Lögberg - 10.05.1945, Blaðsíða 7

Lögberg - 10.05.1945, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 10. MAÍ, 1945 7 Y ngstu lesendurnir Jón og baunastöngullinn Annar þáttur. í húsi tröllkarlsins. Yfir glugg- ann er hengt klæði. til að mynda fataskáp; borð með kvöld- mat framarléga á leiksviðinu; stór stóll við borðið, bekkur til hægri. Kona tröllkarlsins: Lítil og hrædd situr á bekknum og er að flysja kartöflur. Barið á vinstri dyr; skjálfandi af hræðslu flýtir hún sér til dyra; opnar og Jón kemur inn. Jón: Góða kona, viltu gefa mér að borða og lofa mér að vera hér í nótt? Konan: (Hrædd). Ö, eg má það ekki. Jón: Eg er svo þreyttur og svangur. Eg er búinn að ganga svo lengi. Konan: Þú veist ekki hvað þú biður um. Maðurinn minn er tröllkarl, og hann étur fólk. Farðu fljótt í burtu svo að hann nái ekki í þig. (Ýtir honum út og lokar). Jón: (Ber aftur á dyr, hún opn- ar loks og Jón kemur inn). Góða kona gefðu mér bara að drekka áður en eg fer; eg er svo þreytt- ur og þyrstur. Konan: Eg skal gefa þér að drekka en svo verður þú að fara strax. Jón: Sest á bekkinn; hún sækir vatn. Barið hátt á dyr; þau verða bæði hrædd. Konan: Það er maðurinn minn. Hvað á eg að gera? Jón: Feldu mig, feldu mig. Konan: Hingað, hingað, fljótt. (Hún ýtir Jóni ihn í fataskápinn; flýtir sér til dyra; stór karl með mikið hár og skegg kemur inn og er reidilegur.) Tröllið: Því léstu mig bíða? (Þefar í allar áttir). Eg finn lýkt af menskum manni! Konan: Nei, nei, það er ómögu legt; eg er eina menska mann- eskjan, sem hér er. Tröllið: (Þrumar). Eg finn lykt af menskum manni! Konan: Komdu, komdu, mat- urinn er tilbúinn, seztu niður. (Dregur fram stólinn). Tröllið: Ekki fyr en eg finn manninn. (Opnar dyrnar tii hægri, lítur út; fer að klæða- skápnum. Konan missir disk a gólfið). Diskurinn minn! þú braust hann. (Hún hnígur niðut í stólinn hans). Sestu ekki á stólinn minn! Konan: (Hröklast til hliðar). Eg skal sækja matinn þinn. Tröllið: Eg vil ekki borða strax. (Sest). Farðu og sæktu peninga pokana mína. Konan: (Fer út; kemur til baka með tvo poka og leggur á borðið). Er þetta alt? Tröllið: Já, þetta er alt, farðu nú út. Hún fer; tröllið telur gullpen- ingana; verður syfjaður, geispar, dottar, sofnar og hrýtur. Jón hef- ir verið á gægjum, læðist nú að borðinu; tekur peningana og læð ist í áttina til dyranna; rekst á stól; tröllið vaknar, rekur upp org og hleypur út á eftir Jóni. Tjaldið. Drengir og stúlkur: Lokaþátt ■ urinn verður birtur í næsta blaði. Huldukona. Sönglist Indíána endurvakin ♦♦♦ Fyrir nokkru stóð há og dökk- eygð söngkona á pallinum í Town Hall, sem er hljómleikasalur í New York. Það sópaði að henni í hvítri sauðskinnskápunni og hún söng ljóð Indíánanna. Hún gengur undir nafninu Hote Caselle, en “Hote” er stytting úr Hotemawa, sem er indíána- mál og þýðir “spott-þröstur.” -— Faðir hennar var óblandaður Cherokee-Indíáni, en móðirin af ítölskum og spánskri ætt. Mað- urinn hennar, Athel Williams major, er af enskum ættum en nú foringi í ameríska landhern- um, sem berst í Kyrrahafseyj- um. Caselle var í söngför um Hawaii-eyjar þegar stríðið hófst og hafði áður