Lögberg - 27.08.1942, Qupperneq 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. ÁGÚST, 1942
7
Stroknir
Saga éftir
Tómas H. Hines, kaflein.
(Frá Nemó” á Gimli)
(Framhald)
Frá því kl. 8 á kvöldin, gengu
varðmennirnir með tveggja klt.
bili fram hjá fangaklefunum,
og lýstu með ljósi inn um
grindahurðina, hvort alt væri
með feldu, og iðulega svo hljóð-
lega að vér urðum eigi varir
við fyr en ljósbirtuna lagði inn
til vor. Til þess að þeim ekki
tækist að koma að oss óvörum,
stráðum vér kolamylsnu á gólfið
framundan klefadyrunum.
Morgan herforingi hafði feng-
ið bréf, þar sem hann var beð-
inn síðast orða að hyggja ekki
á flótta. Með sama pósti hafði
eg einnig fengið bréf frá ætt-
ingja mínum, sem gat þess að
heima gengi sú saga að eg væri
sloppinn. Var það stök heppni
að bréf þessi ekki vöktu grun.
Vér höðum séð af áætluninni,
að lestin til Cincinnati ætti að
leggja af stað kl. 1.50 um nótt-
ina, og kom oss því ásamt um að
hittast í kjallaranum, strax eftir
að verðirnir höfðu lokið rann-
sóknarferð sinni kl. 12. Taylor
kafteinn átti fyrstur að fara ofan
og berja lítið högg neðan undir
fangaklefa hinna. Morgan her-
foringja hafði verið leyft að
halda úrinu, og afhenti hann
Taylor það, svo hann ætti hægt
með að gæta tímans.
Á ákveðnum tíma gaf Taylor
merkið. Vér vöfðum rúmfötun-
um saman í stranga, svo þeir
líktust sem mest lifandi, sofandi
manni, brutum þar næst gat á
gólfið og fórum ofan í kjallar-
ann, skriðum eftir undirgangin-
um og komum upp í garðinn
hjá kvenna fangelsinu. Úti var
sallarigning. Vér skriðum með-
fram múrnum að tréhliðinu, og
komumst yfir það með styrk af
tauginni og króknum, dustuðum
óhreinindin af klæðum vorum,
vógum oss yfir múrinn og nið-
ur á jörð, 70 fet frá eldinum er
varðmennirnir sátu í kringum í
samskrafi. Hér skildum vér
Við Morgan herforingi gengum
til járnbrautarstöðvarinnar,
keyptum farbréf til Cincinnati
og stigum að því búnu inn í
ferðavagn. Herforinginn settist
við hliðina á einkennisbúnum
majór úr Norður-hernum, en eg
sat andspænis þeim. Herforing-
inn fór að tala við majórinn, er
brátt gerðist málsskrafsmikill
eftir að hann hafði fengið bragð
af franska brennivíninu mínu.
Þegar vagnlestin fór fram hjá
fangelsismúrnum, er vér höfð-
um handstyrkt oss yfir, sagði
majórinn: “Þarna inni situr
upphlaupsmaðurinn Morgan her-
foringi og allir liðsforingjar
hans.” — Herforinginn svaraði
og sagði: “Bara þeim takist að
halda honum eins vel geymdum
og hann er þessa stundina.” —
í Dayton í Ohio töfðumst vér í
klukkutíma. Það var mesta
hætta fyrir oss að koma til
vagnstöðvanna í Cincinnati, með
því að áður en vér næðum
þangað, myndu fangaverðirnir
hafa komist að brotthlaupi voru
og sent hraðskeyti um það í all-
ar áttir. Það höfðu þeir einnig
gert og auk þess lágt fé til höf-
uðs oss.
Lestin fór í hægðum sínum
gegnum úthverfi borgarinnar
Cincinnati, og var í þann veginn
að komast að ferjunni, þegar vér
sættum færi og stukkum ofan.
