Lögberg - 02.04.1942, Side 1

PHONES 86 311
and Laundry
PHONES 86 311
Salisfaclion
55. ARGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. APRÍL, 1942
NÚMER 14
Stórkostleg árás á
kafbátahöfn við St.
Nazaire á Frakklandi
Höfn sú, sem hér um getur,
liggur að þeim hluta Frakklands,
er Þjóðverjar hernámu, og hefir
vegna legu sinnar og útbúnaðar,
tnikilvæga, hernaðarlega þýð-
ingu; má svo segja, að þar væri
eitt hið umfangsmesta kafbáta-
hreiður hinna jtýzku Nazista.
Á laugardaginn var, eitthvað
um aftureldingu, að því er sím-
fregnir herma, veittist allmik-
ill brezkur her að þessari kaf-
bátakví; tóku þátt í árásinni all-
margar hersnekkjur, flestar smá-
ar að undanskildum tundurspill-
inum Oampbeltown, er gekk
fram i broddi fylkingar, og
beindi sprengjuregni og tundur-
skeytum að helztu varnarvirkj-
um hafnarinnar; þó nokkurt
fluglið, ásamt hópi brezkra her-
manna, er á land gengu, aðstoð-
aði árás^irflotann, og urðu á
stöðvum þesum spjöll svo mikil,
að brezk hernaðarvöld telja víst,
Þjóðverjar ráðast á
skipalest á leið
til Murmansk
Um síðustu helgi veittust þýzk-
ir sjóræningjiar að brezkri skipa-
lest, er var á leið til Murmansk
með vopnabirgðir handa Rúss-
um; lét þýzka útvarpið mikið
yfir því, hve mjög þeim hefði
unnist á i þessari viðureign, og
staðhæfðu að mörgum skipum
hefðd verið sökt, þar á meðal
þremur hrezkum tundurspilluin;
nú hafa brezk hernaðarvöld
opinberlega lýst yfir því, aö
skipalest þessi hafi náð áfanga-
stað án þess að eitt einasta flutn-
ingaskip sakaði; tveir brezkir
tundurspillar sættu lítilsháttar
skemdum.
Alvarlegar horfur
í Burma
Eins og nú horfir við, sýnist
ástandið í Burma næsta ískyggi-
legt. Samkvæmt fregnum frá
Delhi á Indlandi á miðvikudags-
morguninn, er varnarlína sam-
einuðu þjóðanna norðvestur af
Toungoo í verulegri hættu, þar
sem Japanir sækja frain úr
þremur áttum; er tilgangur
þeirra auðsæilega sá, að reyna
að umlykja á þann hátt hin
auðugu olíuhéröð. Kínar hafa
sent til þessara stöðva aukið
varnarlið, sem tekið hefir þátt í
daglegum orustum á þessum
svæðum með miklu mannfalli á
báðar hliðar.
City Hydro
Samkv. nýútkominni skýrslu
hefir City Hydro haft drjúgan
rekstrarhagnað á árinu 1941.
Alls nam hreinn ágóði $461,-
373.41, og greiddi stofnunin af
þessari upphæð $247,100.00 i
bæjarsjóð til þess að létta á
skattgreiðendum. Allar deildir
City Hydro báru sig vel á um-
ræddu ári, og bera þjóðnýting-
arstefnunni fagran vitnisburð.
City Hydlro er óskabarn Win-
nipegborgar, og hefir gert það að
verkum, að borgin er réttnefnd
rafljósaborgin mikla, þar sem
almenningur nýtur ódýrari orku
en i nokkurri annari borg þessa
inikla meginlands.
að það taki að minsta kosti ár,
að gera höfn þessa nothæfa á ný.
Víst má telja, að útreið sú, sem
Þjóðverjar sættu við St. Názaire,
dragi til muna fyrst um sinn úr
árásum þeirra á siglingaflota
Sameinuðu þjóðanna á Atlants-
hafinu.
