar, sem trú hans og siðfræði l*:imta af okkur. * Það, sem nú hefir verið sagt, get- ur tæplega orkað tvímælis í huga neins, sem á mig hlustar. Ef við nú litum yfir liðlega hálfrar aldar kirkjusögu okkar Vestur-lslendinga og skoðum hana í ljósi þeirra sann- inda, sem þegar hafa verið fram tekin, er það þá ofmælt, að kalla hana harmsögu? Er nokkurt okkar ánægt með hana? Vildum við ekki öll, að sú saga enti betur en efni virðast nú til? Sé svo, að við ósk- um þess, hvers vegna þá ekki að sameina krafta okkar og gjöra hin æskilegu sögulok að okkar ábuga- máli og verkefni? Frá mínu sjón- arniiði eru örðugleikarnir á þessu ýmist ímyndun ein, eða þá svo veiga- litlir í sjálfu sér, að þeir ættu alls ekki að vaxa í augum vitiborinna og velviljaðra manna. Við verðum þá fyrst og fremst að spyrja sjálf okkur i fullri alvöru og einllægni, hvjirt lífkskoðanir eða trúarskoðanir Vestur-íslendinga sé yfirleitt svo syndurleitar í megin- atriðum að kirkjuleg samvinna sé, af þeím orsökum, ómöguleg. Af meira en 40 ára náinni viðkynningu við landa mína víðsvegar um þessa álfu, svara eg hiklaust neitandi, Verulegur skoðanamunur átti sér að sönnu stað þegar flokkaskiftingin varð til i fyrstu; en þessi skoðana- munur hefir farið stöðugt þverrandi. og nú eru þeir fáir orðnir, sem ekki gætu gengið i eina kirkju þessvegná. Hvað er þá til fyrirstöðu? Það er ýmislegt; en alt auðvirðilegt i sam- anburði við þann ávinning, sem i því væri fólginn, að við gætum starfað sem ein heild að andlegum velferð- armálum okkar. Væri máske ekki fjarri lagi, að nefa fyrst skapgerð okkar íslendinga. Við erum fremur ófúsir á að kannast opinberlega við, að okkur hafi yfirsézt; að við höfum haft, að qinhverju leyti á röngu að standa. Misskilin stjjrmenska þolir það ekki. Eg segi misskilin, því það þarf meiri stórmensku til að játa fúslega yfirsjónir sínar en til að halda áfram að hylja þær eða verja með þvi þrálæti, sem verður að heimsku. 1 öðru lagi, veldur fiokkaskiftingin sjálf viðkynningar- leysi milli þeirra, sem skifta sér í andstæða flokka. Þetta skapar tor- tryggni til þeirra, sena fylla and- stæðinga flokkinn, en samloðun manna í hvorum flokki fyrir sig, eða með öðrum orðum, samúð með sín- um flokksbræðrum en andúð gegn hinum. Þetta veldur, meðal annars, því, að eins og rnenn gleðjast af höppum síns eigin flokks, ein gleðj- ast þeir engu síður, nema frerrtur sé, af óhöppum andstæðingaflokksins. í þriðja lagi — og hér grunar mig að liggi ekki minsta torfæran á sam- einingarleiðinni — eru leiðtogarnir sumir að því leyti e«n heiðnir menn, að þeim er gjarnt að láta á sig eins og goðorðsmenn til forna; en goð- orðunum fylgdu völd og mannvirð- ingar, sem goðarnir voru ófúsir á að selja af hendi eða láta skerða. Þeir gleyma að Jesús sagði: “Hver sem upphefur sjálfan sig mun niður- lægjast, en hver sem niðurlægir sjálfan sig nrun upphafinn verða,” og ennfremur: “Hver ykkar, sem vill vera mestur, skal vera þjónn hinna.” Þeir virðast heldur ekki skilja hve lítilþæg metnaðarlöngun þessi verður í okkar smáa og dreifða hóp, og því síður hve skaðleg hún er. Þessar hindranir fyrir kirkju- sameiningu, sem eg hefi nú talið, eru, að mínunr dómi, aðal hindran- irnar. Þær geta að sönnu verið erfiðar viðfangs, en óyfirstíganlegar ættu þær ekki að vera. Hitt er víst, að þær eru ekki trúarlegs eða kristi- legs eðlis og þvi engin samvizkusök að leitast við að yfirstíga þær. Eina hindrun vil eg þó minnast á enn, og verði hún numin úr vegi, geta hinar ekki lengi tafið; en það er tómlæti svo rnikils þorra okkar fólks um öll þessi mál. Hve mörg okkar lita svo á, að andleg velferð sé grundvöllur allrar velferðar; að