Lögberg - 11.02.1943, Blaðsíða 6

6
}
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 11. FEBRÚAR 1943.
R U F U S
Eflir Grace S. Richmond
Þetta samtal gerði Nancy ákveðnari í því, að
fá að vita með vissu, hvar hún hefði dr. Bruce
en skyndilega kom breyting á fyrirætlanir
hennar, eins og skúr úr heiðskíru lofti.
XXXVIII.
Frú Robert Bruce, móðir Nancy, lifði starf-
scmu lífi eftir há-tízkuhætti. Hún átti heima
í suðlægri borg, var auðug kona og hafði
takmarkalaust starfsþrek og áhuga — á klúbb-
lífi, ferðalögum, þjóðfélagsmálum og skipu-
lagðri góðgerðarstarfsemi. Hún var vön að
svara bréfum dóttur sinnar, þegar henni bauð
svo við að horfa, en Nancy skrifaði henni
aftur á móti með reglubundnu millibili; frú
BTuce lét stundum ritara sinn skrifa eftir sér
langa, skemtilega skýrslu um starfsemi þá,
scm hefði gert henni ómögulegt að skrifa
Nancy með eigin hendi.
Bréfið, sem Nancy hafði fengið rétt ný-
lega, var nú samt skrifað með hennar eigin
hendi. Eins og var venja frú Bruce, hafði hún
þar engar málalengingar, áður en hún komst
að efninu:
Kæra Nancy.
Frænka þín, María Bruce, hefir nýlega
heimsótt mig. Það er einungis eitt, sem
hún nú hugsar um — þú. Alt bendir til,
að hún hafi ekki átt von á, að þú væi-
ir svo ákveðin, þrátt fyrir ungan aldur,
og að hún þar af leiðandi gæti ekki snúið
þér í kringum sig, eins og venja hennai
er með alla. Hún hefir haft svo mikið *að
segja og er svo áköf, svo að eg hefi nú
ásett mér að benda þér á eina hlið fyrir-
ætlana þinna, sem þú auðsjáanlega hefir
enn þá ekki athugað nógu grandgæfilega.
Sjálf er eg á þeirri skoðun, að þú verðir
að reikna með vissum staðreyndum. Þeg-
ar um okkur væri að ræða, þá væri það
gifting Bruce-fjölskyldunnar inn í sjálfa
sig, sem tvisvar hefir átt sér stað; við er-
um fremur fastheldin, og “fjölskylda” hef-
ir mikla þýðingu fyrir okkur.
Þú getur þess í síðasta bréfi þínu, að
þú sért að hugsa um, að stinga upp á því
við Lynn, að þú og börnin dvelji hjá hon-
» um um óákveðinn tíma. Þetta sýnir, að
það hefir engin áhrif á þig, þó að þú vitrr,-
að þið eruð alls óskyld að blóðinu til. Eg
get vel skilið það, að þú hefir sömu til-
finningar fyrir>honum og hann væri jafn
skyldur þér og bræður mínir, Wells og
Allan, þar sem þú, frá blautu barnsbeini,
hefir umgengist hann eins og hann væri
móðurbróðir þinn og kallað hann það, en
hann var stjúpsonur föður míns, sonur
síðari konu hans af hennar fyrra hjóna-
bandi. Lynn hefir alt af verið mér eins og
bezti bróðir, svo það er ekkert að undra,
þó að þú héldir, að hann væri skyldur þér.
eða hefði sömu tilfinningar gagnvart hon-
um, sem væri hann það. Þegar þú heim-
sóttir hann í fyrra skiftið, — aumingja
Lynn, að vera ósjálfbjarga sjúklingur —
þá datt mér sannarlega ekki í hug, að
neitt væri að athuga við það, og mér
finst það ekki nú. Eg vissi vel, að með-
aumkvun stjórnaði gerðum þínum og
gerir það enn.
