Lögberg - 11.01.1945, Blaðsíða 5

ÁHUGAMÁL
LVENNA.
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
V innukonuleysið
Ein sú stétt, sem hefir orðið
hart úti á þessum stríðstímum er
húsmæðrastéttin. Það er næstum
ómögulegt fyrir húsmæður að fá
stúlkur til þess að hjálpa við
heimilisstörfin. Flestar þær
stúlkur, sem áður gáfu sig að
heimilisvinnu hafa nú fengið sér
aðra atvinnu. Margar hafa geng-
ið í herinn, aðrar fengið vinnu
við vopnaiðnaðinn eða annan
iðnað. Afleiðingin af þessu er
sú að húsmæður standa uppi
hjálparlausar.
Þeim konum, sem hafa létt
heimilishald — eift eða engin
börn, er ekki vorkunn; ef þær
eru heilbrigðar, er holt fyrir þær
að inna af hendi sín eigin heim-
ilisstörf, en þær konur, sem eiga
mörg ung börn eða hafa um stór
heimili að sjá, hafa svo mikið
að gera að þær varla sjá fram
úr því. Þær geta aldrei um
frjálst höfuð strokið. Þessar
konur bera oftast örðugleika
sína í hljóði, en það er spursmál
hvort þjóðfélaginu í heild sinni
beri ekki skylda til þess að sjá
um það að þessum hópi kvenna
sé ekki ofboðið með vinnu.
Börn þau, sem konurnar ala
upp eru hiklaust kölluð í þjón-
ustu ríkisins ef ríkið er í hættu.
Því ætti ríkið þá ekki að að-
stoða foreldrana á einhvern hátt
við uppeldi þessara ungmenna?
En hvað veldur því að ungar
stúlkur yfirleitt, yfirgáfu hús-
vinnuna strax og þeim gafst tæki
faeri til þess?
Fyrsta ástæðan er sennilega sú
að kaup við húsvinnu hefir altaf
verið óhæfilega lágt í saman
burði við það kaup, sem goldið
er fyrir aðra vinnu. Stúlkurnar
fengu fáeina dollara á mánuð
urðu að ganga fátæklegar til fara
Grikklandsmálin
Ummæli “Manchester Guardian’
mál, sem þegar er alláberandi,
I getur haft alvarlegar afleiðing-
gætnar við stúlkurnar og koma
fram við þær sem jafningja sína.
Ýmisir halda því fram að í fram
tíðinni munu engar vinnukonur
eins og þær, sem við nú þekkj-
um, verða til. Ekki er þetta þo
líklegt í nálægri framtíð. Þegar
stríðinu lýkur verða 4Y2 miljón
canadískra manna og kvenna að
leita sér atvinnu. Sennilega
munu þá margar stúlkur til
neyddar að gegna hússtörfum.
Ekki munu þær gera það af
fúsum vilja, nema því aðeins að
afstaða almennings gagnvart
vinnukonunni taki róttækum
breytingum.
Sú vinnukona, sem kann verk
sitt og leysir það af hendi með
samviskusemi er mikilsverð
manneskja. Hún aðstoðar hús-
móðurina við að hreinsa og halda
öllu í röð og reglu á heimilinu.
Hún framreiðir saðsaman og
lystugan mat handa heimilis-
fólkinu, hún hjálpar móðurinni
við það að líta eftir börnunum.
Hvaða starf er virðingarverðara
en þetta? Húsmæðurnar sjálfar,
ættu að minsta kosti að kunna
að meta verk vinnukonunnar að
makleikum og reyna að sjá um
það að engin á heimilinu geri
sig sekan í því að lítilsvirða þær
og starf þeirra.
Ef stúlkur tækju námskeið í
heimilisstörfum, eins og þær
þurfa að gera áður en þær fá
stöður á skrifstofum, eða við
kennslu, hjúkrun o. s. frv., gæti
það orðið til þess að gera vinnu-
konu stöðuna virðulegri í augum
almennings.
