Lögberg - 15.03.1945, Qupperneq 2

2
LÖGJBERG, FIMTUDAGINN, 15. MARZ, 1945
Á mynd. þessari sjást Lieut.-General Sir Oliver Leese og
hernaðarráðunautur hans, Majór U. Vermey, þar sem þeir
eru að athuga tundurdufl við austurströnd ítalíu.
Þú skalt ekki . . .
Eftir Pálma.
Útdráttur úr fyrri köflum sög-
unnar, fyrir nýja lesendur.
Eg hafði verið meðlimur
José klúbbsins, sem var félags-
skapur í Louisville, sem sam-
anstóð af mönnum sem höfðu
ráð á því, að njóta allskonar
klúbb-hlunninda, jafnvel þó
slík hlunnindi vœru ólögleg,
eins og t. d. áfengið á tímum
áfengis b annsins.
Atvik höfðu leitt til þess, að
eg komst í óvináttu við mann,
sem hét Kohne, er var höfuðs-
maður allra áfengissmyglara
og ólöglegra fjárglæfra spila
þar um slóðir. Óvinátta okkar
átti rót sína að rekja til af-
brýðissemi vegna hinnar fögru
Mrs. José. Við tilraun lífvarð-
ar Kohne’s að myrða mig,
hafði mér tekist að afvopna
hann og seinna var grunsemi
mín vakin, um það, að byssan,
sem eg hafði tekið af honum
hefði verið notuð við tvö morð
þar í borginni. Kohne hafði
gert tilraunir til þess, að ná
byssunni frá mér, sem höfðu
mistekist, en fyrir sérstaka á-
stæður, sem koma fram í eft-
irfarandi kafla sögunnar gat
eg ekki afhent lögreglunni
þetta morðvopn.
Lestin brunaði út úr borginni
norður yfir Ohio fljótið. — Eg
var á norðurleið og eg hafði
bókstaflega enga aðrar áætlan-
ir. Eg hafði borgað fyrir far-
bréf fyrir ferð til Toledo í Ohio
ríkinu, en eg hafði ekkert erindi
þangað, og eg lét mér ekki detta
■til hugar, að gera mér grein fyrir
því, hvers vegna eg ætlaði að
nema þar staðar. Aðal atriðið
var, að eg var á norðurleið.
Það hafði verið gleði og glaum
ur í klúbbnum kvöldið áður þar
sem eg hafði kvatt vini mína og
klúbbfélaga. Höfuð mitt var því
talsvert þungt eftir nóttina, sem
eg hafði ásett mér að láta verða
síðasta tímabil mitt þar í borg-
inni.
Síðustu dagarnir mínir í
Louisville höfðu verið mjög við-
burða ríkir, og skin og skuggar
atvikanna, fléttuðu nú einkenni-
legan vef í huga mínum um það,
sem á daga mína hafði drifið.
Viðskipti mín við þá Kohne’s
félaga, í sambandi við skamm-
byssuna, sem eg hafði haft und-
ir höndum, höfðu orsakað óróa í
huga mínum, því eg þóttist vita,
að þetta morðvopn væri í raun
og veru merkilegt sönnunargagn
sem eg vissi, að þeir mundu af
fremsta megni reyna til að kom-
ast yfir, til að varðveita leyndar-
málið sem stóð í sambandi við
það og glæpi þeirra. Þess vegna
var eg ekki óhræddur um líf
mitt og þar af leiðandi var eg
mjög varkár.
Daginn eftir að eg hafði rekið
þá Kohne’s og félaga út úr her-
bergjum mínum, hafði eg séð
Mr. Kohne með Mrs. José, á
matsöluhúsi nokkru, þar sem eg
var vanur að borða. Það, að Mrs.
Jesé hafði verið með, honum,
hafði á ný vakið grunsemi mína
og afbrýðissemi, og þó að eg af
fremsta megni reyndi til þess, að
telja sjálfum mér trú um það, að
vera þeirra þarna á matsöluhús-
inu væri í raun og veru saklaus
og eðlileg, gat eg ekki gleymt
ýmsum liðnum atvikum, sem
höfðu bent til samúðar á milli
þeirra.
