Lögberg - 19.08.1943, Page 1

56 ÁRGANGUR LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. ÁGÚST, 1943 NÚMER 33
Churchill kominn til Canada
Ný ráðstefna í undirbúningi
í Quebec-borg
Mrs, Churchill í för með manni sínum, ásamt
dóttur þeirra Mary
Ávarp Fjallkonunnar á íslendinga-
deginum að Gimli, 2. ágúst
Kæru íslendingar!
Þelta er sæl og gleðirík stund að mega vera hér í
nafni og iil minningar um okkar ástkæru Fjallkonu, —
að færa ykkur öllum, Vestur-íslendingum í hennar um-
boði, fagnaðar- og kærleiksóskir frá þjóðinni heimafyrir;
því hvar sem íslendingar breiðast út um heiminn verður
þeim ætíð eitt heimaland. — Söguríka eyjan í Norður-
Atlantshafi.
Frelsisþráin einkenndi hennar fyrstu landnema, og
sú þrá hefur lifað með þjóðinni öld eftir öld, þrátt fyrir
ósegjanlega örðugleika af náttúrunnar og manna völdum,
þar til takmarkinu er nú loksins náð með endurnýjuðu
sjálfstæði lands og þjóðar. Þið íslenzku frumbyggjar er
komuð til þessa lands, fluttuð með ykkur þessa ódauð-
legu frelsisþrá, sem verður eitt af ykkar stóra iillagi í
hinu fjölbreytia Vesturheims þjóðfélagi.
Frelsið er oft dýru verði keypt og sannast það bezt
á þessum yfirstandandi tímum, en eins og saga íslend-
inga ber með sér, þá er aldrei of mikið lagt í sölurnar
fyrir andlegt og líkamlegt frelsi.
Eg þakka ykkur af heilum huga fyrir þann mikla
skerf er þið hafið lagt að mörkum í þessari og líka síð-
ustu stóru styrjöld gegn ofbeldi og ófrelsi. — Þegar saga
þessa stríðs er skriíuð mun sjást að íslendingar og ísland
hafa lagt drjúgan skerf til sigurs sambands þjóðanna.
Aldrei hefir ísland verið heiminum jafn kunnugt
sem nú. Aldrei hefir vegnalengd á milli landanna sýnst
svo stutt, aðeins fárra klukkustunda ferð. Það er því
skiljanlegl að samband Austur og Vestur íslendinga, er
að ná meiri tökum og skilningur á löndum og þjóðar-
brolum meiri, það er þessi viðkynning sem getur komið
svo miklu góðu til leiðar.
Með því að réita hendur yfir hafið, eikur kraftana
að vinna að áhugamálum beggja. Sérstaklega er það
menntamál íslendinga beggja megin hafsins, sem þeir
eru sameinaðir um; en eg er viss um að framtíðin mun
leiða það í ljós, að samvinna og framkvæmdir verða
meiri og stórvirkari.
Þeir sem hafa lifað síðastliðin fimtíu ár undrast
yfir þeim miklu breytingum sem hafa átt sér stað, og
margar vísindalegar uppgötvanir og má maður eiga von
á öðrum mikilvægari í náinni framtíð.
Nú segir maður ekki lengur með skáldinu "En bak
við fjöllin himin há, hefur enginn séð". því nú eru
fjöllin engin torfæra lengur. Þegar sigur er unninn
fljúga drengirnir heim aftur til yðar, hvílík gleði verður
það að heimta sonu og dætur heim aftur. Látið það
ekki vera aðeins stundargleði heldur ævarandi fögnuð
og hjarlnæmt þakklæti til þeirra, og hjálpið þeim sem
hafa svo mikið mist. Styrkið börnin þeirra, er hafa
lagi lífið í sölurnar, að þau megi fá noiað hæfileika
sinna. Frá hamrabergi íslands bergmálar Ástarómar og
árnaðaróskir að þessi fagnaður megi vera hamingjusam-
ur og ógleymanlegur öllum sem hafa komið hingað í dag.
Vinnið að því að vera sannir og trúverðugir íslend-
ingar, hvar í heiminum sem þið búið. Beztu þakkir fyrir
þann góða orðstýr er þið hafið nú þegar getið ykkur,
kæru synir og dætur, ásamt því, sem þið hafið haldið
tryggð við ykkar gömlu móðir.
Guðrún Skaptason.
Avarp forseta
Hannesar Péturssonar á íslendingadeginum að Gimli
2. ágúst 1943.
