Lögberg - 19.05.1938, Side 6

6
LÖGBHRQ-, FIMTUDAGINN 19. MAÍ, 1938
c
-SKUGGINN
Eftir GEORGE OWEN B-AXTER
“Kg ætti að taka hana af þór, “ sagði
hann. “En ef eg geri það, þá ferðu bara og
og nærð þér í aðra. “ Sér á móti skapi fekk
hann eigandanum skammhyssuna aftur.
“Tom,” sagði hann og lagði hönd sína á öxl
unga mannsins. “Viltu lofa mér að tala við
þig eins og gamall, gamall maður — en ekki
sem sheriffi?”
“Eg skal hlusta á,” sagði Tom Converse
og lét skammhyssuna hverfa með furðulegri
leikni.
“Þá vil eg bara segja þér þetta,” sagði
sheriffinn. “Það væri hvggilegt fyrir þig að
ganga aldrei með skammbyssu á þér. En úr
því að þú hefir eina, þó rændu aldrei annan
mann lífinu með henni. Við erum ekki vanir
því hérna í borginni. Þú skilur — ef eg einn
góðan veðurdag skyldi frétta, að maður hefði
verið .skotinn hérna í héraðinu, þá mundi eg
undir eins spyrja eftir þér. (>g komdu þér
svo burtu,” sagði hann brosandi. “Eg vildi
óska, að í mínu valdi statði að senda þig heim
til þoss staðar, sem þú ert kominn frá.”
Tom Converse hló og stökk upp af stóln-
um. Sheriffinn «at kyr stundarkorn og sá
hann ganga niður götuna með þessu riðandi
göngulagi. “Ef eg hefi nokkru sinni séð
mann, sem beinlínis ber j)á áletrun, að hann
geti skotið öðrum mönnum skelk í bringu, —
þá gengur hann þarna,” tautaði hann.
Hann stóð upp og andvarpaði. Því næst
gekk hann inn til sín og skelti hurðinni á eftir
sér.
Tom Converse hélt rakleitt til hótelsins.
A svölunum var fult af fólki úr borginni, og
það glápti á hasn með svip og látbragði, sem
alls ekki var hægt að villast á. Eins og
grimmir liundar, hugsaði Tom.
An þess að líta til hægri né vin-stri gekk
hann hiklaust fram hjá fólkinu og fór inn í
veitingastofuna.
“Mér þykir það hart,” sagði einhver,
“að hér skuli maður J)urfa að sitja og gera
sig merkilegan, án þess að hafa levfi til að
snúa hann úr hálsliðnum.”
“Sá gamli hefir tekið hann undir sína
verndarvængi, ” svaraði annar. “Annars
mundi hann innan skamms verða barinn í
kæfu.”
í nokkurri fjarlægð frá öðrum stóð mað-
ur. Hann var undarlega gulur á hörund, og
lmnn var þreytulegur til augnanna. Hann
var sá einasti, auk sheriffans, sem setið hafði
kyr á stól sínum, meðan bardaginn stóð yfir.
“Eg skal vera ánægður meðan mér er ekki
falið það starf á hendur — að berja hann i
kæfu,” sagði hann.
“Hvers vegna það?” var einhver, sem
spurði. Það var eitthvað í fasi mannsins með
gula andlitið ,sem vakti virðingm fyrir hon-
um hjá fólki. “Ætli yrði svo erfitt að fást
við hann — ef skammbyssur væru notaðar ?”
“Það veit eg ekki,” sagði hinn. “Eg eyði
ekki tímanum í að brjóta heilann um þess-
konar hluti.”
Með þessum orðam stóð hann á fætur og
gekk til dyranna, sem ungi maðurinn hafði
horfið í gegnum. Menn sáu, að hann var
nokkuð mikið haltur. Mörg augu störðu for-
vitnislega á eftir honum, þegar hann lokaði
hurðinni á eftir sér.
“Hver er hann?” spurðu margir menn
og allir í einu.
Enginn vissi það.
V.
Undarleg uppástunga
Síðari hluta þessa sama dags sátu þeir
Tom Converse og maðurinn með gula andlitið
beint andspænis hvor öðrum við lítið borð í
veitingastofunni og spiluðu • peningaspil.
