Lögberg - 28.02.1946, Qupperneq 3

»
\
LÖGBERG, FIMTUDAGIWN 28. FEBRÚAR 1946

í Foam Lake. Þar er einnig úr
þeirri byggð Halldór Friðleifs-
son, hugsuður mikill, og kona
hans. Wynyardjfólkið á eg von
á að sjá aftur annað kvöld.
Næsta dag er eg lengst með
Bjarna Kolbeins, bróður séra
Halldórs og þeirra systkina, gæð-
adreng og dugnaðarmanni, eins
og hann á kyn til, og mjög vin-
sælum. Vinnur hann ötullega að
safnaðarmálum með Hálfdáni
ræðismanni. Hann ekur mér í
bíl sínum til Þorláks Jónasson-
ar, sem eg átti heima hjá um
skeið í Wynyard, greindarmanns
og vel skáldmælts. Svo var
einnig Svanborg kona hans, sem
látin er fyrir nokkrum árum.
Þorlákur er orðinn heilsuveill,
enda kominn um áttrætt. Við
hittum Ólöfu, stjúpdóttur hans
hyá honum. Hún er vinur ,ii
raun. Frá heimili Þorláks ökum
við til New Westminster bæjar
þar í grendinni, og að snotru húsi
sem á er letrað nafn Jónasar
Pálssonar, kennara í píanóleik.
Hann er hinn fjórði og síðasti, I
sem eg hitti, þeirra Norður-
Reykjabræðra. Hann er um sjöt-
ugt og farinn nokkuð að þreytast,
en þó glaður og reifur sem fyr.
Hugur hans er allur heima. Svo
virðist mér einnig um konu hans.
dóttur Baldvins Baldvinssonar,
enda þótt hún sé fædd vestra og
uppalin. Dætur þeirra hjóna
skara framúr í píanóleik og hafa
verið sæmdar verðlaunum. Að-
eins ein þeirra, Alda, er heima
nú, og leikur hún fyrir okkur
uppáhaldslag föður síns eftir
Chopin. Mest er rætt um Reyk-
hóltsdal og það, sem þar gerðist
fyrir 40—50 árum. Sýnir Jónas
mér kvæði eftir sig, og yrkir
hann um það meðal annars að
deyja ofan í dalinn sinn. Menn
bera ekki aðeins síns heimalands
mót, heldur einnig átthaga og
sveitar. Eftir komuna aftur til
Vancouver slæst frú Kolbeins
með í förina, ensk kona, en ber
þann hug til íslands, að mér
kæmi ekki á óvart, þótt þau
hjón ættu eftir að setjast þar
að fyrir fullt og allt. Sýna þau
mér nú lystigarð borgarinnar,
sem er um 7 mílur að ummáli og
borgarbúar þyrpast til í þús-
undatali, ungir og gamlir. Er
hann að einu leyti sérstæður. 1
honum eru útskornir og steindir
staurar, sem bera vitni um menn-
ingu Indíána, sem hér áttu heima
fyrir nokkrum áratugum. Við
skoðum einnig Háskólann, sem
á mjög stóra lóð á fegursta
staðnum í borginni, og rísa þar
sífellt fleiri og fleiri hús og sum
mikil borgarprýði. Um kvöldið
safna þau Páll Bjarnason og
frú hans, frá Wynyard, ýmsum
fyrverandi Wynyardbúum sam-
an í hús sitt, og var það fallega
gert og ástúðlega í minn garð.
Átti eg um skeið heima hjá sum-
um þeirra: Frú Sólveigu Sveins-
son, systurdóttur séra Jóhanns
dómkirkjuprests, og Karli Frið-
rikssyni og konu hans. Bróðir
Solveigar er þar einnig og minn-
lr mig nú mikið á föður þeirra,
Svein Kristjánsson, einn af á-
gmtustu vinunum, sem eg hefi
eignazt.
Þetta er kveðjustund. Nú skal
Rogið austur í. nótt, heim á leið.
hefir verið dásamleg reynz-
la þessar vikur að eignast marga
góða vini og kunningja og hitta
hina eldri, en blandið sársauka
að vísu að skilja svo fljótt við
þá aftur.
Heim.
