Lögberg - 02.03.1939, Blaðsíða 4

4
LÖGBER/Gr, FIMTUDAGINN 2. MARZ 1939
-------------- Hugtoerg ---------------------------
GeflS út hvern fimtudag af
THE COGUMBIA PRESS, UIMITED
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published by The Columbia Press,
Limited, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Lítið um öxl
Ef œskan vill rétta þér örvandi hönd
þá ertu á framtíðarvegi.”—Þ. E.
I.
Arsþing Þjóðra>knisfélags Jslendinga í Vesturheimi,
hið tuttugasta í röðinni, er um garð gengið; samkomur
þess allar, eða réttara sagt skemti- og fræðslumót, tók-
ust með ágætum; um tólf hundruð manns, ungra og ald-
inna, naut eftirminnilegs samfagnaðhr kveldin þrjú í röð
við íslenzkar endurminnigar efst í liug’a; starfsfundir
þingsins voru og næsta f jölsóttir.—
Fyrsta kveldið var helgað æskulýðs samtökum Is-
lendinga í Winnipeg, er ganga undir nafninu “Young
leelanders.” Vafalaust velur sú deild sér viðfeldnara
heiti áður en langt um líður.—
Nýkjörinn forseti hinnar áminstu æskulýðsdeildar,
er frú Lára B. Sigurðson; hin mesta framtakskona og
áhugasöm um íslenzk mál; má óefað mikils góðs vænta
af forustu hennar í hinum nýja verkahring; frændi
hennar, Dr. Lárus Sigurðson, stýrði samkomunni, og
fórst prýðiíega úr hendi.—
Skemtiskrá var fjölbreytt og áhrifarík; í henni tóku
þátt .Miss Tlielma Guttormsson pianisti; þeir Fjeldsted
bræður, söngvarar frá Arborg, en við hljóðfærið var frú
Magný Sigurdson; Miss Lillian Baldwin, einsöngvari, en
ræðumenn voru þeir Arni G. Eggertson, K.C., og Árni
Helgason, verksmiðjustjóri frá Chicago; er þar skemst
fró að segja, að alt þetta fólk gerði hlutverkum sínum
hin beztu skil. Ræður fóru fram á ensku; þó var ekki
því til að dreifa, að ræðugörpum yrði “fótaskortur í
móðurmálinu,” eins og K. N. sagði, því þar eru þeir
stálslegnir vel; en út frá hinu var gengið, að nokkur
hluti áheyrenda nyti þeirrar andlegu kjarnfæðu, er borin
var fram, betur á Englamáli eða Englendingamáli, og
við það var lieldur ekkert að athuga, þar sem vitað er
að íslendingar í Winnipeg sé að minsta kosti tvítyngdir.
Ræða A-rna lögmanns var drengilega hugsuð, og rögg-
samlega flutt; hvabti hann íslenzkan æskulýð til skipu-
lagsbundinna samtaka um íslenzk menningarverðmæti
og þær stofnanir, er íslenzkir ladnámsmenn lögðu grund-
völl að í þessari álfu; ekkert minna gaúi vestur-íslenzk
æska sætt sig við; íslenzkri menningn væri jafnt og þétt
að vaica virðing með öðrum menningarþjóðum heims;
djúpvitrir bókfræðingar vítt um heim, skipuðu íslenzkum
bókmentum sæti með gullaldar bókmentum forn-Grikkja
og Rómverja; með slíka staðreynd fyrir augum, yrði
það ekki auðveldlega varið, ef fólk af íslenzkum stofni
vanrækti slík verðmæti; lauk ræðumaður hinu ágæta
erindi sínu með þeirri staðhæfingu, að því aðeins *fengi
tillag vort eða hið menningarlega pund, ávaxtast eins
og til væri æ-tlast, canadisku þjóðlífi til varanlegra
heilla, að vér legðum drengilega rækt við minningu feðra
