Lögberg - 10.11.1938, Blaðsíða 6

D
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. NÓVEMBER 1938
f--------GUÐSDOMUR-
L________________________________
“1 gær bar ykkur víst einnig eitthvað
á milli/’ maáti ofurstinn. “Eg þóttist sjá
það á andliti ykkar, er eg kom inn í herbergið,
og þess á hann nú óefað að gjalda. En gáðu
að þér Eldith, að spenna eigi bogann of hátt,
því að hann er að sumu leyti nokkuð þéttur
í lund.”
“En i)abbi, þykir þér ekki vænt um
mig ? ’ ’ mælti unga stúlkan, og var rödd henn-
ar þá óvanalega hljómmikil. “Og viltu þá
ekki gera það mín vegna, að neyða mig ekki
til hjónabands, sem —”
“Guð hjálpi mér, hvað á þetta að þýða?”
spurði ofurstinn, sýnilega lafh'ræddur. “Hvað
hefir ykkur borði á milli?”
1 stað þess að svara, setti beiskan grát
að Edith, svo að faðir hennar varð mjög á-
hyggjufullur hennar vegna.
“Segðu mér, barnið mitt,” mælti hann,
“hvað þér þykir að honum. Einst þér hann
ekki fiermánnlegur ? Er hann þér eigi eftir-
látur og umhyggjusamur ? Mér er sannar-
lega óskiljanlegt hvað að þér gengur.”
“ Jú, liann er svo umhyggjusamur, og —
svo ískaldur,” svaraði Edith, “að tönnurnar
geta nötrað í munninum á manni, þegar mað-
ur er lijá lionum. — Daníra hafði rétt að
mæla, er hún sá það þegar á myndinni af hon-
um, að hann þekti eigi hvað ást er, því að
eigi hefi eg enn heyrt hann segja nokkurt
ástúðlogt orð, en í stað þess er hann með sí-
feldar áminningar, og taki eg þeim eigi jafn-
an með þögn og þolinmæði, yptir hann öxlum
og brosir, eins og barn ætti í hlut, — og eg
þoli það ekki lengur.”
Öfurstinn greip í hendina á dóttur sinni
og dró hana til sín.
“Þú veizt, Edith, hve einkar ant mér og
móður Geralds hefir verið um það, að þið
yrðuð hjón, en þú veizt einnig hve f jarri það
er skapi mínu að vilja þröngva þér til nokk-
urs. En segðu mér nú hreinskilnislega hvort
ekki er nein rödd í hjarta þínu er talar máli
æsku-leikbróður þíns?”
Edith stokkroðnaði, hallaði sér að brjósti
föður síns og mælti snöktandi:
“En honum þykir alls ekkert vænt um
mig, og hugsar eigi um neitt annað, en þessa
leiðinlegu herferð, og þráir þá stundina er
hann kemst af stað, þó að eg verði þá ein
eftir.”
“Þér skjátlast,” svaraði ofurstinn alvar-
lega. “Gerald ætti að vísu að hugsa ögn
minna um herförina, og meira um þig, það
skal eg játa, en um ást hans máttu þó eigi
efast, þó að lunderni hans sé svo háttað, að
hann láti ekki tilfinningarnar ráða, og því
betur sem eg kynnist honum, þess öruggari
verð eg, að því er framtíðargæfu þína snertir.
En hefirðu gert alvarlega tilraun til að vekja
ást hans á þér? Eg held naumast.”
Edith sperti upp höfuðið og mælti lágt:
“Við hvað áttu, pabbi?”
“Eg er hræddur um, að Gerald hafi
hingað til fremur kynst dutlungunum í þér,
en átt þess kost, að sannfærast um, hve ást-
úðleg þú getur verið, ” svaraði ofurstinn.
“En ekki trúi eg öðru en að Edith mín gæti
fengið neista út úr steininum, ef liún reyndi.
því að ekki ertu svo ólagin á það, að fá vilja
þínum framgengt.”
“En farðu nú, barnið mitt,” mælti
ofurstinn enn fremur, “og týgjaðu þig til
ferðarinnar, og láttu mig segja Gerald til
syndanna, sem hann hefir ftáleitt neina liug-
mynd um.”
Edith ásetti sér að láta þá undan að þessu
sinni, enda heyrðist málrómur Geralds í sömu
andránni í fremra herberginu.
“Það er hann, sem kemur,” hvíslaði hún.
“Segðu honum í guðanna bænum ekki að eg
hafi grátið.”
Ofurstinn hristi brosandi höfuðið, og
Edith iaumaðist út.
