Lögberg - 30.03.1939, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven I/lnes

^j>e
V®£jO<' Scrvloe
and Satlsfactlon
52. ÁRGANGTJR
PHONE 80 311
Seven Unes
V#-

» ^jzÁ0< ■ Dry Cleanlng
and Ijaundry
f'or
Better
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 30. MARZ, 1939
Nr. 13
Þýzkt flugfélag “Lufthansa” fer fram
á það við ríkisstjórn íslands, að fá
leyfi fyrir loftskipastöðvar á Isiandi
Fréttin vekur óhemju athygli meðal Islendinga
veátan hafs. Stjórnin synjar um leyfið
samkvœmt Associated Press símfregn
á fimtudaginn þann 23. þ. m.
Grímuklœdd vísindi
Þýzkur leiðangur á Islandi
vekur óþœgilega grunsemd
Telja má það víst, aÖ aldrei
haf i neinar fregnir vakið aðra
eins óhemju undrun *meðal ís-
lendinga vestan hafs og þau tið-
mdi; er dagblöð Winnipegborgar,
simi og útvarp,. fluttu um það
u'mi síðustu helgi, að Þriðja ríkið
væri farið að bera víurnarN ís-
land og ná j>ar fótfestu með
niálaleitunum um starfrækslu
lendingarstöðva í landinu fyrir
þýzk loftskip. Og mikill varð
sá fögnuður, er þvi var sam-
fara, að synjað hefði verið um
beiðni Þjóðverja í þessa átt; ef
til vill væri réttara að segja að
um kröfu hefði verið að ræða
Mikilvægt
samvinnuspor
Á mánudaginn i þessari viku
barst mér svo'hljóðandi símskeyti
há Reykjavík dagsett 27. þ. m.:
“Reykjavík 27. 16:48
Hjálmar Berffmann,
kVinnipeg, Man.
Alþingi samþykkti frumvarp
gefa allar nýjar bækur háskól-
anwn Winnipeg. Vinsamlega frá-
skýrið rektor og blöðunum.
Formaður
utanríkismálanefndar.”
Þessu símskeyti til frekari
skýringar vil eg vitna i grein
berra Jónasar Jónssonar, er birt-
’st i Tímanum 29. des. 1938
Undir fyrirsögninni “Samstarf
Nlendinga austan hafs og vest-
an.” Grein þessi var tekin upp
bæði íslenzku blöðin hér, og
sa hluti hennar, sem þetta mál
snertir, er á þessa leið:
“Háskólinn i Winnipeg verð-
Ur að vissu leyti þýðingarmestur
tyrir Islendinga vestra, því að
bann er mitt í höfuðbygðum
þeirra. Eru líkur til að þar
verði innan skam'mis stofnað
Prófessors-embætti i íslenzkum
^ræðum, eingöngu fyrir for-
Songu og framlög íslendinga
vfstra. Aldraður maður í Win-
n’Peg, Arnljótur Olson, náfrændi
°S nafni Arnljóts Ólafssonar,
hefir gefið háskólanum í Win-
n'Peg aleigu sína, en það er
af hálfu þýzkra stjórnarvalda,
því mælt er að þau hafi grund-
vallað málaleitanina á einhverj-
um ímynduðum "forgöngusamn-
ingi” frá 1931. Áminst blaða-
frétt frá Reykjavík, lætur þess
getið, að stjórn íslands hafi
orðið hinum ]>ýzku erindrekum
allsendis ósammála um slíkan
skilning téðra samninga. Dag-
blöðin í Winnipeg fluttu feit-
letraðar fyrirsagnir uni málið,
auk ritstjórnargreina. Ræðis-
maður Islendinga og Dana hér i
borginni, Mr. Grettir Leo Jó-
hannsson, hafði ekki á sér nokk-
urn stundlegan frið fyrir sí'ma-
hringingum og fyrirspurnum.
prýðilegt íslenzkt bókasafn, 2500
bindi. Þessi gjöf er fullkomin
undirstaða að íslenzkri bókadeild
við háskólann. Löndum vestra
myndi þykja viðleitni sú, að
halda við íslenzkum fræðum,
studd réttilega, ef Alþingi léti
eintak af hverri bók, sem hér er
prentuð, koma ókeypis framvegis
i þetta safn. Mun því máli
verða hreyft á þingi nú í vetur.”