Ur ýmsum áttum
Af hverjuin hundrað börnum
sem fæðast, er 17 eðlilegast að
nota hægri hendið en þrjú eru
örfhent, en hinum er jafn tamt
að nota báðar hendur. En eftir
að þau hafa náð þriggja ára aldri
mun þeim öllum, að undantekn-
um þeim þremur, sem örfhent
voru, tamara að nota hægri
hendi. Ástæðan er sú, að í upp-
eldinu ier börnunum kent að
beita meira hægri hendi, þrátt
fyrir að það sé mjög hagfelt, að
geta notað jafnt hægri og vinstri
hendi. Hinn mikli enski dýra-
málari, Landseer, gat málað tvö
málverk í einu, sitt með hvorri
hendi, og sama máli gegndi um
Leonardo da Vinci og Hans Hol-
bein. En þó má það heita enn
merkilegra, að hinn kunni skurð-
læknir, Dr. Simeon Snell, var
jafnfær að beita hvrri hendinni
sem var við uppskurði. Einnig
var enska rithöfundinum og vís-
indamanninum, Sir Oliver Lodge,
jafn létt að nota hvora hendina
sem var.
•
f bókasafni háskólans í Penn-
sylvaníu í Bandarikjunum er til
ca. 5000 ára gamall slátrara-
reikingur, sem sennilega hefir
aldrei verið greiddur. Reikning-
urinn, sem fanst við Jokha í
Babyloníu, var skrifaður árið
2350 f. K'r. Hljóðar hann uþp á
þrjú lömb, sem hafa eflaust ver-
ið notuð til fórna. Reikningur-
inn er ekki stærri en frímerki
og er ritaður með elzta letri sem
menn þekkja, nefnilega hinni
babylonsku kýlaskrift. Upphaf-
lega hefir reikningurinn verið
skrifaður í mjúkan leir, en með
tímanum harðnað og orðið sem
steinn. Hann mun eflaust stand-
ast í 5000 úr enn.
•
Gemsan, antilópa Sviss, er
sögð vera svo fótviss, að hún
geti haldið jafnvæginu á berg-
nybbu, sem er ekki meiri i um-
mál en stútur á mjólkurflösku.
*
•
Englendingur nokkur, 83 ára
gamall, hefir haft þann sið und-
anfarin 24 ár, að skrifa upp af
dánarlistum enska blaðsins
Times nöfn þeirra, sem náð hafa
að verða 90 ára eða enn eldri.
Fram að þessu hefir hann skráð
9781 nafn og á næsta ári, þegar
hann hefir “safnað” í 25 ár, er
ætlun hans að senda Times þau
til birtingar. Hugmynd hans
hefir vákið athygli víða, því
hvaðanæfa úr heiminum berst
honum bréf, þar sem honum eru
send slík nöfn úr öðrum blöðum,
en hann fæst ekki við annað en
það, sem hann les i blaðinu sínu.
S T A K A
Aulinn flýtur meðan má,
margs þótt hafi’ að gjalda;
fjöldi hinna farast á
flúðum auðs og valda.
A. J. G.
Búlgaría veitir Hitler
að málum
Boris Búlgaríu-konungur, var
nýverið staddur í Berlin, að því
er símfregnir herma, og sat á
ráðstefnu við Hitler og aðra hátt-
setta Nazista-foringja. Nú er
staðhæft, að árangurinn af sam-
tali þeirra hafi orðið sá, að Boris
hafi heitið Hitler tvö hundruð
þúsundum hermanna frá Búl-
garíu til sóknar gegn Rússum.
Frá Rússlandi
Engir stórvægilegir atburðir
atburðir hafa gerst þar í landi
undanfarna síðustu daga; á öll-
um vígstöðvum er barist af
kappi miklu, og vegnar hinum
rússnesku hersveitum að jafn-
aði betur; einkum hefir þeim
orðið vel ágengt á vígstöðvunum
í grend við Leningrad; en þar
hafa Þjóðverjar sætt gífurlegu
mannfalli, og mist mikið af
vopnabirgðum.
Á vígstöðvunum i námunda
við Smolensk, eru einnig háðar
snarpar orustur, og hafa Þjóð-
verjar, að þvi er sagt er, sent
þangað mikinn liðsauka.
Árslokasamkoma
laugardagsskólans
Laugardagsskólinn heldur hina
árlegu lokasamkomu sína á
laugardaginn þann 18. þ. m. í
Fyrstu lútersku kirkju, eins og
þegar hefir verið vikið að hér í
blaðinu; það liggur í augum uppi
hve áríðandi það sé, að börn
sæki skólann stundvíslega þessa
kensludaga, sem eftir eru skóla-
ársins, og eru foreldrar barn-
anna vinsamlega beðin að stuðla
að því, að svo verði.