Á hinn bóginn fórst það að þessu sinni
fyrir, að ofurstinn segði Gerald til syndanna,
því að Leonhard munkur kom með honum inn
í herbergið, til þess að heilsa ofurstanum. —
Þokunni var farið að létta af, er ferða-
fólkið reið út úr borginni.
Ferðinni var heitið til kastala, er stóð
á brattri hæð nokkrar mílur burtu, og var
þaðan ágætt útsýni yfir héraðið.
Jafnframt ætlaði og ferðafólkið að heilsa
upp á liðsforingjanna, er þar var á verði, því
að þó að öllum óviðriðnum mönnum væri
bannað, að koma í kastalann, náði það auð-
vitað eigi til tilvonandi tengdasonar setuliðs-
stjórans; en ofurstinn hafði, ýmsra anna
vegna, orðið að vera heima, svo að Gerald
var einn á ferð fneð Edith og Daníru.
Vegurinn, sem hafð'i verið lagður, til að
flýta fyrir herflutningu’m, var ágætur, og
uxu tré og kjarr beggja megin við hann, unz
komið var þangað, er hann lá í bugðum upp
ófrjósama klettahæð.
Skýin, sem verið höfðu á himninum,
dreifðust meira og meira, og sólin brauzt
gegnum þau og varð að lokum algjörlega
yfirsterkari.
Vegurinn varð æ brattari og brattari, er
hærra kom, og flóinn og héraðið, virtist æ
þoka neðar og neðar.
Að því er Edith snerti, mátti með sanni
segja, að á henni væri apríl-gállinn, því að
eftir helliskúrina um morguninn/ var nú
komið glaða sólskin og myndi engum, er sá
glaða og broshýra andlitið hennar, hafa til
hugar komið, að hún hefði fáum tímum áður
grátið beiskum tárum.
J’að var vandi úr því að ráða, hvort það
voru áminningar föður hennar, sem haft
höfðu þessi áhrif, eða hún hafði í raun og
veru ásett sér, að fá neista-flug úr steininum;
en víst var um það, að steinhjarta lilaut að
búa í þess manns brjósti, er eigi Utnaði um
hjartaræturnar, er hann sá hve yndislega
fögur og blómleg Editli var að þessu sinni,
og lieyrði gamanyrðin, sem hún hafði á reið-
um höndum, enda leyndi það sér eigi, að glað-
!yndi hennar liafði þau áhrif á Gerald, að
hann aldrei þessu vant sást öðru livoru brosa
og var auðsjáanlega í góðu skapi.
Svona riðu þau nú áfram, og dróst
Daníra eins og af tilviljun meira og meira
aftur úr; en síðastur reið Jörgen, er var í
góðu skapi, og var að hugsa um, hve heimsku-
legt það væri af Gerald, að^áta sig langa til
þess að eiga l>átt í herförinni, þar sem fara
vrði fótgangi í ryki og sólarhita, í stað þess
að ríða svona í hægðum sínum.
J‘au voru komin á að gizka hálfa leið,
er maður kom ríðandi á móti þeim.
Maður þessi var tekinn að eidast, en var
þó hinn karlmannlegasti, sólbrendur í andliti
og klæddur í þenna einkennilega búning, sem
fjallabúar-báru um þær mundir.
Hinn ríkmannlegi búningur hans, hestur-
inn og reiðtýgin, bar vott alt vott um, að
hann væri í röð hjnna auðugustu og mest
metnu manna í þjóðfiokki sínum, enda Iiafði
hann íotgangandi mann sér til fylgdar.
Þeir komu ofan þröngan stíg, og með því
að vegurinn var mjög mjór, þar sem þeir
mættu Gerald og Edith, stöðvaði ókunnugi
mauðrinn hest sinn, meðan þau fóru fram
hjá og heilsaði hæversklega, en gaf unga liðs-
foringjanum þó fremur ilt auga.
Gerald yj) t i í húfuna og Edith hneigði sig
vingjarnlega.
Þau voru komin spottakorn áfram, er
Daníra fór þar um, er ókunnugi maðurinn
beið enn grafkyr á hesti sínum, og vildi þá
svo til, að múldýrið, sem hún reið fældist og
og reis upj) á afturíotunum, eins og það ætl-
aði sér að stökkva á snarbrattann klettinn.
Þetta virtist all-hættulegt, en í sömu
svipan greip ókunnugi maðurinn í tauminn á
múldýrinu og hélt því, og sagði um leið eitt-
hvað á slavnesku í hálfum hljóðum.