En María frænka segist hafa hvað eftir
annað vakið máls á því við Bruce, hvað
óviðeigandi það hefði verið, að þú skyldir
dvelja þar áður en hún kom og verða eftir
kyr, eftir að hún var farin. Hún segisc
hafa talað um það oftar en einu sinni við
þig, og þú hefðir bara gert gaman að því.
Hefði Lynn ekki harð-bannað henni að
gera það að umræðuefni við þig, þá hefði
hún haldið áfram að benda þér á léttúð-
ina í breytni þinni. Hann vildi ekki viður-
kenna, að neitt væri hægt að setja út á
þetta, eins og sákir stæðu, og benti á, að
hann væri “farlama gamalmenni” svo eg
viðhafi hans eigin orð, þau er hann not-
aði við Maríu frænku. Hann hafði sagt,
að fljótlega færir þú burt frá sér, og að
hann sæi enga ástæðu til að vera með
neitt siðferðisraus við þig. En að fara að
minna þig á, að skyldleiki ykkar væri ekki
sannur, væri bara til að gera þér það,
sem eftir væri af veru þinni þar, óþægi-
legt og þvingað, því enginn vissi annað en
þið væruð skyld, nema hann og María
frænka. En María frænka gat nú ekki
gert sig rólega með þetta, og þar eð þú
skrifar mér, að þú vonir að geta verið þar
áfram, þá vil eg alvarlega vara þig við
að vera svo óvarkár.
Hið sanna er, hvernig sem þið sjálf lítið
á málið, að þið eruð óskyld. Hann er held-
ur ekki eins gamall og þú heldur að hann
sé og eins og hann, sem örkumla maður,
hlýtur að líta út fyrir að vera. Eflausi
mundi hann neita þér um að vera áfram,
hann æfti að minsta kosti að gera það. Eg
er sannfærð um, að Lynn er í alla staði
“fínn” maður, en hann er þreyttur á því,
sem hann hefir orðið að ganga í gegnum,
getur verið að dómgreind hans hafi sljófg-
ast við reynsluna og þrautirnar, sem hann
hefir þolað. Þú ert enn ung og eins aðlað-
andi og nokkru sinni áður. Þú ættir ekki
að binda þig á heimili hans, þó þú látir
leiðast af hinum göfugustu tilfinningum
hjálpfýsi og meðaumkvunar. Gerðu engan
leik til að um þig myndist óhróðurssögur
með veru þinni þarna. Eg l,t svo á, að
með veru þinni þarna. Eg lít svo á, að
ekki málið, um veru þína, á hans dóm.
Ekki svo meira að sinni, kæra Nancy.”
Þar á eftir fullyrðing um móðurkærleik
hennar, sem endaði með þeirri von, að Nancy
vildi binda enda á alla sína erfiðleika með því
að koma það bráðasta til bréfritarans og dvelja
þar svo lengi sem hún vildi og væri ánægð.
Bréfið gat varla verið vinalegra, né lipurlegra,
þó á bak við feldist óorðuð skipun.
Næsta kvöld eftir að Nancy fékk bréfið, bað
hún dr. Bruce að tala við sig inni í við-
hafnarstofunni. Einu sinni áður hafði hún
stungið upp á, að hann kæmi þangað inn, en
fengið afsvar. Hann sagðist helzt vilja vera
þar, sem hann væri vanur að vera, hún yrði
að afsaka sig. Nú gerði hann eins og hún
óskaði. Það var augljóst, að henni lá eitt-
hva,ð á hjarta, sem hún vildi tala við hann
um, og nærvera Olivers í skrifstofunni, gerði
það ómögulegt. Hún óskaði að tala um framtíð
barnanna,. var hann viss um. Hann gat ekki
neitað svo lítilli bón, að tala við hana í stof-
unni hinum megin við forstofuna, þó honum
hefði aldrei geðjast að þeim hluta hússins, sem
sjaldan var notaður nema helzt þegar um
stærri samkomur var að ræða, svo sem jarðar-
farir og í sambandi við greftranir margra
ættingja, var minningin um viðhafnarstofuna
hjá dr. Bruce. Nancy hafði engan undirbúning
haft í stofunni, þó hún hefði hugsað sér að
hafa þar tal af Lynn. Eldur logaði í arininum
og blóm voru á borðunum, eins og vant var
að vera síðan María frænka kom í heimsóknina
þangað. Stofan var alt önnur í augum dr.
