Lögberg - 03.06.1943, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN
3. JÚNÍ 1943.
Baschinka
(Framhald)
“Það gæti undir engum kring-
umstæðum heyrt til barón
Gaspadof”, sagði Josef með
hæðnisbrosi.
“Tengdafaðir minn fékk kofa
þessa hjá fyrverandi eiganda,
er leyfði honum lífstíðar ábúð,
en borgaði ákveðna upphæð á
ári hverju. Þar sem kofinn stóð
hefir hann byggt hús og ó-
frjóum landshluta hefir hann
breytt í ekrur. Hann hefir kom-
ið upp alidýrum og því eru þau
hans' eign. Auk þessa, herra
barón! er ekki verið að tala
um landslög heldur breytni.”
Baróninn gekk um gólf með
óþreyju og mælti.
“Þú skalt fá peningaupphæð
sem þú vilt, en þá verðurðu að
fara.”
Jósef hristi höfuðið.
“Farðu þá í djöfuls nafni,”
öskraði svikarinn og stappaði
í gólfið svo að rúðurnar hrist-
ust og stólarnir dönsuðu. “Láttu
mig fá endir á þessu! Eg sam-
þykki eg lofa því.”
“Orð yðar eru ’ eigi einhlýt.
Það verður að vera skrifaður
samningur, undirritaður og inn-
siglaður.”
“Jæja, við förum þá til bæj-
arins á morgun.”
“Nei, það verður að vera í
dag.”
“Já, í dag ef þér sýnist svo”.
Basehinka var sú eina er fékk
að vita ástæðuna fyrir dreng-
lyndi barónsins. Bændurnir hóp
uðu sig fyrir framan veitinga-
húsið — þegar Gyðingurinn
öllum til mestu ánægju flutti
inn í það. Á meðan veitinga-
húsið var lokað, var sem hjarta
þorpsins hefði hætt að slá. Nú
marraði hurðin á hjörunum, sól
arljósið streymdi óhindrað inn
um gluggana, fuglarnir sungu í
búrunum, kindurnar jörmuðu,
kýrnar bauluðu, hanarnir göluðu
í garðinum og röddin hennar
Baschinku heyrðist innan um
glauminn, er líktist samstilltu
fagnaðarópi, er alla gladdi.
Presturinn óskaði hjónaefnun-
um til blessunar með málalokin
“Og nú”, mælti hann til Jósefs,
“er bezt þú giftir þig. Þessi
fagra ástarsaga er að enda. Við
þurfum engan undirbúning, enga
viðhöfn. Við búum í sveitaþorpi
og því getur allt verið einfalt.”
“Gjarnan, en hvar fáum við
“Mínan” og “Cozon”, í stuttu
máli allt er þarf til hjónavígslu
eftir reglum Gyðinga.”
Góð ráð voru dýr. Það var
ógerningur að fara til Gyðinga-
»safnaða, því þau gátu ekki trúað
neinum fyrir húsinu. Eina ráð-
ið virtist því að flytja til sín
Gyðinga, sem þó hafði ærinn
kostnáð í för með sér.
“Æ, börnin mín-” mælti Jakob
raunamæddur. “Þetta allt er
þungbært. Þegar eg hugsa um
það að.við erum dauðlegir menn
°g getum dáið snögglega og
óundirbúnir, án þess við verð-
um grafnir af trúbræðrum Vor-
um og enginn getur sagt
'Rarsck” yfir gröfum okkar.
Enginn getur haldið veizluna
hátíðlega, enginn grátið með okk
Ur, né beðið með okkur á tím-
Um neyðarinnar. Þegar eg í elli
minni spyr mig sjálfan hvort
eg ekki hafi syndgað svo mik-
ið að eg fyrir það verði graf-
^nn sem hræ, þá ” Jakob
gamli tárfeldi, og börn hans
undruðust að hann jafnhraust-
Iegur skyldi hafa svona við-
kvasma tilfinningu.
Eftir að Josef hafði hugsað
um þetta nokkra stund, mælti
hann glaður í bragði.
