Lögberg - 30.08.1945, Blaðsíða 5

Lögberg - 30.08.1945, Blaðsíða 5
5 viurvuvi KVENNA. Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON Börn, fullorÖnir og skólarnir % Fftir Kenneth E. Appell, M.D. (Eftirfarandi grein birtist fyr- ir nokkrum mánuðum í tíma- ritinu “Your Life”. Hún er eftir þekktan læknir, Professor of Psychiatry við háskólann í Pennsylvania. Greinin er þess verð að hún sé lesin með at- bygli, því á síðari árum virðist sá siður hafa farið allmikið í vöxt meðal almennings að létta allri ábyrgð af bömum og ung- lingum hvað alla vinnu snertir. Margt ungt fólk, sem komið er um tvítugt og ekkert hefir gert nema að ganga á ^kölann er eins og börn í hugsunum, orðum og gjörðum" það skortir sjálfstæðis- tilfinningu; það kann ekki að vinna með öðrum og er sér þess ekki meðvitandi að það hafi skyldur að rækja. Með öðrum orðum: það hefir ekki náð þeim þroska að verða fullorðið fólk, þótt það sé það að árum til. Slíkt ástand er venjulega uppeldinu að kenna. Foreldrarnir elska börn sín; þeim verður því oft á að láta óhóflega mikið eftir þeim, og þau hafa ánægju af því að dekra við þau. Hollara væri það fyrir framtíð barnsins ef foreldrarnir neituðu sér oftar um þá ánægju.) Ein milljón af amerískum skólabörnum nútímans mun í framtíðinni lenda á geðveikra- hælum, ef haldið verður áfram í sömu átt og undanfarið. Flest- um þeirra gætu foreldrarnir bjargað frá slíkum örlögum, ef þeir veittu börnum sínum heppi- legt uppeldi. Á vorum'tímum eru yfir 700 þús. foreldra hér á landi á geð- veikrahælum. Er tala þessara sjúklinga hærri en samanlögð tala allra annarra sjúklinga og geðveikir unglingar um tvítugt eru mun fleiri en berklasjúkl- ingar. Á undanförnum stríðsárum hefir ameríski herinn orðið að vísa 1.300.000 mönnum frá her- þjónustu vegna geðbilunar eða sálsýki. Auk þessa hafa 300 þús. manns, verið sendir heim úr hernum af sömu orsökum. Sum- ir þessarra manna eru blátt á- fram fávitar eða andlega gall- aðir að einhverju leyti, en flestir þeirra eru svo taugaveiklaðir, að þeir eru ekki færir um að þjóna landi sínu svo, að nokkurt gagn sé í. Hver er orsökin? Skoðun mín er sú, að meginþáttur hennar sé misheppnað uppeldi. Tala eg hér af víðtækri reynslu sem læknir í þessari sérgrein. Þessi andlega veiklun stafar að mestu leyti af of eftirlátu óg óraunhæfu uppeldi barnanna, bæði á heimilunum og í skólum. Að sjálfsögðu er það ekki slæmt uppeldi eitt saman, er veldur sálsýki, því að hún á sér sjaldan eina orsök. En þá geðbilun, sem hér um ræðir, hefði oftast mátt yfirvinna með heilbrigðu og skynsamlegu uppeldi barnanna. Eg get nefnt Pétur sem dæmi. Hann var alinn upp í taumlausu eftirlæti. Aldrei vann hann handarvik. Hann var rekinn úr þrem skólum, en slampaðist í gegnum þann fjórða, en þar var skólastjórninni mjög ábótavant. Þó var Pétur góðum gáfum gæddur. Óvitandi greiddu fbr- eldrar drengsins fyrir fræðslu, sem í rauninni kenndi honum aðeins undanbrögð og vífilengj- ur. Pétur lét skrá sig í herinn í stríðsbyrjun. Heraginn, daglegar æfingar í vopnaburði og skortur á sérréttindum þeim, er hann hafði haft heima fyrir — allt þetta varð honum óþolandi kvalræði. Hann