Bruce en hann hafði búist við. Þegar honum
var ekið yfir þröskuldinn, fanst honum hann
koma inn í annan heim; eldurinn og blómin
höfðu algerlega breytt andrúmsloftinu. Gamall
lampi með krystalsstöngum niður úr, lýsti stof-
una og var eina ljósið, að undanteknum eld-
inum á arninum. Geislarnir út frá lampanum
íéllu á ljósrauðar rósir, sem var raðað í bláa og
hvíta skál og bæði geislarnir, sem stöfuðu af
krystalstöngunum og litur skálarinnar og blóm
anna speglaðist í fágaðri borðplötunni. Þessi
fábreytta fegurð breytti útliti stofunnar al-
gjörlega.
Nancy hafði gert sér far um að berast ekki
rr.ikið á þetta kvöld. Hún vildi ekki láta líta
svo út, að hún með neinu í útliti sínu vildí
vekja athygli dr. Bruce. Útlit hennar var ein-
faldara og, ef segja mætti, ellilegra en venju^
lega — en áhrifin frá henni voru engu minni.
Hún var þögul og alvarlega; andlitið var fölara
en vant var. Sannleikurinn var, að síðan hún
fékk bréf móður sinnar, var greinileg breyting
á henni. Án þess að hún tæki eftir því, hafði
Humphrey Oliver gefið þessu gætur um dag-
inn, og vakið eftirfekt Bruce á því, hve föi
hún væri.
“Þessi stúlka hefir eitthvað á samvizkunni
núna,” sagði hann.
Bruce var honum sammála um það. “Börnin
hafa ef til vill þreytt hana. Hún er óvön
börnum og þau eru fjörug, greyin.” Þetta
fanst báðum líklegasta tilgátan. Þegar Bruce
var beðinn að koma inn í viðhafnarstofuna,
þótti Oliver vænt um. “Þú kemst að því, hvað
að henni gengur,” sagði hann. “Og taktu nú
eftir — að það er vinaráð — vertu ekki svona
stífur í viðmóti við hana. Þú ert ekki afi
hennar. Þú getur varla verið meira en tíu eða
tólf árum eldri en hún er; það er eins og þú
værir áttræður, þegar hún kemur nálægt þér.
Þú brýtur stundum odd af oflæti þínu, þegar
þú ert einn hjá mér og líkist þá dálítið sjálf-
um þér. En þú gætir þess að láta hana aldrei
sjá þig í þeim ham — og segðu mér, í hamingj-
unnarbænum, hvers vegna það er?”
“Þér er leyfilegt, Olly, að segja skoðun þína
á hverju sem er,” hafði Bruce hreytt út úr
sér.
“Þakka þér fyrir, eg ætla að nota mér það,
einkum þegar svo mikil þörf er á ráðlegging-
um mínum sem nú er. Farðu nú inn til henn-
ar, og haltu í hendina á henni, ef þörf gerist;
þær þurfa þess flestar við og við, hefir mér
virst. Hún er systurdóttir þín — maður, er
hún það ekki? Eg vildi óska að eg væri í
þínum sporum,” var það síðasta, sem Bruce
heyrði þrumað úr rúminu, með stunu á eftir.
Þessar ráðleggingar hljómuðu í eyrum Bruce,
þegar hann, enn þá stífari en nokkru sinni
áður, var fluttur í stól sínum inn í stofuna.
Þegar Nancy reis á fætur til þess að taka á
móti honum, var eins og svipur hans harðnaði
enn meir.
“Mér þykir leitt að gera þér ónæði.” sagði
hún.
“Það hefir ekkert að segja,” svaraði hann
kurteislega.
Þetta var byrjunin að samtali því, sem hafði
þær óheillaríku afleiðingar að halda dr. Bruce
vakandi svo klukkutímum skifti í tímabili því,
sem hér fór á eftir.
