Lögberg - 18.04.1946, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 18. APRÍL, 1946
5
rVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
NYLON-ÆÐIÐ
Nylon-sokkar eru kvensokkar,
sem búnir eru til úr gerfisilki.
Þeir eru svo þunnir og gagnsæir,
að þegar að stúlkur klæðast
þeim, sýnast þær vera berfættar.
Sokkar þessir fara þeim konum
og stúlkum fremur vel, sem hafa
fallega fætur og leggi.
Á stríðsárunum voru nylon-
sokkar ekki framleiddir, vegna
þess að þá þurfti að nota nylon-
efnið til stríðsþarfa, en nú komu
þeir aftur, fyrir nokkrum mán-
uðum, á markaðinn, en þó ekki
svo mikið af þeim að allar, sem
vilja, geti fengið þá.
Það furðulega í sambandi við
þessa nylon-sokka er það, að það
er eins og fjöldi kvenna trúi því
að það sé sáluhjálpar atriði að
eignast þá; þeir eru orðnir svo
mikilsvirði í augum þeirra, að
þær standa tímunum saman í
biðröðum til þess að reyna að út-
vega sér þá, og ef þær ekki geta
það, kemur það fyrir að þær
verða svo æstar að þær gleyma
öllu velsæmi.
Fyrir nokkrum dögum auglýsti
verslunarfélag í San Francisco að
það myndi hafa til sölu tíu þús-
und nylon sokka á tilsettum
degi, eftir lokunartíma skrifstofa.
Þetta var gert í þeim tilgangi að
skrifstofustúlkur fengi tækifæri
til þess að útvega sér þessa eftir-
sóttu sokka.
Fimtán þúsund kvennk þyrpt-
ust- á staðinn; óspektir urðu svo
miklar að lögreglan sá ekki ann-
að ráð en að banna söluna. Þá
hljóp svo mikil reiði og æsingur
í fólkið að það hóf skothríð á lög-
regluna með eggjum, garðávöxt-
um og öllu, sem fyrir hendi var,
ásamt óþvegnum orðum. Þrjár
konur liðu í ómegin; fólkið neit-
aði að fara heim en orgaði í sí-
fellu: “Okkur vantar nylons!
okkur vantar nylons!” Sumar
höfðu staðið þrjár klukkustund-
ir í biðröð. Ekki urðu þarna þó
neinar skemdir utan þess að einn
gluggi var brotinn. Einn maður
var tekinn fastur og tuttugu og
sjö lögregluþjóna þurfti til að
skakka leikinn.
Það voru bara sokkar, sem or-
sökuðu þetta uppþot. Sennilega
hafa flestar ef ekki allar þessar
konur átt sokka af annari teg-
und; ekki hefir það verið sokka-
leysi eða fataleysi, sem hleypti
þeim í þennan ham. Þær þekkja
%ekki af eigin reynzlu það fata-
leysi er þjáir fólkið í Evrópu
löndunum; þar er það lífsskilyrði
fyrir marga að geta fengið hlý
föt og fótabúnað og þar, gæti
maður búist við að fólk æðrað-
ist yfir því að fá ekki sokka eða
föt. En að þúsundir kvenna hér,
í landi allsnæktanna, skuli verða
ærðar yfir því að fá ekki nylon
sokka, sem er “luxus” vara og
engum, í raun og veru nauðsyn-
leg, er næsta óskiljanlegt fyrir-
brigði.
Hversvegna hefir ein tegund
af sokkum náð svo háu gildi í
augum þessara kvenna, að í eft-
irsókninni eftir þeim, gleyma þær
allri kvennlegri siðprýði og haga
sér eins og afmannaður götulýð-
ur? Á hvaða menningarstigi eru
þær?
Samkvæmt ofangreinduri frétt
ttiunu flestar þær konur, sem
fúku þátt í þessu uppþoti í San
Francisco, hafa verið skrifstofu-
stúlkur. Þær hafa þá flestar haft
minsta kosti miðskólamentun
^samt verzlunarskóla mentun,
eða Um ára skólagöngu. Það
er því ekki hægt að segja að þær
bafi hagað sér svona vegna þess
að þær væru algerlega óupplýst-
ar.
