Lögberg - 08.11.1945, Blaðsíða 5

_ ÁHIIGA/HAL
B LVLNNA
þitt; það er raunar satt að það
Um hvað ræðið þið?
Um hvað ræðið þið hjónin
meðan þið eruð að neyta kvöld-
matarins, eða ræðið þið ekki um
neitt? E. t. v. hafið þið orðaskipti
eins og þessi — gerðu svo vel og
rétta saltið, og það lítur út fyrir
rigningu — en þetta eru eigin-
lega ekki samræður. Samkvæmt
orðabókinni þýðir orðið, sam-
ræður, “vinsamleg skifti á skoð-
unum”.
Sum hjón virðast dvelja í hel-
djúpri þögn; það er eins og þau
segji með þögninni: “Hvað ætt-
um við að tala um; við erum
búin að vera gift í mörg ár”.
Peningar og skuldakröfur eru
umræðuefni annara, eða þá
heilsufar þeirra en þá er það
oftast aðeins armað hjónantna,
sem hefir orðið.
Hinsvegar ræða sum hjón um
alla skapaða hluti — um börn-
in, starf þeirra, stríðsfréttirnar,
kálgarðinn, viðgerðir í eldhús-
inu, bridge spil o. s. frv.
Um hvað ræðið þið nú, þú og
þinn maður? Ef að þið eruð bæði
ánægð þegar þið eruð tvö ein,
þá gerir það lítið til hvort þið
talið eða ekki, eða um hvað þið
ræðið, eða hvort ykkar talar
meira, sérstaklega ef maðurinn
talar meira, því margar konur
lifa tilbreytilegu lífi í gegnum
starf manna sinna.
Vegna síns ríka sjálfsálits, þol-
ir karlmaðurinn sjaldan að kon-
an tali meira en hann; þegar
konan lætur dæluna ganga, án
þess að hann komi orði að, um
heimilishaldið, börnin eða starf
sitt, beitir hann oftast þeirri að-
ferð sér til varnar að skella við
því skollaeyrum. Kona manns,
sem þykist flest vita, notar
einnig þessa aðferð — að temja
sér heyrnarlteysi. Þetta er nú
gott og blessað ef engum mis-
líkar það en venjulega reiðist
einhver þessu
E(f iþér finst hjónaband þitt
fremur tilbreytingarlítið sam-
félag, sem hefir í för með
Isem meira umburðarlyndi er að
I finna.
Að sjálfsögðu verður að ætl-
last til þess að bæði ungir og
gamlir á heimilinu hafi vit á
að ganga sæmilega um, þurka
vel af fótum sér, hengi föt sín
1 upp í anddyri eða þar sem þau
i eiga að hanga, og skilji ekki
eftir á víð og dreif hluti, sem
búið er að nota. Því að hvort
sem húsmóðirin vinnur ein hús-
án þess að mæla orð af munni. I störfin eða hún hefir einhverja
Hér eru þá nokkrar bendingar: 1 hjálp, verður að ætlast til þess
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
V, T U ■ l f k heimilisfólkinu, að það geri
• Takmarkaðu ahyggjuskraf | of erfift fyrir> þeim sem
, * „• | eiga að sjá um heimilið.
getur venð lettir i þvi að segja ^ er óþægilegt að koma
frá áhyggjum smum, og við I heimsókn fil yinkonu sinnar
þörfnumst felaga, sem tekur þatt finn& ag hana langar helzt
með okkur í mishöppum okkax 1» að eftir hvert spor sem
og sigrum, en það ætti ekki aS - er . gólfi8> eða að sjá að
vera eina umtalsefmð. Engin vill lún er dauðhrædd um að gest.
heyra eilífa kveinstafi og um-vindlingaosku ofan
kvartanir. Það, getur meira að . ^ ^ _ Qg fyrir hús.
segja aukið bagmdi þm t staC er það heldur ekki nein
þess að draga ur þeim ef þu ert | ánæg-a ag konan hans unni sér
aldrei rólegrar stundar, gefi sér
aldrei tíma til þess að njóta þess,
á Hálsi, höfðum gaman af að
koma út í smíðaskemmu Frið-
riks, þar sem hann var að renna
húna og hnúða á borðfætur og
stóla; og amaðist hann aldrei
við okkur.
