Lögberg - 08.11.1945, Blaðsíða 3

LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 8. NÓVEMBER, 1945
3
Séra Sigurður Stefánsson:
Viðreisnarstarfið og kristindómurinn
Ræða flutt í Dómkirkjunni í Reykjavík við Setningu Alþingis
1. október 1945.
“Ef Drottinn byggir ekki
húsið, erfiða smiðirnir til
ónýtis,
ef Drottinn verndar eigi
borgina, vaka varðmennirnir
til ónýtis.”
Sálm. 127.
Fátt eða ekkert er um þessar
mundir meira á orði meðal þjóð-
anna en hið mikla viðreisnar- og
endurbyggingarstarf, sem nú er
að hefjast á nýjum friðartíma.
Oss berast nærri daglega frétt-
ir frá fundum og ráðstefnum
leiðandi manna hvarvetna um
lönd, þar sem þessi mál eru tek-
in til ítarlegrar athugunar, yfir-
veguð og rædd með ýmsum
hætti.
Samþykktir eru gerðar um úr-
bætur á mörgum sviðum og stór-
felldar áætlanir, sem allar miða
í þessa átt: að byggja upp það
niðurbrotna og skapa mönnunum
bætt lífskjör, ný hamingjuskil-
yrði.
En öllum, sem um það hugsa
í nokkurri alvöru, hlýtur að vera
næsta ljóst hver nauðsyn ber
hér til.
Brunnar og hrundar borgir
þarf að reisa úr rústum, auð og
herjuð lönd bíða eftir endur-
reisn, blóði drifin jörð eftir
nýrri sköpun.
Sárin þarfnast græðslu og
svangir saðnings, snauðir og
vegarvilltir líknar og leiðsagnar.
Skjóta og farsæla lausn þarf
að finna á þeim mörgu vanda-
málum, er snerta ytri hag þjóð-
anna. Enda virðist þar nú að
unnið af mikilli ástundun og ó-
sérplægni. Stjórnmálamenn og
þjóðleiðtogar allra landa vaka
á þeim verði, og beita vitsmun-
■um sínum og lærdómi til nýrra
átaka og aðgerða.
En hins er eigi heldur að dylj-
ast, að viðreisnar- og endur-
byggingarstarf þess friðartíma,
sem vér nú vonum og trúum að
sé að renna upp yfir veröldina,
verður einnig að ná inn á önnur
svið, ef vel á að fara.
Andlegt líf einstaklinga og
þjóða hefur orðið fyrir þungu,
örlagaríku áfalli undangengin
þrauta- og þjáningaár hins
stríðandi mannkyns.
Það er vissulega fleira í rúst-
um og auðn en fagrar borgir og
frjósöm lönd. Vissulega fleira,
sem þarf að endurreisa og
byggja upp af nýju. Og sá veru-
leiki er mönnum einnig ljós.
Ótal varðmenn vaka einnig á
þeim vettvangi, og leita þeirra
bjargráða, sem þeir ætla að bezt
megi þar duga.
En þetta er ekki einungis það
sem er að gerast úti í umheim-
inum og fjarskanum, tilheyrend-
ur mínir. íslenzka þjóðin á líka
þessi sömu vandamál. Því verður
eigi neitað, þrátt fyrir allt, sem
á síðustu tímum hefur farið hjá
oss betur og giftusamlegar en
víða annars staðar.
Vér eigum landið fagra óspillt
og frjálst og byggðirnar heilar.
Þjóðin býr við allsnægtir. En
samt er fyllsta þörf viðreisnar
og umbóta, hvert sem litið er.
Gagngerð þróun atvinnulífsins
til lands og sjávar virðist brýn-
asta nauðsyn. Og nýjar leiðir
þarf að finna, er tryggi þjóð-
inni fjárhagslegt öryggi á kom-
andi tímum. Ýmislegt í félags-
málum vorum sýnist til óheilla
horfa, sé ekkert að gert. Og á
uppeldissviðinu bíða stór verk-
efni úrlausnar og framkvæmda.
Víst þurfum vér einnig að
hefjast handa og reisa margt úr
rústum, ráða bót á ýmsu, skapa
oss og börnum vorum aukna
möguleika bættari lífskjara,
menningar og þroska.
Og varla verður heldur ann-
að sagt en að þjóð vor gefi nú
þeim sannindum allmikinn gaum.
Skoðanir og stefnur einstaklinga
og flokka sýna það svo glöggt,
að eigi verður um vilst. Og
raunar allt athafnalíf lands-
manna að ýmsu leyti.