Síðan skólaskylda var lögboð-
in í Canada og Bandaríkjunum
munu flestir þegnar þessara
landa njóta sæmilega langrar
skólagöngu og vera að minsta
kosti læsir. Það hefir lengi verið
talinn mælikvárði á menningu
þjóðar hve mikill hluti þjóðar-
innar væri læs. Eftir ofan-
greindu tilfelli og öðrum líkum
að dæma, virði>t vafasamt hvort
sá mælikvarði sé réttur; það er á-
litamál hvort hin almenna lestr-
ar kunnátta fólks hefir gert það
vitrara og siðaðra heldur en það
áður var, og hafið þjóðirnar á
hærra menningarstig.
Ef að fólk misnotar lestrar-
kunnáttu sína, væri farsælla fyr-
ir það að kunna alls ekki að lesa,
því það sem skiftir mestu máli
er það, hvað er lesið og hvernig
er lesið — hvort reynt er að að-
greina sannleika frá áróðri. Ef
fólk les aðallega æsandi reyfara
og hin svokölluðu “gulu” blöð,
sem flytja alskonar hneykslis og
kynferðissögur verður lestur þess
aðeins til að heimska það og
deyfa siðferðiskend þess. Enn-
fremur hefir hin almenna lestr-
arkunnátta veitt auglýsendum,
óróðursmönnum og skrílsæsinga-
mönnum auðveldari aðgang að
hlustum fólksins. Slyngir aug-
lýsingamenn geta, með aðstoð
hins prentaða orðs og útvarpsins
talið miljónum manna trú um
að þær vörur, sem þeir hafa á
boðstólum, séu þeim alveg ó-
missandi, með stöðugum áróðri
tekst þeim að brjála skynsemi
fólks þannig að það hagar sér
eins og villimenn þegar það fær
ekki þessum ímynduðu þörfum
sínum fullnægt, eins og frásögn-
in um nylon sokka fárið ber
glöggt vitni um.
Vitaskuld veitir það flestúm
konum ánægju að eiga fallega
sokka og falleg föt. Ef þær eru
>gædd|ar fegurðartilfinningu.
langar þær til að vera fallega til
fara. Það er eðlilegt. En stund-
um hættir þeim við að ofmeta
klæðnað og ytra útlit. Hvað sem
auglýsendurnir segja um ágæti
nylon sokkanna, þá eru þeir á-
reiðanlega ekki þess virði að kon-
ur lítillækki sig þannig að þær
standi í götu-bardögum til þess
að útvega sér þá.
+
SKÓR HANDA BÖRNUM
Þýtt úr The Red Cross Courier
Þokan, sem hvíldi yfir Paris
þennan dag var hvítleit og sam-
fara henni var kaldur gustur,
sem fór í gegn um merg og bein.
Þennan dag áttu börnin að fá
skó; vitaskuld ekki öll börnin,
heldur aðeins 300 þeirra heppnu.
Evrópa þarfnast svo að segja
allra skapaðra hluta; þó skipar
maturinn fyrirrúm að því er
flutninga áhrærir, og af þessari
ástæðu var það að Ameríski
Rauði Krossinn fékk þenna dag
einungis 300 barnaskó til útbýt-
ingar. Franski Rauti Krossinn
staðhæfði að þarfir barnanna í
Drancy væru allra mest aðkall-
andi. Drancy er dapurlegt um-
hverfi skamt frá sláturhúsunum í
útjöðrum Parísar.
Þegar við komum í skólahúsið
í Drancy, hafði skónum, sem allir
voru nýjir, verið raðað eftir
löngum borðupa. Innan í hverju
skó-pari var súkkulaðis moli, en
ofan á því blóm. Kennarinn
sagði að börnin hefðu komið með
blómin, enda væri þá mikið um
dýrðir er börnin ættu von á nýj-
um skóm.