Eg man hvað mér þótti veizlu-
réttirnir vel fram bornir. Sein-
ast kom inn afar stór skál með
púnsi; þótti það gleðiauki að
hafa púns í veizlum en engin
ofdrykkja fór þar fram. Eg man
eftir brúðkaupsvísum, sem móð-
ir Friðriks sendi, því hún sjálf
gat ekki komið í veizluna. Það
eru þríhendur; fyrsta vísan er
þessi:
að margsegja frá þeim.
2. Talaðu um heilsufar þitt að
eins ef taka þarf ákvörðun við- j ag giga heimili
víkjandi lækningu. Það getur
verið varasamt að nota eigin-
manninn eða eiginkonuna sem
Brúðhjónunum blíða
kveðju vanda.
Sönn ánægja og sæmd í heim,
sífeldlega fylgi þeim.
Síðasta vísan er svona:
Þennan miða, þér minn
elsku sonur,
með óskum beztu útbúinn,
eg nú sendi í staðinn minn.
Óvænt bráf
(Frh. af hls. 3)
Við verðum að gera okkur það
ljóst húsfreyjurnar, að störf okk-
ar eru verk sem sí og æ þarf
---- ^ l cli WU vcin. ðdi
daglegan áheyranda að lysingu a ag endurtaka _ og því er líka
sjúkdómseinkennum þinum, eða bezf ag láta sér ekki bregða þó
að segja daglega frá kvillum I g þess sjáist ekki mikil merki
þínum til þess að öðúast um- að kveldi> að starfið hefir verið
hyggju maka þíns. Verkir og innt af hendi að morgni. Og
pína tilheyra læknisstofunni en hollustu og heilsufarsins vegna
~1'1” Knr?St:tflf' verður að vinna þessi störf og
vinna þau vel. En ef við viljum
að heimilisfólkið uni sér vel, taki
heimili sitt fram yfir aðra staði,
og að heimilisánægjan, sem þar
ríkti, verði börnunum gott veg-
arnesti og ógleymanlegar endur-
minningar, verðum við að sjá
um, að þau eigi þar skilningi og
alúð að mæta. Hreint og fágað
heimili getur vel verið kulda-
egt. En umhyggja og hjarta-
hlýja húsmóðurinnar gerir það
að sönnu heimili.
Vísir.
Æskuminningar
Eftir Kristínu í Watertown
ekki setustofunni og borðstof-
unni.
3. Tal um vandamál á að vera
hrein og bein umræða um vanda
málið; hvernig eigi að snúa sér
í því og lausn þess. Öll hjón
verða að ræða um fjármál heim-
ilisins en þau mál ættu ekki að
vera eini grundvöllurinn að sam-
félagi þeirra. Hávært, óendan-
legt áhyggju skraf út í bláinn um
peninga er engin úrlausn en get-
ur verið hættulegt hjónaband-
inu.
4. ’ “Maðurinn skarar sjaldnast
fram úr umtalsefni sínu”, stend
ur þar. Þú ættir því að láta þínar
viðræður bera vitni um ríkan
persónuleika. Hugsaðu þig nú
um. Hvað er langt síðan að þú
ávanst þér nýjan vin eða hvað
er langt síðan að þú last aðra
bók en skáldsögu eða hefir þú
nýlega tekið iþáítt :í nokkrum
félagslegum samtökum um áhuga
mál þín? E. t. v. einskorðar þú
hugsanir þínar og tal um eitt
sérstakt málefni. Eg þekki mann
sem aldrei má heyra orðið þurt
— ser ket, án þess að hann haldi langar
ýms vandamál og jafnvel deilu- ræ8ur um það hvort sé betra að
sjóða eða steikja kjöt. Eg þekki
konu, sem ekki má heyra gler-
augu nefnd nema hún segi langa
sögu af baráttu sinni við það
að venjast gleraugum. Um leið
og sumt fólk heyrir orðin, skatt-
ar, Brezka veldið, herskylda,
skömtun, brýst fram úr því ó-
stöðvandi orðaflóð.
Og að loktjm, þið tvö ættuð
að hlusta á hvort annað. Góð
áheyrn er nauðsynleg til þess að
geta talað vel.