XXXIX.
Þegar Pat var farinn, settist Nancy á stól
fyrir framan eldinn gegnt lækninum. Hún sat
á gamaldags, baklausum stól, sem til þess var
gerður að notast fyrir framan eld. Úr þessu
sæti ávarpaði hún dr. Bruce, augun hvíldi hún
á eldinum, spenti greipar, og eftir svip Bruce
að dæma, taldi hún eina ráðið að vera eins
fáorð og henni var mögulegt. Hún talaði í
lágum róm og vóg hvert orð.
“Eg bað þig að koma hingað, svo eg gæti
sagt þér, hvernig fyrirætlanir þær, sem eg
hefi haft í hyggju, hafa nú fallið um koll.
Móðir mín hefir nýlega látið mig vita, hvað
Maríu frænku fanst um veru mína hér. Hún
mintist einu sinni á það við mig, en eg héit
ekki að henni væri alvara — mér gat ekki
dottið það í hug. Eftir því, sem móðir mín
segir, hefir hún verið alveg frá sér út af því
— það hlýtur að hafa verið ákaflega óþægi-
legt fyrir þig. Hvers vegna sagðir þú mér það
ekki eða lést hana segja mér það?”
Hann svaraði engu um stund, en sagði svo:
“Finst þér, að eg hefði ekki átt að leyfa þér
að koma -*- eða vera um kyrt hér?”
Hún hristi höfuðið. “Það hefir mér aldrei
dottið í hug. Hvernig hefði þ&ð átt að vera?
Þegar eg var barn, varst þú vanur að segja
mér sögur — bæði fleiri og fallegri en þær,
sem frændur mínir, Wells og Aldan, sögðu
mér. Þar að auki —
“Þar að auki,” tók hann upp eftir henni í
hörðum róm, “voru aðrar ástæður til þess, að
okkur báðum sýndist það saklaust að þú dveld-
ir hér. Kringumstæður — ástand En eg
hefði líklega aldrei átt að leyfa þér að dvelja
hér. Þú munt að minsta kosti bera mér vitni
um það, að eg gerði ekkert til að halda þér
hér.”
Hún leit á hann. Andlitið var að nokkru
leyti í skugga. Hann hafði rent stólnum dálítið
aftur á bak, þaðan sem Pat hafði skilið við
hann fyrir framan eldinn.
“Mér virðist þetta alt saman vera hreinasti
barnaskapur,” sagði hún rólega. “Eg hefði verið
alin upp í þeirri trú, að þú værir móðurbróðir
minn. Hefði svo verið, hefði enginn haft út á
það að setja, þó eg dveldi hér, ekki einu sinm
María frænka. En af því eg er nú látin vita,
að eg sé þér óskyld, að öllu öðru óbreyttu, þá
er það talið rangt af mér að vera áfram.”
“Ekki rangt, einungis óviturlegt, Nancy. Eg
býst við að María frænka hafi rétt fyrir sér,
hvað það snertir. Hún hefir sjálfsagt látið syst-
ur minni, Barböru, skiljast, að eg teldi að
þetta gerði engan mismun.”
Bæði þögðu um stund, meðan féll viðarbút-
ur, sem var brunninn í gegn, niður í stóna og
sendi neista upp — eina hljóðið heyranlegt í
þögninni var af þessu. Síðan tók Nancy hægt
tii máls: “Mig langar til að segja þér, að mér
hefir liðið mjög vel hér hjá þér.”
“Það gleður mig. Eg skil samt ekki, hvernig
þú hefir getað verið ánægð, lokuð inni hjá
öðrum eins steingervingi og eg er. En sé það
svo, sem þú segir, er það mér gleðiefni.”
“Eg býst við, að þú viljir ekki segja, að þér
hafi verið ánægja að hafa mig hér hjá þér?”
Greinilega var hann ófús að svara þessu.
“Eg verð að játa, að það hefir verið mér til
ánægju.”