Vinnutími stúlknanna ætti að
vera styttur í 8—10 stundir
dag og þær ættu að hafa IV2
frídag á viku eins og stúlkur,
sem vinna á verkstæðum og
skrifstofum og þeim ætti að
vera goldið ákveðið og sann-
í fullri einlægni er ekki hægt | ar.'
að segja að útskýringar Mr.
Churchill hafi hlotið svo vin-
samlegar við,tökur, sem ætlað
var. Skoðanir þjóðarinnar eru
skiptari um það mál, en ráða má
af atkvæðagreiðslu þingsins.
Hér eru tekin upp ummæli
The Manchester Guardian á rit
stjórnarsíðu: “Forsætisráðhérr-
ann hefir hrest upp á oss með
einum að sínum leiksviðslegu
þingsýningum. Ræðan var inn-
blásin, næstum ofsafull, en vér
væntum slíkra hluta frá honum
þegar honum rennur í skap.”
“Vér erum áhyggjufullir
vegna þess að oss er ekki ljóst
hvert slíkt kann að leiða oss. Til
aðl byrja með var ræðan að
sjálfsögðu eins mikið sniðin fyr-
ir eyru Bandaríkjamanna, sem
vor eigin; hún var í raun og
veru svar við ummælum Stettín
usar og hinum æsandi blaða-
deilum þar. Þeim hluta málsins
er þegar ráðið til lykta, en vér
hér heima erum ekki ánægðir
með þann anda er sveimar yfir
vötnunum í breskri pólitík, gagn
vart málefnum ruglaðra og undh
okaðra Norðurálfuþjóða.”
Ræða Mr. Churchill léttir að-
eins litlum hluta þess áhyggju-
þunga af oss, er farið hefir dag-
vaxandi síðan ásetning vorn í
utanríkismálum tók að reka fyr-
ir straumi og vindi.”
flestum er það hræðileg tilhugs-
un að vita enska hermenn taka
þátt í þessu hörmulega borgara-
stríði í Grikklandi, og líklegt er
að slíkt hefði mátt fyrirbyggja
með ofurlítilli stjórnmála fram-
sýni. Það virðist næsta ótrúlegt
að ekki sé hægt að binda enda
á slíkt, áður en ófriðarbálið um-
lýkur alt Grikkland, en það virð-
ist vera horfurnar nú sem stend-
ur.
en aðrir, höfðu enga peninga af
gangs til ferðalaga, kvöldskóla
eða annars, sem þær höfðu löng
un til að gera.
Mörg heimili, sem höfðu vinnu
konur, voru svo miklum efnum
búin að hægt hefði verið að borga
stúlkum sæmilegt kaup og sum
lr húsbændur vitanlega gerðu
Það, en aðrir borguðu þeim eins
b'tið og þeir mögulega gátu. En
svo voru margir húsbændur sem
§atu ekki, sökum efnaleysis borg
að meir en þeir gerðu. Á þess-
Uni fátæku heimilum voru oftast
ttest börnin og þar af leiðandi
niest þörfin fyrir vinnukonur.
fyrir þessa ástæðu er barna-
tramfærslu styrkurinn, sem rík-
ið mun veita foreldrum í ná-
isegri framtíð, eitt hið mesta
framfaraspor. Það fé mun ef til
VlH gera fátækum mæðrum auð-
veldara að fá aðstoð við heimilis-
Verkin þegar stúlkur fást til
Peirra starfa aftur.
Ön,nur ástæða fyrir því að
stúlkur vilja ekki leggja fyrir
S1g húsvinnu er sú, að vinnu-
tíminn við þau störf er lengri
eu við önnur störf. Oft fara stúlk
Urnar á fætur fyrstar allra _
^ergnana og eru ekki búnar að
luka verkunum fyr en seint á
oft°ldln’ Þar að auki verða Þær
°ð vinna helga daga sem
a ra daga og fá ekki aukakaup
fyrir yfirtíma.