veiktist og hélt sig haldinn öllum hugsanlegum, banvænum kvillum. Eftir að foreldrar hans sendu hann til mín, tókst mér að full- vissa hann um það, að hann væri líkamlega heilbrigður. “Veikindin” stöfuðu eingöngu af ósamræminu milli híns raun- verulega lífs og þess lífs, er hann þekkti. Nú er Pétur farinn að átta sig á daglega lífinu, þótt hægt gangi. Eða þá Páll. Hann var líka dekurbarn-. Hann var gersam- lega ábyrgðarlaus og hafði aldrei unnið sér inn grænan eyri. Faðir hans útvegaði honum vinnu hvað eftir annað, eftir að hann komst upp, en hann toldi aðeins stuttan tíma á hverjum stað, hætti síðan og sagði að vmnan ætti ekki við sig. Fáum mánuð- um eftir að hann gekk í herinn var hann sendur heim vegna geðbilunar. Á hinn bóginn eru sumir for- eldrar alltof strangir við börn sín. — Faðir Jóns var háskóla- kennari, fluggáfaður maður. Móðir hans var forkólfur í vel- ferðarmálum bæjarfélagsins. Þau gerðu hárnákvæma áætlun um framtíð Jóns og frá henni mátti ekki kvika um þumlung. Ekkert sjálfræði var honum veitt. Hann lauk háskólanámi og hóf feril sinn í viðskiptalíf- inu. En þar fór allt út um þúfur. Jón skorti bæði hugkvæmni dugnað og sjálfstraust til allra sjálfstæðra framkvæmda. Þetta fékk svo á hann, að hann missti vitið. Eyðilögð heimili eru undirrót margrar geðbilunar foreldra og barna. Algengasta ástæðan er ef til vill sú, að foreldrana skortir þann skilning og þá fórnfýsi, sem hjúskaparlífið krefst í sem ríkustum mæli. Þessi ógæfu- heimili hafa stórlcostleg áhrif á börnin. Þau eyðileggja þá ör- yggistilfinningu, sem börnum er nauðsynleg. Andlegt heilbrigði útheimtir fyrst og fremst ábyrgðartilfinn- ingu, samvinnuhæfni og fórn- fýsi. Þessir þrír kostir eru þýð- ingarmiklir hverjum þegni þjóð- félagsins. En oftast skortir þá hjá geðveiku fólki í flestum til- fellum; eiga heimili og skólar sök á þessum geysilega mann- skaða og þeim útgjöldum, sem eru samfara dvöl þessara vesa- linga á opinberum stofnunum. Flestir skólar leggja meiri á- herzlu á einstakar námsgreinar en lífið í heild sinni. Eg hefi jafnvel heyrt háskólakennara segja: “Hlutverk okkar er að skerpa skilning og námshæfi- leika nemenda, en ekki það, að móta persónuleika þeirra og skapgerð.” Þó ætti hið síðar- nefnda að vera höfuðviðfangs- efni þeirra. Skólarnir fræða nemendur um störf meltingarfæranna, en láta þeir ekki ógert að fræða þá um tilfinningalífið? Kenna þeir börnunum og unga fólkinu þá list, að hafa stjórn á geðs- munum sínum? Að taka óhöpp- um með jafnaðargeði eða að taka tillit til náungans? Veita þeir þeim það siðferðisþrek, sem hver æskumaður þarf að hafa LÖGBERG, FIMTUDAGINN 30. ÁGÚST, 1945 til þess að geta mætt þeim freistingum og glöpum, er á vegi hans verða, án þess að bíða af þeim tjón? Hvað er um heimil- in? Gera þau mikið til þess að kenna börnunum að stökkva ekki upp á nef sér út af smá- munum einum og leiða þeim fyrir sjónir, að slík hegðun geti síðar leitt til meiri gremju vegna meiri vonbrigða og að lokum valdið brjálsemi? Afbrýði, ótti og gremja eru hverjum manni meðfædd. Eng- inn þarf að minnkast sín vegna þeirra. En menn ættu að læra skilning og stjórn þessara