Aðgangur að samkomunni
verður 25 cents fyrir fullorðna,
en ókeypis fyrir börn innan 14
6ra aldurs. Látið hvert einasta
sæti í kirkjunni verða skipað!
Þingslit
Seint á þriðjudagsk^öldið, var
Manitobaþinginu slitið eftir all-
langa setu, og margvisleg nytja-
störf; þetta var hið fyrsta þing,
sem samvinnustjórn sú, er
Bracken forsætisráðherra mynd-
aði fyrir rúmu ári, vakti yfir,
og verður ekki annað sagt, en
að samstarf þings og stjórnar
væri í alla staði hið bezta; enda
eiga úreltar flokkaskiftingar lít-
ið erindi inn á fylkisþing.
Ljóðasa mkepni
Félag það, sem nefnist Poetry
Society of Winnipeg, efnir til
ljóðasamkepni, sem nær yfir
alt landið; [n'enn verðlaun verða
veitt, $50.00, $15.00 og $10.00.
Kvæðin verða að vera á ensku,
og enskt ljóðform viðhaft. Frek-
ari upplýsingar veitir Mrs. N. A.
McMillan, 129 Sherburn Street,
Winnipeg.
Farþegar með Goðafossi frá
íslandi til New York í síðastliðn-
um marz-mánuði:
Stefán Wathne, kaupmaður;
Kristján Jónasson, læknir, Alfred
Elíasson og Ásbjörn Magnússon,
flugmenn; Selma Jónsdóttir,
skólastúlka; SSg. Runólfsson,
kaupmaður; tveir Norðmenn að
nafni Alfred Nielsen og F/Leut.
Bulukin.
Staddur vestanlands
Hon. J. T. Thorson
Á mánudagsmorguninn kom
hingað til borgarinnar, Hon. J.
T. Thorson, War Stervices ráð-
herra sambandsstjórnarinnar, og
dveldur hann hér fram á laug-
dlagskveld. Mr. Thorson flutti
ræðu í Laurier-klúbbnum í borð-
sal Hudson’s Bay búðarinnar
á mánudag, og var við það tæki-
færi saimankomið um hálft ann-
að hundrað manns; fjallaði ræð-
an, sem var meistaralega sam-
sett, og af eldmóði flutt, um hin
stórfenglegu stríðsátök cana-
disku þjóðarinnar, og viljafestu
hennar til sigursællar lokabar-
áttu; undir lok ræðunnar, vék
Mr. Thorson nokkrum orðum að
megin ástæðunum fyrir þjóðar-
atkvæðinu þann 27. yfirstand-
andi mánaðar, er hann taldi
æskilegt, allra hluta vegna, að
yrði jákvætt.
Fundargestir þökkuðu Mr.
Thorson hina áhrifamiklu ræðu
hans með lófaklappi, sem aldrei
ætlaði að linna.
Skeiðir himinsins
Eftir Þórodd frá Sandi
Siglir burt á svörtum nökkva
siklingur með drifhvítt hár.
Stirnir enn á steinda brynju,
stóra skör . og yglibrár.
En—ofurmáttur hans er horfinn,
hrynja af augum freðin tár.
Ljóssins andi, logum sveiptur,
— leiftri slær á hvítan væng —
ríður Bifröst fleygum fáki
foldar yfir breiðri sæng.
éfst á gímis gullnum boga.
Gliti slær á hvítan væng.
Steypist hátt af heiðabrúnum
hófaljón með glóbleikt fax.
Sækir hart mót stríðum straumi
sterkur, silfurbúinn lax.
Herlið frækið heyr sitt einvíg,
hefir að vopni engisax.
Strjúka leit eg langspilsstrengi
lítinn foss og hvítan svan.
Heiðsæ bleikir haddinn fríða
hirðidís og álfaman.
Eldi fara um alheimsríki
Afrodíta og guðinn Pan.
Sér og heyrir grösin gróa
Gimlisbúi, hvítur ás.
Merlar sunna máva heiði.
Markar eigi þröngan bás
ljóss og tíbrár gjöful gyðja,
greiðir straumum vorsins rás.
Eimur lofts og ilmur moldar
yfir grundum stíga dans.