Það sem mest fælir stúlkur
ra þessari vinnu er það, að það
er °ft litið niður á vinnukonur.
1 ber mikið á þessu úti á
landi, en í bæjunum líta sumir
husbændur á vinnukonuna sem
óæðri veru. Hún má ekki nota
framdyr hússins, hún verður að
borða ein sér í eldhúsinu, hún
fær oft lélegasta svefnherbergið
í húsinu a. s. frv. Vitaskuld er
þetta ekki algengur siður og
margar konur eru góðar og nær-
gjarnt kaup.
Húsmæðurnar eru aðal vinnu-
veitendur þessarar stéttar. Þeim
er því í sjálfsvald sett hvort þær
vilja hefja vinnukonu stöðuna
svo hátt að stúlkur sækjist eftir
því að aðstoða þær við heimilis-
störfin. Margar stúlkur hafa
mestu ánægju af innanhúss
störfum, þeim eru þessi störf
eðlileg, þau eru fjölbreytilegri en
vinna við iðnað, í verzlunum eða
á skrifstofum. Ef stúlkurnar
finna að það skerðir ekki álit
þeirra í augum annara, að taka
að sér slík störf, ef þeim er
goldið sanngjarnt kaup og vinnu-
tími þeirra er engu lengri en
annara stúlkna, þá munu hús-
mæður ekki verða í vandræð-
um, -að stríðinu loknu að fá að
stoð við heimilisstörfin.
Þættir um mataræði
í síðasta þætti var skýrt frá
því hvernig hægt væri að útbúa
einn heitann rétt fyrir miðdegis-
verð skólabarna, með því að mat
reiða réttinn heima, láta hann
síðan í krukku (jar- með þétt-
heldu loki og hita síðan matinn
upp í skólanum. Ennfremur var
skýrt frá því að mentamáladeild
fylkisins veitti styrk til að borga
helming af verði upphitunar
áhaldanna ef það fer ekki fram
úr $50.00.
Hér fara á eftir uppskriftir af
nokkrum réttum, sem hægt er
að matreiða heima, setja í krukk
ur og hita upp, í skólanum.
Réttir í hvítri sósu
(Creamed dishes-
Hægt er að búa til margskon'
ar rétti með því að setja saman
hvíta sósu og garðávexti, kjöt
harðsoðin egg o. s. frv.
Hlutföllin eru: 1 bolli af hvít
sósu og 1 bolli af hinni mat
reiddu fæðu.
“Þessi gríska harmsaga er svo
ruglingsleg og villandi, sem frek-
ast má verða; en það kostar
meira en almenna trúgirni að
taka dráttmynd Mr. Churchill af
atburðunum góða og gilda, sem
inniheldur aðeins hvíta og svarta
liti, eða undirskrifa dómfellingu
hans á manngildi og flokkslitum
aar eystra.”
“Þungi hleypidómanna í skýr-
ingum hans, frekar en staðreynd
irnar sjálfar, gjöra þessa ræðu
hans hina minst sannfærandi er
hann hefir nokkurntíma flutt.
henni' varð ekki vart neinnar
sáttfýsi eða málamiðlunar; sú
hætta er yfirvofandi að skoðana-
skifting þjóðarinnar um þessi
Fúkyrðin renna svo undurljúft
af tungu ráðherrans, eins og t.
d. “þjóðræðissvik” “morðingja-
flokkar” “fantar” “bófar” og svo
fram eftir götunum En málið
er ekki svona óbrotið og einfalt,
enda er ekki öllum fyllilega ljóst
að hver einstaklingur, sem ekki
knéfellur umyrðalaust fyrir orð
inu “constitutional” þurfi endi-
lega að vera hættulegur byltinga
maður.”