Vér ætlum oss það auðsjáan-
lega Islendingar, að taka vorn
þátt í því starfi, sem nú er að
hefjast um heiminn til viðreisn-
ar og umbóta. Vér ætlum að
lækna vor eigin þjóðarmein, sigr-
ast á erfiðleikunum og byggja
upp betra samfélag.
En hvernig förum vér hér að?
Hvaða leiðir veljum vér að þessu
marki?
Eru þau ekki næsta ólík og
ærið sundurleit svörin, sem vér
fáum við þeim spurningum? Eru
það ekki einmitt þau, sem á vett-
vangi dagsins verða tíðast mesta
ágreiningsefnið og örðugast
gengur fyrir oss að sameinast
um?
Og þó er svarið í raun réttri
aðeins eitt. Já, engin leið önnur
að því marki, sem nú ber hæst
í fegurstu draumum mannanna
og djörfustu vonum.
Það kann sumum að þykja
fjarstæð fullyrðing. En fleiri og
fleiri gerast þeir nú samt úti í
umheiminum, sem viðurkenna
hana og aðhyllast. Þeir, sem
sannfærðir eru um að viðreisn-
ar- og byggingarstarf framtíðar-
innar verði aldrei á annan veg
leitt til farsællegra lykta.
Skyldum vér komast hjá því,
í vorum vanda, að hlusta eftir
þessu svari, reyna þá leið — í
alvöru?
Það er trú feðra vorra og
mæðra — Kristindómurinn.
Mundi hann ekki eiga neitt er-
indi til þjóðar vorrar einmitt nú
á tímum mikilla örlaga?
- Ekki aðeins boðun hans í
kirkjunni, heldur andi hans og
kraftur inn í öll svið félagsmála
vorra og athafnalífs, inn á heim-
ilin, inn í skólana, til æskunnar,
sem á að erfa landið, inn í stjórn-
málin, inn í þingsalina?
“Ef Drottinn byggir ekki
húsið, erfiða smiðirnir itil ónýtis;
ef Drottinn verndar eigi borg-
ina, vakir vörðurinn til ónýtis”.
Þessi sannindi eru gömul. Um
aldaskeið hafa einstaklingar og
þjóðir litið þau, valið þau sér að
leiðarljósi og gert að veruleika í
lífi sínu. Og engum getur dulizt,
hversu ríkulegan þátt sú stað-
reynd hefur átt í því að skapa
farsæld og hamingju kynslóð-
anna.
En þó gleymist oss fátt, mönn-
unum, jafn sorglega oft og ein-
mitt þessi sannleikur. Viðburðir
og saga síðustu ára eru þar skýr-
ust og órækust vitni.
Drottni var ekki falið að
byggja húsið og vernda borgina.
Guðstrúin var ekki kvödd til þess
að ráða fram úr vandamálum
heimsins.
Eftir styrjöldina fyrri sagði
einn vitrasti erlendur stjórn-
málamaður og þjóðarleiðtogi,
sem þá var uppi, þessi orð:
“Leyfum kristindóminum að
komast að. Vér höfum nú reynt
allt annað og ekkert dugði.”
Völdu þjóðirnar þá leið?
Stríðshörmungarnar og niður-
læging mannkynsins undanifarin
ár svara því fyrir oss.
Og þá var kristindómurinn
reyndur einnig af vorri samtíð,
e. t. v. aldrei eins áþreifanlega
og óyggjandi í gjörvallri sögu
kristninnar. Undir merki hans,
gunnfána krossins, var starfi
líknar og huggunar haldið á-
fram í heimi báls og tára.
Reyndum vér það ekki líka, Is-
lendingar, þegar þyngstu og
syrgilegustu áföll síðustu ára
dundu yfir vora þjóð?
En kirkjan var ekki aðeins
hlífðarskjólið, griðastaðurinn
eini, sem mennirnir fundu at-
hvarf hjá í neyð sinni og van-
mætti. Hún gegndi ekki einungis
hlutverki sjúkravagnsins, sem
sækir út í valinn þá særðu og
þjáðu. Hún stóð fremst í farar-
broddi þeirrar fylkingar, sem
vann að endurheimt frelsis og
mannréttinda í þjökuðum og
undirokuðum löndum. Hún varð
aftur hin stríðandi Kristskirkja
og eignaðist af nýju þá menn,
sem sýndu öllum heimi, að trúin
á hann, sem byggir og verndar,
gefur ekki aðeins þrek og djörf-
ung í raunum, heldur þor og
kraft til að þjóna sannleikanum,
virða hann mest, fórna honum
öllu, leggja þar jafnvel lífið við.