Ofanskráð símskeyti tilkynnir,
að þessi tillaga hefir verið sam-
þykt af Alþingi. Með þessu er
framtíð íslenzku bókadeildarinn-
ar við háskólann trygð. Með
þessu er einnig hugmyndinni um
stofnun kennara embættis i ís-
lenzkum fræðum við háskóla
þessa fylkis veittur byr undir
báða vængi.
Þessi samþykt er stórmerkileg-
ur, sögulegur viðburður í lifi
bæði Austur- og Vestur-íslend-
inga. Við Vestur-íslendingar fá-
um seint fullþakkað þann hlýhug
og þá hjálpsemi, sömi að baki
þessarar samþyktar liggur, né þá
drengilegu aðstoð, sem okkur er
með henni veitt. Hún ætti að
verða okkur hvöt til nýs áhuga
og nýrra framkvæmda hérna
megin hafsins.
Hjálmar A. Bergman.
Italir auka flugherinn
Sírnað er frá Rólmi á þriðju-
daginn, að flugher ítalíu telji
um þessar mundir 18,000 æfða
flugforingja. Staðhæfir Musso-
lini að nú séu Italir með öllu
ósigrandi í loftinu.
Einn af þingmönnum Sam-
bandsþingsins i Ottawa, Dr. D.
J. Hartigan, Íiberal þingmaður
frá Nova Scotia, beindi athygli
að því i þingræðu, hver hætta
öryggi canadisku þjóðarinnar
gæti^ af því stafað, ef Þjóðverj-
ar fengi vilja sínum framgengt
með flugstöðvar á íslandi. —
Blaðið Winnipeg Tribune flutti
ítarlega ritstjórnargrein um þetta
mál á fimtudaginn var, er nefnd-
ist “Swastika Over lceland.” Er
þar meðal annars gerð fyrir-
spurn um það, hvort varnarsam-
band Breta og Frakka viðvíkj-
andi Danmörku, gildi einnig um
ísland.—
Hann Bjartur litli
í Blaine
Mér nýlega sögð var saga,—
þó sagan væri’ ekki löng,
þá gaf hún mér sál í söng.
Og beina leið barst mér sagan
um hjartan og lítinn svein
í bænum, sem heitir Blaine.
Á vestrænni strönd þið vitið
um veðrið — þar sjaldan frýs:
þar unir ei snjór né is.
Og þess vegna þótti skrítið
er þakin var Ströndin öll
af djúpri og mjúkri mjöll.
Með kátínu á Kyrrahafsströndum
þá kútveltust börnin öll
og busluðu’ í mjúkri mjöll.
Þau, ólmuðust alla vega;
í andlitum gleðin skein
á börnunum litlu í Blaine.
/
Þau náðu sér borðabrotum
og brúkuðu’ í sleða stað;
og hátiðlegt þótti það.
Um hádegi’ úr hópnum1 týndist,
er hitnandi sólin skein,
hann B.jartur litli í Blaine.
Hann for inn í hús með fjalir
ogj fékk sér hamar og sög,
þvi höndin litla var hög.
Sem lítill víkingur vann hann,
en vissi’ ei hvað tíminn leið;
hann borðin sín barði og sneið.
Og loksins var starfi lokið;
þá ljómaði bros um kinn;
liann settist á sleðann sinn.
Dagblaðið Wínnipeg Free
Press flutti á föstudaginn þann
24. þ. m., eftirfarandi greinar-
korn úr “Manchester Guardian”
í tilefni af málaleitan Þjóðverja
um flugskipahöfn á íslandi:
"Fyrir 20 árum eða svo, kom
Alfred Vegener, þýzkur jarð-
fræðingur, fram með tilgátu, sem
mikilli furðu olli og vísindaheim-
urinn héfir brotið heilann yfir
jafnan siðan; hann staðhæfði,
að upprunalega hefði Ameríka
og Evrópa verið samfast megin-
land áhangandi við Afríku; síð-
an hefði þetta smá gliðnað sund-
ur og gjáin væri enn að breikka.