“Vissulega mundum vér allir
kjósa að sjá Norðurálfulýðveld
in byrja aftur göngu sína eftir
réttri mælisnúru og steypa lög
sín og reglur í sama móti og vér
Bretar og Ameríkumenn, með
hæglátum ög prúðmannlegum
st j órnmálaf lokkum, með óbil-
andi trú og traust á kosninga-
réttinum, gæddum hinni himin- I ur
bornu þolinmæði og biðlund eft-
ir næstu almennum kosningum
til að ráða málunum til lykta.
Þannig væri það allra ákjósan-
legast. En ber oss að dómfella
sum Norðurálfuríkin þó þau séu
nokkuð ókyr undir siðfræði-
prédikunum vorum, eftir fjög-
urra og fimm ára blóðbað og
áþján, eftir opinber og leynileg
vopnaviðskipti, eftir afskapleg
morð og spellvirki í sjálfsvörn?
Er vort hlutverk að gjörast skóla
meistarar og lögregla byltinga-
sinnaðra ríkja?”
Manchester Guardian heldur
því fram að Bretar hafi engann
rétt til að misbjóða þessari þjóð,
þótt hún kunni að vera óþægi-
lega frjálslynd í skoðunum og
fullyrðir að Churchill með því
veiki áhrif Breta á meginland-
inu.
Ekki er blaðið minna aðfinslu-
samt gagnvart viðskiptum Mr.
Churchills og Sforzt greifa:
“Forsætisráðherrann sakar greif-
ann um þann glæp að ítalir
sviftu Badoglio völdum. Vér
kennum ónota ef það er mæli-
stika hinar pólitísku dómgreind-
ar á Mr. Churchill. En svo er
það; hans miklu yfirburðir hafa
sína smágalla.”
Úr Winnipeg Free Press
Jónbjörn Gíslason.
Hvítsósa (Cream sauce)
matskeiðar hveiti.
2 matskeiðar smjör.
1/8 teskeið salt.
1 bolli mjólk (eða mjólk og vatn
sem garðávextir voru soðnir í).
Bræddu smjörið og blandaðu
saman við það, hveitinu og
saltinu. Heltu mjólkinni hægt,
og hrærðu stöðugt þangað til
sósan þyknar.
Kartöflur með hvítsósu.
og stykkjaðar
bolli soðnar
kartöflur.
1 bolli hvítsósa.
Ef þú stráir muldum osti ofan
a, þá verður þessi réttur sað-
samari og lystugri.
Kartöflur og corn mð hvítsósu.
2/3 bolli soðnar og stykkjaðar
kartöflur.
1/3 bolli corn.
1 bolli hvítsósa.
Egg og Peas með hvítsósu.
1 harðsoðið egg stykkjað í átta
parta.
Vi bolli peas.
1 bolli hvítsósa.
Seinna munu birtast fleiri upp
skriftir fyrir miðdegisrétti
skólabarna.
Ummæli A. C. Cummings
London 28. des.
Mr. Churchill hóf hina sögu-
legu ferð til Grikklands, til þess
að sjá með eigin augum hvað
þar væri að gjörast og freista
að binda enda á hin illvígu deilu-
mál. Honum var ljóst, eins og
lögð var áherzla á frá þessari
skrifstofu, að tíðindamenn hans
höfðu flutt vilhallar fréttir frá
Grikklandi; að mikill meiri hluti
þjóðarinnar stóð að baki frjáls-
lyndu herflokkanna, og að
minsta kosti helmingur frjáls-
lyndra stjórnmálaflokka.
Fullvissu í þessum efnum»öðl-
ast Mr. Churchill gegnum mis-
munandi upplýsinga leiðir; fyrsr
og fremst frá þeim rneðlimum
enska þingsins er var kunn hin
pólitíska uppistaða í Grikklandi,
þar mest frá blaðasambandinu,
sérstaklega “The Times” hvers
sambönd við Aþenu voru jafn-
vel trýggari og áreiðanlegri en
sj álfrar utanríkisskrifstofunnar;
í þriðja lagi frá Harold McMillan
ráðherra og Alexander hershöfð-
ingja, sem eftir skipun, lýsti á-
standinu nákvæmlega eins og
það var.
