Lögberg - 02.02.1939, Blaðsíða 3

LÖGrBERG, FIMTUDAGINN 2, FEBBÚAR 1939
3
Selma var fremur, síðþroska
sem rithöfundur. Hún byrjaði
með því a8 yrkja kvæði, einkum
sonnettur, og fekk nokkrar þeirra
prentaðar í tímaritinu “Dagný,”
semi kvenréttindakonan Sophie
Adlersparre gaf út í Stokkhólmi.
Tímaritið “Iðunn” efndi til
sagnasamkepni 1890 og í henni
sigraði Selma og vakti fyrst með
því á sér verulega athygli. Og
fyrir þenna sigur jókst henni
mjög kjarkur og trú á sjálfa sig
sem rithöfund, en hún hafði all-
mjög þorrið þá um skeið, þó að
uraumur Selmu frá barnæsku
hefði altaf verið sá, að ná rit-
höfundarfrægð.
Eftir dvölina í Landskróna
flutti Selma til Falun og bjó þar
uni nokkur ár. Ulm aldamótin
tókst hún á hendur það mikla
ferðalag að fara til Landsins
helga. Það gerði hún meðfram
vegna þess að þá var hún að
vinna að einu höfuðverki sinu,
Jcriísalem. Var hún í þessari
ferð næstum tvö ár. Eftir
heimkomuna 'festi hún kaup á
föðurleifð sinni Marbacka, þar
sem hún hefir búið síðan, þó að
oft hafi hún verið að heiman
eins og ætla má, einkum í Stokk-
hólmi.
Selma Lagerlöf hefir skrifað
fjölda bóka auk þeirra, sem1 hér
hafa verið nefndar. Ein af þeim
er hin fræga barnabók Niels
Holgersens resa, sem hvert skóla-
barn í Svíþjóð les. Alt fram á
sjðustu ár hefir hún verið af-
kastamikill rithöfundur. Hafa
ymsar síðari bækur hennar náð
miklum vinsældum, þó að ekki
standi þær til jafns hinum eldri
hvað bókmentalegt gildi snertir.
Selma Lagerlög hefir hlotið
meiri heiðursmerki en nokkur
onnur sænsk kona fyr eða síðar.
Árið 1909 hlaut hún Ndbelsverð-
'aunin, fyrst allra Svía, og
uokkruni áruim síðar tók hún sæti
1 Sænska Akademíinu og hefir
yerið þar síðan sem “einn af
atjan.” IJún er eina sænska
konan, sem ennþá hefir átt þar
s*ti. En i það komast engir
uema úrvalsmenn þjóðarinnar.
Á Marbacka hefir hún nú
dvalið að miklu leyti síðustu ári-
ln> þvi að ferðalög er henni orðið
erfitt um. og heilsan tekin að
hha. Síðastliðinn vetur var hún
v‘ð rúmið.—
Marbacka er meir og nieir að
verða pílagrimsstaður rithöf-
unda og bókmentaunnenda og
heldur eflaust áfraim að vera
þó að “sláttumaðurinn
slingi” vitji ef til vill staðarins
iunan skamms.
III.
Margir halda í fávisku sinni
ah Skáld og rithöfundar séu það
aðeins af guðs náð og um leið
að þeir hafi lítið fyrir starfi
s,nu og verkum. Þetta komi alt
af •sjálfu sér.
V ísir til hæfileika er guðs gjöf,
en hað er á mannanna valdi
sjálfra, hvort þeir þjálfa þá eða
ekki. Þetta á jafnt við um skáld
rithöfunda sem aðra.
í eftirfarandi kafla, sent tek-
lnn er úr bók Selmu: Höst
(haust) lýsir hún vonum sinum
°kr vonbrigðum frá því tíimabili
Pegar hún er að brjóta sig áfram,
Vmist trúuð eða vantrúuð á köll-
un sína.
Áð hún heldur strykinu og
Sefst ekki upp og það meðfram
fyrir hjálp einnar konu fær
henni að loikum sigurlaunin.
“Það var dimt haustkvöld í
Landskróna árið 1886 ^iðeins
nokkrum vikum fyrir jól. Eg
hafði kveikt á lampanum i her-
berginu niínu, önnum kafin við
að leiðrétta sænska stila nemenda
tniinna, þegar eg heyrði póstinn
koma upp tröppurnar og stinga
bréfum í kassann. Þegar eg nú
vissi að eg var alein heima, hljóp
eg út í ■ anddyrið til að sækja
þau. Eitt af bréfunum var til
ntín, stórt umslag sintplað í
Stokkhólmi. Eg reif það upp og
fór að lesa.—
Þegar eg hafði lesið nokkrar
línur fóru hendur minar að titra
og bókstafirnir riðuðu íyrir aug-
unum á mér. Eg leit upp úr
bréfinu til að jafna mig og augu
min námu staðar við bláu stíla-
bækurnar, sðmi 'lágu á víð og
dreif um borðið. Eg safnaði
þeim saman i bunka og ýtti þeim
eins langt frá mér og eg gat.
Svo fór eg að lesa bréfið aftur.
Eg hafði verið kennari í hálft
annað ár við kvennaskólann í
Landskróna, og satt að segja leið
eg enga neyð. Eg hafði áhuga
fyrir starfi mínu. ÞaÖ var gott
sani'komulag milli mín og skóla-
stýrunnar og samkennara minna.
Eg kunni vel við mig í smá-
bænutn við hið yndisfagra Sund,
og f jölskyldan, sem eg dvaldi hjá
lét sér svo ant um mig eins og
hún ætti i mér hvert bein.
Það sem olli því að eg var ekki
fullkomlega ánægð var innri
kvíðafull þrá, sem aldrei lét mig
i friði. Það var eitthvað inni í
niér, sem eggjaði mig og brýndi
og bannaði mér að gera mig á-
nægða með þá tryggu stöðu i
lífinu, sem eg hafði þegar feng-
ið.
Frá þvi eg var á 7. árinu hafði
mig dreymt að verða skáldkona,
og frá þvi eg var á 15. ári hafði
eg skrifað kvæði og vonað, að eg
yrði stórskáld með tímanum. En
það hafði nú ekki orðið mikið
úr þessu öllu satnan. Kvöldið
sæla í Landskróna skömmu eftir
að eg var 28 ára var eg eins
langt frá markinu og nokkru
sinni. Mér liggur við að segja
að mér hafi fundist það fjarlæg-
ara þá en undanfarin ár.
Áður, bæði meðan eg var uppi
í sveit sem kennari yngri systur
minnar og svo síðar á kvenna-
skólaárutn mínum hafði mér ver-
ið liarla auðvelt að koma hugs-
unurn minum i bundið mál. Eg
skrifaði mest sonnettur og stutt
kvæði, eina sonnettu gat eg ofkt
á nokkrum augnablikunt, sem eg
stal frá lexíulestrinum. Eg í-
myndaði tnér að visu ekki að
sonnetturnar niínar væru full-
komnar, en þær stóðu að inTtnsta
kosti alt í einu á pappírnum án
nokkrar áreynslu frá mmni hlið,