Vér flýttum oss til ferjunnar og
vorum tafarlaust ferjaðir yfir
Ohio-ána, og lentum við hús frú
Ludlers. Vér vissum að þar átt-
um vér vinum að mæta. Vér
hringdum og herforinginn af-
henti þjóninum, sem kom til
dyranna miða með árituðum
þessum orðum: “Morgan her-
foringi og Hines kafteinn strokn-
ir” — Það var tekið mæta vel á
móti oss og vér drukkum kaffi
með fjölskyldunni, að því búnu
fengum vér fylgdarmann, er fór
með oss út í sveitina, svo vér
gætum fengið oss reiðskjóta.
Daginn eftir héldum vér suður
eftir Kentucky, hvíldum oss og
öfluðum oss vista og leiðsögu-
mann hjá vinum vorum. Fyrsta
desember fengum vér ferju yfir
Kentucky ána og komum kl. 2
um nóttina til bónda nokkurs
er hét Pollard. Fylgdarmaður-
inn þekti bónda þenna, og var
nú hættur að rata. Vér vöktum
upp fólkið í húsinu og beidd-
umst gistingar. Húsbóndinn
bauð oss inn í hversdagsstofuna;
logaði þar ljóstýra á lampa;
þegar ljósið var glætt, varð mér
litið á blað, prentað þar í rík-
inu og var þar auglýst með
stóru letri, að Morgan herfor-
ingi, Hines kafteinn og fimm
aðrir liðsforingjar hefðu strokið
úr fangelsinu í Ohio. Mér flaug
undir eins í hug, að með því
bóndinn hefði blaðið í dagstof-
unni, þá myndi hann vera mað-
ur Suðurríkjanna. Eg leit þv:
upp og úr blaðinu og mælti:
“Eg sé hér að Morgan herfor-
ingja, Hines kafteini og nokkr-
um liðsforingjum hefir tekist að
strjúka úr fangelsinu.” — Hann
svaraði: “Já, og eg sé að þér
eruð Hines kafteinn, eða er ekki
svo?” — “Öldungis rétt,” —
sagði eg — “en má eg spvrja:
Hvert er nafn yðar? — “Pol-
lard” — sagði bóndinn. “Leyfið
mér þá að kynna yður Morgan
herforingja.” — Eg hafði getið
mér rétt til um manninn, hann
var úr vorum flokki, Sunnan-
manna. Þegar vér höfðum
borðað, leizt oss ógerningur að
halda þarna til yfir daginn, með
því húsið stóð við þjóðveginn,
og Svertingjana hefði getað
farið að gruna margt, vér létum
því sem vér værum gripakaup-
menn og fengum oss því nokkr-
ar svi'pur hjá bónda og héldum
af stað. Fimta desember fórum
vér yfir Cumberland-ána, nokkr-
ar mílur frá Burkesville. Hún
var þá í miklum vexti. Vér
rérum yfir í eintrjáningsbát og
létum hestana synda. Nóttina
eftir gistum við hjá Norður-
ríkjamanni, og kváðumst vera
að leita að hestum, sem stolið
hefði verið. Morguninn eftir
þegar vér vorum að komast á
þjóðveginn, sem liggur milli
Burkesville og Spörtu varð
fyrir oss þverstígur, er lá heim
að húsi er stóð við veginn. í
sama bili og vér riðum fram úr
skóginum, svo sem 400 fet frá
húsinu, sáum vér stúlku, er stóð
í eldhúsdyrunum og veifaði
hendi á móti oss, vér snerum
því tafarlaust aftur til skógar-
ins, en þó eigi lengra en svo,
að vér gátum séð hvað gerðist
heima við húsið. Að fáum mín-
útum liðnum kom stúlkan aftur
fram í dyrnar og benti oss að
koma. Hún sagði að þar væri
nýriðinn hjá riddaraflokkur á-
leiðis til Burkesville og foringi
hans hefði sagt þeir væru að
leita Morgans herforingja. Vér
héldum svo eftir þjóðveginum
um hríð og sáum jafnan riddara-
flokkinn á undan. Þar næst
fórum vér yfir ána Abey og
leyndum oss í tvo daga í fjöll-
unum í Overton héraði. Þar
rákustum vér á 40 af mönnum
vorum, sem höfðu skilist við
hersveitina á leiðinni í ríkjun-
um Ohio og Indiana. Vér héld-
um svo allir hópinn til Ten-
nessee árinnar, en þar gátum
vér ekki fengið neina ferju.