“Hvers vegna — er þér ekki sama þó að þú
segir mér það — er svona erfitt fyrir þig að
jóta það?”
Hann hristi höfuðið. “Eg held mér hafi ekki
tckist að láta þig skilja mig.” Rödd hans vai
svolítið þvinguð.
Þegar eg í gær kom með Davíð og Ester inn
til þín,” sagði Nancy lítið eitt skjálfrödduð,
“þá hélt eg að þér þætti gaman að hafa þau
hjá þér. Þú tókst á silkimjúku hári telpunnar.
Þú lofaðir Davíð að vera í fanginu á þér,
meðan þú sagðir honum sögu. Eg, Lynn
frændi — eg ætlaði að segja dr. Bruce —,”
höndin á dr. Bruce greip alt í einu um stól-
bríkina — “þú horfðir á drenginn eins og þú
værir farinn að láta þér þykja vænt um hann
— jafnvel elska hann, ef bara þú kannaðist við
það. Eg — eg ætla nú að segja þér það —
eg var farin að vona að þú myndir lofa mér
að vera áfram með börnin, það gæti orðiö
heimili okkar þriggja hérna hjá þér. Og svo
myndi það smám saman leiðast svo út, að þú
myndir ekki kæra þig um að sitja stöðugt í
þessum stól. Eg veit að það er hræðilegur
stóll í þínuin augum — mér þykir hann það
líka — þín vegna. Eg — ó, eg held eg viti
alveg, hvernig þér líður, og —.”
Hún hætti þar, eins og hún gæti ekki lokið
við það, sem hún vildi segja. Hún stóð a
fætur og studdist við arinhilluna, svo að skugga
bar á nokkuð af andlitinu. Ljósið frá lampan-
um var dauft og dautt, ekki lifandi eins og
ljósbirtan af arineldinum. Það var grátur í
hálsinum, sem hún varð að yfirvinna áður en
hún héldi áfram. Hún mundi það, að Lynn
Bruce fyrirleit taugasjúkar konur og viðkvæm-
ar. Hvað sem það átti að kosta, vildi hún ekki
láta bugast og gera sig of viðkvæma, og með
því fyrirlitlega í hans augum. Hún óskaði í
þessu augnabliki, að hún væri sterk og hefði
eiginleika Katrínar Ferris, sem ekkert lét yfir-
buga sig, fremur en hún væri karlmaður.
Bruce sagði ekki orð, til að hjálpa henni
til að halda áfram. Eftir stundarkorn byrjaði
hún aftur í lágum, styrkum rón:
“Hafi nokkurn tíma verið nokkur von um
það, býst eg við að hún sé horfin nú. Auð-
vitað er það fjarstæða, að láta það gera nokk-
urn mismun, þó einhver geri veður út af því,
að skyldleikinn sé ekki raunverulegur. En nú
mundi þér ekki finnast, að þú gætir látið mig
vera kyrra, jafnvel þó þú vildir það gjarnan.
Og á hinn bóginn veit eg ekki, hvort þú óskaðir
þess eða ekki. En — svona hugmynd hefi eg nú
fengið um þig. Þú ert ekki eins tilfinningalaus
fyrir hlýju og birtu eins og þú reynir að sýn-
ast. Það er einskonar skel, sem þú hefir búið
til utan'um þig. ,Um daginn sýndi Pat mér
mynd af þér, augnabliksmynd, sem var tekin
af þér í stríðinu, án þess að þú vissir af því.
Þá varst þú í fullu fjöri og glaður í bragði. Eg
ætlaði varla að trúa því, að það væri mynd
af þér. Eg er viss um að þú gætir orðið svona
glaður á svipinn aftur, ef þú vildir. Eg vildi
óska að eg gæti gert eitthvað, til þess að þér
tækist það!”
“Hefir það nokkuð að segja?” Spurningin
kom líkt og skotið væri úr byssu. Nancy þekt’
varla röddina, sársauki með keim af vanþóknun
fólst í henni.
“Það hefir alt að segja!”