Fyrir framan manninn með gula andlitið var
stór hrúga af peningum. Fyrir framan Tom
Converse var aðeins eitt vasaúr.
Skömmu seinna skifti vasaúrið um dval-
arstað og fluttist yfir til peninganna.
“Ef til vill áttu hníf?” asgði maðilrinn
með gula andlitið.
Tom Converse hristi höfuðið gremjulega.
‘ ‘ Eða eitthvað annað ? ’ ’
“Ekki neitt, sem eg vil eiga á hættu að
tapa.”
“Hvað þá! Þú vilt þó vonandi ekki
liætta? Eg hefi setið í hepninni, það er alt
og sumt. Næsta skifti verður þú ef til vill
heppinn. Þú getur ef til vill unnið það alt
aftur eins auðveldlega og þú drekkur vatn úr
bolla, og jafnvel álitlega hrúgu í viðbót.”
“Mér er það mikið á móti skapi,” sagði
Tom, “en eg get ekki spilað lengur.”
“Hvernig er það annars með skamm-
byssuna þína?”
“Hvaða skammbyssu?”
“Eg sá að j)ú sýndir sheriffanum hana.
Honum virtist lítast prýðilega á hana.”
Tom hnyklaði brýrnar. “Um þá ska'mm-
byssu spila eg ekki. ”
“Hvers vegna ekki?”
“Það skal eg segja þér,” svaraði Tom.
“Það or vegna þess, að Skugginn hefir átt
þessa skammbyssu. ”
Halti spilamaðurinn kiptist allur við af
undrun.
“ Skugginn? Hvað . . . eg hélt að þú
hefðir ekki fyr verið á þessum slóðum?”
“Það hefi eg heldur ekki verið. Eg
þekki ekki Skuggann. Hann hefir aldrei’ bor-
ið fyrir mín augu. En einn af frændum mín-
um náði einu sinni í skammbyssuna hans. Þú
hefir ef til vill heyrt talað um póstránið, sem
framið var í Svörtufjöllum í grend við
Garrisonville ? ’ ’
“Ekki minnist eg þess,” sagði hinn hugs-
andi. ‘ ‘ Hvað gerðist þar ? ’ ’
Skugginn réðist á póstvagninn. Hann
rændi öllu verðmætu af farþegunum og var í
þann veginn að fara, þegar frændi minn sendi
kúlu á eftir honum. Skugginn hafði skamm-
byssu í báðum höndum og hóf skothríð. Hann
særði frænda minn, en áður hafði frænda
mínum tekist að skjóta skammbyssuna úr
annari hendinni á honum. Þegar hann kom
heim, gaf hann mér skammbyssuna. Eg hefi
æft mig ofurlítið að skjóta með henni.”
Sá halti kinkaði kolli. “Við skulum jiá
spila um eitthvað annað,” sagði hann. “Mig
langar bara til að sjá, livort eg hefi hepnina
með mér áfram. ”
“Segðu bara til, um livað við eigum að
spila,” sagði Tom glaðlega. “Eg hefi ekk-
ert.”
“Eg legg tuttugu dollara undir,” sagði
spilamaðurinn og litaðist um til þess að
stinga upp á einhveju. Augu hans staðnæmd-
ust við fjöllin, sem rétt aðeins var hægt að
greina gegnum rúðurnar. “Eg légg fram
tuttugu dollara á móti reiðferð yfir fjöllin
þama. Eg gizka ó, að það séu um tuttugu
kílómetrar. Tuttugu dollarar eru ekki mikið
á móti því.”
“Nei, áreiðanlega ekki. Þetta er hjá-
kátleg uppástunga, en eg fellst á liana. Það
er að segja, eg liefi engan hest,” sagði Tom
brosandi.
“Þú getur fengið einn af mínum að
láni, ” sagði hinn kæruleysislega.
Tom velti uppástungunni fyrir sér og
hristi því næst höfuðið. “Þú vilt leggja fram
tuttugu dollara á móti reiðferð yfir fjöllin —
á þínum eigin hesti. ” Hann skellihló að fjar-
stæðunni í hugsuninni.
“Mér stendur rétt á sama, um hvað við
spilum, jietta býð eg bara til þess að geta
haldið áfram að spila, ” sagði hinn gremju-
lega. “Gengurðu að þessu eða ekki?”