Einkenmlegar vísinda
rannsóknir
“Þýzkur vísindamanna leið-
angur hafði tekið sér bækistöð
á íslandi, til þess að staðfesta
þessa ályktun. (ísland hefir ein-
hverju sinni verið hluti af slíku
mieginlandi). íbúum landsins
þótti rannsóknar aðferðin næsta
grunsamleg; þeim veittist örðugt
að átta sig á því, að Þjóðverjar
þessir skyldi þurfa að ferðast
um landið þvert og endilangt,
mæla hálsa og sléttur, og taka
ljósmyndir svo að segja af öllu
landinu. Skæðar t’ingur hvísl-
uðust á um það, að ekki væri
það óhugsandi, að Þjóðverjum
væri i rauninni hugarhaldnara
um að uppgötva hentuga lend-
ingarstaði fyrir flugskip sín, en
leiða í ljós áminstar, vísindaleg-
ar kennisetningar. Nokkuð jók
það og á undrunina, að þýzka
herskipið Meteor skyldi dvelja
við það langvistum, að mæla
dýpi hinna ýmsu fjarða, alveg
eins og það væri sjálfstæður
þáttur binna vísindalegu rann-
sókna.
Sú tíð, er þýzkir sjóliðsmenn
urðu að biðja um landgönguleyfi,
eru nú um garð gengin; nú er
það algengt að þeir skipi sér i
fylkingar um meginstræti höfuð-
lx>rgarinnar og syngi Nazista-
söngva. Ekkert vald getur bann-
að þeim þetta, þar sem vitað er
að Island hefir engan her af
neinu tæi; stjómarvöldin gátu
ekki einu sinni gripið fram i, er
Svo stóð hann up strax og sagði:
"Til strákanna út eg fer;
nú skal eg þó skemta mér!”
Og aldrei var nokkur áður
í alheimi sælli en, hann,
sem trúlega verk sitt vann.
Hann logaði’ af leyndri gleði,
og lifið var eins og jól,
en sál hans björt eins og sól.
Hann opnaði dymar. — Úti
var indælt veðrið og gott. —
En snjórinn ?—Snjórinn var brott!
Sig. Júl. Jóhannesson.
þau fengu vitneskju um að Þjóð-
verjar hefði ismyglað vopnum
inn i landið og útbýtt á meðal
hinna fáu fylgifiska sinna.
Bróðir Goerings marskálks,
sem er háttsettur embættismað-
ur í föðurlandi sínu, hefir heim-
sótt Island og er í samböndum
við Knút Arngrímsson, sem er
einn af leiðtogum íhaldsflokks-
ins í höfuðborginni; fer Arn-
grimsson riiargar ferðir til Þýzka-
lands til þess að veita viðtöku
fyrirskipunum ; hann hefir samið
bók um Þýzkaland Hitlers, og
hefir aðra bók í smíðum um
sama efni.”
SPÁNA IiSTItÍÐINU
LOKIÐ
Á þriðjudagsmorguninn var
Spánarstriðinu, samkvæmt út-
varpsfregnum, formlega lokið;
hafði Madrid þá gefist upp, og
liðsveitir Francos tekið að
streyma inn í borgina. Yfirfor-
ingi uppgjafahersins í Madrid
lýsti yfir því, að bikar blóðsút-
hellinganna væri þegar fleyti-
fullur, og þar af leiðandi væri
frekara viðnám með öllu til-
gangslaust.
FRUMVARP UM
KORNSÖLU
Lagt var fram í sambands-
þinginu á mánudaginn frumvarp
ii'm nýjar ráðstafanir á sviði
kornsölunnar. Gerir frumvarp-
ið ráð fyrir að lágmarksverð
hveitis verði fastsett á 6oc mæl-
irinn, No. 1 Northern. Seljist
hveitið við hærra verði fær
bóndinn uppbót síðar; auk þess
er mælt með ákveðinni þóknun á
ekru hverja þar sem uppskeru-
brestur sverfur að.
BEITIR
STÓRYRÐUM
Mussolini flutti ræðu á sunnu-
daginn, þar sem hann gekk svo
langt að lýsa yfir því, að fengi
þeir Hitler ekki fullnægt ný-
lendukröfum sínum, myndi þeir
ekki horfa i að ráðast á Breta
og Frakka.
I'HALDSMENN KLOFNA
Þrjátiu og fjórir þingmenn i-
haldsflokksins i brezka þinginu,
þar á meðal þeir Anthony Eden,
Alfred Duff Cooper, Winston
Churchill og L. S. Amery, eru
komnir i beina mótsögn við
Chamberlain-stjórnina vegna ut-
anríkisgiálanna, og krefjast þess,
að tnynduð verði ný stjórn, er
samanstandi af öllum flokkum.