Börnin komu inn í skipulagðri
fylkingu. Við horfðum á fætur
þeim. I venjulegum skilningi
máttu þau kallast skólaus; sum
höfðu á fótunum vissar tegundir
af viðarklossum, en önnur ilskó,
sem búnir voru til úr druslum
og lauslega reimaðir, en önnur
notuðust við garma, sem ýmist
voru gerðir úr lélegum flóka eða
strái, stungnir saman, og áttu að
vera í líkingu við skó. Ef svo bar
við að þú sæir eitthvert barn-
anna í venjulegum skóm úr leðri,
þá var það segin saga að hællinn
stæði aftur úr skónum. Fætur
barnanna vaxa, en skórnir ekki,
og þegar barnið hefir brúkað
sömu skóna í mörg ár, verður
ekki um annað að gera en að
opna þá að aftan.
Börnin röðuðu sér umhverfis
hin löngu borð og héldu að sér
höndum. Einungis eitt og eítt
blik í augum þeirra, eða pískur,
gáfu til kynna að þau hefðu kom-
ið auga á skóna. Svo mátti segja
að steinhljóð ríkti í skólahúsinu.
En alt í einu, að ráði kennarans
tóku börnin að syngja “The Star
Spangled Banner” á frönsku, en
því næst “Marseillaise.” Að því
búnú fluttu umboðsmenn franska
og ameríska Rauða Krossins,
ræður og afhentu skóna form-
lega; á Frakklandi þarf alt að
vera formlegt.
Börnin hlustuðu hljóðlát og
hæversk á ræðurnar, en að þeim
enduðum hrópuðu þau, “Merci!
Merci!” um leið og þau gengu í
röð til dyra. Nokkrar stúlkur
réttu fram feimnislega, rifna
pappírsmiða er þær höfðu ritað
þakklæti sitt á. Ekkert barn-
anna hafði snert við skónum.
Þau hröðuðu sér út á skólaleik-
völlinn og byrjuðu að hrópa og
leika sér. Engin minstu von-
brigði voru sjáanleg í hegðun
þeirra.
Eg spurði kennarann hvenær
börnin fengju skóna, og svarið
var: “Þau fá þá á morgun.” “En
því fá þau þá ekki í dag?” Kenn-
arinn hristi höfuðið brosandi,
“Þau hafa séð þá í dag, það er
fullnægjandi; þau eru fram úr
skarandi ánægð og þau verða
ánægð í alla nótt. Getur þú gert
þér í hugarlund hvert ánægju-
efni það sé að eiga von á nýjum
skóm?”
+
MITT FYRSTA SUMAR í
AMERÍKU
eftír Kristínu í Watertown
III.
Svo byrjaði uppskeran; það
þótti mer skemtilegur tími. Allir
voru komnir á fætur með birt-
ingu svo húsverkin gengu eins og
í sógu. Stóra maskman, bindar-
inn, var dreginn út á akurinn.
Hann slær hveitið, tekur það svo
inn í sig, býr til úr því knippi,
tekur síðan snærispotta, bindur
þau um mittið og kastar þeim
svo niður á akurinn.
“Já, mikil eru verkin mann-
anna,” hugsaði eg, enda eru
maskinur þessar eitt hið mesta
meistaraverk nútímans.
Drengir hlupu á eftir mask-
inunni, týndu saman knippin,
settu þau upp í sátur og seinna
í stakka.
“Eg skal veðja,” sagði lítill
drengur við föður sinn, “það er
maðUr inn í maskínunni, sem
gerir allt þetta.”
“Nei,” sagði faðir hans. “Það
eru hugvitsmenn, sem gera þetta
— upphugsa þessar maskínur.”
“Hvað er hugvit?” spurði
drengurinn.
“Það er sérstakur skilningur,
sem uppgötvar það, sem bætir
úr þörfum manna. Þörfin segjir
að eitthvað vanti; þetta kemur
þeim til að hugsa. Þeir mynda
maskínuna fyrst í huganum.