verið að syngja í Ástralíu og New Zealand. Þá hvarf hún til Bandaríkj anna og hélt hljómleika í öllum suðvest- urríkjunum áður en hún lét til sín heyra í fyrsta sinn í New York. Hún þykir einstök söng- kona að því leyti, að henni er jafn lagið að túlka trúarljóð Indíána og klassiska tónlist. “Söngvum Indíánana svipar mikið til söngva austurlanda- þjóðanna”, sagði hún nýlega í viðtali eftir hljómleika sína. “Tónlega er munur á þeim, en OG NÚ LYFTI EG HÖFÐI UPP YFIR ÓVININA UMHVERFIS pESSVEGNA BER EG FRAM 1 TJÁLDBOB HANS PAKKAR FÓRNIR í SÖNG OG LOFGJÖRÐ TIL DROTTINS Sálmur XXVI: VI •'T. EATON C?-u, orðin og hugsunin er allt gegn- sýrt frumstæðum hátíðleik — með tilbeiðslu til sólarinnar, vatnsins og eldsins — með heilsu samlegum ómi, sem lofar gróður jarðar og er þrunginn af ást. “Indíánaljóðin eru aðallega trúarlegs efnis. Hljómlistin á sér djúpar rætur í sál Indíánans og er tengiliður milli þeirra og máttarvaldanna, sem ráða jörð- inni. Söngurinn er það mál mannsins, sem nær til hinnar guðlegu veru. Músik Indíánanna er í sannleika þeirra hjartans mál, ferskt og ilmandi eins og prerían og fjallið, sem söngur- inn er um. Söngur þeirra er einfaldleiki og fegurð sannleikans. Ef Chero- kee-Indiáni fær heimþrá þá seg- ir hann stjörnunum frá því, með orðum og tónum. Þegar Zuni- Indíánamóðir er að svæfa barn- ið sitt þá raular hún yfir því hljóðlátt lag. Indíánahljómlist- in sýnir margskonar leiðir í heiminum. Þó að hún sé fábreyti leg og einhliða að því er snertir lagafjölda og hrynjandi þá er hún falleg og hefir mannfræði- legt gildi. “Heróp og stríðsljóð Indíána úafa orðið víðkunn, en fáir lekkja hina dýpri og fíngerð- ari hljómlist þeirra, jafnvel ekki Bandaríkj amenn. Það er þessi tegund Indíánahljómlistar, sem eg er að reyna að kynna. Eg hefi alltaf klassiska sönglist á sömu söngskránni — söngva frá ítalíu og Frakklandi og Spáni — og á þann hátt fæ eg áheyrendur úr ýmsum áttum, sem smátt og smátt kynnast Indíánasöngvun- um, um leið og þeir heyra hitt. Þjóðlög allra þjóða eiga sér- stakan tilverurétt eins og sakir standa, því að á styrjaldartím- um hrærast hinar dýpri tilfinn- ingar þjóðanna, en frumlæg músik er jafnan sprottin af inni- legri tilfinningu. Indíánarríir leggja fram sinn skerf til þess að hjálpa Bandaríkjunum í styrjöldinni. Þeir eru þögult fólk en tilfinninganæmt.” — Hote Caselle er fjörleg kona og falleg. Hún klæðist einfald- asta búningi Indíána, venjuleg- um hvítum sauðskinnskjól með mislitum leggingum og ind- versku “koffri” um ennið. Ame- ríkanska tónskáldið Charles Wakefield Cadman, sem samdi Indíána-óperuna “Shanewis” er frumsýnd var á Metropolitan í New York 1918, er hrifinn af meðferð hennar á lögum hans. Hún sótti hann heim eitt sinn er hún var á söngferð í San Diego í Californiu, en þar á hann heima. Eitt besta lag sem hún syngur er eftir Cadman og heit- ir “Song of the Robin Woman”, en þar sýngur hún bergmál svo veikt að undravert þykir. Hvað klassiska tónlist snertir er Hote Casella ekki við eina fjölina feld. Hún syngur lög eft- ir Debussy, Handel, Scarlatti, De Falla, Mosart og Saint Saens. Eins og margir, sem