Eg hafði valið mér sæti í einu
horni matsölusalsins þar sem eg
vissi, að ekki var auðvelt að sjá
mig, en þar sem eg aftur á móti,
vissi að eg gat fylgst með flestu
því, sem fram fór. Eg hafði séð
Mrs. José og Mr. Kohne taka sér
sæti á öðrum stað í veitingasaln-
um gagnvart mér. Og svo hafði
eg hallað mér að gluggatjöldun-
um og fylgst með hverri hreyf-
ingu þeirra.
Eg hafði séð hvernig brýr Mr.
Kohns’s höfðu hnyklast við og
við, þegar hann var að tala við
hana, og það hafði ekki dulist
mér, að það sem hann var að
segja, hvað sem það var, var hon-
um áhugamál. Mér duldist það
heldur ekki, að svipur Mrs. José
var líka alvarlegur. Stundum
hafði hún reynt til að brosa en
jafnskjótt hvarf bros hennar í
þreytu hjúpinn, sem virtist hvíla
yfir andliti hennar. Eg sá að
stóru brúnu augun hennar hvíldu
einlæglega á Mr. Kohne, og eg
var sárgramur yfir því, að mér
virtist látbragð hennar sam-
þykkja það, sem hann var að
segja henni. Eg hafði einhvern
veginn haft óljósa hugmynd um
það, að samtal þeirra, snerti mig
að einhverju leyti, og þeirri nið-
urstöðu, að best væri fyrir mig,
að leggja að nýju land undir fót,
og lítast um í öðrum borgum.
Eftir að eg hafði komist í kunn-
ingsskap við Mrs. José, hafði
hvert atvik leitt af öðru, og eg
hafði sokkið dýpra og dýpra inn
í kjör, sem mér voru í raun og
veru mikið á móti skapi, en sem
eg á hinn bóginn gat ekki ráðið
við. Eg hafði setið þarna í mat-
reiðslusalnum löngu á eftir að
þau Mrs. José og Mrs. Kohne
höfðu farið leiðar sinnar. En þeg
ar eg að lokum borgaði veitinga-
manninum, spurði hann mig,
hversvegna eg hefði ekki snert
matinn, sem hann hafði borið á
borð fyrir mig.
Um kvöldið hafði eg svo rekist
á þá vini mína, Harris og Dunn
í klúbbnum, og eftir að við höfð-
um að venju, svalað okkur á
Whiskey og soda, og talað um
daginn og veginn, hafði eg leyst
frá skjóðunni og sagt þeim frá
því, hvernig sakir stóðu og svo
það, að eg hefði ákveðið að yfir-
gefa Louisville um tíma, að
minsta kosti; og með því, létta
af mér farginu.
Báðir vinir mínir höfðu hlegið
að mér. Þeir gátu ekki séð neitt
í frásögn minni, sem væri í raun
og veru alvarlegt. Dunn hafði
þó sérstaklega gert mikið úr því,
að eg væri hræddur við þá
Kohne’s félaga, og það hafði reitt
mig til reiði. En þá hafði Harris
komið mér til aðstoðar. ^lann
hafði mjög lipurlega leitt það í
Ijós, að staða mín gagnvart þeim
Kohne’s félögum væri alt annað
en góð. Það væri enginn efi á
því, að þeir væru í raun og
veru morðingjar sem létu sér
ekkert fyrir brjósti brenna. En
samkvæmt lögunum væru sakir
mínar ekki góðar, því mér væri
ljóst um það, að eg hefði undir
höndum morðvopn sem væri
mikilsvert sönnunargagn fyrir
lögregluna, og með því að halda
því leyndu, tefði eg fyrir fram-
gangi réttvísinnar. Á hinn bóg-
inn, ef að eg gæfi lögreglunni
þetta sönnunargagn í hendur, þá
væri bæði Dunn og eg nothæfir
sem vitni, og á þann hátt værum
við hættulegir fyrir þá Kohne’s
félaga svo að þeir mundu gera
alt, sem í þeirra valdi stæði, til
þess að ryðja okkur úr vegi
þeirra.
En nú hafði Dunn viljað ná sér
niðri á Harris. Hann hafði altaf
skemt sér vel við það, að eyði-
leggja rökfærslur hans og svo
hafði hann sagt:
“Hversvegna skyldu þeir
Kohne’s félagar ekki taka það til
greina, að ryðja lögmanninum
okkar úr vegi líka? Ef að Mr.