Skilurðu nú þetta?” ...
“Ekki vel,” sagði drengur, “en
eg vil læra hugvit í skólanum
í vetur; eg vil hafa vit í huga
mínum.”
“Já, gaman er að búa í þessu
blessaða landi, þegar maður er
orðinn sjálfstæður,” hugsaði eg.
Svo liðu nokkrar vikur, þá var
farið að þreskja; þá þurfti nú
Kristín að baka fleira en “pie.”
Fjórtán menn gengu inn í borð-
stofuna auk heimilisfólksins. En
eg þurfti líka að hafa auga á
maskínunni. og sjá að hún að-
skildi hveitið frá stráinu; Mrs.
Forbs og eg gengum seinna
út á akurinn; sá eg þá
hvar tveir menn standa við
hveiti stakkinn, annar þeirra
sprettur belti knippanna en hinn
stingur þeim inn í maskínuna.
“Guð annist höndurnar á
manninum, sem stingur knipp-
unum inn; þær beittu tennur eru
ekki hættulausar.” Eg leit til
og sá hvar straumur af hveiti
korni kom úr maskínunni hinu-
megin. Maður stendur með
poka undír bununni; hann fyll-
ist fljótlega.
“Flýttu þér með poka; þessi
er fullur!”
“Hér er annar,” sagði Jósef
Samúel litli, er hann var með
hesta og vagn. Hann hleður vagn-
inn hveiti pokum, ekur svo heim
að kornhlöðunni. Þar er maður,
sem tekur á móti pokunum og
steypir úr þeim í afþiljaðan
klefa.
Stráið þeytist úr maskínunni.
Á einum stað, eru menn með
“forka”; þeir henda stráinu aftur
fyrir sig, þar myndast strádyngja
mikil.
Davíð gengur fram og' aftur,
léttfættur á sínum stuttu leggj-
um, lítur eftir að alt gangi rétt,
hjálpar Sam að hlaða vagninn.
Davíð var elstur af heima son-
unum, lítill vexti, mikill á lofti,
mesti búmaður, varð seinna lög-
maður.
Aumingja hestarnir, stóru og
sterku Amerísku hestarnir ganga
allan daginn, hring eftor hring
kringum pall. William stendur
á pallinum með svipu. Allar
maskínur gengu þá fyrir hesta-
afli en ekki gufu eins og nú ger-
ist.. Eg strauk þeim á makkann
og stakk sykur mola upp í nokkra
þeirra, en þeir litu til mín stóru
augunum sínum með þakklætis
hýru.
“Blessaðar skepnurnar,” hugs-
aði eg, “þeim er varnað máls-
ins en ekki vitsins.”
Alt þetta fanst mér dásamleg
menning. Þetta blessað hveiti,
hafrar og bygg, það var svo
björgulegt.
(Framhald—)
“Reykjavíkurandinn”
Eftirfarandi greinarkorn um
“anda þeirra, sem fremstir þykj-
ast vera i Reykjavíkurhöfuð-
stað,” birtist í Reykjavíkurblaði
fyrir röskum 70 árum og var
undirritað 75:
“Það þykir sjaldgæf list í
Kaupmannahöfn að lyppta þak-
inu af íbúðarhúsum, þegar
“kvölda tekur og á daginn líð-
ur” (sbr. Köbenhavn uden Tag).