Fyrir skömmu var það gert
lýðum ljóst að Mr. Churchill
væri kominn til Canada, ásamt
frú sinni, dóttur, og öðru fríðu
föruneyti; ástæða heimsóknar
hins brezka forsætisráðherra er
sú, að eiga einn • fundinn enn
við Roosevelt forseta, King for-
sætisráðherra og æðstu hernað-
arvöld þessara tveggja vestrænu
þjóða. Frá því hefir þegar verið
opinberlega skýrt, að þeir
Churchill og Roosevelt hafi þeg-
ar átt samtalsfund á ónafngreind
um stað í Bandaríkjunum, með
því að slíkt sé skoðað hernaðar-
legt leyndarmál hvar fundum
þeirra hafi borið saman. Megin
ráðstefnan verður haldin í
Quebec, og tekur King forsætis-
ráðherra meðal annara cai:a-
Baráttan um Sikiley
á enda
Samkvæmt útvarpsfregnum á
þriðjudagsmorguninn, náðu her-
sveitir sameinuðu þjóðanna fullu
haldi á borginni Messina á
Sikiley kvöldið áður og féll þar
með síðasta vígið á þessari sögu
frægu ey. Hershöfðingi Banda-
ríkjahersins á vígstöðvum þess-
um lýsti því þá yfir, að sókn-
inni á Sikiley myndi verða að
fullu lokið innan nokkurra klst.
Loftárásir á meginland ítalíu
halda áfram jafnt og þétt; eink-
um hafa iðnaðarborgirnar Turin
og Milan verið hart leiknar; er
mælt, að Milan sé nú litlu betur
leikin en Hamborg, sem liggur
að sögn í rústum, eða því sem
næst.
Símasambandi milli Sv'ss og
ítalíu var skyndilega slitið á
mánudaginn án þess að vitað sé
hvað til grundvallar lá.
♦ ♦ ♦
YFIRMAÐUR BORGARALÖG-
REGLUNNAR í NOREGI TEK-
INN AF LÍFI.
Símað er frá Stokkhólmi þ.
17. þ. m., að Gunnar Elifsen,
yfirmaður borgaralögreglunnar
í Noregi, hafi daginn áður verið
tekinn af lífi fyrir atbeina þýzku
hernámsvaldanna í landinu; var
honum til málamynda gefin ó-
hlýðni að sök.
♦ -f
FRÁ RÚSSLANDI. v
Bardaginn um Kharkov stend-
ur enn yfir með fáranlegu mann
falli af hálfu beggja hernaðar-
aðilja. Þjóðverjar hafa sent
þangað eina herfylkinguna af
annari, ásamt fjölda skriðdreka
til þess að reyna að stemma
stigu fyrir hinum rússnesku
sóknarhersveitum, án þess þó að
verulegu haldi hafi komið; þykja
líkur standa til, að þessi mikla
stáliðnaðarborg muni áður en
langt um líður falla Rússum í
hendur. Rússar sækja nú að
Bryansk úr þremur áttum án
þess að mæta verulegri mót-
spyrnu, og eru nú innan við
þrjátíu mílur suðaustur af borg-
inni.
diskra forustumanna, þátt í
henni; víst má telja, að á ráð-
stefnu þessari verði viðhorf
styrjaldarinnar rætt frá öllum
hliðum; eigi aðeins stríðssókn-
in í Norðurálfunni, heldur og
engu síður baráttan á Kyrra-
hafinu við Japani; gengið er út
frá því, að afstaðan gegn ítalíu
verði einnig tekin til nákvæmr-
ar yfirvegunar á fundinum með
það einkum og sér í lagi fyrir
augum, að knýja ítölsku þjóð-
ina til þess, að leggja skilyrðis-
laust niður vopn, eða að öðrum
kosti færa henni heim sanninn
um það, að með því að spyrnast
lengur við, eigi hún það á
hættu, að sæta margfalt strang-
ari skilmálum fyrir vopnahlé og
væntanlegum friði, én ella
myndi verið hafa.
KVÆNTIR MENN UPP AÐ
30 ÁRA ALDRI KVADDIR
TIL HERÞJÓNUSTU.
Samkvæmt yfirlýsingu verka-
málaráðherra sambandsstjórnar-
innar Mr. Mitchells, mega
kvæntir menn upp að 30 ára
aldri, vera við því búnir að
verða kvaddir til herþjónustu.
Úr borg og bygð
GUÐSÞJÓNUSTUM
ÚTVARPAÐ
Vikuna 23-28 ágúst verður
stuttum morgunguðsþjónustum
útvarpað yfir stöðina C B K ;
Watrous, Sask. Útvarp þetta
sem séra Valdimar J. Eylands
flytur fer fram kl. 9.45 C.D.T.
en 8.45 M.D.T.