Mótmæla fellibyljir frá öllum
þorra verkamanna flokksins
höfðu einnig tilætluð áhrif. En
að öllum líkindum hafa veiga-
mestu áhrifin komið frá Banda-
ríkjunum, með andróðri og mót-
mælum gegn Bretum í efri mál-
stofunni og dagblöðunum. En
síðast en ekki síst hefir óhugur
sá er greip Rússa út af þessum
málum vakið athygli.
Sú andmæla flóðalda er blöð
Bandaríkjanna reistu gegn Bret-
um hefir vissulega opnað augu
Englendinga síðustu vikurnar, þó
þeir séu vanir umgetningum
blaðs eins og “New York Times”
sem venjulega talar eins og sá
er valdið hefir.
“The Ecomonist”, segir að all-
ur þessi áróður gagnvart íhlut-
un Breta í Grikklandi, sé orðinn
að hálfgjörðum skrípaleik. Blað-
ið telur ráðlegt að Churchill og
Roosevelt stemmi stigu fyrir
slíku ef mögulegt sé, vegna þess
að slíkt aðstoði Goebbels í loka-
■.tilraunum hans til að þvinga
landsmenn sína til vonlausrar
baráttu meðan nokkur stendur
uppi í þeirri von og trú að banda
menn verði ósammála innbyrðis
og friðarsamningar þar af leið-
andi mögulegir.
Svo varkárir eru Bretar í því
efni að meiða ekki tilfinningar
Ameríkumanna, að yfirvöldin
hleypa brúnum ef einhver dyrf-
ist að efast um sigursæld 1. hers
Bandaríkjanna.
í Rússlandi vaknaði sá grun-
og styrktist af áróðri ó-
vinanna — að Bretar hefðu í
hyggju að taka sér framtíðar-
stöðu í Grikklandi, og geta þann-
ig með loftflota sínum lokað
Hellusundunum fyrir herskipum
Rússa í tilfelli af stríði í fram-
tíðinni.
Þegar Mr. Churchill voruTjós-
ar allar þær hættur er voru tengd
ar við þetta mál, tók hann tafar
laust til verka, með þeirri stað-
festu og flýti, sem honum er
eiginlegur. The Times, farasí
þannig orð: “Hann hefir mörg
um sinnum, síðan hann náði há-
tindi valda og metorða, boðið
byrginn aðfinslum og aðdrótt-
unum, þó hann að síðustu hafi
fallist á og hagnýtt þau hollustu
og bestu ráð, þegar sannfæring
fyrir gildi þeirra var fengin.
Mr. Churchill fór sjálfur til
Grikklands, þegar hann uppgötv
aði að honum hefði verið skýrt
rangt frá málavöxtum, hann
sagði Grikkjum í fullri einlægni
að Bretar væntu engra hags
muna frá þeirra hendi, aðeins
innbyrðis friðar, velgengni og
sjálfstæðis; þar af leiðandi væri
grunsemd Bandaríkjamanna og
Rússlands í garð Breta gjörsam-
lega ástæðulaus. Ef þeir kysu sér
konungsstjórn væri þeim það
velkomið, sömuleiðis lýðveldi ef
þeim væri það frmur að skapi.
Reglulega þjóðstjórn er tæki
við völdum af Papendreau og
hans vopnaða íhaldi, taldi hann
sjálfsagða. Fulla afvopnun
beggja flokka áliti hann vei
framkvæmanlega með fáum und
antekningum.
Þessi athyglisverða ferð Mr.
Churchill hefir vakið einróma
hrós og aðdáun um þvert og
endilangt England. Ef hún færir
Grikkjum fullann frið, mun
hróður hans sem stjórnmála-
manns, ekki aðeins endurheimt-
ast, heldur margfaldast.
Úr Winnipeg Tribune.
Jónbjörn Gíslason.