“Kveljið ykkur ekki lengur
með áhyggjum. Mér hefir komið
rað í hug, og ætla eg að segja
ykkur það, en ekki skuluð þið
brosa.”
“Hvað var það?”
“Við látum Gyðinga koma til
okkar.”
Ertu frávita?”
“Nei, langt frá, og nú fáið
þið að heyra. Við þurfum að
fá 10 hraustar og iðjusamar
fjölskyldur er stunda akuryrkju,
og svo stofnum við ofurlitla Gyð
inganýlendu eða Gyðingasöfn-
uð.”
“En stjórnin leyfir ekki Gyð-
ingum að festa ráð sitt hér í
Norður Rússlandi.”
“Uss! Hver er umboðsm^ður
stjórnarinnar á þessum slóðum?
Við mútum yfirvöldunum, sem
þá kemur það ekkert við hvort
fáeinir Gyðingar stunda hér ak-
uryrkju.”
“En baróninn?”
“Eg tek hann að mér. Hann
kemur því til leiðar er hann
vill og þið hafið reynzlu fyrir
að eg hefi dálítil áhrif á hann.”
Þremur mánuðum eftir þetta
höfðu tvö hús verið bygð á
bak við gestgjafahúsið. Þetta
voru húsin handa nýlendu-
mönnunum er flestir voru giftir.
Konurnar spunnu og yrktu garð
ana, en bændurnir unnu á ökr-
unum. Jósef og Baschinka voru
sæmdar hjón, og Jakob gamli
sýndist hafa yngst mikið, því
nú hafði hann í fyrsta sinn í
mörg ár komið í félag trúbræðra
sinna. Hann var hinn veraldlegi
og andlegi leiðtogi, því hann
prédikaði og las bænirnar. Bar
’óninn var kúgaður til að þegja.
Einu sinni datt honum í hug að
æsa bændurna gegn Gyðingun-
um, en með því hann var hrædd
ur við að Jósef kæmist að hvað-
an sá samblástur stafaði hætti
hann við það, en ekki gat hann
unað aðförunum í kringum sig,
og urðu honum þær óbærilegri
eftir því sem tíminn leið, og að
lokum gerði hann Jósef aðvart
að koma til sín, og mælti'
“Eg er orðinn leiður á lífinu
hér úti á landinu og vil flytja
til borgarinnar og lifa þar af
tekjum mínum. Viltu taka alla
akrana á leigu?”
“Já, til 10 ára.”
“Hvað viltu bjóða í þá?”
“Það verður herra baróninn
sjálfur að ákveða.”
“Sex þúsund rúflur um árið.
Er það of hátt?”
“Nei. Þér skuluð fá þá upp-
hæð.”
Eftir þetta gátu bændurnir, —
sem lengi höfðu verið kúgaðir,
dregið andann frjálst. Allt varð
frjálslegra, látbragð fólksins,
laufin á trjánum, fuglasöngur-
inn og klukknahljóðið.
Fimm er eru liðin. Fals bar-
óninn Gaspadof elur aldur sinn
í útlöndum. Presturinn er flutt-
ur undir græna torfu. Hann lifði
það ekki að ánauðinni yrði létt
af bændunum, svo sem hann
hafði vonað og spáð um.
Jósef og Baschinka ljómuðu
af heilsu og hamingju. Fjórir
litlir kvistir hafa sprottið út úr
ættarstofninum. Jakob er farinn
að gerast ellimóður og leggur
niður dagleg störf, en ver nú
tímanum því meira í bænahúsi
er hann hefir látið smíða við
hús sitt.
Nýlendufólkinu hefir fjölgað,
því 30 Gyðingafjölskyldur hafa
komið vestan úr landi, of* gerst
bændur, yrkja akra, fjölga lif-
andi peningi og búa til olíu þeg-
ar kornið er komið í hlöðurnar.
Á veturnar hefir þetta iðjusama
fólk nóg að starfa svo sem smíða
hefla, vefa, búa til skó, og kenna
börnunum, sem eru framtíð
þessar blómlegu nýlendu.