Harris fer með mál okkar, þá
gæti hann líka orðið hættulegur
fyrir þá.” Og svo hafði hann
hlegið lijartanlega.
Seinna um kvöldið hafði Harris
óskað eftir því, að eg léti byss-
una af hendi við hann, því hann
hefði í hyggju að gera dálitlar
tilraunir með henni, sem auð-
vitað gætu komið sér vel seinna
fyrir hann sem lögmann, t. d.
með sýnishornum af kúlum, sem
skotnar hefðu verið úr henni. Eg
varð glaðlega við tilmælum hans
og tók hann þá við byssunni. En
daginn eftir hafði hann komið
inn á viðskiptastofuna mína, þar
sem eg var að búa alt undir
burtför mína. Hann hafði verið
fullur af fjöri og glaðværð, þó
að ertingar hans ættu illa við
skap mitt, því leyndi eg heldur
ekki við hann. Þá hafði hann
klappað á öxlina á mér og svo
hafði hann stungið þykku um-
slagi í vasa minn, og án nokkurra
skýringa, hafði hann svo þotið
út úr herberginu.
Þegar eg leit á umslag þetta,
sá eg að á það hafði verið ritað
með stóru letri: “$1,000.00, sem
borgun að fullu fyrir byssuna.”
Eg hafði fljótlega áttað mig.
Harris hafði hagað sér eins og
góðum lögmanni sæmdi og selt
byssuna til Mr. Kohne’s. Eg ef-
aðist heldur ekki um það, að
hann mundi ekki hafa gleymt
innheimtulaununum fyrir sjálf-
an sig. En, hvað um það, —
þarna hafði eg þúsund dollara og
það var meira en byssan var
verð í mínum augum.
Um kvöldið hafði eg fundið
þá báða félaga mína í klúbbnum,
þá Harris og Dunn. Þeir voru í
besta skapi og tóku mig afsíðis
og báðu mig að taka þátt í póker
spili, sem þeir hefðu lagt áætl-
anir fyrir að skemta sér við það
kvöld. Þó að eg hefði verið frem-
ur sjaldgæfur gestur við póker-
borðið, fanst mér þá í svipinn, að
dálítið fjárhættuspil mundi eiga
vel við skap mitt, og varð eg
því umsvifalaust við tilmælum
þeirra. Þegar eg kom inn í spila-
herbergið, rakst eg þar á þá Mr.
Kohne og Mr. José með nokkr-
um öðrum klúbbfélögum og
skildi eg þá fljótlega, að hér
mundi smáveðmál varla koma
til greina. En nú var það um
seinan fyrir mig að snúa til baka.
Eg hafði byrjað að spna með
mestu varkárni og altaf veðjað
með mestu gætni, en þrátt fyrir
það, hafði eg bráðlega tapað um
150 dollurum. En þá kom atvik
fyrir, sem breytti aðferð minni
við spilin. Dunn hafði farið að
stríða mér á því, að menn gætu
ekki vonast eftir því, að hafa
heppnina með sér í öllum hlut-
um. Heppni mín væri aðallega
fólgin í því, að eg væri vinsæll
við kvennfólkið. Og svo hafði
Harris bætt við, að eg gæti vel
staðið mig við að tapa fáeinum
dollurum. En þá hafði Mr. Kohne
sagt:
“Eskimóarnir þekkja auðvitað
ekki peninga gildi.”
Þetta orsakaði niðurbældan
hlátur við borðið. Eg fann að
blóðið rann til höfuðs mér, en eg
þagði.
Svo var spilunum skipt. Eg
hafði tvist á grúfu en kóng upp.
Það var ágæt hendi til að byrja
með, þar sem gildi tvistsins var
samkvæmt þóknun •minni. Kohne
opnaði veðmálið með 10 dollur-
um, því hann hafði ás til sýnis.
Fjórir spilamennirnir mættu
boði hans en eg var sá fimmti.
Svo var spili bætt við. Kohne
var ennþá með hæztu hendi.
Hann sýndi ás og drottningu.
Eg hafði kóng og gosa. Ef Kohne
hefði ás eða tvist á grúfu var
hendi hans ákaflega hættuleg.