Vér vitum það nú betur og
betur, hvernig kirkjan reyndist
hin síðustu ár. Hún þarf áreið-
anlega ekki að biðja neinnar af-
sökunar á sér eða boðskap sín-
um frammi fyrir heiminum í
dag.
Spyrjum þjóðir þeirra Berg-
gravs og Kaj Munks! Nei, kirkj;
an er nú meiri veruleiki í sögu
mannkynsins en e. t. v. nokkru
sinni fyrr. Og trúin á hlutverk
hennar og beinan þátt í því
byggingar- og viðreisnarstarfi,
sem nú er að hefjast á þessum
örlagaríku tímum er vaxandi.
En mundi vorri þjóð hafa skil-
izt þetta enn þá — nógu vel?
Bendir ekki raunalega margt til
þess, að svo sé ekki?
Og þó eigum vér enga ósk
heitari, landsins börn, en þá, að
starfa fyrir þjóð vora, vaka á
verðinum um heill hennar og far
sæld, sæmd og frelsi.
Hvílík skammsýni, ef vér
höldum, að vér getum það án
Guðs, án þeirrar trúar, sem í
þúsund ár hefur byggt upp allt
það bezta ,1 þessu landi, og
verndað þjóð vora.
Án Guðs, án hjálpar hans, full-
tingis og varðveizlu erum vér
ekkert. Játning lofsöngsins er
vitnisburður sögu og reynslu
kynslóða: “Vér deyjum, ef þú
ert ei ljós það og líf, sem að
lyftir oss duftinu frá”. En —
“leitið fyrst guðsríkis og rétt-
lætis og þá mun allt þetta veit-
ast yður að auki.”
Svo aðeins þetta:
Kjrkjan og alþingishúsið
standa hér saman í höfuðborg
landsins. Þær tvær stofnanir,
sem frá öndverðu tímanna hafa
verið þessari þjóð hjartfólgnast-
ar og helgastar.
I hyrningarsteini alþingishúss-
ins geymast þessi orð Krists:
“Sannleikurinn mun gera yður
frjálsa”. — “Traustir skulu horn-
steinar hárra sala.”
Þjóðin gerir miklar kröfur til
fulltrúa sinna er þar fara með
umboð hennar. Hún felur þeim
ábyrgðarmestu störfin og
þyngstu skyldurnar að ráða fram
úr erfiðleikunum og byggja upp
frjálst og farsælt samfélag.
Vandinn er stór og verkefnin
mörg og örðug, sem yðar bíða
nú, alþingismenn, eins og svo oft
áður.
Spakur maður sagði einu sinni,
að þjóðin hefði þá leiðtoga og
forystumenn, sem hún ætti skil-
ið,ávöxt og endurskin af sjálfr-
ar hennar kostum og löstum. Og
líklega er það eins enn.
Fyrir Guðs skuld sýnið sem
mest af kostum íslenzku þjóðar-
innar. Þeir eru margir til.
Aldrei hitt! Því að það er
einnig sannmæli, sem eitt af
skáldum vorum segir, að “þeir,
sem fremstir fara, fjöldann á-
fram hvetja.”
Fordæmi yðar, hvernig þér
vinnið störfin, mótar kannske
meira en flest annað þjóðina
alla, hugsunarhátt hennar og
framkomu og félagsþroska.
Vinnið þau í anda Krists! Lát-
ið hann ráða stefnunni, vísa
veginn!
Já, veljium öll þá leið, sem
skapar hverjum einstaklingi og
hverri þjóð giftuna mestu.
Felum almáttugum og eilífum
Guði byggingarstarfið! Felum
honum verndina! Þá fyrst get-
um vér horft óttalaust til kom-
andi tíma, því að framtíðin í
Guðs hendi er ein allt af örugg.
Lofað og vegsamað og blessað
sé hans heilaga nafn!
Amen.
Kirkjublaðið, 8. okt.
Övænt bréf
(Frh. af bls. 2)
sem höfðu farist í henni. En þá
var boðið “góðan daginn” á bak
við mig. Þar stóðu þá hinir næt-
urgestirnir. Tveir rosknir menn
í ferðafötum. Þórarinn Jónsson
frá Kanada, tónskáld og rakari,
og Sigurjón Jónsson, prestur á
Kirkjubæ í Hróarstungu. “Við
erum á leið að Möðrudal,” sagði
tónskáldið, “bróðir minn á að
jarða á Fjöllunum. Við ætlum
um Háreksstaði, mig langar til að
líta á kotið. Það eru nú 32 ár
síðan eg fluttist þaðan vestur og
eg er nú rétt kominn heim. Mik-
ið indælis veður er þetta, annars,
og þessi dásamlegi gróður. Svona
land finnurðu ekki í allri Ame-
ríku, þótt þú færir um hana
þvera og endilanga. Þú getur
borið mig fyrir því, eg þekki það.