vorra og mæðra, íslenzkar menningarerfðir, eðli og ætt;
var ræðan að makleikum þökkuð með dynjandi lófa'-
klapjii um allan hinn þéttskipaða sal.—
Herra Árni verksmiðjustjóri llelgason, sannaði í
þetta sinn, eins og reyndar oft áður, þjóðrækni sína í
verki, með því að koma hingað alla leið frá Ohicgo til
þess að gleðjast með glöðum í anda íslenzks þjóðernis;
verður framlag hans til þessa skemtikvelds seint þakkað
sem skyldi; rakti hann í ítarlegri ræðu þróunarsögu
íslenzku þjóðarinnar á sviði athafnalífsins yfir síðast-
liðinn aldarfjórðung; í sambandi við togaraflotann lét
Mr. Helgason þess getið, að nú va'ri svo komið, að í
þessari \roldugu framleiðslugrein stæði Islendiflgar í
ýmsum atriðum feti framar Bretum, og væri þá* mikið
sagt; um verksmiðjuiðnaðinn, sem enn væri í raun og
veru á frumstigi, mætti það réttilega segja, að því nær
furðulega væri vel af stað farið, er tekið væri tillit til
þess, að flest hráefni yrði að flytja inn í landið; ekki
kvíiðst ræðumaður ganga ]>ess dulinn, að landbúnaður-
inn ætti' við þungan að' róa um þessar mundir
vegna mæðiveikinnar illræmdu, er svo hefði sorfið að
hér og þar, að allvíða væri sauðlaust að kalla; j)ó væri
Jmð síður en svo að bændur léti hugfallast eða legði
árar í bát; nú væri lögð aukin áherzla á nautgriparækt,
smjörgerð, ostagerð og loðdýrarækt, og þar fram eftir
götunum; vegabætur gengi kraftaverki næst, er tekið
væri tillit til aðstæðna; útvarp og sími tengdi' bæ við
ba> og sveit við sveit; kornyrkja væri þegar hafin á
á ýmsum stöðum við sæmilegum 1
árangri; risafengnustu framfar-
irnar.taldi Mr. Helgason þó þær,
er i sam'bandi standa við raf-
virkjun og notkun hveragufu til
híbýlahitunar; hina riýju og
glæsifegu héraðsskóla dáði hann
mjög, og taldi þá verða mundu
þjóðinni til margháttaðrar bless-
unar; það var öllum holt, að
hlusta á mál herra Áma Helga-
sonar; þó ekki sízt þeim, er von-
daufir voru á sigurmagn ís-
lenzkrar þjóðar; og talið höfðu
sér trú um, að alt væri í þann
veginn að fara í hundana á
Fróni. — Og nú gaf Mr. Helga-
son merki; myndasýning hefst.
Almannagjá framundan, og
þarna blikar á Skjaldbreið; vísu
Jónasar skýtur upp í huga vor-
um:
“Hver vann hér svo að með orku,
aldrei neinn svo vígi hlóð;
búinn er úr bálastorku
bergkastali trjálsri þjóð;
drottins hönd þeiimi vörnum veldur
vittu, barn, sú hönd er sterk.
Gat ei nema Guð og eldur
gert svo dýrðlegt furðuverk.”—
EJdra fólkið í samkomusalnum
drakk klökknandi 'í sig lit og
lögun hinna mismunandi náttúru-
undra, þar sent rnargt af þvi sleit
barnaskónunt; hinn góði gestur
hafði flutt það heim; þriðja
kynslóðin var frá sér numin af
fögnuði, og sameinaðist í heitri
hrifningu sinum tigna, nor-
ræna uppruna! Þarna var þjóð-
rækni á ferð, dýpri og yfirgrips-
meiri allri varajátningu I
Æskulýðssaim.tök Islendinga í
Winnipeg hafa farið Vel af stað;
þau eru vorboði, sem vonandi á
það fyrir sér, að þroskast inn í
síbjart og athafnaríkt sumar á
vettvangi þjóðræknismála vorra.