Hann gaut augunum yfir spil
allra spilamannanna og svo sagði
hann blátt áfram:
“Næsta spilið verður að kosta
ykkur 100 dollara.”
Án efa hefði eg nú hætt að
veðja, hefði eg ekki fundið til
bræði, sem brann í mér vegna
ummæla hans. Eg lagði 100 doll-
ara á borðið og eg sá nú, að allir
höfðu gefist upp nema Kohne og
José. Það var nú þegar lagleg
upphæð í seðlum á borðinu og
tvö spil voru á leiðinni til að
fullkomna hendina. En svo kom
nú næsta spilið. Eg fékk annan
gosa en Kohne fékk drottningu.
Hann sýndi ennþá hæztu hendi,
en gátan var auðvitað, hvað hann
hafði á grúfu. Andlit hans var
kalt og lýsti engum ákafa. Eg
fann að eg átti örðugt með að
halda mér í skefjum. Eg vissi
vel, að hann mimdi láta síðasta
spilið verða dýrt. Það var dauða
þögn í herberginu og allir virt-
ust bíða með óþreyju eftir veð-
inu um síðasta spilið, sem auðvit-
að mundi koma frá Kohneó
Hann sagði ekkert en lagði á
borðið fimm 100 dollara seðla.
Eg sá að José gafst upp svo
Kohne og eg voru þeir einu
sem væntanlegir voru til að láta
skríða til skarar. Mér var það
ljóst, að Kohne mundi taka það
til greina, að eg var fremur ó-
vanur póker spilamennsku og því
gat eg búist við því, að hann
mundi reyna til þess, að hræða
mig. Á hinn bóginn þar sem eg
hafði fengið svo mikla peninga
fyrir byssuna gat hann búist við
því, að eg mundi veðja kæru-
leysislega undir þessum ástæð-
um. Eg var hikandi og starði á
spilin mín óákveðnislega. Eg
vissi að Kohne var nú brosandi
en að þeir Harris og Dunn voru
mjög alvarlegir á svipinn. Svip-
ur hinna spilamannanna lýsti
hvorki meðlæti né mótlæti, gleði
né sorg.
“Ætlarðu að mæta mér í þessu
veðmáli eða viltu hafa hærri
upphæð?” heyrði eg að Kohne
var að segja. Málrómur hans
hafði einkennileg áhrif á mig;
eg fann til svima og eg var í
þann veginn að leggja árar í bát
og gefast upp. En samstundis
kom atvik fyrir, sem breytti á-
formi mínu. Andlitið á kóngin-
um, sem lá þarna á borðinu fyr-'
ir framan mig, breyttist í gamalt
gráskeggjað andlit, sem eg kann-
aðist svo vel við. Það var and-
litið á gamla manninum, sem
mig hafði dreymt forðum daga
og sem eg þóttist svo oft hafa
séð síðan, sem fyrirburð ýmsra
atvika, sem höfðu verið mér
mikilsvirði. En nú var þetta
gamla gráskeggjaða andlit bros-
andi og mér til mikillar undrun-
ar heyrði eg sjálfan mig segja:
“Eg ætla að verða við tilmæl-
um Mr. Kohne og láta næsta spil-
ið kosta hann 1000 dollara”.
Og svo lagði eg síðustu pen-
ingana sem eg hafði með mér á
borðið. Nú sá eg að Kohne hik-
aði ofurlítið en svo bætti hann
500 dollurum við seðlahrúguna.
Þá kom nú síðasta spilið og okk-
ur var báðum gefin tía. Kohne
hikaði nú ekki, en lagði fram
500 dollara.
“Eg gef þér ávísun fyrir 500
dollurum,” saðgi eg ráðalaus.
Kohne hristi höfuðið til merkis
um að hann tæki ekki venjulega
bankaávísun til greina.
“Þess þarf ekki með,” heyrði
eg að Dunn var að segja, um leið
og eg sá að hann lagði fram
nægilega peninga til þess að full-
/hægja veðmálinu.
“Látum okkur nú sjá hvað þú
hefur,” sagði eg.
Það varð dálítill þys við spila-
borðið, þegar það kom í ljós, að
Kohne hafði aðeins ás á grúfu,
og eg hafði unnið þessa peninga-
upphæð, sem þarna lá nú á borð-
inu fyrir framan mig með tvist-
inum mínum og tveimur gosum.