“Auðvitað geng eg að þessu,” sagði
Tom. “Ef þú hefir ráð á því að lána hest-
inn þinn til þessa, þá hefi eg líka ráð á því
að ríða þenna vegarspotta. Eg hefi nægjan-
legan tíma. Það er það eina, sem eg hefi.”
Að sjálfsögðu hlaut eitthvað að liggja á
bak við svona heimskulega uppástungu. Tom
hallaði sér aftur á bak í stólnum og virti fyr-
ir sér andlit mótspilarans. Hann gat ekki
gert sér grein fyrir, hvað það var, sem undir
lá. Hvers vegna skyldi þessi maður hafa
gint hann til að spila peningaspil, vinna alla
peningana hans og stinga því næst upp á öðru
eins og þessu? Hvað lá á bak við þetta?
“Hvernig riltu nú ganga úr skugga um,
hvort eg hafi riðið alla leið þangað upp, ef
eg tapa?” spurði liann.
“Þegar þú ert kominn þangað upp — við
skulum segja upp á tindinn á Samsonfjallinu,
þá getur þú tendrað bál, sem er nógu stórt til
jiess að hægt sé að sjá það héðan úr borg-
inni”
Nú, þarna lá hundurinn grafinn. Tom
átti að ríða upp á tindinn á þessu fjalli og
tendra bál. Já, já, það gat engin áliætta
verið fólgin í því. Hann velti því fyrir sér
eitt augnablik.
“All right,” sagði hann svo. “Eg skal
ganga að tilboðinu.”
VI.
Hestur spilamannsins.
Tom Converse hafði aldrei ó æfi sinni
fylgst með pókerspili með jafn-mikilli athygli
og núna. Hann sat grafkyr og dáðist að
þeirri leikni, sem mótspilari hans sýndi við
meðferð spilanna. Þau skutust inn og út
milli fingranna á honum eins og þau væru
lifandi verur. Við og við leit hann framan í
andlitið á manninum, og einu sinni sá hann
eins og gulleitan glampa í augum hans, sem
hvarf undir eins, þegar maðurinn uppgötvaði,
að horft var á hann. Að sjálfsögðu tapaði
Tom aftur — það tók ekki nema fáeinar mín-
útur, en hann hafði tekið eftir ýmsu. Meðal
armars jrví, að leikið hafði verið á hann. Það
var spilafalsari, sem hann ótti hér í höggi
við. Hér var samt sem áður ekkert hægt að
gera. Hann gat ekki hörfað af hólminum
núna. Faðir hans hafði kent honum, að þær
skuldir, sem fyrstar af öllum yrði að greiða,
va>ru spilaskuldir, og þess vegna ákvað Tom
að halda sinn hluta samningsins.
“Þeir hafa mest af Ólafi konungi
að segja, sem aldrei hafa
heyrt hann né séð”
Þessi gamli málsháttur datt mér
í hug, er eg las grein Mr. Hjálmars
Gíslasonar í Heimskringlu frá 4.
maí.
Það er talsverður Social Credit
bragur á þessari grein hans svo
engum getur dulist af hvaða sauða-
húsi hann er. Aðal efni þessarar
greinar hans, er að finna að því, við
mig, að eg sé að skrifa um stjórn-
ynálin i Alberta; eg sé ekki því vax-
inn að skrifa um það svo vel fari.
Eg sjái ekki þær mörgu umbætur
alt í kringum mig, sem Social Credit
stjórnin sé að gjöra. Svo tekur
hann upp úr vasa sínnm eitt Social
Credit sparð, og segir að þarna sé
eitt af umbótum þeim ,sem Aber-
harts stjórnin 'hafi gjört. Til þess
að sýna mér hvernig eg hefði átt að
skrifa um þessa umbót, þá ritar
hann langa klausu, em hljóðar þann-
'S-
“Það hefir flogið fyrir að hún
(Social Credit stjórnin í Alberta)
hafi brúkað vald sitt, til að færa
niður um helming vexti af opinber-
um skuldum fylkisins, en þær munu
vera um 160 imiljónir að upphæð, og
sparnaðurinn við þetta nemur 3-4
miljónum á ári.’’—
Mér varð það á að kýma í kamp,
þó eg sé skegglaus, er eg las þessa
klausu. Svona vill hann að eg
skrifi 11 tn stjórnmálin hér. Hver 10
ára gamall skólapiltur í Alberta gæti
frætt Mr. Gíslason um það, að rent-
ur eru “inter-provincial affair,” og
sem fylkissjtórnin hefir ekkert vald
til að raska. Eíka ihefir þessi lög-
gjöf stjórnarinnar, eins og allir
þeirra Social Credit Acts verið
dæmd að vera dauð og ómerk, af
dómstólum landsins. Svo þessar
3—4 miljónir sem Mr. Gíslason er
að veifa framan í fólkið, sem spar-
að fé, er aðeins óborgaðir vextir á
skuldum fylkisins, sem árlega bæt-
ast við höfuðstólinn.