Lausl. þýtt.
efni en of lítið af “vinsamlegum
samræðum”, skaltu íhuga málið;
samtöl hjónanna gefa greinilega
bendingu um ásigkomulag hjóna
bandsins. Ef þú gerir tilraun til
þess að endurlífga samtalsgáfu
þína, gæti það borið þann árang-
ur að endurlífga hjónaband þitt.
Ung hjón, sem nú eru að leggja
grundvöllinn að hjúskap sínum
og móta hann, ættu einnig að
hafa þetta í huga. Þau ættu ekki
að venja sig á að vera þegjanda-
leg hvort við annað eða þá að-
eins að gera hversdagslegar at-
hugasemdir um daginn og veg-
inn, sérstaklega hafi þau haft
ánægju af að segja hvort öðru
frá hugmyndum sínum og hug-
sjónum, áður en þau giftust.
Fjörugar umræður um almenn
málefni og áhugamál, — ekki
aðeins um það sem eg gerði, þú
gerðir, eða það gerði — bæði og
auðga hjónabandið engu síður
en tilhugalífið.
Vitaskuld eru engar reglur um
það, hvað eiginmenn og eigin-
konur eiga að ræða um, en þó
er nokkur grundvallar atriði,
sem vert er að hafa í huga og
gilda þau fyrir samræður yfir-
ieitt, hvort sem gift eða ein-
hleipt fólk á hlut að máli. Ótt-
astu samt ekki þögnina, ef hún
er rík af slplningi og samúð. Til
eru þögn, sem er huggandi og
sefandi en til eru líka þögn, sem
storkar og ertir. Og svo er til
dauða þögn; hún virðist oft um
vefja hjón þegar þau neyta mál
tíðar á matsöluhúsum; þau borða
fiskinn eða fuglinn, döpur á svip,
Heimilisylur
Hvernig er heimili þitt? Unir
heimilisfólkið sér vel á heimil-
inu? Koma börnin eða ungling-
arnir heim með kunningja sína
og er þeim tekið með ánægju?
Þar með er ekki aðeins átt við
aað hvort börnin megi taka með
sér vini sína — heldur hvernig
viðhorf og viðmót húsfreyjunn-
ar er. Er hún hrædd um að gest-
irnir óhreinki gólfið, böggli sess-
urnar eða færi eitthvað úr lagi?
Sumar húsmæður virðast
hugsa um það eitt að heimilið
sé nógu hreint og snyrtilegt, en
ekki um það að heimilisfólkið
geti notið hvíldar og ánægju og
fundið að það eigi þar athvarf
og heimili. Því að þar sem börn
eða unglingar varla mega ganga
um af hræðslu við að þau ó
hreinki eitthvað eða færi úr lagi,
er ekki hægt að ætlast til að þau
geti unað sér til lengdar og verið
ánægð. Þau leita þá út á götuna
eða á heimili kunningjanna þar
V.
Á Hálsi voru þau foreldrar
mínir í vinnumensku hjá þeim
hjónum, Friðrik Péturssyni og
Guðrúnu Pálsdóttur, foreldrum
séra Friðriks í Reykjavík; fædd-
ist Friðrik annað árið, sem við
vorum á Hálsi. Móðir mín hafði
miklar mætur á Friðrik og segir
að hann hafi verið skír og fagur
sveinn. Pétur, bróðir minn var
yngri; þessir 1 itlu snáðar léku
sér saman, en engum kom til
hugar þá, að þessir litlu drengir
myndu báðir verða merkis prest-
ar.
Þau Friðrik og Guðrún byrj-
uðu búskap vorið sem foreldrar
mínir fluttu þangað, en giftust
um haustið og höfðu myndar-
veizlu; var mörgu fólki boðið.
Brúðkaupsveizlur voru þá aðal
skemtun landsmanna. Man eg
eftir mörgu úr veizlu þessari og
ætíð fanst mér hann, sem boðinn
var í brúðkaupið í Cana í Galelíu
og breytti vatni í vín, hafi verið
boðinn í brúðkaup þeirra hjóna,
aví brúðurin var trúkona mikil
og góðkvendi, og brúðguminn af-
óragðs efnilegur maður, bezti
smiður og framúrskarandi í dugn
aði, álitlegur í sjón og vinsæll.