En þegar eg sópaði þessum pen-
ingum saman, heyrðist mér
gamli, huldi leiðtoginn minn,
sem hafði svo oft ráðið stefnu
minni í lífi mínu vera að segja:
“Við Eskimóar þelckjum auðvit-
að ekki peningagildið,” og þessi
orð sagði eg svo hátt um leið og
eg borgaði Dunn það sem hann
hafði lánað mér.
Það sem eftir var kvöldsins
spilaði eg svo með hiklausari ein-
beitni og eg hafði haft heppnina
með mér.
Daginn eftir leit Mrs. José inn
til mín. Hún var mjög alvarleg.
Brúnu augun hennar virtust
mjög stór, líklega mest vegna
þess, að hún hafði ekki skreytt
sig með litpúðri né varasmyrsl-
um og var hún því fremur föl.
“Þú ert á förum,” sagði hún.
“Já, eg er á förum. — Hvernig
veistu um það?”
“Eg veit um flest það, sem
gerist í klúbbnum,” sagði hún.
“Eg held að þú sért fremur fljót-
ráður.”
“Eg hefi haft langan tíma til
umhugsunar,” sagði eg.
Það varð stutt þögn.
“Eg hefi brýnt erindi við þig,
sagði hún. “Eg ætla að biðja þig
að gefa mér loforð um eitt atriði.
Eg veit að þú vilt gera svo mikið
fyrir mig.”
Eg hafði starað á hana undr-
andi. Eg var hræddur um að hún
mundi biðja mig um að hætta
við áform mín viðvíkjandi burt-
för minni. En hún virtist lesa
hugsanir mínar.
“Nei, eg ætla ekki að biðja þig
um að hætta við ferðaáætlanir
þínar,” safði hún sagt. “Þú ferð
eins og þú hefir ætlað þér, en —
þú verður að koma til baka.”
“Hvers vegna?” spurði eg hik-
andi.
“Getur þú ekki hugsað þér
það, að þú gætir haft eitthvert
erindi hingað seinna,” hún brosti
dauflega.
“Eg veit ekki hvað þú átt við,”
hafði eg sagt.
“Komdu hingað og settu þig
niður hjá mér,” sagði hún um
leið og hún benti á legubekkinn
þar sem hún sat.
Eins og í draumi hafði eg orðið
við tilmælum hennar.
Hún færði sig nær mér og
hvíslaði:
“Samband mannsins míns og
þjónustustúlkunnar okkar, verð-
ur líklega bráðlega úrlausn gát-
unnar.”
Það varð löng þögn. Eg skildi
auðvitað hvað hún átti við. Mig
hafði oft grunað það, að ekki
væri alt með feldu hvað snerti
Doris þjónustustúlkunnar henn-
ar og Mr. José. Ótal draumsjónir
þyrptust nú að huga mínum og
í leiftri þeirra, fann eg að eg
var að byggja borgir í skýja-
röndum framtíðarinnar með kon-
unni, sem hafði frá upphafi við-
kynningar okkar, haft tilfinning-
ar mínar á valdi sínu, svo að
allar hugsanir mínar höfðu snúist
um hana, þrátt fyrir mótspyrnur
sem viljaþrek mitt og skynsemi
höfðu lagt í veginn. En nú varð
eg var við það, að hún hafði
lagt handlegginn um hálsinn á
mér og að hún var að hvísla að
mér.
“Þú verður að gera eitt fyrir
mig — þú mátt ekki spila í kvöld.
Þeir ætla að flá þig. Þú varst
heppinn í gærkveldi — þú hefir
altaf verið svo heppinn. Allt virð
ist hafa snúist þér til góðs —
altaf frá þeim tíma, sem eg þekti
þig fyrst. — En í kvöld máttu
ekki spila. Heppni þín gæti ef til
vill snúið að þér bakinu. Þú ger-
ir það fyrir mig, að láta spilin
eiga sig í kvöld.”