Ef eg hefði nú skrifað eins vit-
laust um stjórnmálin i Alberta, eins
og þessi tilfærða klausa hans er, þá
mundi hann hafa verið í hæsta máta
ánægður með það ,og þagað.
Nú, Mr. Gíslason, hér í Alberta
er ekki um neinar umbætur að ræða
frá stjórnarinnar hendi. Og ef þú
þykist glóra í einhverjar umbætur
hér, ■ þá er það bara skynvilla eða
glámskygni þín.
Alt skraf Mr. Gíslasonar um það,
hvað Social Credit ætti að gjöra, er
orðið svo gamalt hér í Alberta. að
flestir eru orðnir þreyttir á 48
hlusta á það. Við heyrum forsætis-
ráðherrann hér, vera að rabba um
það í útvarpinu á hverju sunnudags-
kveldi, innan um sálmasöng og
bænagjörðir. Flestir hér vilja ekki
hlusta á meira mas úr þeirri átt.
Ekkert annað en skynsamlegar og
róttækar umbætur, frá hálfu stjórn-
arinnar, gjörum við okkur ánægða
með. Ef þessi Social Credit stjórn
er ekki því vaxin að geta gjört það,
verður hún að fara.
Eg vil benda Mr. Gíslason á það,
að það verður gott tækifæri til að
fræðast um athafnir Social Credit
stjórnarinnar í Alberta, í kosning-
unum sem fram fara i Saskatche-
wan i næsta imánuði. Aberhart
verður þar ekki einn um söguna.
Hann hefir ákvarðað að hefja inn-
reið sína í Saskactlhewan um miðjan
þennan mánuð, og leggja fylkið
undir sig eins og landi hans llitler
gjörði í Austurríki.
Þrátt fyrir allar þessar áminn-
ingar Mr. Gislasonar, þa mun eg
halda áfram að skrifa pólitískar
fréttir frá Alberta, eins og eg heft
gjört í síðastliðin 3 ár. Eg hefi
æfinlega skrifað um það málefni
eftir læztu vitund. Enda hefir eng-
inn orðið til þess að hrekja með
rökum, eitt einasta atriði af því sem
egýiefi ritað um það.
Éin klausan í þessari ritgerð Mr.
ENGIN HLUTDRÆGNI!
Raforku framleiðsla bœjarins greiðir skatt til Winnipeg borgar, í
sömu hlutföllum og ljós og orkudeild Winnipeg Electric félagsins
Á ársfundi Winnipeg Electric félagsins, sem haldinn var 2 maí 1938, samkvæmt því er blöðin
skýrðu frá, gerði Mr. Edward Anderson sér æði mikið ómak í að bera saman skattgreiðslu Wmmpeg
Electric féíagsins, við skattgreiðslu raforku framleiðslu bæjarins (City Hydro) vafalaust meo þvi
augnamiði að leitast við að sýna fram á að raforkuframleiðsla bæjarins njóti sérstakra hlunnin <1.
Partur af skýrslu hans ér sem fylgir:
“Þcr veitið því athygli að á árinu 1937, hef ir skattbyrði vor verið $5^5 >704-00 oð með-
töldum fimm prósent skatti á heildarinntektina af sporbrautunum, gasolíu skatti, skatti a
sambandsfélög og vatnsrentu.
1 þessari upphœð er innifalin $355,931.20 borgun til Winnipegborgar á árinu 1937, eða
7.5 prósent af heildarinntekt félagsins í IVinnipeg, sem var $4,722,800.00.