Plugið austur gengur vel, nema
nmsta kvöld, er lenda skal í New
Vork. Við eigum að koma þang-
að um náttmál. En kl. er orðin
10, og enn fljúgum við. Gullin-
ukur allra ljósanna í New York
er fyrir neðan okkur. Við hljót-
Ulr> að fara að lenda. Kl. verður
*h Loks kemur ljósmerkið:
Spennið beltin yfir um ykkur.
fugan tekur dýfu og hnitar
rillga marga. Allt í einu hverf-
Ur Ijósmarkið. Flugið verður
stöðugra 0g heldur þannig áfram.
Kl. verður tólf, eitt, tvö. Hve
lengi skyldu endast benzínbirgð-
irnar? Þegar mist varir birtist
ljósmerkið aftur. Hjólin taka
niðri. Vélin stöðvast. Flugmenn-
irnir síga úr sætum sínum og
varpa öndinni þreytulega. Við
erum á flugvelli 140 mílur suður
of New York.
Fimm dögum seinna, 1. ágúst,
hefst flugið frá hervellinum í
Presque Isle í Main. Við erum
7 Islendingar í stórri herflugvél.
Flogið er í 3 áföngum, en staðið
við á Labrador og Grænlandi.
Við erum 3 l/o ^tund á fluginu
hvern áfangann, eða 10% til
Keflavíkur. Flugið yfir Græn-
landsjökla er stórfenglegra en
orð fá-lýst Nýfallinn snjór hylur
tinda og bungur, allar línur
mjúkar og fagrar, undratign og
æfintýraljómi yfir þessu víð-
lenda vetrarríki og háa helgi-
dómi. Skriðjöklar fylla gil og
skorninga, og augað getur fylgt
þeim, unz sjórinn brýtur þá. Is-
hrönglið nær langt út á haf. Hví-
lík dirfska að nefna land þetta
Grænland. Hvítserkur er sanni
nær.
Jóhann Sigurjónsson sagði eitt
sinn við mig í gamni, að fyrir
þann, sem kæmi austan um haf,
væru Færeyjar slúðursaga um
ísland. Öðru vísi fer þeim, er
yfir Grænland flýgur til Islands.
Grænland boðar honum glæst-
ustu fegurð Fjallkonunnar. En
heimkoman ein, að hún er móðir.
Horft um öxl.
Þessar vikur vestra sá eg
glöggt, hverjum breytingum tím-
inn veldur á aldarfjórðungi.
Kynslóð kveður, og önnur ný
kemur fram á sjónarsviðið. Þeir,
sem eg þekkti áður í broddi lífs-
ins,. gerast nú gamlir og hárir.
Aldrei hefi eg verið minntur á-
takanlegar á orð Krists: “Lífið er
brú. Vér eigum að ganga yfir
hana en ekki reisa oss fasta bú-
staði á henni.”
Máttur íslenkunnar í Vestur-
heimi reynist miklu meiri en
margur hugði. Henni er ekki
fylgt til grafar með gömlu kyn-
slóðinni. Við fyrri vesturför
mína var því spáð, að íslenzkan
yrði útdauð vestra eftir 25 ár.
Nú dirfist enginn að bera fram
slíkar hrakspár. Kirkjan og
Þjóðræknisfélagið eiga beztan
þáttinn í varðveizlu íslenzkunn-
ar, og mun svo enn um langa
hríð.
Kirkjulífið er að ýmsu orðið
heilbrigðara. Ófriðarbálið, sem
logaði fyrrum milli frjálslyndrar
og íhaldssamrar kristni Vestur-
íslendinga, hefir nú lægt. Friðar-
orð og vinsemdar eru borin á
milli og rætt um samstarf og
sameiningu. Oð báðir fylkingar-
armarnir vilja af alhug náið and-
legt samband við kirkju Islands.
Yfirleitt fylgjast Vestur-Is-
lendingar nú miklu betur með
því, sem gerist á íslandi. Áhug-
inn vex á því að koma heim og
kynnast heimaþjóðinni betur,
svo er einnig um þá, sem bornir
eru og barnfæddir vestan hafs.
Öll samskiftin á stríðsárunum
hafa haft mikil áhrif á þá, og
það, að nú er ekki lengur meira
en dagleið á milli. Þeim þykir
vænna en áður um heimaþjóð-
ina. Þeir vita breytinguna á
hugsunarhættinum: Nú eru þeir
ekki lengur taldir glataðir ætt-
jörðinni, sem vestur eru farnir,
heldur sannir synir Islands og
dætur og því til sóma og gengis,
hvar sem þeir eru.
Bræðraböndm yfir hafið mun
nú auðið að treysta örugglega
með ýmsum hætti. Samgöngur
þurfa að aukast á milli, kynnis-
ferðir, verlun og önnur viðskifti.