Er ei að undra þótt andlegt
mikilmenni hafi komið af jafn
merkum foreldrum. Mun Friðrik
hafa verið lipur í lund og barn-
góður, því við litlu stúlkurnar
Ætíð er gott að vita að móður-
ástin blessar mannlífið eins og
sólarljósið jörðina.
Snjólaug á Krossum á Ár-
skógsströnd .var frammistöðu-
kona í veizlunni og réði öllu,
enda var hún kvennskörungur
og víða fengin sem forstöðukona
á mannfundum. Vil eg fara nokkr
um orðum um konu þessa.
Snjólaug Baldvinsdóttir prests
á Ufsum var orðlögð merkiskona,
vitur og vel að sér, guðrækin og
geðprýðiskvendi; móðir og hús-
móðir var hún í fremstu röð, bú-
sýslukona mikil og gjafmild. En
þegar þurfti við, lét Snjólaug til
sín taka; sagði þá fáein orð með
sannfæringarkrafti, sem allir
báru virðingu fyrir. Bóndi henn-
ar, Þorvaldur Gunnlaugsson var
mesti dugnaðar og fyrirhyggju-
maður. Voru þau hjónin sam
hent 1 að gjöra heimilið á Kross-
um höfuðból og sveitarprýði ekki
einungis að efnum og rausn
heldur miklu fremur að gest
risni og hjálpsemi við fátæka.
Móðir mín sagði mér að margir
hefðu farið frá Krossum, þegar
leið á veturinn og þröngt var í
búi sumstaðar, með þéttar byrgð-
ar komvöru eða fiski eða kjöt-
mat og hjartað fult af þakklæti
til Guðs og manna.
Vonandi er að veglyndi Snjó-
laugar blómgist enn á Krossum
hjá afkomendum hennar, sem
lengi munu þar búa. Vísa þessi
var um hana kveðin:
Stilt og blíð í stöðu sinni
á straumi tíðanna,
hún er prýðin úti og inni,
auðar hlíðanna.
\
Eg man hvað mér þótti fallegt
á Krossum þegar alt stóð í blóma
á sumrin. Bærinn var reisulegur
sveitabær, túnið slétt og iðgrænt,
skreitt fíflum og sóleyjum, blik-
andi og brosandi; puntstráin með
gullna silkifaxið efst á stöng
voru sem verndarenglar kring-
um blómin. Þegar eg kom í leitið
sunnan við Krossa, fanst mér eg
,sjá yffir hýran og yndislegan
listigarð.
Eflaust var Snjólaug með
merkustu konum landsins og bar
allar kvennlegar dyggðir. I sjón
var hún góðleg og gáfuleg, og
góðgerðir hennar og útilát sýndu
bæði höfðingslund og nærgætni.
Frh.
fólkið flutti unnvörpum til Ame-
ríku. Héðan flýði íslenzk kyn-
slóð eftir 1000 ára strit og stríð.
Hér skapaðist vantrúin á landinu.
Hér brast flótti í liðið. En hér
höfðu þá líka búið menn, sem
höfðu kjark til að horfast í augu
við ókunna " örðugleika. Hér
höfðu búið menn, sem ótrauðir
lögðu á djúpið. Menn, sem námu
ný lönd í fjarlægri heimsálfu,
mættu miklum og óvæntum örð-
ugleikum. Urðu að venjast nýj-
um landsháttum, nýjum verkum,
nýjum mönnum, nýjum málum.
Menn, sem sigruðu alla örðug-
leika nýs landnáms og sitja nú
sem velmetnir borgarar meðal
þekktra dugnaðarþjóða.
Vart gátu heiðarnar verið mjög
bölvaðar, þar sem þær ólu menn,
sem sönnuðu í strangri baráttu,
að þeir voru búnir andlegum og
líkamlegum kostum, sem fylli-
lega jöfnuðust á við það, sem
bezt þekktist meðal annara þjóða.
Og eg leit niður fyrir fætur
mér á þá jörð, sem í 1000 ár ól
forfeður íslenzku landnámsmann
anna í Ameríku.
Hestarnir, sem við sátum á,
stóðu í hnéháu grasi. Lausu hest-
arnir okkar ösluðu um bylgjandi
grasmóðuna og völdu bezta kjarn
gresið. Skammt frá sást á haus
og bak á skjallhvítum ám, lömb-
in þeirra hurfu að mestu í há-
gresinu.