jafnvel okkar daglegt brauð verði okkur ekki að siðustu trygt nema þvtí aðeins, að við lærum að leita fyrst Guðs ríkis og hans réttlætis; —Um hvað fjalla fyrirlestrar yðar ? —Þann fyrsta þeirra nefni eg: Ráðgáta móbergsins. Þar segi eg m. a. frá rannsóknum þeim, sem við Pálmi Hannesson rektor unnum að sumarið 1936. En uppruni og myndun móbergsins hefir, sem kunnugt er, verið hin niesta ráð- gáta íslenzkrar jarðfræði, Nú lítum við .svo á, að í því efni höfum við fastara land undir fótum, en jarð- fræðingar hafa áður haft, a. m. k. höfum við myndað ákveðna kenn- ingu, sem hægt er að hafa til grund- vallar áframhaldandi rannsókna. Eg er að vona, að eftir þessari leið verði brátt hægt að fá fult sa^n- hengi í jarðfræði íslands. En jafnframt vonast eg til, að jarðfræði íslands fái mikinn stuðn- ing af jarðfræðirannsóknum ann- arsstaðar á hnettinum, þar sem eru stór basaltsvæði. Island er -sem kunnugt er, hluti af basaltsvæði sem nær alla leið frá Skotlandi um Shetlandseyjar og Færeyjar til ls_ lands. og Grænlands. í Ameríku, þar sem eru stór basaltsvæði, vinna menn að mjög gagngerðum rannsóknum á þeim. sóknarefni er að ræða, býst eg við að fá mér islenzka stúdenta til að- stoðar. Carlsbergsjóður stendur straum af öllum kostnaði. En eg ræð menn til þess að vinna störf sem hverjum bezt hentar.—Morgunbl. 22. marz. að mannkynið verði aldrei læknað Hafa menn komist ag þvi) aö bygg_ af sínum þyngstu meinum fyr en J ing basaltlaganna og efnainnihald kenningar Krists verða rikjandi í basaltsins, eftir því hvort það er lífi manna og þjóða. Þegar við sannfærumst um, að þessi mál sé eldra eða yngra, er vissum lögmálum háð. T. d. hafa menn fundið, þar þau, sem mennina varðar inestu, sem gij jiafa skorist djúp í basalt getur enginn kraftur á himni eða ]ögjn, að verðmæt jarðefni eru helzt jörðu hindrað okkur frá því, að hefja sameinaðir gönguna til lands- ins fyrirheitna og það er einmitt þessi sannfæring, sem eg vildi styrkja hjá þeim, sem mál mitt heyra. Og því skyldi metnaður Is- lendinga ekki hefja sig svo hátt, að þeir óskuðu að vera í fararbroddi þess liðs, sem sækir fram til sigurs því sanna, fagra og góða. I þjón- ustu þess á vit, þrek, frelsisþrá og drenglund íslendingsins að ganga. í þjónustu þess á íslenzk tunga að hljóma til hins síðasta. Og er þá í elztu lögunum. Með því að bera nú saman þessar amerísku rannsóknir við basaltið hér, íná vænta þess að menn geti reiknað út, hvar í hinu íslenzka basalti sé liklegast að leita eftir verðmætum málmum. Nefni eg ekki hvaða sjaldgæfir málmar helzt koma til greina, né hvar á landinu, samkvæmt þessu helzt sé að leita að þeim. En eitt er víst, að það er með þessháttar samanburði á jarð- myndun Islands og annara landa, að , . . . v menn geta gert ser vomr um að ekki einsætt að um þetta eigum við f. , , , , . * . finna her verðmæti 1 basaltinu. að standa sameinaðir en ekki sundr- aðir. í Eg óska öllum íslendingum, hvar sem þeir búa, gæfu og gengis, en einkum þó þess, að þeim megi auðn- ast að skapa þjóðerni sinu nýja gull- öld, fegurri hinnj fyrri, af því að hún verði öld nýs landnáms í ríki andans og það land verði einnig með lögum bygt — lögum samvinnu og bræðralags. Eru verðmœtir málmar í basaltinu ? Dr. Niels Nielsen heldur há- skóla-fgrirlestu r eftir 15 ára rannsóknir viðvíkjandi íslandi. Dr. Niels Nielsen jarðfræðingur kom hingað með Drotningunni til þess að halda hér nokkra fyrirlestra við Háskólann. Fyrirlestrana held- ur hann næstu daga í Oddfellow- húsinu kl. 5 e. h. Hann er meðal þeirra núlifandi manna, sem mesta stund hafa lagt á tslenzka jarðfræði. En margt annað hefir hann haft með hönd- um síðan