þyddi úr dönsku.
E. G.
Mary Roberts Rinehart
Hún ritaði dulrænar sögur. enda
fékk hún kynlegar heimsóknir.
Miljónir manna hafa lesið sög-
ur Mary Roberts Rineharts. Hún
hefir ritað nær fimm tugi bóka
og þúsundir blaðsíðna í tíma-
ritum. Þó hóf hún ritstörf sem
þriggja barna móðir. Hún gerði
það eigi í því skyni að geta
sér frægð heldur sökum þess,
að hún var til þess knúin vegna
skulda.
Fyrsta sagan, sem hún seldi,
færði henni þrjátíu og fjóra
dollara í aðra hönd. Nú greiða
ritstjórar glaðir þrjátíu og fjór-
ar þúsnundir dollara fyrir sögu
eftir hana. Hún er í tölu hinna
takjuhæstu rithöfunda Vestur-
heims — og jafnframt hinna af-
kastamestu. Hún seldi einhverju
sinni böggla af sögum sínum
til kvikmyndaframleiðanda fyr-
ir sjötíu og fimm dollara hvern
böggul. En síðar hafnaði hún
því tilboði að fara til Holly-
wood og skrifa sögur til kvik-
myndatöku, þótt fimmtíu þús-
und dollarar væru í boði.
Frú Rinehart hefir mjög átt
við vanheilsu að búa, enda hafa
ótal læknisaðgerðir verið gerð-
ar á henni. En hún hélt áfram
að skrifa — í rúminu, hjóla-
stólnum og í sjúkrahúsum. Hún
orti einu sinni ljóð, meðan hún
var að ná sér eftir barnaveiki,
og hún varð að sótthrpinsa hand-'
ritin, áður en hún sendi ljóðin
til birtingar.
Mary Roberts Rinehart hefir
oft látið þess getið, að ef hún
hefði ekki átt við vanheilsu að
búa og oft orðið að liggja rúm-
föst langa hríð, myndi hún
aldrei hafa skrifað allar þær
bækur, sem raun hefir á orð-
ið.
Kvæðin, sem hún sótthreins-
aði, færðu henni ekki auðæfi í
aðra hönd. Þeim var neitað um
birtingu. Sannleikurinn *er sá,
að kvæði hennar hafa aldrei
selzt. Hún samdi einu sinni
ljóðabók fyrir börn og fór á
fund sérhvers útgefanda frá
Pittsburgh til New York, en
erfiði hennar bar engan árang-
ur. Hún hélt heimleiðis hrygg
og vonsvikin og hét því að
hugsa eigi um ritstörf frarnar.
En skyndilega varð hún fyrir
fjárhagslegu áfalli. Það var
gamla sagan um gjaldþrot, er
orsakaðist af ógætni og óheppni.
Allar eignir fjölskyldu hennar
gengu til þurrðar á einum degi,
en í þeirra stað höfðu henni
safnazt skuldir, er námu tólf
þúsund dollurum. Tólf þúsund
dollarar! Rinehart lét þess getið,
að aðstaða fjölskyldunnar hefði
vart verið vonlausari, þótt skuld
irnar hefðu numið tólf miljón-
um dollara!
Hún þráði að gera (eitthvað,
til þess að aðstoða mann sinn,
er var læknir að atvinnu. En
hvað gat hún gert. Henni kom
til hugar að freista þess að
helga sig ritstörfum. En hún
var í önnum við húsverk allan
daginn og sárþreytt að kvöldi.
Jafnvel, er hún var háttuð, gat
hún ekki alltaf unnt sér hvíld-
ar, vegna umönnunai^ um börn
sín.
Þá balr svo við einhverju
sinni að kvöldlagi, að Rinehart
læknir kom heim úr sjúkra-
vitjun og sagði henni næsta
furðulega sögu: Einn sjúklingur
hans hafði misst minnið og
ímyndaði sér, að hann væri orð-
inn ungur maður öðru sinni.