komnir eru af ýmiskonar þjóðerni er hún mjög fær í tungumálur'n. Hún fæddist í Texas en fluttist til Californiu 1% árs, og ólst þar upp. Manni sínum kynntist hún á Hawaii. Fálkinn. íslenzk dansmœr vekur athygli á sér í New York ♦♦♦ Sígríður Theódóra Ármann, sem fór til New York síðastliðið vor til að fullnema danslist sína, tók kennarapróf í samkvæmis- dönsum, steppi, acrobatic, spönsk um dönsum og barnadönsum rétt fyrir jól í vetur. I sambandi við próf þetta, skrifar kennari henn- ar, Mr. Louis H. Chalif, um hana eftirfarandi: — Það tæpa ár, sem Sigríð- ur hefir stundað dansnám sitt undir umsjá minni, hefir hún Ketill Valgarðsson frömuður og landnámsmaður ♦♦♦ Með þessum þreytta og aldur- hnigna manni er óvenjumikill starfs og athafnamaður til mold- ar genginn, svo að fáa slíka er að finna, þó víða sé leitað. Hann var fæddur að Kolgröf- um í Eyrarsveit í Snæfellsness- sýslu, 29. okt. 1861. — Foreldrar hans voru Valgarður Jónsson er lengst bjó að Akurtröðum í Eyr- arsveit; náfrændi Valgarðs Ó. Breiðfjörð kaupmanns í Reykja- vík —’og Kristín Brynjólfsdóttir. Ketill fluttist ásamt föður sín- um vestur um haf 1878, settust þeir feðgar að við Islendingafljót og voru þar um hríð, en fluttu næsta vor ofan til Sandy-Bar, og þar andaðist Valgarður 1881. Um næstu ár mun Ketill hafa talið heimili sitt vera í Nýja-íslandi, en vann ýmsa vinnu sem fyrir kom, — á járnbrautum, við fiski- veiðar úti á vötnum, en settist svo von bráðar að í Winnipeg. Árið 1887, þann 7. des. kvæntist Ketill, Soffíu Sveinbjarnardóttir frá Saurum í Laxárdal í Dala- sýslu. Voru þau gefin saman í hjónaband af séra Jóni Bjarna- syni. Foreldrar Soffíu voru Svein björn Jónsson, bóndi að Hara- stöðum á Fellsströnd í Dalasýslu og miðkona hans, Guðrún að nafni. Sveinbjörn, faðir Soffíu var albróðir Gísla Jónssonar frá Saurum, er var nafnkunnur mað- ur um síðari hluta 19. aldar, bæði heima, og einnig hér vestra. Ketill* og Soffía settust að í Winnipeg, og bjuggu um nokkur ár að 520 McGee St., í húsi er þau áttu sjálf, þar fæddust börn þeirra, er hér skulu talin: Svein- björn, trésmiður, búsettur á Gimli, tvíkvæntur, fyrri kona hans var Blanche Bristow, látin 1930. Síðari kona hans er Cath- erine Cook. Kristín, gift Guð- mundi J. Johnson hárskera í Winnipeg, og Valentínus, skóla- kennari í Moose Jaw, Sask., kvæntur Þórunni Vilhjálmsdótt- ur Sigurgeirssonar. Þrjú börn mistu þau í æsku Fyrstu árin eftir giftingu, vann Ketill í þjónustu Winnipeg borg- ar, sem óbreyttur verkamaður, en síðustu árin, 1892—94, sem verkstjóri. Árið 1894 hóf hann mjólkurverzlun, og varð hún brátt í stórum stíl og farnaðist hún vel. Síðar keypti hann land- spildu við norðvesturhorn á Simcoe og Ellice Ave., þangað færði hann hús sitt, og búslóð árið 1899. Þar bjó hann og rak mjólkurverzlun til 1. september 1903, er þau seldu eignir sínar og verzlun og fluttu til Gimli, með því áformi að byrja bú- skap þar í sveit. Þeim hafði bún- ast vel í Winnipeg, enda var Ketill Valgarðsson iugnaður þeirra hjónanna beggja alveg frábær. Soffía, kona Ketils var hin mesta ráðdeildar og dugnaðarkona, greind eins og hún átti kyn til, og