hann byrjði visindastörf sín. Er óhætt að fullyrða, að fyr- irlestrar hans verða fróðlegir og skemtilegir. Hann hefir lag á því að tala um vísindaleg efni svo al- menningur hafi þess full not. Tíðindamaður blaðsins hafði tab af dr. Nielsen i gær og komst hann m. a. svo að orði um fyrirlestra þessa: Liðin eru 15 ár síðan eg kom í fyrstu rannsóknarferð mína hingað til Islands. I tilefni þessa stungu nokkrir kunningjar mínir"meðal landa minna upp á því að eg kæmi hingað til að halda fyrirlestra. Var eg í fyrstu tregur til þess, því mér fanst að meðstarfsmenn minir ís- lenzkir gætu eins skýrt frá ranrisókn- um okkar hér. En fyrir áeggjan héðan lét eg tilleiðast að koma. Eg hefi fengist hlér við rann- sóknir árin 1923, 1924, 1927, 1934 og 1936. Hafa rannsóknir þessar verið á mismunandi sviðum. Alls munu hafa verið skrifaðar um*þær einar 30 vísindalegar ritgerðir, og nokkar sjálfstæðar bækur. —Hvert er annað fyrirlestrarefni yðar ? Rauðablástur og önnur járnvinsla I öðrum fyrirlestri tnínum ætla eg, segir dr. Nielsen, að gera grein fyr- ir því hvernig rnenn alt frá sögu- öld og fram á vora daga hafa unnið nauðsynlegt járn, frá því hver bóndi eða nokkrir bændur í hverri sveit höfðu á hendi rauðablástur, og alt þangað til upp var komin hin vold- uga járnvinsla vorra daga. En þriðja fyrirlestur minn ætla eg að halda um Landfræðistöðina Skallingen. Vísindastofnun þessi komst á fót árið 1930 og hefi eg frá öndverðu veitt henni forstöðu. Þar er fengist við jarðfræði, dýra- fræði, grasafræði og menningar- sögu. Stöðin stendur á nesi norðan við siglingasundið inn að Esbjerg. Innan við nesið er grunt lón. Hafa mriklar og merkilegar rannsóknir verið gerðar í sambandi við lón þetta, sem of langt væri upp að telja. T. d. höfum við getað fylgt með nákvæmni hvernig rauðsprettu- seiðin fyrstu 3 ár æfinnar fá mikið af viðurværi sínu í slíkum sjávar- lónum. Náttúrufræðirannsóknir stofnun- ar þessarar eru yfirleitt, eftir þeim nytízku hætti, sem verða má, að við látum okkur ekki nægja að sjá náttúrufyrirbrigðin, vita að þau eru til, heldur mælum við þau með allri þeirri nákvæmni sem hægt er. Við t. d. rannsökum sandfokið, með því að athuga hvaða náttúrukraftar þurfa til þess að koma sandfokinu af stað, og hvað því miðar áfram, hver kornstærðin er, o. s. frv. Slík- ar rannsóknir væru nijög gagnleg- ar hér, þar sem uppblásturinn er eins mikill vágestur. Um rannsóknir landfræðistofn- unarinnar, um rannsóknir mínar hér á landi og fleira hefi eg, segir dr. Niels Nielsen að lokum, flutt fyrirlestra víða um lönd, í Englandi, Frakklandi, Þýzkalandi, Norður- löndum og víðar. Eins hafa marg- ir vísindamenn og ' stúdentar hin siðustu ár heimsótt Skallingen-stöð- ina. Og þar sem um islenzk rann- STÖKUR EFTIK BÓLU-HJALMAR (Braghenda) Heyrn eg misti’ og handastyrk í hitt eða fyrra, svangur er eg sem í fyrra, seint vill mæðustorminn kyrra. Eg hélt eg væri hraðfeigur í hitt eð fyrra, aumri núna en í fyrra, eldri líka’ en var í fyrra. GEFINS Blóma og matjurta frœ OTVEGIÐ EINN NÝJAN KAUPANDA AÐ BLAÐ- INU, EÐA BORGIÐ YÐAR EIGIÐ ASKRIFTAR- GJALD FYRIRFRAM. Fræið er nákvæmlega rannsakað og ábyrgst að öllu leyti TAKIÐ ÞESSU KOSTABOÐI! Hver g-amall kaupandi, sem borgar blatSiö fyrirfram, $3.00 áskrift- argjald til 1. janúar 1939, fær að velja 2 söfnin af þremur númerum, 1., 2. og 3 (í hverju safni eru ðtal tegundir af fræi eins og auglýsingin ber með sér). Hver, sem sendir tvö endurnýjuð áskriftargjöld, $6.00 borgaða fyrirfram, getur valið tvö söfnin af þremur, nr. 1., 2, og 3, og fær nr. 4 þar að auki. Hver, sem útvegar einn nýjan kaupanda og sendir áskriftargjald hans, $3.00, fær að velja