Daníra svaraði og einhverju, líklega til
að )>akka fyrir hjálpina.
Þau töluðust við í nokkrar mínútur og
loks er Jörgen kom, slepti hann taumunum,
svro að Daníra gat haldið áfram ferðinni.
Gerald og Edith höfðu tekið eftir því
sem fram fór, snúið hestunum og numið stað-
ar, en þar sem Daníra datt ekki af hestbaki,
voru þau þó óhrædd um hana.
“Líttu á hve riddaralega manninum ferst
við Daníru,” mælti Edith hlæjandi. “Land-
ar hennar eru annars eigi vanir að hegða sér
svona liæversklega, og þetta er því óefað að-
eins undantekning frá reglunni.”
‘ ‘ Það er einnig undantekning, að múldýr
fælist svona á sléttum vegi,” svaraði Gerald.
“Mér er það alveg óskiljanlegt, nema dýrið
hafi verið eitthvað ert. ”
“Loksins kemurðu þá! Hvað var það
sem á gekk?” kallaði Edith til uppeldissystur
sinnar, sem kom ríðandi ofurrólega, eins og
ekkert hefði í skorist.
“Eg veit ekki,” svaraði Daníra. “Múl-
dýrið hlýtur að hafa fælst af einhverju.”
“Þektuð þér manninn, ungfrú Daníra?”
spurði Gerald.
“Nei, en eg þakkaði honum aðeins fyrir
lijálpina.”
Þetta sagði Daníra í svo ákveðnum róm,
sem hún vildi komast hjá frekari spurning-
um, enda l)agnaði Gerald, en starði þó á eftir
ókunnuga manninum, sem í sömu svifum
hvarf sýnum, sakir bugðu er var á veginum.
Edith spnrði á hinn bóginn forvitnislega:
/ “Þektir þú hann, Gerald?”
“Já, það gerði eg reyndar,” svaraði
Gerald. “Það var Ivan Obrevic, sem er for-
ingi eins þjóðflokks hér í fjalllendinu, þjóð-
flokks, sem enn hefir að vísu eigi gjört upp-
reisn gegn oss, en bíður tækifæris.”
Hann hefir dvalið í Cattaro síðustu dag-
ana og látist vera að semja,” mælti Gerald
enn fremur, “og því miður hefir honum enn
eigi verið vísað burt úr borginni.”
‘ ‘ Sögðuðu þér því miður ? ” mælti Daníra.
“Fellur yður það illa, hr. Steinach?”
“Það gerir mér,” svaraði Gerald, “þar
sem eg skoða þessar samninga-tilraunir að-
eins sem fyrirslátt til þess að draga tímann,
enda hefir hann gildar ástæður til þess þar
sem sonur hans er í varðhaldi hjá oss.”
“Hann varð fyrstur til þess að neita að
gegna hervarnarskyldunni, ” mælti Gerald
enn fremur, “og þegar átti að þröngva honum
til þess, skaut hann*liðsforingjann, sem her-
sveitinni stýrði, og þetta var byrjunin til
uppreisnarinnar; en morðinginn náðist þó,
sem betur fór.”
“Kallið þér hann morðingja, þó að hann
verði frelsi sitt?” spurði Daníra.
“Það er ragmenskulegt að drepa mann,
sem semur við mann friðsamlega og einskis
á sér ills von. — Meðal siðaðra þjóða kalla
menn það morð, ungfrú góð.”
Edith, er hlýtt hafði á samræður þessar
með almikilli óþolinmæði, greip nú fram í:
“1 guðanna bænum! Hættið þessu póli-
tíska hemaðar-rugli. Að öðrum kosti bið
eg Jörgen að vera fylgdarmann minn, því
bann gerir sér þó far um að spjalla eitthvað
við mig, og þreytir mig ekki á þessum sífeldu
uppreisnarsögum. ’ ’
Enda þótt hótun þessi væri naumast
gjörð í alvöru, virtist Gerald þó skilja hana
þannig, því að hann svaraði:
“Ef þú kýst frmeur, að Jörgen fylgi þér
— verð eg auðvitað að sætta mig við það.”
Um leið og hann mælti þetta, ypti hann
öxlum, og brosti ofur herralega, og hafði það
sömu áhrif á Edith sem fyr.
Hún kipti í tauminn á múldýrinu, sneri
því við, og kallaði hátt:
“Komdu hingað, Jörgen! Við skulum
ríða á undan.”
Edith reið síðan stíginn, er gekk sem í
boga út úr aðal-fjallveginum.