♦ ♦
Þakkarorð.
Innilegar þakkir til skyldra og
vandalausra, fyrir samúð og
kærleika, ásamt blómagjöfum,
við útför móður okkar Mrs.
Guðrúnar Björnsson á Vindheim
um.
Fyrir hönd sistkynanna
Halldór Björnsson
Riverton, Man.
♦ > -f
Mr. og Mrs. C. Tomasson frá
Hecla komu til borgarinnar á
þriðjudagsmorguninn og dvelja
hér í nokkra daga.
-f -f -f
Mr. Helgi Einarsson fiskkaup-
maður frá Fairford, Man., kom
til borgarinnar í byrjun yfir-
standandi viku.
-f -f ♦
Með því að smátt og smátt
fer að styttast til jóla, æskjum
við utanáskriftar þeirra ís-
lenzku hermanna úr Árborg og
grend, sem dvelja handan við
haf, svo hægt verði að senda
þeim jólaböggla. Utanáskrift
sendist til undirritaðra:
Mrs. Andrea Johnson
Mrs. H. G. Gourd
Árborg, Man.
-f -f -f
Mr. Valintinus Valgarðsson
skólastjóri og bæjarfulltrúi frá
Moose 'Jaw, Sask., sem dvalið
hefir undanfarinn mánuð í
Mikley ásamt fjölskyldu sinni,
kom til borgarinnar á þriðju-
daginn, er fjölskyldan nú í þann
veginn að leggja af stað vestur.
Mrs. Guðrún Björnsson ekkja
Halla heitins Björnssonar, út-
vegsmanns að Vindheimum við
Riverton, andaðist að heimili
sínu þann 7. ágúst, merk kona
og mikilhæf. Útför hennar er
var mjög fjölmenn, fór fram
þann 11. ágúst. Mrs. Björnsson
mun verða getið nánar síðar.
Hún var jarðsungin af séra
Bjarna A. Bjarnasyni með að-
stoð séra Sigurðar Ólafssonar.
Það er mitt hlutverk í dag að
bjóða ykkur velkomin hingað
í þennan yndislega skemtigarð
til að taka þátt í 54. þjóðhátíð
íslendinga í Canada.
Nefndin sem hefir haft með
höndum undirbúning þessa há-
tíðahalds hefir gert alt sem í
hennar valdi stóð til að reyna
að gera það ánægjulégt, upp-
byggilegt og hátíðlegt. Það
hafa margir örðugleikar verið
í vegi, svo margir að í byrjun
þótti vafasamt hvort hægt yrði
að halda hátíðina að þessu
sinni. Með góðum ráðum og
duglegheitum hefir nefndm
yfirstigið flesta örðugleikana.
Tekist hefir að fá leyfi til að
hafa mat og drykk á boðstól-
um. Tekist hefir að fá vinnu-
hjálp til að skrýða garðinn eins
og að undanförnu. Það eina
sem nefndtin hefir ekki getað
yfirstigið er, að ráðstafa með
fólksflutning eins og að undan-
förnu. Samt hafa tvær auka-
lestir frá Winnipeg stanzað hér
við garðinn fyrri part dagsins «g
aftur verða tvær er stanza hér
við garðinn í kvöld til að flytja
fólk aftur til baka til bæjarins.
Hin fyrri verður hér við garð-
inn til 6.50 en fer frá járn-
brautarstöðinni hér á Gimli
7.15 í kvöld; hin síðari verður
hér við garðinn til 7.25 en fer
frá járnbrautajrstöðinni 7.45
Hvort verður lest hér síðar, er
fer héðan um kl. 11 er óvíst og
ekki er örugt að reiða sig á
það.
“Senior Sports” gátu ekki
haldist og verða ekki endurtek-
in fyr en að stríðslokum.
Skemtiskráin, sem við bjóð-
um ykkur í dag, þolir, að okkar
áliti, samanburð og stendur
samhliða við þær beztu sem
hér hafa áður verið — og er þá
mikið sagt.
Sextán hljómplötur eftir
merka íslenzka söngvara hefir
nefndin eignast þetta ár, og
hafa þær verið spilaðar hér í
garðinum í dag. Alt þetta hef-
ir nefndin gert til þess að
reyna að gera hátíðina sem á-
nægjulegasta, uppbyggilegasta
og hátíðlega fyrir -ykkur að
njóta.
En hversu vel sem vandað
hefir verið til, hversu góð sem
skemtiskráin er, þá er það
ekki einhlítt, ekki nægilegt til
þess, að gera hátíðina uppbyggi-
lega og ánægjulega. / Það er
hugarfar viðstaddra sem verð-
ur að gera það.