Það var sannleikur. Eg hafði
verið heppinn og nú leið það
eins og leiftur í gegnum huga
minn, að eg hafði 1 raun og veru
aldrei metið heppni mína í réttu
ljósi, þunglyndi mitt í sambandi
við Mrs. José hafði skygt á allt
sem á daga mína hafði drifið
svo að eg hafði jafnvel talið
sjálfan mig ógæfusamann og ó-
heppinn. En nú, þegar eg sá
möguleika til þess, að framtíð
gæti átt sér stað fyrir mig, með
Mrs. José, sá eg greinilega að alt
hafði snúist mér til góðs. Orð
Dunn’s, sem hann hafði svo oft
sagt í stríðni við mig, liðu gegn-
um huga minn: “Heppinn í spil-
um en óheppinn í ástum”. Og nú,
þegar eg þóttist sjá það, að eg
var í raun og veru heppinn í ást-
um líka, kom mér til hugar að
bón Mrs. José, að eg skyldi ekki
spila þetta kvöld, var í raun og
veru mjög viturleg. Heppni
flestra manna er altaf takmörk-
uð. Á hinn bóginn sá eg það, að
ef eg neitaði klúbbfélögunum um
það, að taka þátt í spilinu þetta
kvöld, mundi það verða lagt illa
út fyrir mig, þar sem eg hafði
unnið svo mikla peninga frá þeim
kvöldið áður.
“Harris vinur minn tapaði tals-
verðri summu í gærkveldi; hann
býst við því, að eg spili aftur í
kvöld. Það væri gagnstætt vana-
legum spilareglum ef að eg skær-
ist úr leiknum eins og sakir
standa”, sagði eg hikandi.
En þá hafði hún farið að hlæja
og svo sagði hún:
“Þú ert um of samviskusamur
og svo tekur þú vini þína of mik-
ið til greina. Þú átt í raun og
veru fáa vini í klúbbnum, því
klúbburinn er að sönnu ekkert
annað en hræðilegt glæfraspil
þar sem hver skarar eld að sinni
eigin köku á öllum sviðum.
Veistu það, að Harris vinur þinn
seldi Kohne skammbyssuna sem
þú hafðir undir höndum fyrir
2000 dollara, og að Harris skuld-
batt sjálfan sig til þess að hafa
þig inn í póker spilahringinn.
Kohne vissi það, að þú ert ekki
vanur við slíka spilamensku og
hann hélt að hann gæti þar jafn-
að um þig.”
Svo þessu var þá þannig farið.
Það var auðvitað engum að
treysta í klúbbnum. Þó tók eg
það til greina með sjálfum mér,
að Dunn hafði lánað mér 500
dollara til þess að mæta síðasta
veðmálinu, sem eg annars hefði
ekki getað fullnægt. Þó að
gremja mín við Harris væri tals-
vert áberandi, huggaði eg mig
við það, að eg hafði þó að minsta
kosti einn vin meðal félaga
minna í klúbbnum. En þarna
við hliðina á mér, var Mrs. José
og starði brosandi á mig. Hún
hafði báðar hendurnar undir
hnakkanum á sér um leið og hún
hallaði sér aftur á bak í legu-
bekknum. Brúnu augun hennar
voru stór og fögur og það var
eins og þau þrengdu sér í gegn-
um hugsanir mínar inn að hjarta
mínu.
“Eg sé það, að þú ætlar að
gera það fyrir mig, að láta spilin
eiga sig í kvöld,” heyrði eg að
hún var að segja.
Eg beygði mig yfir hana og
kysti hana.
“Já”, sagði eg, “spilin mun eg
ekki snerta í kvöld, því í kvöld
mun eg leika skák við Harris
fyrir þær upphæðir, sem að hon-
um kunna að vera þóknanlegar.
Við yfirlit það, sem rann í
gegnum huga minn, um síðustu
dagana mína í Louisville, sem
hér er ritað samkvæmt því skipu
lagi, sem það kom í huga minn,
vissi eg að lestin var á norður-
leið. Eg gerði mér enga grein
fyrir því, hversvegna eg leitaði
til norðurs en -eg hafði hugboð
um það að heppni mín hefði ekki
yfirgefið mig. Og svo fór eg að
hugsa um andlitið á gamla grá-
skeggjaða manninum, þessum
hulda leiðtoga mínum, sem hafði
svo oft gefið mér vísbendingar
um atriði, sem höfðu ráðið stefnu
minni. En hann birtist mér nú