Veglegt samsæti
Eitt hið veglegasta samsæti,
sem farið hefir fram meðal Is-
lendinga á Kyrrahafsströndinni,
var haldið í samkomuhúsinu að
Pt. Roberts fimtudaginn 22. des-
ember s'íðastl. að kvöldinu. Til-
efnið var gullbrúðkaup þeirra
heiðurshjónanna Helgu Thor-
steinssonar og konu hans Dag-
bjartar. Eru þau með elztu
frumbyggjum þessa mannfélags
og hafa skipað og skipa enn sér-
stakan heiðurssess í bygð sinni
fyrir ágæta mannkosti og beztu
þátttöku í öllum opinberum vel-
ferðaimálum. Jók það eigi litið
á hátíðleik þessa tækifæris að
inn í gullbrúðkaupið féll silfur-
brúðkaup tengdasonar þeirra og
dóttur séra Kolbeins Sæmunds-
sonar og Gróu konu hans frá
Seattle. Varð athöfnin þannig
tvöföld að tilefni og að sam-
fögnuði allra er að henni stóðu.
Bygðarfólk alment bæði is-
lenzkt og annara þjóða stóð fyr-
ir samsætinu. Hin öldnu gull-
brúðhjón eiga ítök í allra hjört-
um/í sveitinni, og þau séra Kol-
beinn og kona hans giftust á
þessum stöðvum, bjuggu þar
lengi og eru öllum að góðu kunn.
Það fór því vel á því og sýndi
smekk þeirra er fyrir málum
stóðu að stofna til þessarar tvö-
földu hátíðar, sem fór fram
þannig að öllum var til sóma og
gleði.
Salurinn var smekklega prýdd-
ur þannig að )zað minti bæði á
gull- og silfurbrúðkaup. Var um
tvö hundruð manns skipað við
fagurlega skreytt borð. Var hr.
Jón Salómon verzlunarstjóri. Á
undan borðhaldi fór fram guð-
ræknisathöfn með brúðkaups-
sálmi er séra K. K. Ólafson ann-
aðist. En eftir rausnarlegar
veitingar hófst skemtiskrá. Víxl-
aðist á fagur söngur, hljóðfæra-
sláttur og ræðuhöld. Verðmætar
gjafir voru afhentar heiðurs-
gestunum með viðeigandi um-
mælum. Gullbrúðhjónin hlutu
fagran legubekk og samstæðan
stól. Fyrir því mælti hr. S.
Thorsteinsson, frændi gullbrúð-
gumans. Silfurbrúðhjónunum
voru gefin kaffiáhöld úr silfri
með áletrun, en skólastjóri Erl-
ingur K. Ólafson afhenti. Bar
hann einnig fram sérstaka gjöf
til gullbrúðhjónanna frá Þrenn-
ingarsöfnuði á Pt. Roberts —
skrautbundna sálmabók með
gull áletrun. Aðrir, sem fluttu
heilaóskii; og ræður, voru hr. E.
T. Calvert frá Delta, Canada
megin línunnar, hr. B. Lyngholt
f.rá Pt. Roberts, hr. Andrew
Danielson frá Blaine og séra K.
K Ólafson. Bréf og skeyti frá
fjarlægum vinum og ættmennum
voru einnig lesin. Meðal þeirra
bréf frá sér,a Sigurði Ólafssyni
og annað frá séra Valdiiiuar J.
Eylands. Söngflokkur, fjórir
karlmenn (Quartette), Mrs. Bert
Smith frá Delta með einsöng og
fiðluspil, hr. Jules Samuelsonar
átti alt góðan þátt í að gera
skemtiskrána tilkomumikla. Séra
Kolbeinn Sæmundsson þakkaði
fyrir hönd allra heiðursgestanna
með lipurri ræðu. Var allra mál
að hátíðin hefði hepnast ágæt-
lega.