umhyggju- söm um alla hluti, er að heimil- inu lutu og börnum hennar og eiginmanni; stór í skapi, en jafn- lyndj og börnum sínum hin á- gætasta móðir. Eftir að þau komu til Gimli breyttist áætlun þeirra, svo að ekki varð af því að þau byrjuðu búskap þá þegar; en þess í stað setti Ketill þar á stofn mjöl og fóðurverzlun. Jókst verzlunin og blómgaðist. Árið 1906, keypti hann land, vestanvert við Gimli, sem var kallað Aðalból. Þar var alt skógi vaxið og í órækt. Vann hann þá þegar að því, með sín- um alkunna dugnaði að fella skóg á landinu, er hann lét flytja til Winnipeg. Um það skeið hafði hann oft marga menn í þjónustu sinni. Árið 1909, seldi hann verzl- un sína og flutti á landið, byrjaði hann á stórfeldum jarðabótum; ber þess enn miklar menjar, eft- ir þessi mörgu hjáliðnu ár. Þar bygði hann stórt og vandað íbúð- arhús. Eftir ellefu ára stöðuga vinnu ■ baráttu á landi sínu, seldu þau þú sitt árið 1920. Þá voru börn þeirra þroskuð og að heiman farin. Fluttu hjónin þá inn í Gimli-bæ, bygðu sér þar snot- urt og ágætt hús. Þar bjuggu þau ávalt utan hálfu ári, er þau dvöldu hjá Valentínusi svni sín- um í Moose Jaw. Á heimili þeirra á Gimli, andaðist Soffía 28. janúar 1938, eftir langa og merka starfsæfi. Jafnan höfðu þau Ketill og Soffía látið íslenzk félagsmál, einkum safnaðarmál xumhverfis síns, til-sín taka. Þegar að nokkr- ir íslendingar í suður og vestur hluta Winnipeg, undir umsjón séra Hafsteins Péturssonar, myndúðu Tjaldbúðarsöfnuð, voru þau meðal stofnenda hans; og voru jafnan meðal beztu styrktarmanna hans, meðan þau dvöldu í Winnipeg. Um hin mörgu ár er þau bjuggu á Gimli og á Aðalbóli voru þau unn- endur og styrktarmenn Gimli safnaðar. Var Ketill oft í safn- aðarstjórn bæði fyrr og síðar. Honum var mjög annt um vöxt og viðgang safnaðar sms og kirkju. En stundum átti hann erfitt með að sætta sig við þann seinagang og áhugaskort er oft gætir í félagslegum málum. Þau árin sem eg þjónaði Gimli presta kalli var hann oftar en hitt, í safnaðarnefnd; fann eg hann að vera góðan samverkamann, hrein skilinn og ábyggilegan er vildi heill og heiður þess málefnis. Áhugi og kapp einkendu alla af- stöðu hans í þeim málum, sem og öllum málum er hann lét sig skifta. Eftir lát Soffíu mun Ketill lengst af hafa dvalið á Gimli, .utan þess að um hríð var hann hjá börnum sínum. Árið 1941, 19. desember, kvæntist hann og gekk að eiga Steinunni Sigurðar- dóttur, ættaða úr Austur-Land- eyjum í Rangárvallasýslu, góða konu og þróttmikla, af góðu og þrekmiklu fólki komna. Stund- aði hún hann af snild og var hans önnur hönd í langvinnum veikinda stríði hans. Hann and- aðist að heimili sínu, þriðjudag- inn 20. febr. kl. 3.30 árdegis. Þann dag var höfð stutt kveðju at- höfn á heimili hans, var líkið flutt til Winnipeg og fór útför- in fram frá útfararstofu A. S. Bardal, þann 23. febrúar að við- stöddum nánustu ástvinum hans og mörgum fornvinum og kuijn- ingjum. Þegar eg hugsa um þennan iátna landnámsmann og frum- herja, finn eg til þess að um margt var hann sérstæður mað- ur, sem ekki batt bagga sína með sömu handbrögðum og sam- ferðamenn hans. Dugnaður hans var