Svona vel gróið land er ekki til
í Ameríku. Það er óþarft að fara
vestur til að leita að betri land-
kostum til búnaðar. Því fer bet-
ur, að vesturferðir eru hættar og
bændurnir hérna una sér orðið
vel. Já, því fer betur, það segi
eg satt. Það er mikils virði að
kunna að meta sitt eigið land.
Sumir hafa orðið að kaupa þá
reynslu dýru verði og sumir
hverjir ekki fengið hana fyr en
um seinan.”
“Eruð þér á norðurleið,” segir
þá presturinn.
“Já,” svara eg. “Hann Eiríkur
ætlar að reiða mig norður yfir
heiðina, að Grímsstöðum, um
Háreksstaði.”
“Við verðum þá samferða,”
segir tónskáldið, “og þá skaltu
fá að sjá vel gróið land, því lofa
eg þér.”
“Eg á nú von á því,” svara eg,
“svo margar sögurnar hefi eg
heyrt af fitu fjárins á Jökuldals-
heiði. Skyldu bændurnir nú vera
hættir að ríða út um helgar, til
þess að leita að og reisa við
sauðina, sem orðið hafa afvelta
af offitu.”
“Það get eg ekki sagt þér,” seg-
ir tónskáldið, “en við getum litið
í kring um okkur á leiðinni og
séð hvort þess gerist enn þörf.”
Það er gaman að litast um af
heiðarbrúninni fyrir ofan Skjöld-
ólfsstaði. 1 góðu veðri blasir við
fögur fjallasýn.
I austri sést yfir nyrsta hluta
Austfj arðaf j allgarðsins.
I suðaustri teygja fjöllin aust-
an Lagarfljóts kollana yfir Fljóts-
dalsheiðina. I suðri gnæfir Snæ-
fell og bak við það norðaustur-
hluti Vatnajökuls. Það er nauð-
synlegt að staldra við um stund,
athuga vel hvaða fjöll sjást, at-
huga afstöðu þeirra á kortinu og
festa vel í minni. Er maður síð-
an heldur vestur yfir heiðina,
breytist fjallasýnin smátt og
smátt. Austfjarðafjöllin hverfa
bak við heiðarnar, en í ljós koma
í norðrinu fjöllin í kring um
Vopnafjörð og síðan fjöllin í
Norður-Þingeyjarsýslu en í suð-
vestri Mývatnsöræfi með fjalla-
drotningunni Herðubreið, sem
gnæfir svipmikil yfir alla ná-
granna og sézt lengst austan af
heiðinni.
En við þessa víðfeðmu yfirsýn
gagntekur ein staðreynd huga
þess manns, sem alinn er upp í
dal eða við fjörð. Það er meðvit-
und þess, að ættland hans sé alt
annað en hann hafði álitið til
þessa. Áður taldi hann landið
vera dali, strendur og fjalls-
eggjar. Nú sér hann, að það er
í raun og veru geisi víðlend há-
slétta, með einstökum háum
fjöllum á stangli, og að dalirnir
eru víðast aðeins lækjar eða ár-
farvegir. En hann sér meira.
Hann sér, að landið er raunveru-
lega óbyggt að mestu. Og þá
vaknar spurningin um það, hvort
það sé ekki að mestu óbyggilegt.
Hvort lífið í dölunum sé ekki
þrotlaus barátta á takmörkum
hins byggilega og óbyggilega
heims. Hann minnist þess, að
hann er staddur á yfirgefnum
lendum. Það var héðan sem
(Frh. á bls. 5)
Business and Prc ifessional Cards

DR. A. BLONDAL Phytician & Burgeon («2 MEDICAL ARTS BLDQ. Slmi 93 996 Heimili: 108 Chataway 8Imi 61 028 Dr. S. J. Johann«M*n 215 RUBT STREBT (Belnt suöur af Bknning) TaMmi 20 877 • VlötalsUmi 8—• s. b.