alveg eins og þær væru orðnar
til án mín.
Það var hressing ein fyrir mig
þegar eg var þreytt, að yrkja
þær. Það var min bezta dægra
stytting.
Á þessum tímum gerði eg ekki
stórar kröfur til sj'álfrar min,
heldur leit eg á öll ritstörfin
sem leik einn. Aftur á móti
hafði eg áreiðanlega búist við því
að þegar eg yfirgaf kennaraskól-
ann og hafði meiri tíma til HnH-
ráða, þá væri fyrst komið hið
rétta augnablik til að skrifa mik-
ið og vel.
En þannig hafði það^kki far-
ið, þvi miður. Þvert á móti var
mér nú orðið erfitt um að yrkja.
Nú var eg marga daga, meira að
segja heila viku, að búa til eina
sonnettu. Fyrir nokkrum árum
hafði eg fengið hugmyndina að
því að skrifa um “Kavaljerarne”
i gaJinla Vermalandi. Þá bók
ætlaði eg lika að skrifa í bundnu
máli, en verkinu miðaði ekki
neitt.
Þessi tregða, þessi klaufska
olli því, að eg byrjaði að efast
um hæfileika mína. Löngunin til
að verða rithöfundur hafði eg
ennþá, en vel gat hugsast að hún
leiddi mig afvega.
Það sem mestan áliuga rninn
vakti fyrstu árin mín í Lands-
króna voru mörg 'þjóðfélagsmál,
sem þá voru ofarlega á baugi.
Alt, sem viðkom fræðsluimálum,
friði, bindindisstarfi, kvenrétt-
indum og fátækrahjálp hreif mig.
Eg átti nokkur óljós áform um
það að helga mig kennarastarf-
inu og leggja mig alla fram um
að skapa fyrirmyndar skóla, þar
sem ráðin væri bót á öllum veil-
unum í uppeldisimálum nútímans.
Mér fanst nú samt að það
væru svik við mitt fyrra líf sem
hafði veriS upptekið af þeirri
einu ósk að skrifa, en hvað var
annað að gera, þegar helzt leit
út fyrir, að1 gáfa mín stæði ekki
í réttu hlutfalli við það, sem eg
hafði gert mér vonir um í þessu
efni.
Fyr um haustið, einmitt þegar
þessar lamandi hugsanir höfðu
verið sem mestar, hafði eg feng-
ið stutt bréf frá fríherrinnunni
Aldersparre (Esselde), seimi var
forvígiskona sænsku kvenrétt-
indahreyfingarinnar og útgefandi
tímaritsins Dagný. Hún sagði
mér í nokkrum línum að ein af
skólasystrum mínum, frú Görli
Linder, hefði sýnt henni fjórar
af sonnettunum mínum og nú
bað hún mig um að lofa sér að
sjá nokkrar i viðbót, áður en
hún ákvæði sig að taka þær í
I>agný.
Eg komst 'mijög við af ósk
Görli Linders um að hjálpa ntér
að koma einhverju á prent, en
að öðru leyti fanst mér ekki
þetta bréf neitt uppörfandi. Það
var fremur kuldalegur tónn í
því, og þó að eg að sjálfsögðu
sendi strax bunka af sonnettum
til Stokkhólms, gætti eg mín vel
fyrir því að gera mér ekki of
háar vonir. Það leið ein vika á
fætur annari án þess að eg fengi
svar.
Nú lá bréfið loksins fyrir aug-
unum á mér. Það var svo gott
að mér fanst það hreinasta
undur. Esselde skrifaði að hún
hefði látið gagnrýnanda, sern' var
í miklu áliti lesa sonnetturnar og
honunt hafi fundist, að margar
þeirra uppfyltu þær kröfur, sem
gerðar væru til; góðrar sonnettu.
Þær væru glæsilegar, frumlegar
og bæru vott um skarpskygni, að
þær líktust litlum, velgerðum
skínandi djásnum og þessvegna
ætlaði hún nú að taka þær í
Dagný. Fjórar þær fyrstu komu
i næsta hefti.
Ennfremur spurði hún hvort
eg hefði skrifað annað en son-
nettur, og bað mig um að lofa
sér að sjá önnur kvæði imlin.
Og að lokum lét hún í ljós ósk
um að kynnast mér persónulega
og bauð mér að konta til Stokk-
hólms nú um jólin og búa hjá
sér.
Þegar eg hafði lesið þessar
þýðingarmiklu línur yfir 2—3
svar sinnur, slökti eg á lampan-
um, hallaði mér út af á legu-
bekknum og endurtók hvað eftir
annað, að sonnetturnar yrðu
prentaðar að eg skrifaði glæsi-
lega og að eg eftir alt sarnan
irýndi verða rithöfundur.”
Mánuði seinna rétt eftir ný-
DR. B. H.OLSON
Phones: 35 076
906 047
Consultatlon liv Appoint'oeni
Oniy
Heimili: 5 ST. JAMES Pl.Ai'h
WinnipeK. Manitoha
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medica! Arts Bld*
Cor. Graham ög Kennedy St»
Phone 22 886
Res. 114 GRENFELL Bl.VU
Phone 62 200
/
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
TannUjeknar
406 TORONTO GENERAL
TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith 8t
PHONE 26 546 WINNIPBO
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 36 888
ÐR. K. J. AUSTMANN
310 MEDICAL ARTS BLDG.
Stundar eingöngu, Augna-,
Eyrna-, Nef- og Háls-
sjúkdðma
Viðtalstlmi 9—12 fyrir hádegi;
að kveldi eftir samkomulagi
Skrifstofusimi 21169
Heimilissimi 48 551
J. T. THORSON, K.C
islenzkur lögfrœöinpur
800 GREAT WEST PERM BLl>
Phone 9 4 668
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG„ WPEG.
Fasteignasalar. Lelgja hús. Ot
vega peningalán og eldsábyrgB at
öllu tægi.
PHONE 94 221
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST„ WINNIPEG
pægilegur og rólegur bústaöur
miðbiki borgarinnar.
Herbergi Í2.00 og þar yfir;
baBklefa $3.00 og þar yfir.
Agætar máltiðir 4 0c—60c
Free Parking for Questa
árið 1887 fór svo Selma Lager-
löf til Stokkhólms að finna
Esselde og heldur frásögn lienn-
ar þar áfram, þar sem fundum
þeirra hefir borið saman á skríf-
stofu Esselde i Fjallgatan.
(Framh. á 7. bls.)
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg
Cor. Graham og Kennedy Sts
Phone 21 834—Office tímar 3-4.30
Heiinili: 214 WAVERLEY ST
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba

DR. ROBERT BLACK Sðrfrœðingur I eyrna, augna, nef og hðlssjúkdðmum. 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5 Skrifstofuslml — 22 261 Heimili — 4 01 991

Dr. S. J. Johannesson 272 HOME ST. STE. 4 THELMA APTS. á fyrsta gðlfi Talsimi 30 877 Viðtalstlmi 3—5 e. h.

H. A. BERGMAN, K.C. íslenzkur lögfrœðingur Skrifstofa: Room 811 McArthur Bullding, Portage Ave. P.O. Boy 16 56 PHONES 95 052 og 39 043

LINDAL, BUHR & STEFÁNSSON Barristers, Solicitors, Notaries, etc. W. J. Lindal. K.C., A. Buhi Björn Stefánsson Tcleplione 97 621 Offices: 325 MAIN STIÍEET

Thorvaldson & Eggertson lslenzkir lögfræðingar Q. s. 'thorvaldson, B.A., LL.B. A. Q. EQOERTSON, K.C., LL.B. Skrifstofur: 705-706 Oonfederatlon Life Blg. SlMl 97 024

A.S. BARDAL 848 SHERBROOKE ST. Selui Ilkkistur og annast um út- farir Allur útbúnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonai minnisvarða og legsteina. Skrifstofn talslmi: 86 607 lleimilis talstmi: 501 562

Business and Professional Cards