Honum virtist kona sín vera
sér ókunnug kona, og hann hló
að því, er honum var frá því
skýrt, að börnin, serp hlupu
um húsið, væru börn hans.'
Saga þessi hafði mikil áhrif
á frú Rinehart; Hún sat alla
nóttina við að semja smásögu,
þar sem frásögn manns hennar
lá efninu til grundvallar, og
sendi hana Munsey’s Magazine.
Henni til mikillar undrunar birt
ist sagan ekki aðeins í tímarit-
inu, heldur var henni og send
ávísun, er nam þrjátíu og fjór-
um dollurum og tilmæli um, að
hún sendi fleiri sögur.
Eftir þetta tók hún að iðka
ritstörf í tómstundum sínum. Ef
þú kynnir að ætla, að hún hefði
haft miklar tómstundir, þá ætla
eg að trúa þér fyrir því, hvaða
störf hún hafði daglega að inna
af höndum.
Hún varð að halda þriggja
hæða húsi hreinu og annast um
mann sinn og þrjá syni. Raunar
hafði hún vinnukonu sér til að-
stoðar, en eigi að síður annað-
ist hún um öll innkaup til heim
ilisins og ákvað hvað skyldi í
mat þrisvar sinnum á degi
hverjum og hjálpaði til við fram
reiðsluna. Hún saumaði öll föt
á sjálfa sig og börnin og gerði
við hin eldri, er þess þurfti með.
Um fjórtán ára skeið annaði'st
hún um móður sína, er ’var
ósjálfbjarga sjúklingur. Hún
skrifaði reikningana fyrir mann
sinn, annaðist bókhaldið og að-
stoðaði hann á margan hátt
annan. Eini tíminn, sem hún
hafði til ritstarfa, var á kvöld-
in, er maður hennar var í
sjúkravitjunum.
Eigi að síður hafði Mary
Roberts Rinehart, er ár var liðið
frá því að húh tók að iðka rit-
storfin, selt fjörutíu og fimm
smásögur og aflað tekna, er
námu meira en átján hundruð
dollurum.
Hún hefir búið í tveimur hús
um, þar sem reimt hefir verið
talið. Annað þeirra er á Löngu-
eyju, en hitt í Washington.
Skömmu eltir andlát Boise
Penrose, flutti Rinehartfjölskyld
an í íbúð hans í Washington^
Frú Rinehart tók sér aðsetur í
herbergi því, sem hann lézt í.
E-igi leið á löngu, unz furðuleg-
ir atburðir tóku að erast.
Bjallan í svefnherberginu
hringdi, þótt enginn snerti hana.
Dyrnar opnuðust, þótt enginn
maður væri sjáanlegur. Fuglar
og leðurblökur birtust í her-
berginu, þótt dyr og gluggar
væru lokaðar. Annarleg hljóð
gat að heyra, og hurðum var
skellt harkalega á náttarþeli.
Það var hamrað’ á titvélina
um tvöleitið að nóttu til, og
þegar að var gætt, var enginn
maður sjáanlegur, sem við þá
iðju hefði getað fengist. Hund-
urinn tók iðulega að gelta og
óskapast að því er virtist að
ástæðulausu. Stólar, borð og aðr
ir munir færðust um set, og
draugaleg hljóð, er kváðu við
um nætur, voru hin voveifleg-
ustu.
Frú Rinehart var enganveg-
inn rótt. Vinur hennar, sem var
andatrúarmaður, gaf henni það
ráð að tala til andanna, er hún
heyrði háreystina. Hún átti að
tala til andanna og spyrja þá,
hvað þeir vildu og hvað hún
gæti fyrir þá gert. 1
Næstu nótt skelltist gluggi í
dagstofunni aftur, án þess að
nokkur lifandi vera ætti þar
hlut að máli. Frú Rinehart laum
aðist þá fram úr rúmi sínu og
læddist inn í dagstofuna. Hún
hallaaði sér upp að veggnum
og ávarpaði anda annars heims
óttablandinni, skjálfandi röddu.