eðlis- hneigða sinna. Það er einn þátt- ur andlegrar heilbrigði að hafa góða stjórn á tilfinningum sín- um. Hvað gera skólarnir til þess að kenna unglingunum umgengni við náungann? Er nemendunum kennt, að nokkur ábyrgð fylgi hverju starfi? Sumir skólar leggja .drjúgan skerf til þessa. Menntaskóli einn í Ohio skiptir skólatímanum í þriggja mánaða tímabil. Er þeina varið til skiptis til bóklegrar fræðslu og algengr- ar vinnu utan skólans. Eink- unnir eru gefnar fyrir hvort tveggja tímabilin, einnig fyrir vínnuna. Kemur þar til greina atorka, hugkvæmni og þol nem- andans við vinnuna. Þar lærir hann, hverja þýðingu ábyrgðin hefir. Aðrir skólar hafa tekið upp líkt fyrirkomulag, en þá aðeins af eigin hvötum. En hví skyldu þá ekki allir æðri skólar taka upp líka hætti og veita nemendum einkunnir fyrir frammistöðuna við vinn- una jafnt og bóklegu fræðin? Mikill hluti geðbilaðra manna hefir viðurkennt, að þeir hafi aldrei í æsku fengið að njóta þeirrar ánægju, sem fylgir vel unnu starfi. En undir lífið fæst vart betri undirbúningur. Gerhardsen flytur stefnuskrárrœðu í Stórþinginu Einar Gerhardsen, hinn nýj forsætisráðherra Norðmanna lýsti á laugardaginn stefnu og fyrirkomulagi stjórnar sinnar. Hann sagði, að grundvöllurinn undir stjórn hans væri ósk þjóð- arinnar um, að eining þjóðar- innar héldi áfram nú á endur- reisnartímanum. Hin nýja stjórn myndi inna af hendi hin aðkall- andi störf líðandi stundar, en hún væri byggð á stjórnskipu- legum lýðræðisgrundvelli. Stefna stjórnarinnar væri byggð á hinni sameiginlegu stefnuskrá hinna stóru norsku stjórnmála- flokka (Alþýðuflokksins, — Vinstri-, — Hægri — og Bændaflokksins). Geraldsen forsætisráðherra sagði einnig, að stjórnin myndi fyrst og fremst sjá um, að afl- að væri birgða handa landsbú- um og þeim skipt réttlátlega, að lögð yrði áherzla á samvinnu hins opinbera og einstaklinga, verkamanna og atvinnurekenda °g tryggt yrði lýðræðið í land- inu. Þá mun stjórnin einnig beita sér fyrir því, að landvarnir Nor- egs verði ávalt sem traustastar og að samvinnu verði haldið á- fram við hinar sameinuðu þjóð- ir. Að lokum sagði Gerhardsen forsætisráðherra, að hann vænti þess, að stórþingið myndi styðja stefnu stjórnarinnar og að þjóð- in stæði einhuga með stjórninni í þessum málum, enda væri það nauðsynlegt, til þess að tilætlað- ur árangur næðist. Alþbl. 4. júlí. Canadastjórn hefir sent eitt af beitiskipum sínum, hlaðið vist- um og sjúkraútbúnaði til Hong Kong, til líknar og hressingar þeim stríðsföngum, sem nú er verið«að leysa úr ánauð. ^Illll!l!l!!l!lllllllllllll!!!!!!ll!lllllllllllll!!l!l!!lllllllllll|[|l!ll!l!lllllllllllllllll!l!||i:illlllllllllllllllllllll|||||||||||||!|||||||||||||||!l!|||||||||||||!|||||||||l|l||||||||||!