tvö söfnin úr nr. 1., 2. og 3., og fær nr. 4 þar að auki. Hinn nýi kaupandi fær einnig að velja tvö söfnin nr. 1., 2. og 3., og fær nr. 4. þar að auki. Allir pakkar sendir mðttakanda að kostnaðarlausu. No. 1 COLLECTION—Vegetables, 15 Packets BEETS, Detroit Dark Red. The best all round Beet. Suffieient seed for 20 feet of row. CABBAGE, Enkhuizen. Good all round variety. Packet will grow s 1,000 lbs. of cabbage. CARROTS, Half Ijong Chantenay. The best all round Carrot. Bnough seed for 40 to 50 feet of row. CCCCMBER, Early Fortune. Pickles, sweet or sour, add zest to any meal. This packet will sow 10 to 12 hills. IjETTUCE, Grand Rapids. Loose Leaf variety. Cooi, crisp, green lettuce. This packet will sow 20 to 25 feet of row. LETTUCE, Hanson, Head. Ready after the Leaf Lettuce. ONION, Yellow Glohe Danvers. A splendid winter keeper. ONION, White Portugal. A popular white onion for cooking or pickles. Packet will sow 15 to 20 feet of drill. PARSNIP, Half Long Guemsey. Sufficient to sow 40 to 60 feet of drill, PUMPKIN, Sugar.. Packet will sow 10 to 15 hiils. RADISH, French Breakfast. Cool, crisp, quick-growing variety. This packet will sow 25 to 30 feet of drill. TOMATO, Earliana. The standard early variety. This packet wili produce 75 to 100 plants. TURNIP, Whlte Sitmmer Table. Early, quick-growing. Packet will sow 25 to 30 feet of drill. FLOWER GARDEN, Surprise Flovver Afi.vturc. Easily grown annual flowers blended for a succession of bloom. SPAGHETTI, Malabar Melon or Angel’s Halr. Boil and cut off the tqp and the edible contents resemble spaghetti. No. 2 COLLECTION SPENCER SWEET PEA COLLECTION 8—NEW BEAUTIFUL SHADES—8 Regular full size packets. Best and newest shades in respeetive color class. A worth-while saving buying two. See reguiar Sweet Pea List also. SEXTF7T QUEEN. Pure White. GEO. SHAWYER. Orange Pink. Five and six blooms on a stem. WELOOME. DazDzling Scarlet. WHAT ,TOY. A Delightful Cream. MRS. A. SEARLES. Rich Pink BEAUTY. Blush Pink. shading Orient Red. SMILES. Salmon Shrimp Pink. RED BOY. Rich Crimson. No. 3 COLLECTION—Flowers, 15 Packets EDGING BORDER MIXTURE. MATHIOLA. Bvening scented ASTERS, Queen of the Market, stocks. the earliest bloomers. MIGNONETTE. Well balanced BACHELOR’S BUTTON. Many mlxtlired of the old favorite. CALENDULA: New Art Shades. NASTURTIUM. Dwarf Tom ovt ttorxTA POPl*f New Thumb. You can never have CALIFORNIA POPPY. rvew many Nasturtiums. Prize Hybrids. CLARKIA. Noveity Mixture. PETUNIA. Choice Mixed Hy- CLIMBERS. Flowering climb- brids. ing vines mlxed. POPPY. Shirley. Delicate New COSMOS. New Early Crowned Art ghades. EVERLASTINGS. Newest shades ZINNIA. Giant Dahlia Flowered._, . - Newest Shades. mixed. No 4_ROOT crop collection Note The Ten Big Oversize Packets BEETS Hnlf Ijong Blood (Large PARSNIPS, Early Short Round Packet) (Large Packet) OAnUAGE. (J.arge ^,„ch PaC <Ct j-™. . TT..tr T TURNIP, Purple Top Strap CARROT, Chantenay Hatf Long T„.ar (WgG Packet). The (Large Packet) early whit6 summer table ONION. Yellow Globe Oanvers, turnip. (Large Packet) TURNIP, Svvede Canadian Gem LETTUCE. Grand Raplds. This (Large Packet) packet will sow 20 to 25 feet ONION, White Pickling (Large of row. Packet) Sendið áskriftargjald yðar í dag (Notið þennan seðil) To THE COLUMBIA PRESS, LIMITED, Winnipeg, Man. Sendi hér með $........sem ( ) ára áskriftar- gjald fyrir “Lögberg.” Sendið póst fritt söfnin Nos.: Nafn ................................................. Heimilisfang ......................................... Fylki ................................................

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.