fágætur, atorka hans og iðju- sem engu að síður. Hann krafðist mikils af sjálfum sér og öðrum. Hann fann sælu í hinni sigur- sælu baráttu, hversu torsótt sem hún var. Ráðdeild og framsýni í fjárhagslegum málum átti hann í ríkum mæli. Sjálfstæður að skapferli til, fann hann sælu í efnalegu sjálfstæði. Oft var hann öðrum fyrri til að rétta nauð- stöddum hjálparhönd. Bardaga- maður var hann og gat verið stórhöggur og óvæginn. En hann átti einnig barnslega hreinskilni og bljúga lund og viðkvæma. Börn hans, vel gefin og mann- vænleg voru honum til mikillar gleði; lét hann sér jafnan annt um heill þeirra og hag. Ástvin- ir hans og vinir minnast hans með þakklæti. Samferðafólkið ber ,í þakklátu minni víkinginn með barnshjartað. Heill heimkominn í betri til- veru eftir stormá og stríð liðins dags! S. Ólafsson. reynst (most exellent pupil) — hin ágætasta námsmey frá hvaða hlið sem litið er, og sér- staklega eftirtektarvert er hve Sigríði hefir tekist, að laga sig eftir landsiðum hér, nema mál- ið og kynna sig samverkafólki sínu, með stöðuglyndi sínu og greind, enda er hún elskuð, bæði af kennurum sínum og skólasystkinum. Sigríður hefir nú seinustu mánuði námsins sýnt eftir- tektarverðan þroska og hæfi- leika í ballet listinjni, og bæði hún og kennarar hennar, verða þess varir, að hún getui öðlast hvorutveggja í senn, að verða ágæt dansmær (exellent stage performer) og fullkominn kennari, — með því að nema í eitt ár enn. Sigríður eru ung, (16—% árs gömul) og því á réttum aldri til að nema þessa list. Þegar hún svo fer heim, leggjum vér áherzlu á, að hún með andagift (inspiration) sinni og leiðbein- ingum í þessari list, gefi þjóð sinni tækifæri til að sjá íistdans á hæsta stigi (the most artis- tic dancing possible), sem áreið- anlega ekki er daglegur vtið- burður á Islandi. Vér vitum að Sigríður getur gert þetta. Vér höfum því ákveðið, að Sigríður haldi áfram námi sínu í eitt ár ennþá, til að fullnuma sig með stöðugum æíingum í list ballet (classical battle), steppi og acrobatic. Hún mun einnig nema uppbyggingar og samsetningarfræði balletsins (choreography and compositi- on), þannig að hún verði höfuð persóna balletsins, engu síður en dansmær og kennari. Sigríð- ar bíður glæsilegt hlutverk, að verða leiðandi dansmær í ætt- landi sínu. Vér vitum að hún hefir hæfileikana til þessa, og vér erum stoltir af það eiga okk- ar þátt í því. Vér vonum og vitum að Sig- ríði og oss veitist tækifærið að fullkomna verkið. Mbl. 11. febr. í Leonia var maður nokkur sektaður fyrir að brjóta heil- brigðisreglur bæjarins með því að hafa hest í híbýlum sínum. Tveir innbrotsþjófar höfðu brotist inn hjá klæðskera. — Sjáðu verðið á þessum föt- um hérna, sagði annar þeirra. — Já, sagði hinn, hreinasta rán, kunningi, hreinasta rán. — Hér kaupi eg mér aldrei för. — Standið rétt og upp með höfuðið 86. — Já, herra liðsforingi. — Nei, hærra með höfuðið — og látið það ekki síga niður strax aftur. — Á eg altaf að ganga með höfuðið svona? — Já, alltaf. — Þá ætla eg að kveðja yð- ur, herra liðsforingi, því að þá sé eg yður ekki lengur.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.