Lögberg - 30.08.1945, Blaðsíða 7

Lögberg - 30.08.1945, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 30. ÁGÚST, 1945 7 Utdráttur úr fundargerðum síðasta Þjóðræknisþings Frh. Samvinnumál við ísland. Eins og fyr getur lagði milli- þinganefndin í þeim málum ítar- legt álit fyrir þingið og gerði, meðal annars, bendingar um það, að, þingið votti ríkisstjórn ís- lands þakkir fyrir heimsókn dr. Sigurgeirs Sigurðssonar, biskups íslands, fyrir það að bjóða full- trúa frá félaginu og Vestur-ís- lendingum að taka þátt í lýð- veldishátíðinni og fyrir örlæti hlutaðeigandi stjórnarvalda og ágætan fjárhagslegan stuðning til útgáfu íslenzku vikublaðanna vestan hafs. Ennfremur benti nefndin á það, að æskilegt væri, aÖ þingið þakki Þjóðræknisfélag- inu á íslandi drangilbgan stuðn- ing og samvinnu, láti í ljósi á- nægju sína yfir komu góðra gesta heiman um haf og sendi símleiðis kveðjur til forseta Islands, ríkis- stjórnar þess, biskups, Þjóð- ræknisfélagsins og félags Vestur- Islendinga í Reykjavík. Annars voru þessar helztu bendingar nefndarinnar: Að nauðsynlegt sé að kynna almenningi hér vestra betur en gert hefir verið tilboð ríkis- stjórnar íslands um námsstyrk við Háskólann í Reykjavík fyrir námsfólk hér vestra. Að þingið lýsi ánægju sinni yfir því, að póst- og farþegaflutn- ingur eru nú þegar hafnir loft- leiðis milli Bandaríkjanna og ís- lands. „ Að þingið feli forseta sínum og skrifara að semja og senda bréf til forsætisráðherra, utan- ríkismála- og viðskiptamálaráð- herra Canada, og að afrit af bréfi þessu séu send þingmönn- um sléttufylkjanna í Ottawa, þar sem farið sé fram á, af> stjórnin athugi möguleika á því: a) að efna til pósts- og far- þegaflugs á milli Canada og ís- lands, b) að ísland og Canada skift- ist á ríkisfulltrúum (Diplomatic Exchange), c) að Canada hafi verzlunar- fulltrúa á íslandi. Að Þjóðræknisfélagið athugi hvort mögulegt sé eða æskilegt að fara þess á leit við Canadian Broadcasting Corporation að taka upp á plötur hið vikulega frétta- útvarp frá íslandi, sem svo megi endurvarpa til gagns og gleði fyr- ir íslendinga hér í Vestur-Can- ada. Voru allar bendingar milli- þinganefndarinnar samþykktar, nema næst síðasti aðalliður (8. liður) þeirra, er vísað var til þingnefndarinnar í samvinnu- málum, en hún lagði fram eftir- farandi tillögur, er allar voru samþykktar: 1. I sambandi við bending for- seta í skýrslu sinni um stofnun upplýsingaskrifstofu, þá mælir nefndin hið bezta með tillögunni og telur hana bæði nytsama og tímabæra. En þar eð nefndinni finnst ekki nægilegar upplýsing- ar fyrir hendi, til þess að gera ákveðnar tillögur í málinu, legg- ur hún til að málinu sé vísað til væntanlegrar stjórnarnefndar, til yfirvegunar og fyrirgreiðslu. 