Áin var bæði djúp og ströng og
um 200 fet á breidd. Vér út-
veguðum oss skógarexi þar í
húsi einu skamt frá og tókum að
fella tré til að byggja úr fleka.
Vér höfðum frétt að þar niður
með ánni væri riddaraflokkur
úr fjandmannaliðinu, og flýtt-
um vér því flekasmíðinni sem
mest máttum vér, og eftir
þriggja klukkutíma vinnu-
skorpu höfðum vér flutt yfir
ána 25 menn og 5 hesta, en þá
reið að oss riddaraflokkurinn og
tók að skjóta á oss. Morgan
herforingi vildi láta eitt yfir
illa ganga, en vék þó frá því
er eg sýndi honum fram á að
með því stofnaði hann oss öllum
í þá mestu hættu. Menn vorir
tvístruðust upp um fjöllin, en
komust heilu og höldnu að lok-
um til hers Suðurríkjanna.
Morgan herforingi eg og þeir,
sem voru ríðandi, héldum nú
yfir fjallhrygg nokkurn, þar
næst eftir þröngu og bröttú ein-
stígi og ofan í gil eða dal. Eftir
dalnum lá vegur. Vér námum
staðar í þéttum skóg 10 skref
frá veginum. Hér vorum vér
með öllu ókunnugir og urðurn
því að fá oss fylgdarmann. Eg
reið því að bjálkahúsi, er eg sá
þar allskamt frá til að spyrja
til vegar. í húsinu var kona
og nokkur börn. Ekki kvaðst
hún geta leiðbeint mér yfir
fjöllin, en son sinn á tíunda ári
kvaðst hún geta lánað mér tii
fylgdar. Lét eg mér það vel
líka, og lét hann fara á bak fyrir
aftan mig. í sömu syipan
heyrði eg jódyn mikinn af veg-
inum í dalnum og er eg leit við,
sá eg riddaraflojck allmikinn
(um 75 manns) koma á harða-
spretti á móti mér, og fóru
fram hjá stað þeim í skóginum,
er herforinginn leyndist. með
mnnum vorum. Það var auð-
skilið, að næmu þeir hér staðar
myndu þeir finna Morgan her-
foringja og taka hann fastan.
Tók eg því það fangaráð, að
snara piltinum af baki og ríða
sem hvatast móts við riddara-
flokkinn og kalla: “Flýtið yður!
Flýtið yður, foringi! annars
dregur upphlaupsmennina und-
an.” — “Hver eruð þér?” spurði
foringinn. — “Úr landvarnar-
liðinu hérná í Norðurríkjunum,
en flýtið yður, ef þér viljið ná
þeim.”
Nú hleyptu alir af stað og eg
við hlið foringjans á undan
flokknum. Þegar vér höfðum
farið hálfa mílu komum vér
þangað sem uppþornaður lækj-
árfarvegur lá yfir þjóðveginn.
Um daginn hafði rignt, svo það
leyndi sér ekki í forinni að þau
höfðu engir farið yfir. Þegar
foringinn varð þess vís, skipaði
hann að stöðva eftirreiðina og
spurði á ný hver eg væri. Eg
kvaðst vera undir yfirstjórn
Morgans herforingja.
“Farið þá til andskotans! Þér
hafið tælt mig frá honum. Eg
ætla áð láta hengja yður.” —
“Nei, það var ekki Morgan her-
foringi,” svaraði eg. “Eg hefi
fylgt honum í tvö ár og ætti
því að þekkja hann, og hafði þ
enga ástæðu til að draga yður
á tálar, því hefði það verið
hann, væri hann strokinn.”—
“Þér ljúgið! Hann þektist í
húsinu þar sem þér fenguð öx-
ina. Eg hefði síður viljað hafa
mist af honum en 10,000 dölum,
með því hann er meira virði en
heil hersveit, og nú verðið þér
hengdur!” — Eg hafði verið alls
ókvíðinn fyrir afleiðingunum,
því eg hafði ekki gert ráð fyriu
ofbeldi. Foringinn var þrútinn
í framan af bræði og skipaði
einum manna sinna að taka
snæri og hengja mig á einni
trjágreininni, sem hann benti á.