Jörgen hvatti múldýrið sporum, og náði
brátt Edith.
Þau voru þegar orðin allkunnug og hafði
Edith sagt honum að þúa sig, þar sem hún
skoðaði hann fremur sem æsku-leikbróður
unnusta síns, en sem undirmann hans.
I liér um bil tíu mínútur var vegurinn all-
brattur, en batnaði svo aftur og námu þau
Edith og Jörgen þá staðar.
“Við eigum líklega að bíða liðsforingj-
ans hérna?” mælti Jörgen og leit aftur.
Edith leit í sömu áttina, og var nú runn-
in reiðin, en vildi þó hegna Gerald fyrir ó-
kurteisina og láta hann ríða með Daníru sem
hún vissi að lionum var lítið um, eins og
Daníru um hann.
Editli hafði gaman af að hugsa um, hve
leitt þeim myndi báðum þykja þetta, og mælti
því:
Nei, Jörgen, fyrst við erum nú svona
langt á undan, þá er rétast að við komum
fyrst til kastalans, — ef þú vilt fylgjast með
mer. ”
‘ ‘ Náðuga ungfrú, ’ ’ svaraði Jörgen. ‘ ‘ Eg
fylgi yður til Krivoscie, ef yður þóknast að
skipa mér það.”
‘ ‘ Svo langt förum við ekki í dag, ’ ’ svar-
aði Edith, “en þar sem mér er kunnugt um
hvílík ógn þér stendur af þessu nafni, met eg
boð þitt mikils.”
“Það er annars fráleitt hætt við því að
þú verðir ástfanginn í hérlendu stúlkunum,”
mælti Edith ennfremur, “þar sem þú hefir
slíka óbeit á Krivoscie.”
Jörgen slepti taumnum og gerði kross-
mark umhverfis sig.
“Hjálpi mér alt sem heilagt er,” mælti
hann. “Þá væri eg genginn frá vitinu, og eg
er viss um að faðir minn myndi þá gera mig
arflausan, og arfleiða klaustrið að öllum
reitum sínum, og það væri rétt gjört, af hon-
um.”
“Faðir þinn býst auðvitað við því, að
tengdadóttirin verði frá Tyrol,” mælti Edith.
“Þaðan verður hún óefað,” svaraði
Jörgen mjög hátíðlega. “Súlkurnar í Tyrol
tala öllum öðrum fram.”
“Eg er sömu skoðunar,” mælti Edith,
“enda er eg sjálf frá Tyrol, og hver veit
nema eg kynni einnig að hafa komið til greina
ef eg væri eigi þegar öðrum heitin. ”
“IIví ekki,” svaraði Jörgen glaðlega.
“Eg tæki yður strax, náðuga ungfrú, — en
það er nú um seinan.”
Bdith íor að skellihlæja.
“Svo er víst,” svaraði hún, “en engu að
síður þykir mér þó afarvænt um bónorðið, og
mun hugsa alvarlega um það. — En þar sem
múldýrin hafa nú hvílst nægilega, þá er bezt.
að halda áfram ferðinni.”
Þau riðu nú áfram, og Daníra og Gerald
voru á eftir.
Daníra hafði að vísu spurt, hvort þau
ættu eigi að herða reiðina, til þess að ná hin-
um, og liafði Gerald þá svarað:
“Eg held ekki,” og var auðsætt, að hann
vildi ekki láta undan dutlungunum í Edith.
“Þér viljið gefa Edith dálitla ráðn-
ingu,” mælti Daníra hálf hátt.
“Edith verður að læra að hafa meiri á-
huga að því er köllun mína snertir. Það er
nauðsynlegt fyrir liðsforingja-frúarefni.”
“Auðvitað,” svaraði Daníra, “en eg er
því miður hrædd um að kenslan mistakist
eins og þér hagið henni.”
“Hvers vegna?” spurði Gerald. “Editli
er enn að nokkru leyti barn, og börn verða að
læra og kann eg yður þakkir fyrir góð ráð í
því skyni.”
Þetta sagði Gerald all-hæðnislega, en
Daníra lét sem hún skildi það ekki og mælti:
“Ráðið er aðeins eitt, og það er vanda-
lítið; þér verðið að vinna hjarta hennar.”
‘ ‘ Ug á því álítið þér að eg liafi enn ekki
haft lag?”