2. I sambandi við 8. lið í, áliti milliþinganefndarinnar í sam- vinnumálum við Island leggur nefndin til, að stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins sé falið: a) Að leita allra fáanlegra upplýsingar um möguleika til þess að fá Canada-stjórn til að stofna til fólks og póstflutnings milli íslands og Canada og að beita öllum sínum áhrifum um að fá því máli framgengt. b) Að ísland og Canada skift- ist á ríkisfulltrúum. Þessa hug- mynd, sem fram kemur 1 nefndu milliþinganefndaráliti, teljum vér svo umfangsmikla og erum einnig í dálitlum vafa um hvort slík afskifti af vorri hálfu yrði ekki álitið af hlutaðeigandi að- iljum of djarftæk, og hyggjum vér því, að hlutaðeigandi stjórn- arvöld verði að eiga upptökin að slíku máli. c) Um þá tillögu milliþinga- nefndarálitsins, að Canada hafi verzlunarfulltrúa á íslandi, virð- ist oss öðru máli gegna. Það er vitanlegt, að Canada er nú á þess ari tíð að auka mjög verzlunar- sambönd sín við önnur lönd. Mælum vér því hið bezta með þessari hugmynd og leggjum til, að stjórnarnefnd Þjóðræknis- félagsins sé falið málið til at- hugunar og framkvæmda, á þann hátt sem henni hentast þykir. 3. Eins og flestum Vestur-ís- lendingum er kunnugt, þá höfum vér á undanförnum árum notið góðvildar og höfðingsskapar landa vorra á Islandi á margan hátt. Meðal annars höfum vér notið hreyfimynda, sem teknar hafa verið á íslandi, og sendar hingað vestur oss til ánægju og afnota. Einnig vingjarnlegra og bróðurlegra ávarpa, sem oss hafa verið send á hljómplötum, oss að kostnaðarlausu, en til ósegjan- lega mikillar aðstoðar og upp- byggingar í þjóðræknismálum vorum. Vér vildum benda þing- inu á, að vér hér vestra metum slíka góðvild, með því að endur- gjalda í sömu mynd, með film- um, sem teknar væru hér í byggð um og bæjum íslendinga, og einnig með hljómplötum, sem færðu vinum vorum og ættbræðr um á ættjörðinni vinarkveðjur vorar og þökk. Vér leggjum þvi til, að stjórnarnefndinni sé falið þetta mál til athugunar og fram- kvæmda eins fljótt og föng eru á. Á 'þingum hefir oft komið í Ijós sú skoðun, að til aukins áhuga og skilnings meðal æsku- lýðs vors, væri æskilegt að afla sér bæði skugga- og hreyfimynda af íslenzku landslagi, iðnaði og menningu. Framkvæmdir hafa þó aldrei orðið á þessu, líklega mest sökum erfiðleikanna, sem hreyfimyndaframleiðslan hefir verið undirorpin á Islandi. Nú eða í nálægri framtíð ræðst að líkindum bót á þessu. Þar sem vér teljum hugmynd þessa svo þýðingarmikla í fræðslustarf- semi vorri hér vestra, leggjum vér til, að stjórnarnefndinni sé falið að afla sér allra fáanlegra upplýsinga í þessu máli og leggja þær fyrir næsta þing. Útgáfumál. Álit þingnefndarinnar í útgáfu málum, er vottaði ritstjóra Tíma- ritsins, auglýsinga-safnanda þess og Þjóðræknisfélaginu á íslandi, þakkir fyrir vel unnið starf í þágu ritsins, var annars á þessa leið, og var samþykkt óbreytt: Þingið felur væntanlegri stjórn arnefnd Þjóðræknisfélagsins að sjá um útgáfu Tímaritsins með svipuðu fyrirkomulagi og að und anförnu, ráða ritstjóra og sjá um aðrar framkvæmdir málsins. Bókasafnið. Þingnefnd fjallaði venju sam- kvæmt um viðhald og notkun bókasafns Þjóðræknisfélagsins, sem deildin “Frón” starfrækir, og voru þessar tillögur hennar samþyktar: Að gert sé við bókaskápa safnsins svo fljótt sem unnt er. Að gangskör sé gerð að fram- kvæmd annarar greinar í bóka- safnsnefndaráliti síðastliðins þings, um að vísir að ensku bókasafni um íslenzkt efni sé komið á fót sem fyrst, er verði hluti af safninu. Að Þjóðræknisfélagið leggi bókasafninu til húsnæði endur- gjaldslaust, en að sá styrkur falli niður, sem félagið hefir veitt safninu að undanförnu, sem nam $100.00 á ári. Myndin er af brezkum föngum í höndum Japana. Major McLeod, sem var herlæknir þeirra og einnig fangi, segir að það hafi verið farið með þá “eins og skepnur”. Það litla sem þeir fengu af hrísgrjónum, nægði aðeins til að halda í þeim lífinu. Ný mál. Deildin “Báran” í N.