Þau Ilelgi og Dagbjört Thor-
steinsson giftust í Victoria 22.
des. 1888. Komu þangað ári
áður frá íslandi. Eru ættuð úr
Mýrdalnum. Til Pt. Roberts
fluttust þau 1894 og hafa búið
þar síðan. Þau eiga fimm börn
og tólf barnabörn, imannvænlegt
fólk. Tveir synir, Jónas og
Gunnlaugur eru kvæntir og eru
búsettir að Pt. Rolærts. Gróa
kona séra Kolbeins er áður
nefnd. Guðrún er gift Ben
Thordarson á Pt. Roberts. Ein
dóttir, Elsa, gat ekki verið við-
stödd, Er hún kennari við
hjúkrunarstofnun í San Fran-
cisco. — Var það öllum hlutað-
eigendum auðsjáanlega hin mesta
gleði að geta heiðrað þannig
þessi tvenn heiðurshjón.
K. K. Ó.
Utilegumenn í
Henglinum og
endalok þeirra
Eftir Þórð Sigurðsson,
Tannastöðurn
I annálum er þess getið, að
útileguþjófar héldu til í Hengla-
fjöllum. Ekki er þó tekið til
hvar í fjöllunum þeir hafi verið,
en yfirleitt er afréttur Grafnings-
manna og Ölfusinga nefndur
Henglafjöll í fyrri tíðar ritum.
Þeirra er getið tvisvar, að mig
minnir, og hafa að líkindum ver-
ið oftar, þó það sé ekki í frá-
sögur fært. I Nesjumi í Grafn-
ingi höfðu þeir einu sinni vetur-
setu sína, en voru teknir og þeim
refsað.
+
Þegar eg var unglingur heyrði
eg sagt frá því, að útilegumenn
hefðu verið í Henglinum,; þeir
hefðu haldið til i stórum helli
og engin leið hefði verið að kom-
ast að þeim. Sagt var, að þeir
hefðu komið sunnan úr Höfn-
um og væru þeir skipshöfn, sem
hefði gert einhver níðingsverk,
en aldrei heyrði eg hver þau
hefðu átt að vera.
Tóku þeir sér nú stöðu í þess-
um helli og höfðust þar við, sum-
ir sögðu i tvö ár, en aðrir að-
eins eitt sumar, en hvort sannara
er verður ekki vitað. Og ekki
vissu menn Jieldur, hve margir
þeir voru — jafnvel 6 eða 7, og
tvær hlutakonur voru með þeim,
að þvi er sagt var, og eru ef til
vill líkur fyrir því.
Þeir höfðu með sér langan
kaðal eða stjórafæri og drógu
konurnar upp 1 hellirinn og föng
sin jafnóðum og þeir öfluðu
þeirra, en það var mest sauðfé
Ölfusinga og Grafningsmanna.
Nú þótti sveitamönnum hart á
barið að verða .að þola slíka ó-
hæfu, en fengu ekki að gert um
sinn. Er frá leið þá gerðu Jæir
ráð sitt og tóku sig saman eitt
haust litlu fyrir fjallreið og lögð-
ust í leyni margir saman úr báð-
um sveitumi, Ölfusi og Grafningi
— sem að vísu var þá sama þing.
sóknin — og biðu þess að hellis-
búar færu úr hellinum í smala-
túr og ætluðu þeim svo stund-
irnar og var þess skamt að bíða.
Fóru nú allir úr hellinum, en
sveitamenn skipuðu sér sem
fljótast fyrir hellisbergið að neð-
Námsskeið!
Námsskeið!
Námsskeið!
Á öllum tímum kemur sparnaður sér vel; þó ekki
hvað sízt þegar hart er í ári.— /
Við höfum til sölu námsskeið við helztu verzl-
unarskóla (Business Colleges) borgarinnar. Það
borgar sig fyrir yður að leita upplýsinga hjá
okkur tafarlaust.
Tl\e Columbia Press Limited
SARGENT & TORONTO
Winnipeg, Man.