Skeiðir himins skýjum ofar,
skírðar flóði kvöldroðans,
svífa yfir seglum þöndum
sjálfs á bylgjum ljósvakans,
beiíast hratt frá sól til sólar.
— Sál mín er þar innan borðs,
þótt mig hefti fjötur fótar,
frækni bresti og snilli orðs,
þegar sigla skýjáskipin,
skarlatsfögur innan borðs.
—(Samtíðin).
Gifting í Seattle
Síðan 1887 hafa íslendingar
verið búsettir í Seattle. Á þessu
tímabili hafa farið fram svo
margar íslenzkar giftingar, að
enginn maður veit um þær réttu
tölur. Hér segir aðeins frá einni,
er fram fór þann 7. febr. s.l. í
University Lutheran Church.
Þangað buðu um 200 manns
iau góðkunnu hjón hr. J. A. Jó-
hannson kona hans, frú Jósef-
ina, í tilefni að einkadóttir
jeirra, Anna Aileen átti þar að
giftast hr. Howard Tlbert Meyer,
sem er af ameriskuin ættum.
Undirbúningur hafði verði fyr-
ir þetta tækifæri, sem sé: smá-
veizlur haldnar og brúðarefni
gefnir glæsilegir munir, sgm að
verðleika mundi nema álitlegum
heimanmund. Kom þar glögg-
lega í ljós vinsældir ungfrúar-
innar og hennar foreldra,
Á titleknum tíina komu boðs-
gestir í kirkjuna; þar var við
hljóðfærið ungfrú Erna Johnson
og lék mjúkt á stilta strengi.
“Fyrsti slagurinn er hún sló
strengirnir fagurt gjalla,” o. s.
frv. Varð samstilling þá svo
góð á meðal fólksins og kyrðin
svo djúp í kirkjunni, að heyrst
hefði mátt detta svartur ullar-
lagður.
Meðfram ganginum eftir endi-
langri kirkjunni, stóðu háir
kertastjakar til beggja handa;
þverslá var á efri enda hvers
þeirra og loguðu þar á þrjú
kerti; var svo til hagað, að eitt
ljósið var Jægst, miðljósið hærra
og þriðja ljósið hæst.
Þessi leiðarljós gátu mint á
þetta þrent, sem er varanlegt:
trú, von og kærleik, því eins og
eitt ljósið var hæst, svo var þar
og ástbundinn kærleikur á hæsta
stigi.
Þá var nærri náttmálum, er
hin viðurkenda söngkona, frú
Ninna Stevens byrjaði að syngja
viðeigandi lög; varð af rödd
hennar mikill hljómur, hreiin-
blíður og fagur.
Þar næst var ledkinn brúðar-
slagur Wagners, þá var prestur-
inn kominn í kór, séra Kolbeinn
Sæmundsson frá White Genter.
Brúðgumasveinar voru þeir
Kenneth og Donald Johannson,
bræður brúðarinnar og Jack
Wells, móðursystursonur hennar.
Brúðarmeyjar voru þær ung-
frú Juaníta Fredrick dóttir frú
Margrétar Tryggvadóttur, inóður-
systurdóttir brúðarinnar, Aurora
Johannson föðursystir og Dor-
othy Borgford.
Sjálf var brúðurin kla'dd skin-
andi búningi. “Björt mey og
hrein.” Stóðu á henni allra
augu, er fólk reis úr sætuin, til
að auðsýna henni kurteisi, þar
sem h^iin var leidd í kór, af föð-
ur sínum að hlið brúðgumans.
Þó fór fram hin helga athöfn,
samkvæmt skaparans vilja og
ákvörðun.
Að lokinni vígslu, gerðu brúð-
hjónin bæn sína fyrir altari. Þá
söng frú Ninna kirkjusönginn
“Faðir vor.”
Svo sem siður er, gaf brúður-
in eiginmanni sínum brúðarkoss-
inn, þótti mönnum sá koss aðdú-
anlegur að innilegleik.
Loks hurfu gestir í samkvæm-
issal kirkjunnar, undir hljóðfalli
Mendelssohns brúðkaupslags. í
veitingasalnuin var brúðhjónun-
um óskað til hamingju og bless-
unar á lífsleiðinni. Að endingu
voru fram bornar rausnarlegar
veitingar og hið ljúffengasta
brúðarbrauð.