Snærinu var brugðið um háls
mér og kastað yfir greinina og
þá fór mér ekki að lítast á
blikuna, því eg sá að hér átti
að gilda alvara, og mælti:
“Foringi! Mig langar til að
spyrja yður einnar spurningar,
áður en þér látið hengja mig.”
“Komið þá með hana undir
eins.”
“Setjum svo að þetta hafi ver-
ið Morgan herforingi, eins og
þér haldið, og eg hefði blekt
yður, og þar sem eg stend undir
yfirráðum hans, hefði eg þá
ekki unnið til hengingar, ef eg
ekki hefði gjört það er þér sak-
ið mig um?”
Hann hugsar sig um ofurlítið,
leit síðan upp með þýðari svip
og mælti: “Það er satt, sem hann
segir, sleppið honum, piltar!”
Eg var nú fluttur undir gæzlu
tveggja hermanna til herbúð-
anna hinumegin fjallanna, en
foringinn reið með flokk sinn til
fjallanna að leita eftir Morgan
hershöfðinga, en honum hafði
auðnast að komast undan.
(Morgan hershöfðingi komst til
hers Suðurríkjanna og féll við
Grenville í Tennesse 4. sept.,
1864).
Morguninn eftir kom foring-
inn aftur svo búinn. Hann yfir-
heyrði mig nú og vildi vita nafn
mitt og hvort eg væri óbreyttur
í liði Morgans, eins og eg áður
hafði sagt, er eg var tekinn
fastur. Mér flaug í hug að þeg-
ar eg var í fangelsinu, hafði eg
haft skifti á nærfötum við Bill-
sitt kaftein og nafnstafir hans
stæðu á þeim. Eg sagðist því
heita Bill.
Kvöldið eftir bauð foringinn
mér að borða með sér kvöld-
verð hjá fjölskyldu nokkurri
alllangt frá. Kl. 9 um kvöldið
bjóst foringinn aftur til heim-
ferðar. Er vér komum að garðs-
hliðinu, tók hann eftir að hann
hafði gleymt herðaslaginu og
bað mig bíða sín þar til hann
kæmi aftur. Ung stúlka stóð í
dyrunum er skelti aftur hurðu
þegar foringinn fór inn. Eg
var þannig frjáls, en gat ekki
fengið mig til að nota mér það.
Þær voru ótrúlega lengi að
líða þessar mínútur sem eg
beið þarna. Á aðra hlið freist-
aði mín frelsislöngunin, sem
svo lengi hafði setið innilokað-
ur, en á hina hafði foringinn
farið fremur með mig sem fé-
laga sinn en bandingja, og með
því að taka boði hans hafði eg
eins og lagt við drengskapar-
heit mitt. Auk þess myndi hann
sæta þungri refsingu, ef hann
tapaði af mér haldi. Eg réð
því af að bíða hans. Þegar hann
kom, var asi á honum og auð-
séð að honum hafði flogið í hug
hversu ágætlega hann hafði
skilið við mig, og jafnvel undr-
un að finna mig í sömu sporum.
Eg hafði fastráðið að bíða held-
ur færis í öðru sinni, heldur
en að rjúfa trúnaðartraust for-
ingjans og landslögin.
Þrátt fyrir þetta hefir þó
vaknað hjá þeim grunur, því
morguninn eftir þegar eg lá í
tjaldi mínu og lézt sofa, heyrði
eg foringjann segja undirfor-
ingja að taka með sér 10 riddara
og flytja mig til Kingston. —
“Og,” bætti hann við — “látið
hann ríða latasta hestinum sem
'völ er á, og hafið vakandi augu
á honum, því annars fer hann
sína leið.”—
Eg var svo fluttur til Kings-
ton og þar í fangelsi hitti eg
fyrir þrjá af mönnum vorum.
sem höfðu verið herteknir við
Tennesse-ána er vér vorum að
ferja oss yfir á flekanum.