“Þér liafið eigi hirt um það, að því er
virðist, ” svaraði Daníra. “Að því er Edith
snertir, sem alin er upp í eftirlæti, ávinst
skólameistaranum ekkert, en unnustinn getur
áunnið alt. ”
Grald beit á vörina og þagnaði. — Hann
fann, að Daníra hafði rétt að máela, en gat
þó eigi varist þess að liugsa um live uppstökk
Edith var.
Vegurinn varð nú brattari og duldist
Gerald eigi að Daníra hafði gott taumhald á
múldýrinu; en alt í einu sá hann hana þó
kippa fast í tauminn og hallast fram í söðlin-
um.
“Er nokkuð að?” spurði Gerald.
“Ekkert sem neinu skiftir,” svaraði
Daníra. “Gjörðin hefir losnað dálítið áðan,
og veitti eg því ekki eftirtekt fyr en núna.”
Gerald stöðvaði nú múldýr sitt og sté
af baki og var Daníra þá þegar, stokkin úr
söðlinum og virtist eigi kæra sig neitt um
aðstóð hans.
Gerald lagaði nú gjörðina og mælti síðan:
“Er ekki réttast að lofa múldýrunum að
kasta ögn mæð'inni, þar sem vegurinn hefir
verið öruggur, og enn er allgóður kippur til
kastalans?”
Um leið og hann mælti þetta, batt hann
beizlin saman, og gekk svo þangað sem
Daníra stóð.
Útsýnið var einkar fagurt og stóðu þau
því lengi sem hugfangin, unz Daníra sneri
sér við, benti í f jarlægð og mælti:
“Þarna sjáið þér myndina af landi voru,
og ímynda eg mér að náttúrufegurð þess þoli
jafnvel samjöfnuð við heimkynni yðar.”
“Vissulega,” svaraði Gerald, “og tekur
því jafnvel að sumu leyti fram, þar sem haf-
flöturinn speglar sig að f jallabaki. — Landi'ð
er yndislega fagurt, og skortir það eitt að
gáturnar, sem það geymir í skauti sínu, væru
nokkru færri.
“En eruð þér eigi einmitt að ráða þess-
ar gátur, þar sem eigi er sá krókur eða kimi,
sem herlið yðar rannsakar ekki, að því er
íbúunum segist frá?”
“Oss fýsir að minsta kosti að vita, hverir
eru vinir yorir og hverir óvinir,” svaraði
Gerald, ‘ ‘ og hygg eg oss hafa rétt til þess að
spyrjast fyrir um það. ’ ’
Gerald lagði svo mikia áherzlu á orð
þessi að Daníra tók eftir því, leit forvitnis-
lega framan í hann og mælti síðan stuttlega
og kuldalega:
“Spyrjið hvers þér viljið.”
“Og ef eg spyrði þess þá fyrst, livaðan
þér þekkið Ivan Obrevic?”
“Eg hefi þegar sagt yður, að eg þekki
hann alls ekki,” mælti Daníra.
“Þér hafið sagt það; en eg trúi því nú
ekki.”
Daníra rétti úr sér, all-tígulega, og mælti:
“Eg bið yður, hr. Steinach, að fara ekki
að beita uppeldis-tilraunum yðar við mig. —
Eg er ekki Edith.”
“En þér eruð uppeldisdóttir setuliðs-
sjtórans og eruð í hans húSum, sem hans eigið
barn, og finn eg hvöt hjá mér til að minna
yður á það, þar sem þér virðist alveg hafa
gleymt því,” svaraði Gerald.
Daníra varð náföl í framan og ætlaði
auðsjáanlega að svara fremur svæsnislega, en
stilti sig þó, eins og einhver hefði snögglega
aðvarað hana og svaraði því aðeins ofur-
hæðnislega:
“Hús setuliðsstjórans hefir að minsta
kosti til þessa verið laust við' alt — njósnar-
snuður. ”
Gerald kiptist við, eins og hann hefði
verið barinn, blóðroðnaði í andliti og greip
ósjálfrátt til sverðsins.
Svo var sem eldur brynni úr augum hans
og í rödd hans lýsti sér afar-mikil æsing og
ákafi, er hann svaraði:
‘ ‘ Orð þessi komu frá konu munni! Hefði
karlmaður dirfzt að móðga mig á þenna hátt,
skyldi hann eigi hafa beðið svarsins.”
Daníra hafði eigi vænst þess, að þessi orð
hennar, sem töluð voru í hugsunarleysi, hefðu
slík áhrif, og duldist nú eigi, að hún hafði
móðgað hann mjög freklega, en þótti þó hálf-
gaman að, að hafa getað sært þetta kalda
steinhjarta svo að neistar flugu úr steininum.