Það er vel, er námsmenn héðan
að heiman sækja þá skóla vestra,
sem beztir eru, og skyldi svo enn.
Eins eiga Vestur-íslendingar að
stunda nám við skóla hér, og
munu sumir þeirra hafa fullan
hug á því. Samband kirkju ís-
lands og kristni Vestur-Islend-
inga verður að eflast við pre«ta-
skifti um lengri eða skemmri
tíma og komu fulltrúa á víxl yfir
hafið, og mun ekkert vænlegra
til sameiningar þjóðarbrotun-
um. Þá er nauðsynlegt að greiða
götu bókmenntum Vestur-íslend-
inga hér heima og okkar vestra
— með því t. d. að selja bækur
og blöð aðeins á kostnaðarverði.
Er hvorttveggja svo dýrt þar, að
mjög dregur úr sölu og út-
breiðslu, og harma margir Vest-
ur-íslendingar það. Ef þörf ger-
ist, ber íslenzka ríkinu einnig að
leggja fram nokkurt fé til styrkt-
ar þessu sambandi.
Hvorirtveggja, Austur-íslend-
ingar og Vestur-lslendingar,
þurfa að skilja og greypa sér í
hjarta, að svo verður gifta þeirra
mest, að þeir haldi vel saman eins
og ein þjóð. Við það stækkar
þjóðin og batnar báður megin
hafsins.
Það er haft eftir forseta Is-
lands, að hann hafi ekki vitað,
hve Island var stórt, fyr en hann
kom til Vesturheims. Mér finst
þetta mjög fallega sagt og alveg
í samhljóðan við mína reynslu.
íslendingabygðirnar vestan hafs
eru mér eins og hluti af íslandi,
og með það í huga sendi eg þeim
og öllum vinum mínum þar
kveðju, þakkir og árnaðaróskir.
I þessu felst einnig mikil brýn-
ing. Sýnum það og sönnum, að
þetta eru ekki ofsjónir einar og
hillingar, heldur bjargfastur
véruleiki, sem mun standast
straum tímans á komandi árum.
Ásmundur Guðmundsson.
— (Kirkuritið).
Dánarminning
Konan Ólöf Sigurveig (Mrs.
August Johnson)) andaðist á
spítala í Winnipegosis, Man., 27.
janúar s.l., eftir fjögra daga legu
þar, afleiðing af slagi, sem hún
fekk að kvöldi þess 22. s. m.;
hún yar 88 ára og tæpra 11 mán-
aða gömul; hún var fædd í Svein-
ungavík í Þistilfirði í Norður-
Þingeyjarsýslu, .7. marz 1857.
Foreldrar hennar voru Jón Sig-
urðsson, ættaður úr Múlasýslu,
og kona hans Aðalbjörg Þorkels-
dóttir frá Hólsseli á Hólsfjöll-
umí Norður-Þingeyjarsýslu. Ung
að aldri fór Ólöf frá foreldrum
sínum í vistir þar í sveitinni,
sem reyndust henni nokkuð mis-
jafnar; langsamlega bezt reynd-
ist henni vistin í Laxárdal, hjá
Jóni Björnssyni og seinni konu
hans Kristínu, þess heimilis
mintist hún al'taf með ást og
virðing, þar var hún í 5 ár. Vorið
1879 giftist hún fyrri manni sín-
um, Aðaljóni Guðmundssyni
Jónssonar frá Sköruvík á Langa-
nesi. Strax eftir giftinguna er
lagt á stað í langferðina til Ame-
ríku; fyrst landleiðis til Vopna-
fjarðar og þar á skip; ferðinni
haldið áfram eins og farartæki þá
leyfðu til Grand Forks í Norður
Dakota. ólafur bróðir Aðaljóns
var kominn vestur þrem árum
áður; hann var þar til að taka á
móti bróður sínum, og tók hann
með sér út á stóran búgarð, sem
hann var að vinna á, og fleiri
sveitunga sína, sem voru í þess-
um hóp, en Ólöf varð eftir í
Grand Forks og fór þar í vist hjá
norskum hjónum, og var hjá
þeim það sem eftir var sumars
og langt fram á haust. Þegar
uppskeruvinna er búin, kemur
maður hennar til baka, og þeir
félagar. Næstu vetur eru þau
hjón kyr í þessum bæ, en næsta
vor, 1880, flytja þau sig langt
norður (og hitt fólkið líka, sem
var samferða að heiman), á