-Dakota hafði flutt inn á þingið árið áð- ur þá tillögu, að heppilegra væri, að breyta þingtímanum og halda þingið að vorinu eða snemma sumars, en málinu hafði verið frestað til þessa þings. Einnig lá nú fyrir tillaga, er fór í sömu átt, frá deildinni “Esjan” í Ár- borg. Urðu miklar umræður um málið, með og móti, er lauk með því, að eftirfarandi tillaga var samþykkt: Að málinu sé frestað til næsta þings og að kosin sé fimm manna milliþinganefnd, sem hafi málið með höndum, leggi það fyrir deildir og láti síðan fram fara at- kvæðagreiðslu um málið af allra hálfu, deilda og einstakra félags- manna. Sé atkvæðagreiðslunni þannig háttað, að fram komi greinilega, hversu margir eru m*C eða á móti umræddn breyt-’ ingu á þingtímanum. I ofannefnda milliþinganefnd voru þessir kosnir: Guðmundur Fjeldsted, H. T. Hjaltalín, Eld- járn Johnson, Ásmundur P. Jó- hannsson og Gunnar Sæmunds- son. Þá hafði þinginu borist bréf frá Jóns Sigurðssonar félaginu og Icelandic Canadian Club, er benti á, hve brýn þörf væri á því, að íslendingar ættu sér al- ment samkomuhús í Winnipeg og hvatti til þess, að Þjóðræknis- félagið tæki að sér forgöngu í því máli. Var málið sett í þing- nefnd, er lagði fram eftirfar- andi tillögur, er voru samþykt- ar: Að þingið láti í ljósi ánægju sína til Jóns Sigurðssonar fél- agsins og Icelandic Canadian Club fyrir að vekja máls á þess- ari nauðsyn, um samkomuhús fyrir Islendinga í Winnipeg, og víll eiga samvinnu við alla góða íslendinga um framkvæmdir þessa máls. Að 7 manna milliþinganefnd sé skipuð til að finna leiðir og hafa framkvæmdir í þessu máli. Bendum vér þessari nefnd á nauðsyn þess að auka við sig að minnsta kosti einum meðlim úr hverju þessara félaga, Jóns Sig- urðssonar félaginu og Icelandic Canadian Club, og leggi nefndin fram skýrslur um störf sín á næsta þingi, en eigi annars sam- vinnu við stjórnarnefnd Þjóð- ræknisfélagsins um málið. Bendum vér nefndinni á, að íslendingar eigi nú þegar bygg- ingu hér í bænum, I.O.G.T. Hall, og byggingu Þjóðræknisfélags- ins á Home Street. Gæti komið til mála að eiga samtal við við- komandi hlutaðeigendur þessar byggingar, sem hugsan- lega undirstöðu fyrir þvílíka byggingu sem við höfum í huga. Eftirfarandi tillögu frá deild- inni “Esju” um skýrsluform fyrir deildir var vísað til vænt- anlegrar stjórnarnefndar: að framvegis semji stjórnarnefnd félagsins stafrófsskrá (forms) í spurningaformi, sendi þessar spurningar til deildanna í tæka tíð og svörin síðan lesin á þing- um. Einnig var samþykkt undir nýjum málum svohljóðandi til- laga frá Mrs. Ingibjörgu Jóns- son: Að væntanlegri stjórnar- nefnd Þjóðræknisfélagsins sé fal- ið að leita samskota hjá meðlim- um