Rafórkuframleiðsla bœjarins liefir gefið iit og auglýst að heUdarinntekt sín hafi veriö á
árinu 1937, $3,661,914.77 og upphœð skattsins numið $86,677.37, en af þessari upphœð
borgaði Raforkuframleiðslan til Winnipcgborgar aðeins $66,75i-74> e^a l-&2 prócent af
heildarinntekt sinni.”
Það er eftirtektarvert hversu mikla áherzlu Mr. Anderson leggur á að gera sem ægilegasta
skattbyrði félagsins með því að slengja saman í heildarupphæð peningum, sem borgaðir eru til fylk
isstjórnarinnar, fyrir leyfi að brúka vatnsorku og vatnsstillur í Winnipegánni. Undir engum hugs-
anlegum kringumstæðum getur það talist skattur, heldur blátt áfram borgun fyrir sérréttindi
orkuversins og skipulagningar á vatnsimiagninu.
Bæjar raforku framleiðslan borgaði á árinu 1937 yfir $106,000.00
fyrir sömu réttindi
Skýrsla Mr. Andersons hefir valdið þvi, að margir borgarar bæjarins hafa gert fyrirspurnir
um, hver væri ástæðan fyrir þenn mikla niun á skattbyði þessara tveggja hagnýtu stofnana.
Svarið er auðvitað það, að skattupplhæð sú, sem Mr. Anderson tilfærir og segir að Winnipeg
Electric félagið borgi, en þess er að gæta, að félagið starfrækir þrjú aðskilin sbarfsfélög i Winnipeg,
sem eru: Raforka — Gas — Flutningur. Það starfrækir ennfremur sem arðberandi stofnun hina
miklu byggingu, sem þekt er undir nafninu Electric Railway Ghambers, af hverri mikið er leigt til
ýmsra starfsfélaga. Þá er River Park Recreation Grounds. Með öðruim orðum, félagið er einnig
í Real Estate og Recreation fyrirtækjum.
Eftirfarandi er stutt yfirlit yfir skattgreiðslu félagsins árið 1936, með sanngjarnri sundurliðun
skattsins, er sýnir hvað kennir á hverja starfsgrein félagsins.
TAXES IiEVIED TRANSPORTATIOX GAS ELECTRIC
(& subsidiary companies)
Amount fixed by Statute for Railway Business Amount fixed by Statute for Electricity Business $ 56,925.00 f $22,770.00 37,950.00
3,325.43
General Property Taxes 12,584.85
Electric Railway Chambers ($2 3,09 3.81) (distribution 16,165.67 2,309.38 9,518.11 4,618.76

3,989.90 3,989.91
9,232.30
6,881.32
2,966.41
Sundry Properties (Suggested: 50% for Electric Utility) 4,703.27 1,064.^ 4,703.27 3,192.75
Gross Earnings Tax 5% (Transportation System Only) Car Tax (Transportation System) 125,277.58 5,260.00
$247,311.73 $35,661.74 $54,454.69
Árið 1936 borgaði Raforkuframleiðsla bæjarins í skatt $86,717.13 hvar af $65,479.67 voru
borgaðir til Winnipegborgar, svo sanngjarn samanburður á skattgreiðslu þessara rtveggja samkepp-
andi framleiðslustofnana, áður afsláttur er dreginn frá, er sem fylgir:
CFTY HYDRO VVINNIPEG ELECTRIC CO.
IiIGHT & POWER DEPT. DIGHT & POWER DEPT.
GROSS GROSS
Electric Utility Tax ............................... $37,950.00 $37,950.00
General Property Taxes .............................. 25,976.13 13,311.94
Business Tax ........................................ 2,904.00 3,192.75
$«6,830^13 $54,454.69
Auk þess að borga fullan skatt til Winnipeg borgar verða teknir af þessa árs
gróða Raforkuframleiðslu bæjarins $150,000.00 sem lagðir verða til öreiga framfœrslu.
Ofanskrifaðar tölur eru gefnar borgurum Winnipeg borgar, sem vér vonum að vér megum vera
vissir um að hið lága verð á raforku sem komið var til leiðar með þeirra eigin raforkusbofnun, og
hefir verið gjört mögulegt með samkepni á jöfnum grundvelli við prívat félag.
CITY OF WINNIPEG HYDRO EIiEOTRIC SYSTEM