heimilisréttarlönd, sem þeir
(mennirnir) voru búnir að taka
10 mílur frá Grafton, Norður
Dakota. Þar byrja þessi ungu
hjón sinn landbúnað, á þessu
landi eða löndum, sem urðu fleiri
með árafjöldanum; bjuggu þau
19% ár. Margir erfiðleikar hafa
hlotið að verða á leið þeirra
fyrstu búskaparárin, eins og
allflestra, sem komu efnalitlir
frá gamla landinu, á þeim tímum,
en þau yfirstigu þá með áhuga
og dugnaði, og urðu efnalega
sjálfstæð með tíð og tíma. Hveiti-
rækt var aðalatvinnan, en sein-
ustu árin sem þau voru þarna,
urðu þau fyrir miklu tjóni af
hagli, svo efnahagur þeirra
þrengdist svo að þau seldu lönd
sín og bú, og fluttu til Canada
norður til Winnipegosis, Man.;
komu þangað í nóvember 1899;
settust að í því þorpi, sem var þá
rétt að byrja og ætluðu sér að
vera þar bara yfir veturinn, því
út á land var ætlun þeirra að
fara með vorinu. En Aðaljón átti
ekki að fara lengra, dagar hans
voru taldir, hann dó 20. desem-
ber, af afleiðingum af slagi. Ólöf
býr í þessu þorpi um veturinn
með sín sex börn og aldraða
móður og eitt fósturbarn, elzti
sonur hennar þá 19 ára, yngsta
barnið, þriggja ára; sonurinn
reynir að ganga í spor föður síns
eins og hann bezt getur, að
hjálpa móður sinni. Snemma
um vorið lætur hún fara að
oyggja sér hús úti á landi, 10
mílur frá Winnipegosis, það er
Red Deer Point, sem þá var al-
gjörlega eyðiland; hennai heim-
ili var það fyrsta sem þar varð
til. En eftir 3—4 ár eru margir
Islendingar þar komnir. Þegar
hús hennar er búið um vorið,
flytur hún í það með alt sitt fólk.
Hún nefndi heimilið Hól. Þetta
var vorið 1900, en 1905 flytur hún
sig á annað pláss, sem maður
ílytur í burtu af; það pláss hét
Lundur. Lengi var hún kend við
þessi heimili: Ólöf á Hóli eða
Lundi var oft sagt, og það löngu
eftir það, að hún var þaðan far-
in. Hún var bráutryðjandi í
þessari bygð; það komu margir
eftir og leituðu skjóls og at
hvarfs hjá henni, á meðan þeir
voru að líta sér eftir aðseturs-
stað. Margir þeirra hafa minst
hennar með þakklæti fyrir hjálp-
semi og aðstoð, sem hún og börn
hennar veittu þessum innflytj-
endum, sem á eftir henni komu
til Red Deer Point.
Business and Professional Cards
17. marz 1906, giftist hún
annað sinn, August Johnson;
hann ættaður úr Borgarfjarðar-
sýslu. Þá var hún búin að missa
soninn sinn áðurnefndan; hann
dó í Winnipeg, eftir uppskurð, í
október 1904, hún hélt áfram bú
skap 1 Lundi með seinni manni
sínum til vetursins 1913, þá fluttu
þau til bæjarins Winnipegosis,
og í þriðja sinn byggir hún sér
heimili í auðn, því það var í út-
jaðri bæjarins þá. Þar eignaðist
hún fremur laglegt heimili, sem
hún prýddi rnest sjálf með mikilli
blómarækt úti og inni. Eftir 60
ára búskap, varð hún að hætta
að stýra sínu heimili, þá voru
líkamskraftarnir að þverra og
sjónin að bila, og seinustu 5 ár
in varð hún að þola það mótlæti
að vera alveg blind. Þau 5 ár var
hún í sambýli við dóttur sína,
Emilíu, með aðstoð hennar og
eftirliti, og eg, sem þetta rita,
var einnig fneð henni. Þetta,
sem ofan er skrifað eru aðeins
nokkrir punktar úr æfisögu þess-
arar háöldruðu landnámskonu.
Hún hafði séð bæði skin og
skugga lífsins, hún eignaðist 12
börn í fyrra hjónabandi sínu, nú
aðeins fjögur þeirra á lífi, hér
talin eftir aldursröð: Kristín
Soffía, hún gift Gunnlaugi H.