Á blátæru fjallavatni vögguð-
ust svanahjón með unga. Yfir
bláhvelfdur himinn. Sól í há-
degisstað helti geislaflóði yfir
hauður. Hvergi sást haf.
Mér varð litið á tónskáldið, sem
fyrir 32 árum flýði þetta land.
Hann lét hestinn ráða ferðinni,
og starði dreymandi vestur í átt-
ina til átthaganna. Hann vissi
af lágreistum bæjarrústum fyrir
handan ávalar hæðir, vötn og
breið mýradrög. Hann var að
hugsa um það, hvort ennþá
myndi vaxa fífill og sóley í hlað-
varpanum. Hann var að hugsa
um það, hve margir slíkir dagar
hefðu liðið um heiðina, síðan
hann leit hana síðast augum fyrir
32 árum. Það hrundu tár af aug-
um hans. Hann var að gráta.
Hann grét eins og barn, sem eftir
langa brottveru kemur aftur
heim til elskaðrar móður.
Við höldum áfram um hæða-
dtóg og mýrasund. Eg undrast
það, að hestarnir skuli hvergi
liggja í og spyr fylgdarmanninn,
hvort allar mýrar á heiðinni séu
færar hestum. “Því fer fjarri,
segir hann. “Hvernig geturðu þá
sneitt hjá ófærunum?” spyr eg.
■Það er vandalítið,” segir hann,
“á rótlausu mýrunum vex rauð-
störin en gulstörin á heldu mýr-
unum. Eftir því er alveg óhætt
að fara.”
Við fórum um alveg veglaust
land, var því nauðsynlegt að
vita, hvar fært var um mýra-
sundin.
Eitt sinn áðum við hjá litlu
heiðavatni. Þar lágu mjallhvítar
svanafjaðrir á víð og dreif. Það
er gaman að skoða fjaðrirnar og
athuga samband svananna inn-
byrðis. Lítið sýnishorn af meist-
araverki sköpunarinnar.
Eg tek eina fjöðrina og festi
hana í húfuna mína. Eg ætla að
geyma hana til minningar um
fegurð og frelsi íslenzkra heiða.
Ferðinni er haldið áfram. Loks
blasir við ógirt tún og bæjarrúst-
ir. Lækur rann norðaustur með
túnfætinum. Bræðurnir stöðva
hesta sína. “Háreksstaðir”, segir
fylgdarmaðurinn.
Við riðum heim yfir túnið og
förum af baki við bæjarrústirnar
og sprettum af hestunum. Bræð-
urnir ganga þöglir umhverfis
bæjarrústirnar og þvínæst skoða
þeir útihúsatóftirnar hér og þar
um túnið, en koma síðan heim
yfir túnið, benda í ýmsar áttir
og tala saman.
‘Hér eruð þið komnir á
bernskustöðvarnar,” segi eg, þeg-
ar þeir koma aftur til okkar.
‘Já, hér erum við fæddir og
uppaldir til fullorðins ára,” seg-
ir presturinn. “Hér höfum við
margs að minnast.”
‘Já. Hér höfum við margs að
minnast,” endurtekur tónskáldið.
“En eitt vekur undrun mína,”
(Frh. á hls. 7)
<3g£><57 easggs- ON TH£ *&ONP m&M'' _________________________
-'CftUSE EVIEN NOWVwe CAW'T relay'
■with victoay- '
fttt ME FRIENDS
ftND NEI&HBOURS
\ARE suyiN' BOMDS
ýTT^psSOU BET-
just ver/
m
<#>
SANTA
SEGIR:
SNEMMA?
Nei, það er ekki of
snemt að skipuleggja
J0LA kaupin
Og Santa veit, að betra
úrval fæst ekki, en
gegnum
EATON’S
Hau§l og Vetrar
VERÐSKRÁ
því allar hinæ: mörgu
blaðsíður eru barma-
f.ullar af jólahlutum.
Kaupði snemma—
til jólanna.\
Vegna gjafa—
Ráðgist við EATON’S
verðskrá!
<*T. EATON C<?M.co
WINNIPEG CANADA