Skemtiskráin stendur aðeins
stutta stund; ef þau fræ sem
þar er sáð, hitta fyrir sér
grýttan og ófrjóan jarðveg
geta þau ekki fest rætur og
borið ávöxt og þá er ekki til-
ganginum náð. Það er í ykkar
valdi hversu ánægjuleg og upp-
byggileg þessi hátíð* verður.
Þegar dimm ský eru í löfti þá
er það sólarljósið sem upplýsir
þau og eyðir þeim. Eins er á-
statt andlega ef móða er fyrir
í huga og hjarta verður að
veita inn ljósi til að uppleysa
og eyða henni þar til hugurinn
er bjartur sem ljós sólar. Ljós-
ið berst frá stjörnu til stjörnu
og gerir himininn dýrlegan.
Eins er með andlega ljósið, það
berst frá manni til manns og
gerir umhverfið yndislegt.
Þetta er í ykkar valdi. Þið
getið gert þessa hátíð þá dýrð-
legustu sem þið hafið lifað ef
þið lofið ykkar andlega ljósi
að lýsa upp huga ykkar og
hjarta, og lýsa veg þeirra er
þið mætið. Látið bros leika á
vörum og ljós skína úr augum
allan daginn. Látið handtakið
vera hlýtt og málróminn þíðan;
gleymið skuggum og skýjum
og verið ung í huga og full af
fjöri, þá verður þetta dýrðleg-
ur hátíðisdagur.
Það tekur þrek og þolin-
mæði að þola mótlæti og örð-
ugleika. Látum okkur is-
lendinga sýna það í framkomu
og í verki að við látum ekki
hrekjast þótt kalt blási á móti,
það e}r svo margt sem við
megum vera þakklát fyrir, að
ef við förum að skrásetja það
verður skráin löng og skugg-
arnir ekki eins áberandi. Can-
ada er gott land til að lifa í.
Manitoba er miðbik þess —
máske þegar á allt er litið,
happasælasta fylkið í sam-
bandinu, og við erum hér í dag
á einum fegursta og bezta stað
þess fylkis. Er það ekki sann-
arlegt gleðiefni að það skuli
vera íslenzk bygð? Er það ekki
líka gleðiefni að endurminn-
ingarnar frá ættlandinu eru
svo hugljúfar og ættararfurinn
svo ábyggilegur?
Það eru góðir gestir hér við-
staddir, sem bíða eftir að á-
varpa ykkur og þið með ó-
þreyju bíðið eftir að fá að
hlusta á þá. Má eg því ekki
taka langan tíma enda finst
mér að forseti dagsins, eins
og tjöldin sem skreyta staðinn,
ætti að vera aðaUega til prýð-
is.
Eg vildi geta þess að nefndin
sem stendur fyrir þessu hátíða-
haldi er fjölmennari en að und-
anförnu, því þetta er sameinuð
hátíð Gimli-búa, norður Nýja-
íslands og Winnipeg og nefnd-
armenn frá öllum þessum
bygðum, er það gleðilegur vott-
ur um sameiningu og samtök.
Vil eg svo enda þetta mál
mitt með því að bjóða ykkur
velkomin og í von um að þið
skemtið ykkur sem bezt og að
þið gerið alt sem í ykkar valdi
stendur til að gera hátíðina
sem hátíðlegasta.
FRAMBJÓÐANDI C.C.F.
VINNUR í PAS.
Við aukakosningu þá til fylkis
þings, sem fram fór í Pas kjör-
dæminu síðastliðinn þriðjudag,
hlaut frambjóðandi C.C.F. fiokks
ins, Beresford Richards, 29 ára
námumaður, kosningu með yf-
irgnæfandi afli atkvæða umfram
þrjá gagnsækjendur sína, er all-
ir fylgdu Garson stjórninni að
málum. Kjördæmi þetta losnaði,
er John Bracken tókst á hendur
forustu afturhaldsflokksins í
Canada.
♦ -f
NAFNKUNNUR DÓMARI
LÁTINN.
Síðastliðinn sunnudag lézt á
sjúkrahúsi í Regina. J. F. L.
Embury, dómari í konungsrétti
Saskatwhevan fylkis, því nær
68 ára að aldri, lærdómsmaður
mikill, og framan af ævi mikið
við opinber mál riðinn; hann
var fæddur í Thomasburg, Ont.,
10. nóv. 1875. Hinn látni dómari
tók þátt í fyrra heimsstríðinu
sem foringi einnar canadisku
herdeildarinnar.
Þessir menn eru í konunglega indverkska flotanum; sá til
hægri var nýlega sæmdur heiðurspeningi fyrir skotfimi.