Schaldemose; Guðjón Goodman,
giftur Elisabet Björnsdóttur
(Crawford); Emilía Laufey,
ekkja Alberts Stefánssonar, hann
dáinn fyrir 6 árum; Þrúður Mar-
grét, hennar maður Sigurbjörn
Paulson. Þrjú þau fyrst töldu
búsett í Winnipegosis, en Mar-
gret í Winnipeg. 22 barnabörn
lifa ömmu sína og 10 barnabarna-
börn. •
Ólöf var lífsglöð og léttlynd,
hafði mikið þrek til sálar og lík-
ama; hún hafði alt af fótavist
fram að síðustu fjórum dögun-
um. Hún var fróðleiksgjörn og
skemtin í viðræðum, hafði óbil-
að minni til síðustu stundar, gat
frá mörgu sagt, frá fyrri tím-
anum; hún fylgdist mikið með
(Frh. á bls. 7)
1— DR. A. V. JOHNSON Dentist 506 SOMERSET BUILDING Telephone 97 932 Home Telephone 202 398 DR. A. BLONDAL Physician and Surgeon 602 MEDICAL ARTS BLDG. Sími 93 996 Heimili: 108 CHATAWAY Sími 61023

Talsimi 95 826 Heimilis 53 893 DR. K. J. AUSTMANN Sérfrœðingur í augna, eyrna, nef og kverka sjúkdómum. 704 McARTHUR BUILDING Cor. Portage & Main Stofutimi 4.30 — 6.30 Laugardögum 2 — 4 Dr. S. J. Jóhannesson 215 RUBY STREET (Beint suður af Banping) Talsími 30 877 Viðtalstími 3—5 eftir hádegi

DR. ROBERT BLACK DR. E. JOHNSON
Sérfrœðingur í augna, eyma,
nef og hdlssjúkdómum. 304 EVELINE STREET
416 MEDICAL ARTS BLDG. Selkirk, Man.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 93 851 Office hrs. 2.30—6 p.m.
Heimasími 42 154 • Phones: Office 26 — Res. 230

EYOLFSON’S DRUG Office Phone Res Phone
PARK RIVER, N. DAK. 94 762 72 409
islenzkur lyfsali Dr. L. A. Sigurdson
Fðlk getur pantað meðul og 116 MEDICAL ARTS BLDG.
annað með pósti. Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
Fljðt afgreiðsla. and by appolntment
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur líkkistur-og annast um út-.
farir. AUur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarCa og legsteina.
Skrifstofu talsími 27 324
Iíeimilis talsími 26 444
Drs.
H. R. and
TWEED
Tannlæknar
H. W.
TRUSTS
406 TORONTO GEN.
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
Haldor Haldorson
byggingameistari
Cor. Broadway and Edmonton
Winnipeg, Canada
Sími 93 055
DR. J. A. HILLSMAN
Surgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
INSURE your Property with
HOME SECURITIES
Limited
468 MAIN STREET
Lco E. Johnson, A.I.I.A. Mgr.
Phones: Bus. 23 377 Res. 39 433
Dr. Charles R. Oke
Tannlæknir
Por Appointments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON
and Company
Chartercd Accountants
1101 McARTHUR BUILDING
Winnipeg, Canada
Legsteinar, sem skara fram úr.
Úrvals blágrýti og Manitoba
marmari.
Skrifið eftir verðskrá
Gillis Quarries, Limited
1400- SPRUCE ST. SlMI 28 893
Winnipeg, Man.
Phone 49 469
Radio Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELSON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST„ WINNIPEG
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fastelgnasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsábyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 538
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SÍMI 95 227
Wholesale Distributors of
FRESH AND, FROZEN FISH
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrœðingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Stmi 98 291
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj. •
Verzla I heildsölu með nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA STREET
Skrifst.simi 25 355 Heima 55 462
Hhuborg u
FUEL CO. n
Dial 21 331
(C.F.L.
No. 11)
21 331
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Netting
60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON
l'our patronage will be appreclated
Argue Brothers Ltd.
Real Estate, Financial, Insurance
LOMBARD BLDG., WINNIPEG
J. Davidson, Representatives
Phone 97 291
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAGE, Managing Director
Wholesale Distributors of Fresh
and Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
Blðm stundvíslega afgreidd
THE ROSERY, LTD. Stofnað 1905
427 PORTAGE AVE., WINNIPEG
Slmi 97 466