||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||l^ Canada og Bandaríkja menn af íslenzkum átofni, er fórnuðu lífi í heimsátyrjöldinni frá 1939 .................................................................................................................................................... Sorgin vegur í knérunn Mörg eru þau, íslenzku heim- ilin í þessu landi, þar sem sorg- in hefir vegið í knérunn og num- ið á brott frækileg ungmenni vegna þess umfangsmikla Surt- arloga, sem brent hefir upp vora fögru jörð af völdum þeirra ægi- legu hjaðningarvíga, sem nú er loks bundinn endi á; eitt þeirra heimila, er bústaður þeirra Mr. og Mrs. Ari G. Magnússon, að 145 Evanson Street hér í borg- inni; þau mistu tvo einkar mann vænlega sonu, og hafa borið þann þunga harm með aðdáan- legu sálarþreki. Fl. Serg. Clarence N. Magnússon Þessi gjörfulegi, fallni maður, var fæddur í Winnipeg þann 30. dag ágústmánaðar árið 1916. Hann naut menntunar við Chap- man og Charleswood alþýðu- skólana í Charleswood byggðar- laginu hér í fylkinu, og var í þjónustu Winnipeg Electric fél- agsins áður en hann gekk í her- þjónustu; hann innritaðist í canadiska flugherinn í september mánuði 1941, og lauk prófi sem Pilot Officer með ágætum vitn- isburði við flugforingjaskólann að McLeod í Albertafylkinu. Fl. Serg. Magnússon fór austur um haf í október 1942, en lét líf sitt í þágu frelsis og fósturjarðar, 22. maí, 1943. Pte. Elmer A. Magnússon Þessi ungi sveinn, er inti af hendi fórnina mestu á þessari jörð, Pte. Elmer Andrew Magn- ússon, var fæddur í Winnipeg þann 22. júní, 1926; hann hlaut alþýðuskólamenntun við Chap- man og General Wolfe skólana hér í borginni, og sóttist námið með ágætum; hann innritaðist í Argyll og Sutherland Highland- ers í desembermánuði árið 1942, og naut heræfinga við Shilo og Fort Osborne herbúðirnar. Pte. Magnússon fór austur um haf í öndverðum júlí-mánuði, 1943; hann lét líf sitt í þjónustu lands og þjóðar á Þýzkalandi 18. apríl 1945, og þar hvíla hinar jarð- nesku leyfar hans. Auk foreldra sinna láta þessir hugljúfu bræður eftir sig eina systur, Mrs. L. N. Wilson, 145 Evanson Street, og einn bróður, S/Ldr. N. L. Magnússon, Ste. 1 Hague Apts., í þessari borg. ÚR GAMALLI ÍSLANDSLÝSINGU “í því fljóti Lagarfljóti segja menn vera skuli 3 vatnsskrímsli, sem er einn ormur, 2*4 mílu langur, og hafa sannorðir menn á þessum dögum sagt sig hafa séð hann grannt, þó í bugtum, en ekki höfuð né sporði; hann skal sig ekki láta sjá, nema fyrir stórum fyrirburðum, miklum sjúkdómum, landplágum, stór- herra dauða eður þvílíku ...” • ARTURO TOSCANINI er ítalskur. Upphaflega var hann fiðluleikari, en gerðist síðar hljómsveitarstjóri og tónskáld. Hann starfaði aðallega við La Scala í Milanó; en er Mússólini og fasistar hans brutust til valda og fyrirskipuðu fasista- sönginn sunginn og leikinn við öll tækifæri, neitaði Toscanini að láta leika hann og beygja sig fyrir fasistum. Hann varð að flýja land og hefur nú um margra ára skeið dvalið í Banda- ríkjimum. Borgið LÖGBERG Canada’s Fishermen carry nn... with BLUENOSE ANNOUNCING that as of September Ist. 1945, our Winnipeg office will be taken over by Messrs. Roy E. Park and Hugh L. Hannesson, and will be operated under the name of “PARK-HANNESSON.” May we take this opportunity of thank- ing you for your patronage in the past and we trust it will continue under the new man- agement. 3 ; Drummondville Cotton Company, Limited > succeeded by PARK-HANNESSON 55 ARTHUR STREET WINNIPEG, MAN.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.