félagsins og öllum þeim, sem íslenzkum þjóðræknismálum unna, málefnum félagsins til styrktar. Nær þinglokum kom Ingólfs- sjóður til umræðu. Eftir að mál- ið hafði verið all-mikið rætt, var það afgreitt á þann hátt, að stjórn arnefnd var falið að ráðstafa málinu þannig, að unnt sé að leggja það fyrir næsta Þjóð- ræknisþing til endanlegra úr- •sSta. Kosning embættismanna. Þessir vorukosnir embættis- menn félágsins fyrir yfirstand- andi starfsár: Forseti: Dr. Richard Beck. Vara-forseti: Séra V. J. Eylands. Ritari: Séra Halldór E. Johnson. Vara-ritari: Jón Ásgeirsson. Féhirðir: Grettir L. Jóhannson. Vara-féhirðir: Séra E. H. Fáfnis. Fjármálaritari: Guðmann Levy. Vara-fjármálaritari: Árni G. Eggertson, K.C. Skjalavörður: Ólafur Pétursson. Endurskoðendur voru kosnir þeir Steindór Jakobsson og J. T. Beck, en í útnefningarnefnd hlutu kosningu Sigurður W. Melsted, Hjálmar Gíslason og Guðmundur Eyford. hefir ekki fengizt nema með höppum og glöppum. I hana vant ar og margt af sögum og þátt- um, sem þar ættu að vera. Hin útgáfan er Fornritaútgáfan, sem verður, er tímar líða fram, hin ágætasta heimildarútgáfa af forn ritum vorum. En kynslóðirnar geta ekki beðið eftir henni, og bindin seljast upp jafnóðum og þau koma út og áður en þorri manna veit af. Hin nýja útgáfa á að bæta úr þessum ágöllum fyrirrennara sinna með því að gefa öllum Islendingum, sem þess óska kost á ódýrri, hand- hægri og vandaðri textaútgáfu allra Islendingasagna á stuttum tíma. Eins og nærri má geta, er hin nýja útgáfa á engan hátt sett til höfuðs áðurnefndum út- gáfum. Þær eiga allar göfugt hlutverk að vinna og geta unn- ið það hlið við hlið. I nýju útgáfunni verða um 20 rit, bæði sögur og þættir, sem ekki hafa birzt í fyrri heildarút- gáfum. Fæst af þeim hefir verið prentað áður hér á landi, heldur hér og hvar í útlendum útgáfum. Sögur þessar og þættir eru því alger nýjung fyrir flesta íslenzka lesendur og stórmerkilegur við- auki við þær sögur, sem almenn- ingi eru kunnar. 1 hinni nýju útgáfu verða þannig alls 100 sjálfstæð rit. I þeim sögum, sem þegar eru til í vönduðum útgáfum, mun engra eða mjög óverulegra breyt inga þörf. En sumar sögurnar hafa aldrei verið gefnar út með nægilegri nákvæmni, og má gera ráð fyrir, að leiðrétta þurfi ýms- ar misfellur í texta þeirra með samanburði við handrit. Getur verið, að eg fari til Kaupmanna- hafnar, til þess að athuga hand- rit af nokkurum sögum í Árna- safni eða að öðrum kosti að fá þau lánuð hingað til lands, ef þess verður auðið. Enginn orðamunuj vefður rjr handritunum, skýringar verða engar nema á vísum og kvæðum og formálar mjög stuttir. Þetta á fyrst og fremst að vera les- útgáfa, þar sem lesandinn fær að vera í friði fyrir útgefandanum. Þær sögur, sem eru úr sama héraði koma í sama bindi, eftir því sem við verður komið. Önn- ur sjónarmið, svo sem aldur ein koma einnig til greina við nið- urskipun efnisins. Sögurnar verða prentaðar með stóru og skýru letri og pappír vandaður. Brotið verður heldur minna en Skírnisbrot, sem allir þekkja. Bindin verða ekki stærri en svo, að þau verði létt og handhæg, — þreyti ekki les- andann með