Þarna sátum vér í tvo daga, þá
vorum vér sendir „ undir 12
manna verði til þriðju fötgöngu-
liðsdeildarinnar 1 Kentucky, sem
lá þar í vetrarbúðum fyrir utan
bæinn London. Stórskógurinn,
sem stóð út frá herbúðunum
hafði verið höggvinn og bygð úr
honum bjálkahús handa her-
mönnunum. Vorum vér settir í
eitt slíkt hús og gættu oss þrír
hermenn. Þeir sem komu með
oss lágu í kringum eldinn 10
skref frá kofadyrunum og hring-
inn kringum herbúðirnar stóðu
hinir venjulegu útverðir. Vér
fengum veður af því, að daginn
eftir yrðum vér enn fluttir til
Knoxville í Tennesse þar sem
Burnside yfirherforingi hafði
aðalstöðvar sínar, og með því
eg vissi að þar myndi eg þekkj-
ast og þaðan myndi mér vart
undankomu auðið, þá staðréðum
vér félagar að reyna til að
strjúka þá um kvöldið.
Tunglið var komið að fyll-
irtgu og því vel bjart. Oss fé-
lögum sýndist því ráðlegast að
bíða til þess tunglið væri gengið
undir, en það var ekki fyr en
undir morgun. Hurðinni var
lokað að innan með traustum
slagbrandi. Nóttin var kald-
ranaleg. Vér létum sem vér
svæfum og biðum. Þegar tungl-
ið var gengið undir, stóðum vér
á fætur, einn í senn og gengum
að eldinum til að hlýja oss, svo
fórum vér að skrafa við varð-
mennina og segja þeim ýmsar
sögur af oss úr stríðinu. Eg
stóð við hurðina og vermdi
hægri hendina við eldinn. Fé-
lagar mínir og varðmennirnir
stóðu til vinstri handar. Meðan
eg sagði þeim sögu er þeir sér-
staklega veittu eftirtekt, lagði
eg vinstri hendina á slagbrand-
inn, gaf félögum mínum bend-
ingu, og án þess að sleppa sögu-
þræðinum skelti eg hurðinni
upp á gátt og skauzt út. Eg
hljóp á millum hermannanna,
sem voru fram undan kofanum
fram hjá útvörðunum og sem
fætur teygðust mest upp veg-
inn til fjallanna. Hermennirnir
fyrir framan kofann hleyptu úr
byssum sínum á eftir mér og
slíkt hið sama gerðu útverðirnir,
og síðasta skotið fór svo nærri
mér, að eg fann hitann af bloss-
anum. Þegar eg kippti upp
hurðinni, hafði mér orðið á sú
skysst, að skella henni of hart,
því hún kastaðist aftur til baka
og tafði þannig fyrir félögum
mínum, er þeir ætluðu að
hlaupa út á eftir mér. Verðirnir
réðust þegar á þá og ætluðu að
reka þá í gegn með byssustingj-
unum, en félagar mínir réðust í
móti og báru hærri hlut, sviftu
þá vopnum og sleptu þeim ekki
fyr en þeir lofuðu öllu fögru.
Þessum félögum mínum tókst
öllum að sleppa áður þeir kæm-
ust í fangelsi Norðurríkjanna.
Þegar eg hljóp frá herbúðun-
um. elti mig varðmaður sá, er
síðast skaut og hafði á lofti
byssustinginn, en mig dró þó
undan.
Það varð alt í uppnámi í her-
búðunum. Hnökkum var fleygt
á hestana í skyndi og riddararn-
ir hleyptu út á veginn til að elta
mig, en áður en þeir komust út
að skógarjaðrinum, var eg kom-
inn langt upp í fjöllin og gat
í bezta næði horft á riddarana
þeytast á hestum sínum fyrir
neðan mig. Þegar eg fór úr
fangelsinu hafði eg tekið eftii
morgunstjörnunni og stefndi eg
nú á hana unz dagur rann, var
eg þá kominn upp á fjall, þar
var mikið af fölnuðu grasi.