Orðlaus og undrandi yfir hve ákveðið hún
sagði þetta, horfði Bruce hreyfingarlaus á
hina grannvöxnu veru, sem röddin kom frá.
Nancy lagði andlitið niður á krosslagða hand-
leggina, sem hún hvíldi á arinhillunni. Þegar
hún leit up aftur, var hún ákveðin á svipinn.
Hún kom aftur fram í birtuna, sem lagði af
arninum, settist niður og sneri sér að honum.
“Doktor Lynn Bruce,” byrjaði hún, “þú hefir
ekkert leyfi til að halda, að það standi á sama,
hvort þú gerir nokkuð framar í heiminum eða
ekki. Gætir þú gert eitthvað, þá er það skylda
þín. Og eg er fullviss um, að þú getur unnið
eitthvað. Þegar eg kom með veslings litla
Rúfus til þín gaztu fengið þig til að líta eftir
honum. Þú stundaðir hann með stakri elju —
hefði honum verið viðbjargandi, hefði þér tek-
ist'það. Meðan hann var hér, varst þú annar
maður. Það kann að hafa verið þér.óafvitandi,
en það varstu eigi að síður. Þegar þú horfðir
á litla, föla andlitið hans, varst þú læknir aftur
og barst umhyggju fyrir honum. Þegar hann
leið, félst þú aftur niður í þitt skeytingarleysis-
ástand. Ó, eg veit um svefnlausar nætur, sár-
sauka, tap, sem aldrei fæst aftur, þetta er
nægilegt til þess að taka alla lífslöngun frá
manni. En þú átt að lifa, og til þess er eina
ráðið að verða aftur öðrum að gagni.”
Hún horfði í augu hans, sem voru í hálf-
rimmu. Hún var ekki framar föl, blóðið litaði
andlit hennar. Þegar hún hafði þannig sagt,
það sem henni lá á hjarta, þá var hún viss
um, að sér væri óhætt að halda áfram, því nú
var hún örugg um, að það sem hún sagði,
væri það eina rétta, og henni stóð nú á sama
um afleiðingarnar. Nú óskaði hún sér ekki að
vera lík Katrínu Ferris, hún gat bara verið
hún — sjálf. —
“Hvaða ráð myndir þú gefa mér?” Það var
hæðniskeimur í rómnum. Við því hafði hún
búist og enn verra, hún lét sér á sama standa
Ætti eg að láta binda mig í bifreiðina mína
og stilla mér svo upp á götuhornum og taka
þar á móti sjúklingum?”
“Já, heldur en að vera aðgerðalaus. En sjúkl-
ingarnir gætu komið til þín. Sérgrein þín er
barnasjúkdómar. Þegar þú fórst til Frakk-
lnnds, varst þú að hætta við þessa sérgrein
og gera hvað sem fyrir kom í spítalanum —
og þú varst fús á það, sökum þess, að þú varst
fastráðinn í að verða að gagni. En nú gætir
þú haldið áfram að stunda sérgrein þína. Þú *
gætir notað þetta stóra tóma hús fyrir litlu
sjúklingana. Spítalarnir eru yfir-fullir, það
veistu. Þú gætir látið mig vera hér áfram og
hjálpa þér til að koma þessu í framkvæmd.
Katrín Ferris og Mac Farland gæ'tu sent okkur
sjúklinga, einn og einn, þar til við hefðum
það, sem gæti komist fyrir. Ekki börn með
mjög slæmum sjúkdómum í fyrstu, 'æn þau,
sem hefðu langvarandi sjúkdóma — krippling-
ana — þau undirnærðu — þau, sem lítil von
væri um, eins og Rúfus. Væru hér hjúkrunar-
konur og annað þjónustufólk, dytti engum í
hug að fetta fingur út í það, þó eg væri kyr.
Þetta mundi — já — það mundi frelsa líf þitt.
Og — það mundi verða mitt frelsi. Mig langar
líka til að gera eitthvað. Þetta gæti eg gert ^
— eg er viss um, að eg gæti það. Og þetta
gætir þú gert Viltu það ekki?”
I