Slíkar tilraunir hafa oft leitt í
ljós það, sem mönnum hefur sízt
dottið í hug. Mér hefur einstaka
sinnum komið til hugar að gera
eina eða fleiri þess konar til-
raunir, en það eigi viljað heppn-
ast sem skyldi. Samt sem áður
tók eg mig til fyrir skömmu síð-
an og lyfti þakinu af einu ein-
asta húsi í Reykjavík. Eg sá þar
marga menn vel klædda, en
heyrði eigi glöggt hvað þeir
ræddu um, nema tveir, og virtist
annar ókunnugur. Umtalsefnið
var þetta:
“Hvaða gagn er að því að vera
duglegur maður núna í Reykja-
vík? Það veit eg ekki. En til
þess að vera vel meðtekinn og
lifa í anda þeirra, sem fremstir
þykjast vera í Reykjavíkurkaup-
stað, þá þarftu að hafa komið í
skóla, eða þú þarft að geta blaðr-
að dálítið dönsku, vera mikið
gefinn fyrir dansleik og halda þá
hvar sem stendur; kunna vel að
drekka vín og brennfvín og
standa í búðum kaupmanna all-
an daginn; tala eins og hver vill
heyra; masa mikið við kvenfólk
og vera í skotfélagi, þótt þú sért
hræddur við byssu, og ganga á
miðvikudaga-“klub.” En þótt þú
kunnir lítið að gagni fyrir sjálf-
an þig, föðurlandið eða kven-
fólkið, þá gerir það minna til;
bara ef þú hlýðir þessum tímans
straumi, verður þú vel meðtek-
inn. Sveitafélagið er breiðbak-
að.” — Tíminn, 1. maí 1872.
—Heimilisblaðið.
ORÐSENDING
TIL KAUPENDA LÖGBERGS OG HEIMSKRINGLU Á ÍSLANDI:
*
Munið að senda mér áskriftargjöld að blöðunum fyrir
júnílok. Athugið, að blöðin kosta nú kr. 25.00 árangur-
inn. Æskilegast er að gjaldið sé sent I pðstávísun.
BJÖRN OUÐMVNDSSON,
Reynimel 52, Reykjavik.
PÁSKALILJUR —
og önnur fegurstu skrautblóm
ávalt fyrirliggjandi í miklu úrvali hjá
Sargent Florist
739 SARGENT AVE. SIMI 26 575
D. OSBORNE, forstjóri
HÚSA EIGENDUR !
Þið kærið yður ekki um að kaupa köttinn í
sekknum, þegar þið kaupið olíu-brennara
VERIÐ VISSIR f SÖK
YÐAR
þegar þér kaupið nýja
OLÍUBRENNARANN
YÐAR.
•
OIL HEATIN6
& EQUIPMENT
C O M P A N Y
257 OSBORNE ST., WINNIPEG SÍMI 41 807
Innköllunarmenn LÖGBERGS
Amaranth, Man............ B. G. Kjartanson
Akra, N. Dak..............B. S. Thorvarðson
Árborg, Man K. N. S. Fridfinnson
Árnes, Man.................... M. Einarsson
Baldur, Man................... O. Anderson
Bellingham, Wash. Árni Símonarson
Blaine, Wash.............. Árni Símonarson
Cavalier, N. Dak. B. S. Thorvarðson
Cypress River, Man............O. Anderson
Churchbridge, Sask S. S. Christopherson
Edinburg, N. Dak Páll B. Olafson
Elfros, Sask. Mrs. J. H. Goodmundson
Garðar, N. Dak............. Páll B. Olafson
Gerald, Sask. .................. C. Paulson
Geysir, Man. K. N. S. Friðfinnson
Gimli, Man. O. N. Kárdal
Glenboro, Man ................ O. Anderson
Hallson, N. Dak. Páll B. Olafson
Hnausa, Man. K. N. S. Fridfinnson
Husavick, Man. .............. O. N. Kárdal
Langruth, Man. John Valdimarson
Leslie, Sask. Jón Ólafsson
Lundar, Man. Dan. Lindal
Mountain, N. Dak.......- Páll B. Olafson
Point Roberts, Wash. S. J. Mýrdal
Riverton, Man. K. N. S. Friðfinnson
Seattle, Wash. J. J. Middal
Selkirk, Man. S. W. Nordal
Tantallon, Sask. J. Kr. Johnson
Vancoiiver, B.C. F. O. Lyngdal
Víðir, Man. K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man........................ Jón Valdimarson
Winnipeg Beach, Man. O. N. Kárdal