Um kossinn var þessi visa
gerð:
Brúðarkoss er brennigler,
blöskrar oss að sjá ’ann;
Or borg og bygð
Aðfaranótt síðastliðins laugar-
dags lézt að heimili sínu- hér i
borginni, Lýður Lindal, ættaður
úr Strandasýslu, freklega átt-
ræður að aldtri, prúður maður i
framgöngu og vinsæll; hann var
um langt skeið bókhaldari hjá
Árna heitnum Eggertssyni fast-
eignasala. Lýður heitinn lætur
eftir sig ekkju, og bróður, Björn
Lindal, sem kominn er yfir ni-
rætt. — útför Lýðs fór fram frá
Fyrstu lútersku kirkju á þriðju-
daginn. Séra Valdimar J. Ey-
lands jarðsöng.
♦ ♦ ♦
Þann 25. marz s.l. voru gef-
in saman í hjónaband að 755
Beverley Street, þau Mary Joyce
Dressler og William Frederick
Frederickson. Séra Valdimar J.
Eylands gifti.
Þann 25. marz s.l. gaf séra
Valdimar J. Eylands saman i
hjónaband að heimili sínu, Thor-
stein Frederick Thorkelson og
Vilhelminu Bergthoru Bergthor-
son, bæði frá Lundar.
Þann 22. marz s.I. gaf séra
Valdimar J. Eylands saman í
hjónaband á heimili sinu þau
Edward T. Weir frá Winnipeg
og Lilu M. Peturson frá Fort
Frances.
♦ ♦ ♦
Sunnudaginn 22. marz andað-
ist Sólrún Sligurðardlóttir, ekkja
Hans Nielson á heimili sínu i
Akra, N.D., eftir stutta legu.
Maður hennar (Hans Nielson!
andaðist 6. febrúar ! v tur. Hún
var þá við bærilega heilsu, þó
kraftar væru farnir að bila, en
svo fékk hún þungt slag um 7.
febrúar og náði sér ekki eftir
það. — Sólrún súl. var þingeysk
að ætt, dóttir Sigurðar Árnason-
ar og konu hans er bjuggu í
Dýraholti i Reykjahverfi i Þing-
eyjarsýslu. Sólrún fæddist þar
6. júlí 1861. — Árið 1886 giftist
Sólrún Hans Nielssyni, og til
Ameríku fluttust þau 1888.
Settust þau þá þegar að í Akra-
bygð í Norður Dakota og bjuggu
þar ávalt síðan. Þau eignuðust
7 börn, eitt dó í æsku, sonur dó
1918, hin 5 lifa móður sína. —
Sólrún sál. var rnesta ágætis-
kona, ljúflynd, góðgjörn og
greiðug. Voru þau hjón sam-
hent í gestrisni og greiðvikni, og
vinsæl voru þau í sveit sinni.
Sólrún var og vel gefin kona
og trúhneigð og trygg. Var ástúð-
arband sterkt milli hennar og
barnanna, sem syrgja nú bæði
hin elskuðu foreldri sín. — Sól-
rún var jarðsungin frá kirkju
Vídalínssafnaðar og grafreitnum
þar laugardaginn 28. marz. Séra
Haraldur Sigmar jarðsöng.
ástarblossi um mann fer
— en það hnoss, að fá ’ann.
Eins og framan var á minst,
eru foreldrar hinnar nýgiftu
konu, þau hr. Jóhann Árnason
Jóhannssonar frá Hallson, North
Dakota, er þar rakið til góð-
kunnrar norðlenzkrar ættar, og
frú Jósefína Tryggvadóttir Jóns-
sonar, af Húsafells-ætt; er sú
ætt mjög merk talin i Héraðs-
sögu Borgarfjarðar. Móðuramma
ungu konunnar er frú Helga
Jónasdóttir Johnson frá Lækj-
arkoti í Þverárhlíð; hún er kom-
in af hinni ramefldu Háfellsætt.
Þarf iþvi engan að undra þótt
sterkar fylgjur haldist við hjá
afkomendum þeirra, sem mann
fram af manni hafa tamið sér
framsýni, kjark og þrautseigju,
enda hefir þetta þrent æfinlega
verið sem leiðarljós úrvalsætta
fslendinga. J. M.