stærð og þunga. Og vitanlega verður alls ekki nútímastafsetning á bókunum, heldur hin gamla góða, svo bæk- urnar tapi ekki gildi sínu. Bindin verða eitthvað 8—10 alls og á útgáfunni að verða lok- ið á næsta ári. Munu sennilega koma út 2 bindi í einu á svo sem þriggja mánaða fresti, unz útgáfunni er lokið. Öll bindin eiga að kosta 300 krónur í vandaðri kápu. Það verða líklega ódýrustu bókakaup á þessum tímum. En íslendinga- sögurnar, dýrmætasti þjóðararf- ur vor Islendinga, mega aldrei verða okurvarningur. Hvenær sem Islendingi, ungum eða göml- um, ríkum eða fátækum, dettur í hug að eignast íslendingasög- urnar, allar í heild eða einstakar, á hann að geta fengið þær keypt ar í vandaðri og smekklegri út- gáfu, en þó ódýrri. Vísir 3. júlí. Maður nokkur, vel í álnum, var talinn fremur grunnhygg- inn. Um hann sögðu gárungarn- ir: Þegar hann talar um naut, þá talar hann eins og maður. En berist talið að mönnum, þá tal- ar hann eins og naut. Ný útgáfa islendinga- sagna vgentanleg á næstunni Guðni mag. Jónsson ritstjóri útgáfunnar. 1 ráði er að gefa út íslend- ingasögurnar á næsta ári og er Guðni mag. Jónsson ritstjóri út- gáfunnar. Vísir hafði tal af mag. Guðna í gær og innti hann frétta af þessari merkilegu útgáfu. Sagðist Guðna svo frá: Eins og kunnugt er, hefir ver- ið um tvær útgáfur íslendiriga- sdgna að ræða hér á landi, sem máli skipta. Hin eldri og út- breiddari er útgáfa sú, sem kend er við Sigurð Kristjánsson. Hefir hún unnið stórmikið gagn á sín- um um tíma. En þrátt fyrir það var hún í upphafi af vanefnum gerð og textar eigi svo vandaðir sem skyldi. Á síðari tímum hefir ver- ið úr því bætt í þeim sögum, sem endurprentaðar hafa verið. En nú um langa hríð hafa ein- hverjar af sögunum oftast verið uppseldar, svo að útgáfan í heild stakra sagna og áreiðanleiki, No. 25 E.M.C. Innköllunarmenn LÖGBERGS Amaranth, Man. B. G. Kjartanson Akra, N. Dak B. S. Thorvarðson Árborg, Man ... K. N. S. Fridfinnson Árnes, Man M. Einarsson Baldur, Man O. Anderson Bantry, N. Dak Einar J. Breiðfjörð Bellingham, Wash Árni Símonarson Blaine, Wash Árni Símonarson Cavalier, N. Dak. B. S. Thorvarðson Cypress River, Man O. Anderson Churchbridge, Sask S. S. Christopherson Dafoe, Sask. Edinburg, N. Dak Páll B. Olafson Elfros, Sask Mrs. J. H. Goodman Garðar, N. Dak. Páll B. Olafson Gerald, Sask C. Paulson Geysir, Man K. N. S. Friðfinnson Gimli, Man O. N. Kárdal Glenboro, Man O. Anderson Hallson, N. Dak. Páll B. Olafson Hnausa, Man K. N. S. Fridfinnson Husavick, Man O. N. Kárdal Ivanhoe, Minn. Miss P. Bárdal Langruth, Man John Valdimarson Leslie, Sask Kandahar, Sask Lundar, Man Dan. Lindal Minneota, Minn Miss P. Bárdal Mountain, N. Dak. Páll B. Olafson Mozart, Sask. Otto, Man. Dan. Lindal Point Roberts, Wash. S. J. Mýrdal Reykjavík, Man. Árni Paulson Riverton, Man. K. N. S. Friðfinnson Seattle, Wash J. J. Middal Selkirk. Man. S. W. Nordal Tantallon, Sask. J. Kr. Johnson Upham, N. Dak. Einar J. Breiðfjörð Víðir, Man K. N. S. Friðfinnson Westbourne, Man Jón Valdimarson Winqipeg Beach, Man. O. N. Kárdal Wynvard, Sask i

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.