DR. .A. V. JOHNSON Dentitt • »0« 8OMER8ET BLDO. Thelephone 97 932 Home Telephone 201 SM Dr. E. JOHNSON •04 Evellns St. Selklrk Offlce hrs. 2.80—* P.M. Phone office 26. Res. 210

Dr. K.J.Austmann Specialist Eye, Ear, Nose and Throat 704 McARTHUR BLDG. Cor. Portage and Main Office hours: Tuesdays and Thursdays 5—8 Saturdays 2—5 Office 96 731 Home 53 893 OfTice Phone Rei. Phona 94 762 72 40» Dr. L. A. Sigurdaon 116 MEDICAL ART8 BLDQ. Offlce Houre: 4 p.m.—« p.m. and by appotntment

DR. ROBERT BLACK SérfrisBingur I Augna, Eyrna, nsf og hálssjúkdömum 416 MsdicaJ Arts Buildlng, Graham and Ksnnedy 8t. Skrlfstofuslmt 93 851 Helmaslml 42 1(4 DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlmknar • 406 TORONTO QEN. TBOBTB BUILDINQ Cor Portage Ave. og GtaiUi PHONE 96 952 WINNIPJDQ

BY0LF9ON*S DRUG PARK RIVER, N.D. Itlentkur lyftaU F61k getur pantaC meöul og anna( meö pöstl. Fljðt afgrelðsla. Dr. J. A. Hillsman SURGEON 308 Medical Arts Bldg. PHONE 97 329

A. S. BARDAL • 4* 8HERBROOK 8T Selur llkklstur og annast um *<- farir. Alliir (tklnsiur sá bsStl Ennfremur ssíur hann allskonar mlnnisvarEa og legatalna. Skrlfstofu talslmi 27 324 Heimllls talsíml 26 444 LtggHinir sem skara framúr OrvaJs blágrí ti og Manitoba marmari BhrifiO eftir verOtbrA GILLIS QUARRIES. LTD. 1400 Spruce St. Simi 2» •*• Wlnnlpeg. Man.
HALDOR HALDORSON
byo QÍngart\.rÍ9tari
23 Muslc and Art Bulldln*
Broadway and Harirrave
Winnlps*. Canada
Phons tlOtl
J. J. SWANSQN A CO.
LIMITET)
101 avemöe SLdo., wpo
•
raateÍKnasalar. Lelgja hös ©t-
vega penlngalAn og eld»4byr*8
bifreiöaá.'byrgC, o. s. trv.
Phone 97 688
IN8URE your property wlth
HOME SECURITIES LTD.
4(8 MAIN 8T.
L«o E. Johnson A. I. I. A. Mffr.
Phonos Bus. 23 377 Res. 39 433
ANDREWS, ANDREWS
THORVALDSON AHD
ÉOGERTSON
LSgfrœtHnoar
109 Bank of Nova Sootla BMa
Portage og Qarry Bt.
Stmi »8 111
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON 8t CO.
Chartered Accountantt
1101 McARTHUR BUILDINQ
WINNIPEQ, CANADA
Blóm »tundvÍ8lega afgreldd
THE ROSERY U9.
BtofnaB 1901
s
427 Portage Ave. Siml »7 (••
Wlnnlpeg.
Phone 4» 409
Radlo Service Speclalists
ELEGTRONIO
LABS.
H. THORKELSON. Prop.
The most up-to-date Sound
Equlpment System.
130 OSBORNE 8T., WINNIPEQ
CllNDRY PYMORE LTB.
Brltlah Quality — Flsh Netths*
(• VICTOKIA 8TREHT
Phone 98 211
Wlnnipoc
Uanaoar. T. R. THOKTALMOB
Tour patronags wlli bo
spprectated
Q. F. Jonaason, Pres 4k Man. Dlr.
\
Keystone Fisheriee
Limited
404 Scott Block Siml 95 287
WhoUaaU DUtrihutore af
rRBBH AMD TROT.RH TIBH
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
f. B. RaO*. ílanaoing DU aator
Wholesaie Distributors O*
Freéh and Frozen Flsh.
811 Cfaambers SL
Office Phone 26 828
Res Phone 78 917.
MANITOBA FISHERIES
winnipko, maN.
T. Barooviteh, frambv.tt/.
Versla f heildsölu meC nýjan em
froslnn flsk.
808 OWENA 8T.
Skriístofuslml 86 8(1
Heimaslmi 66 468
— LOANS —
At Rates Authorized by
Small Loans Act, 1919.
PEOPLES
PTNANCE OORP. I/TD.
Llcensed Lend-rs
Established 1929
40S TTme Bldg. Phone 21 4SS
Argue Brothers Ltd.
Real Estate — Flnanclal —
and Insurance
Lombard Building, Wlnnipe*
J. DAVIDSON, Rep.
Phone 97 291
H HAGB0RG FUEL C0> H
•
Dial 21331 NoFU) 21 331