í sömu svipan tók bjalla að
hringja frammi í forstofunni svo
hátt að undir tók.
Frú Rinehart varð svo skelk-
uð, að hún ætlaði að hníga nið-
ur, þar til hún varð þess vör,
að hún hafði sjálf þrýst d bjöllu-
hnappinn með því að halla sér
upp við vegginn.
Frú Rinehart trúði ekki á
vofur né forynjur. Hún trúir
því ekki, að andi Boise Penroses
hafi verið valdur að þessari
háreysti. Hún kvaðst eigi geta
neitað því, að stundum hafi sér
fundist sem verur úr ósýnileg-
um heimi væru umhveríis sig.
Tíminn.
MANITOBA FISHERIES
WINNIPEG, MAN.
T. B<*rcovitch. framkv.stj.
Verzla f heildsölu með nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA ST.
Skrifstofusími 25 355
J Heimasfmi 55 4B3
Business and Professional Cards
S. E. Björnson, M,D.
Lœknir og lyfsali
y •
ARBORG, MAN.
Dr. K. I. JOHNSON
Physician and Surgeon
\
Sfmi 37
CENTRE ST., GIMLI, MAN.
NO. 1 Call 2
DR. M. C. FLATEN
Tannlœknir
EDINBURG, N. DAKOTA
I.A. Anderson, B A., LL.B.
Barrister and Solicitor
and Noiary Public
Tryggingar af öllum tegundum.
ASHERN, MAN.
Drummondville CottonCo.
LTD.
55 Arthur St., VVinnipég
Phone 21020
Manufacturers of
BLUENOSE Fish Nets
and Sein Twines
H. L. HANNESSON,
Branch Mgr.
E. G. EIRIKSSON
Lyfsali
CAVALIER, N. DAKOTA.
Sfmi 24
Blóm stundvíslega afgreidd
THE R0SERY itd.
Stofnað 1905
427 Portage Ave.
Winnipeg.
Hleuets
StlMtlÍOS
(argesl Phetogcaphic OioannaUonJn CanacL
Otptnijalwn ui Canada
otre Dame-
Ahone
96 647
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
S. M. Bat'kman, Sec. Treas.
Keystone Fisheries
Limited
325 Main St.
Wholesale Distributors of
FRESH AND FKOZEX FJSH
H. A. BERGMAN, K.C.
íslenzkur lögfræðingur
•
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165«
Phones 95 052 og 39 043
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
tslenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul og
annað með pósti.
Fljót afgreiðala.
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. Parje, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish.
311 Chambers St.
Office Phone 86 651.
Res Phone 73 917.
Office Phone Res. Phone
87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
ANDREWS. ANDREWS
THORVALDSON
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
WINNIPEG CLINIC
Vaughan & St. Mary’s
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866
e
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 2 00
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPG.
•
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsftbyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
Phone 26 821 ,
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
m
•
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 202 398
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
• ’
pægilegur og rólegur bústaður
í miöbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltiðir 4 0c—60c
Free Parking for Guests
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
Böjaröir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
DR. B. J. BRANDSON
308 Medical Arts Bldg
. Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office tímar 3-4.30
•
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður aá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarOa og legsteina.
Skrifstofu talslmi 86 607
Heimilis talsími 501 562
L e g s t e i n a r sem skara framúr Úrvals blágrýti / og Manitoba marmari Skrifiö eftir veröskrd GILLIS QUARftlES, LTD. 1400 SPRUCE ST. Winnlpeg, Man. DR. ROBERT BLACK Sérfræðingur 1 eyrna, augna, nef og hálssjúkdómum 416 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tii 5 Skrifstofusími 22 251 Heimilissimi 401 991

DR. A. BLONDAL Dr. S. J. Johannesson
Physician & Surgeon 215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning:)
602 MEDICAL ARTS BLDG. Talstmi 30 877
Slmi 22 296
HeimiH: 108 Chataway
Stmi 61 023 Viðtalstimi 3—5 e. h.