Hin síðasta sumarrós
9 (Frh. af bls. 4)
“Að sönnu er það svo, en þo
nokkuð eftir því hvernig á það
er litið,” sagði fjólan og breidd\
út faðm sinn — blöðin sín — á
móti mér.
“Eg er ekki sú fjóla, sem þú
sást hér í fyrra, heldur dóttir
hennar. En vertu velkomin, ungi
vinur. Eg vona að þú heimsækir
mig oft í sumar, það gleður mig.
Við blómin elskum mennina, eins
og þeir okkur. En 1 haust skilj-
um við aftur — það eu lögmál
lífsins.”
Eg fór að hugsa þessa ræðu,
og kveið eg þá fyrir að verða
sjónarvottur að þessum grimma
töfraleik örlaganna, sem virtist
vera lögmál lífsins hvarvetna.
Svo leið sumarið. Eg hafði
verið fjarverandi. Svo nú tók eg
mér tíma til að heimsækja blóm-
reitinn á ný.
En þegar þangað kom, fann
eg að sönnu fjóluna mína. En nú
var hún orðin gráhærð, og mátti
gremur nefnast gráfjóla en blá-
fjóla. Hún fagnaði komu minni,
en kvartaði undan þunga lífs-
ins, með svofeldum orðum:
Það húmar nú, er hnígur sunna
hægfara niður í lagar djúp,
eitthvað að baki blárra unna;
bláum er loftið sveipað hjúp.
Smámsaman bliknar bjarminn
rauði
blásvartan nótt upp setur fald.
Það húmar nú — ó, húm og
dauði
of höfði mínu reistir tjald.”
Eg hneigði mig niður og kysti
hina deyjandi rós fegurðarinn-
ar. Mér var’of þungt um hjarta-
ræturnar til að geta komið upp
orði.
Það hafði slitnað upp úr trú-
lofun Sigga sjómanns, og hann
skeytti engu bréfum hennar, unz
hún skrifaði harðort bréf og
heimtaði að fá aftur mynd af sér,
sem hún hefði gefið honum.
Sigga leiddist þessi rella og
hugsaði sér að kenna henni betri
siði. Hann safnaði saman hjá
félögum sínum öllum þeim
stúlkumyndum, sem þeir höfðu
aflögum. Þetta álitlega safn
sendi hann gömlu kærustunni og
svohljóðandi bréf með þeim:
— Taktu þína mynd úr safn-
inu. Eg er búinn að steingleyma
hvernig þú lítur út.
Geðveikur maður við nýja yfir
lækninn, sem hann mætir úti í
garði.
— Hver eruð þér?
— Eg er nýi yfirlæknirinn.
— Þeir verða nú ekki lengi að
hafa yður ofan af því. Eg var
Napóleon þegar eg kom hingað.
ninHiiiiHiiiiaiiiiBnui
iiiniiiiaiai
■
■
l* l!!|W!!IWil'KllinillB'i|inillBII(BV!l«
Samkeppni nútímans
krefst sérmentunar
Æskulýður þessa lands, engu síður en annara þjóða,
krefst sérmenntunar, eigi hann að geta staðist próf
hinnar ströngu samkeppni á vettvangi viðskiptalíísins,
og af þessari ástæðu, er verzlunarskólamenntun í raun-
inni óumflýjanleg.
Vér höfum nú til sölu nokkur námskeið við fullkomn-
ustu verzlunarskóla Vesturlandsins, sem væntanlegir
nemendur ættu að færa sér sem allra fyrst í nyt; þeir,
sem slíkt hafa í hyggju, ættu að snúa sér tafarlaust til
skrifstofu LÖGBERGS
695 Sargent Avenue, Winnipeg
og leita þar nauðsynlegra upplýsinga; það borgar sig!
I
iMIWUIIBIMIl
IIUMlUIWillliMIUIMmiMlillMUIII
lllilWIIIWtíiiBIICE'i'Wiii ■úiISCWllK