Lagðist eg þá niður á frosna
jörðina og lá þar til þess um
kvöldið að sól var gengin til við-
ar og farið að skyggja. Um
daginn höfðu hermennirnir, sem
leituðu mín komið svo nærri
mér, að eg heyrði þá vera að
undrast yfir hvar eg gæti leynst.
Eg var búinn að liggja svo lengi
hreyfingarlaus, að eg þýddi laut
undan mér, en í kveldkulinu
fraus eg svo fastur að eg ekki
ætlaði að geta losað mig.
Þegar orðið var hæfilega
skuggsýnt, fór eg ofan af fjall-
inu, og gekk með mestu varúð
þangað er eg sá standa hús lítið
og barði að dyrum. Þar hafði
eg komið augum á aðeins konu
og börn. Bað eg þau um kvöld-
mat. Meðan konan matbjó, var
hurðinni hrundið upp og inn
kom maður mikill vexti og hafði
byssu um öxl. Þótti mér ekki
vænkast ráð mitt, en eg hafði
hugsað hvað eg skyldi segja.
Eg kvaðst vera að kaupa hesta
fyrir Norðurríkin og hefði kom-
ið með lestinni frá Knoxville þá
um kvöldið og ætlaði að fá mér
ferju yfir ána til Kingston,
vegna þess eg hefði ákveðið að
vera þar til staðar morguninn
eftir til að semja um kaup á
nokkrum hestum. Svo spurði .
eg hann að, hvort hann ekki
gæti vísað mér á neinn ein-
trjáningsbát og ferjumann.
Hann sagði að upphlaupsmenn-
irnir ónýttu alla báta, en kvaðst
þó geta bent mér til Norður-
ríkjabúa þar niður með ánni, er
ætti eintrjáningsbát. Eg spurði
hann aftur hvort hann ekki
vildi vísa mér veg þangað, því
mér væri afar áríðandi að kom-
ast til Kingston eftir loforðinu.
Þegar vér höfðum snætt kvöld-
verðinn, fór maðurinn með mér
alla leið að húsi bátseigandans,
og er þangað kom, var alt fólk
í svefni. Þegar bóndinn kom
út, var í för með honum hermað-
ur úr Norðurríkjunum, hann
var þar gestkomandi, en mér var
ekkert um það gefið. Sagði eg
nú sögu mína og bauð góða
borgun fyrir ferjuna. Sagðist
hann skyldi ferja mig snemma
morguninn eftir. Á leiðinni
ofan með ánni hafði fylgdar-
maður minn sagt mér frá bónda
er byggi þar hins vegar við ána
gegnt bátseigandanum, er að
öllum líkum myndi selja mér
hesta. Eg fór nú fram á það
við bátseigandann að hann þá
samstundis ferjaði mig yfir ána.
því eg mætti engan tíma missa,
ef eg ætlaði að vera kominn til
Kingston í tæka tíð. Áin var
að vísu mjög hættuleg að næt-
urlagi, en þó lét bóndi undan
beiðni minni þar sem einnig
var að vinna til góðrar borg-
unar.
Hann hleypit mér á land
fjórðung úr mílu frá húsi bónda
þess er mér hafði verið vísað
til og átti hestana. Eg bað báts-
eigandann að bíða mín meðan
eg fyndi húsráðanda, en þegar
eg var kominn í hvarf brá eg út
af leið og flýtti mér upp í fjöll-
in.
f átta daga hélt eg svo áfram
ferð minni eður réttara sdgt á
nóttunum og hafði stjörnurnar
fyrir leiðarsteina. Svaf á dag-
inn ef eg komst að húsum er
engir karlmenn voru fyrir.
Þannig 27. desember kom eg
loks til hers Suðurríkjanna hjá
Dalton í fylkinu Georgíu.
E. G. þýddi.
VAAMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMAAAAAAMAAMAAAAAAM/''