Lögberg - 18.04.1946, Blaðsíða 7

LÖGBfcRG. FIMTUDAGINN 18. APRÍL, 1946
i
7
Námsfólk í amerískum skóla
valdi sjer ísland sem sjergrein
Áhugi þeira váknaði vegna
bréfaskrifta frá foringja
í hemum á íslandi
Allmargir námsmenn í menta-
skóla í Columbus, Ohio, í Banda-
ríkjunum, völdu Island sem sér-
grein í landafræði vegna þess að
einn kennari skólans hafði sagt
þeim um landið og þjóðina, úr
bréfum frá foringja í ameríska
hernum hér á landi. Bréfin voru
þó ekki skrifuð beint til kennar-
ans, heldur til konu foringjans,
frú A. E. Henderson, en hún er
kona A. E. Henderson ofursta,
sem dvalið hefir hér á landi í
23 mánuði, en er nú á förum.
Henderson var um tíma yfir-
maður ameríska hersins hér á
landi og hann hefir starfað lengi
í Sölunefnd setuliðsins. Á hann
hér marga vini og hefir hann
gert sér far um að kynnast landi
og þjóð, enda ferðast talsvert
um landið.
Mörg bréf frá íslandi
Henderson ofursti hefir skrifað
478 bréf til konu sinnar frá því
hann kom fyrst til íslands í nóv-
ember 1943. Hann hefir einnig
sent konu sinni gjafir frá íslandi
og skýrt henni frá lifnaðarhátt-
um fólks hér og landinu yfir-
leitt. Ofurstinn segir, að það sé
sín skoðun, að kona hans viti nú
orðið jafnmikið um íplendinga
og menningu þeirra og hann
sjálfur.
í fyrrasumar dvaldi kennar-
inn, sem fyr getur, nokkrar vik-
ur á heimili Henderson hjón-
anna í Biloxi, í Mississippi. —
Þar var rætt um Island fram og
aftur og fékk kennarinn þar á-
huga fyrir íslandi. Er hún kom
aftur í skólann í Columbus, eftir
sumarleyfið, hélt hún fyrirlestur
um ísland eftir þeim upplýsing-
um, sem hún hafði frá frú Hen-
derson.
Þetta virðist hafa vakið áhuga
nemenda skólans og er þeir fengu
tækifæri til að velja sér eitthvað
ákveðið land, sem sérgrein, voldu
þeir Island.
Upplýsingum safnað
Skólinn hóf nú að safna upp-
lýsingum um Island og fékk
kennarinn lánaðar allar Ijós-
myndir, sem Henderson ofursti
hafði sent konu sinni og enn-
fremur margskonar gjafir, sem
hann hafði sent heim frá íslandi.
Síðan kom beiðni til ofurstans
um frekari upplýsingar, ljós-
myndir og yfirleitt allt, sem hann
gæti safnað saman af upplýsing-
um um land og þjóð. Henderson
ofursti hafði gaman af þessu og
nafnaði sýnishornum af hraun-
grýti, íslenzkum blómum og ís-
lenzkri handvinnu ásamt öllum
ljósmyndum sem hann gat náð í.
Við þetta safn bætti ofurstinn
síðan öllum þeim ljósmyndum,
sem hann gat safnað saman, bók-
um og greinum, ásamt lýsingum
a ferðalögum, sem ofurstinn hef-
ú farið til sögustaða á íslandi.
‘íslandssýningirí’
Þakkarbréf
Henderson ofursti hefir fengið
fjölda þakkarbréfa frá námsfólk-
inu, þar sem það þakkar honum
fyrir hjálpina og fyrir tækifærið,
sem hann veitti þeim til að kynn-
ast landinu og þjóðinni. I bréfi
frá kennaranum er skýrt frá því,
hversu námsfólkið hafi mikla
ánægju af að kynnast Islandi á
þenna hátt og hvernig það hafði
breytt fyrri skoðunum sínum á
eylandinu og þjóðinni, sem býr
þetta norðanlega á hnettinum.
Og einnig lýsti hún hve mikið
hún hefði lært um þjóð, sem hún
áður þekti lítið sem ekkert.
Hún skýrir einnig frá því, að
þar sem skóli hennar undirbúi
stúdenta undir fylkisháskólann
í Ohio, fari ekki hjá því, að þeir
sem kynst hafi íslandi á þenna
hátt, muni kenna frá sér og ekki
síst þar sem margir nemenda
ætla að verða kennarar að námi
loknu.
Fyrirhuguð íslandsferð
Þá skýrir kennarinn frá því,
að góður vinur sinn sé ferða-
skrifstofufulltrúi og hún hefir
hrifist svo af frásögnum frá Is-
landi að hún hefir ákveðið að
gangast fyrir hópferð til Islands
við fyrsta tækifæri.
Ætlar ferðaskrifstofu fulltrú-
inn að setja sig í samband við
Henderson ofursta og íslenzk
yfirvöld til að athuga möguleika
á hópferð til íslands, þegar á
næsta sumri.
Tilviljun að Henderson kom
hingað.
Henderson segir mér að það
hafi verið tilviljun ein að hann
kom til Islands. Hann var verk-
fræðingur og var með ameríska
hernum í Bretfandi. Haustið
1943 kom yfirverkfræðingur hers
ins að máli við hann og sagðist
hafa verkefni fyrir hann á Is-
landi, sem tæki hann um 6 mán-
uði að vinna. Vildi hann taka
að sér verkið?
Henderson sagði að svo hefði
þá staðið á að hann bjó í sarna
húsi í London og Magnús V.
Magnússon, sendisveitarfulltrúi,
og hafði hann kynst honum dá-
lítið, Magnús hefði sagt honum
frá Islandi og eytt þeirri skoð-
un hans, að á Islandi væri ekki
nema ís og Eskimóar.
“Ef það hefði ekki verið fyrir
upplýsingar frá Magnúsi um ís-
land, þá er eg viss um að eg
hefði skorast undan að fara hing-
að,” segir Henderson ofursti. “Eg
er feginn, að eg tók verkið að
mér, þó það hafi dregist í 28
mánuði, í stað sex, sem áætlaðir
voru, að eg færi fá Islandi. Mér
hefir líkað vel við samverka-
menn mína, íslenzka hér í landi
og mun ábyggilega ekki hafna
tækifæri til að koma aftur til ís-
lands, þegar það býðst.”
Það eru menn eins og Hender-
son ofursti, sem eiga eftir að
verða okkur Islendingum hauk-
ar í horni, eftir að þeir koma
aftur til ættlands síns.
MbZ., 6. marz.
Þegar hér var komið hafði
kennarinn allmikið af munum
^rá Islandi og gat sýnt nemend-
Uln sínum eftirfarandi:
Nokkra silfurgripi, smíðaða
íslandi, íslenzk ullarteppi, t\
sýnishorn af íslenzku vaðmá
fvasr handprjónaðar ullarpeysu
sex tegundir af þurkuðum blón
Urn, tvær postulínsrjúpur, sýni
horn af hraungrýti, íslenzku
fána og nærri 100 ljósmyndir ;
fólki, frá Þingvöllum, Gey<
^nllfossi, af laxveiðum, ljó
^yndir frá höfnum, skipur
^annvirkjum °2 margar mynd
'a óasjum og þorpum, skól
yggingum, öðrum opinberu
hyggingum, o.s.frv.
Íslendingurinn
í Grand Forks
(Frh. af bls. 2)
heimalandsins. En að því er
snertir framhaldandi samband
við ættlandið og heimaþjóðina
tel eg, eins Qg eg hef áður sagt
bæði í ræðu og riti, mannaskip-
ti milli Islendinga austan hafs
,og vestan, svo sem prestaskipti
óg kennara, mjög mikilvægt
atriði, og þá ekki síður gagn-
kvæmar heimsóknir yfir hafið
sem ættu að fara vaxandi, ekki
sízt af hálfu íslendinga vestra,
DÁNARFREGN
Þann 28. marz s.l., andaðist á
ellimenna heimilinu á Gimli,
Guðrún Goodman. Hún var fædd
26. ágúst 1857, á Kalstöðum í
Miðdal, Dalasýslu. Foreldrar
hennar voru þau Jóhannes Hall-
dórsson og Guðríður Guðmunds-
dóttir. Guðrún sál. kom til Kan-
ada 28. júní 1902; frá þesum
tíma átti hún heima í Manitoba.
Guðrún var tvígift; fyrri mann
sinn Guðmund Lúðvíksson mun
hún hafa mist á íslandi. Þau
eignuðust þrjú börn: Andrés og
Þuríður eru búsett á íslandi, og
Gunnþór á heima að Hnausa,
Man. Seinni maður Guðrúnar,
Jósep Goodman, dó í Riverton,
Man. Tveir stjúpsynir og stjúp-
dóttir syrgja einnig fráfall henn-
ar er reyndist þeim sem bezta
móðir. Stjúpbörnin eru: Victor,
Alfons og Alma Matthews, til
heimilis í Winnipeg.
Guðrún heitin tapaði sjóninni
fyrir all mörgum árum síðan, en
að öðru leyti hafði hún búið við
frekar góða heilsu. Hún var
sterktrúuð og, fram af vörum
hennar drupu bænheit blessun-
arorð, í nafni frelsarans, til allra
sem henni samferða voru á lífs-
leiðinni. Vér kveðjum hana í
nafni hans sem hún treysti og
fól líf sitt.
Hún var jarðsungin frá heim-
ilinu 30. marz s.l., af séra Skúla
Sigurgeirssyni.
þegar samgöngur komast í eðli-
legt horf nú að stríðinu loknu.
Skilaboð.
Er það nokkuð sérstakt, sem
þú vilt að eg skili til Islendinga
heima frá þér ?
Já, eg vil biðja þig að flytja
vinum og frændum heima á Is-
landi, og íslenzku þjóðinni í
heild sinni,hjartans kveðjur mín-
ar og blessunaróskir með irini-
legu þakklæti fyrir síðast, við-
tökurnar frábæru, sem eg átti að
fagna af allra hálfu, að ógleymdu
ferðalagi mínu um landið síðast-
liðið sumar. Og þú mátt segja
löndum heima það, að þó að
margt sé á brattann að sækja í
þjóðræknisbaráttu okkar Islend-
ínga vestan hafs, þá munum við
Íslendingar þeim megin hafsins
kappkosta að ávaxta sem bezt og
varðveita sem allra lengst íslenz-
kar menningarerfðir vorar, tun-
gu vora og hina sögulegu og bók-
menntalegu arfleifð. Enda munt
þú geta borið um það af eigin
reynd, eftir ferðir þínar meðal
íslendinga í Vesturheimi, að
þeim brennur, enn glatt í huga
heitur eldur ræktarsemi til “gam-
la landsins góðra erfða” einsvog
Stephan G. nefndi ættjörðina
fagurlega í einu kvæða sinna.
Eg hneigði höfuðið til fyllsta
samþykkis og við risum ’báðir á
fytur, því nú gerðist framorðið,
og það var ekki meira rætt að
sinni.
Hugleiðingar.
En Ríkarður Beck, eg hélt á-
fram að hugsa um þig eftir að eg
var kominn upp í herbergið mitt,
að undrast starfsgleði þína og
framúrskarandi afköst. Eg veit
nefnilega svolítið meira um þig
en þú heldur. Eg hefi komist að
því, að þú hefir með höndum
margvísleg opinber störf fyrir
hönd ríkisháskólans og þau all-
umfangsmikil. Þú ert t. d. for-
maður kappræðusambands Norð-
ur-Dakota ríkis, og á styrjaldar-
árunum hafðir* þú umsjón með
upplýsingastarfi háskólans í þágu
stríðssóknarinnar og fluttir ræð-
ur um þau efniv víðsvegar um
ríkið.
Jafnhliða því sem þú vinnur
að félagsmálum íslendinga vest-
an hafs, stendur þú framarlega í
félagsmálum Norðmanna i
Grand Forks, enda ertu jafnvígur
á norska tungu sem íslenzka og
enska. Þú ert fyrverandi forseti
norsku þjóðræknisdeildarinnar í
Graand Forks (Sons of Norway
deildarinnar) og hefir tekið mik-
FRÁ CHURCHBRIDGE
SASKATCHEWAN
31. marz 1946.
Herra ritstjóri:
Okkur þykir gaman að lesa
fréttir úr öðrum bygðarlögum,
sem af og til koma út í íslenzku
blöðunum, Lögbergi og Heims-
kringlu. Mér hefir stimdum
dottið í hug að tína saman eitt-
hvað sem mætti máske kallast
fréttir úr bygð vorri. Svo er eg
að hugsa til þeirra góðu vina,
sem hafa flutt héðan í burt, og
að þeim þætti gaman að vita aö
við erum að baslast við að halda
áfram félagsstarfi, þar sem þetta
góða fólk tók svo drjúgan þátt í.
Tíðarfarið hér var af ýmsu
tægi á árinu sem leið. Það vor-
aði afar seint. Það var ekki fariö
að sá korni fyr en eftir 10. maí;
svo var kuldi og bleyta fram að
10. júlí. Sumir vildu kenna sól-
myrkrinu, sem var 9. júlí, og að
það hefði valdið þessari ótíð, en
stjörnufræðingar, sem hér voru á
næstu grösum, sögðu að það
kæmi því ekkert við og hefði
engin áhrif á veðrið. Svo sögðu
þessir spekingar. En skrítið var
áð það skyldu koma hitar strax á
eftir. Samt skulum við ekki
deila við dómarann. Jæja, eftir
10. júlí, þegar hlýnaði, fór að
spretta og vöxtur í ökrum og á
grasi varð ákaflega mikill. Hey-
skapur varð mikill og góður og
náðist hey óhrakið. Uppskera á
korni varð að mestu góð, þó
mikið skemdist bæði af hagli og
vindum. Haustið var votasamt,
svo seint gekk með þreskingu.
Eg held samt að flestir hafi verið
búnir í október lok. Þá fraus upp
og var mjög kalt fram að jólum.
Jólavikuna var gott veður, og
það kom sér vel, því þð er mikið
um heimsóknir. Veðrið var svo
gott um það leyti, að það sást
kvenmaður berfættur í skónum
úti á stræti.
Félagsstarf vort er að verða
erfiðara eftir því sem íslending-
um fækkar hér — gamla fólkið
að falla frá og svo aðrir sem flytj-
ast í burt.
Síðustu 2 árin var tekið upp á
því að hafa aðra hvora guðs-
þjónustu flutta á ensku í Kon-
cordia kirkju, en hinar á ís-
lenzku. Sumum hefir ekki líkað
þetta fyrirtæki, vegna þess að
þeim finst að það sé verið að
leggja íslenzkuna upp á hillu og
hún gleymist svo. Þetta er ekki
svo að mínu áliti. Ef við ekki
hugsum til unga fólksins, þá, með
tíð og tíma, verður hræðilega
fáment í kirkju vorri. Áhugi fyrir
kirkjusókn meðal unga fólksins
hefir aukist mikið síðan var far-
íð að messa á ensku aðra hvora
messu. Ungmenna söngflokkur
aðstoðar við þessar messur, og
þetta unga fólk syngur ágætlega
vel. Það er upplyftandi að horfa
upp á og hlusta á fullan kór 14
að tölu syngja með þeim áhuga
sem það gjörir. Þetta fyrirtæki
var ekki árangurslaust — þetta
gjörir og líka samkomulag milli
yngri og eldri miklu betra. Svo
inn þátt í hjálparstarfinu í þágu
Noregs á stríðsárunum. Þá átt
þú einnig löngum sæti í móttöku-
nefnd þegar merka norska gesti
ber að garði og skipar þá ósjald-
an formanns-sessinn, þó þú sért
fæddur á Reyðarfirði. Eg sá þig
sjálfur taka á móti einum þeirra
daginn, sem þú fylgdir mér á
brautarstöðina. En því miður sá
eg þig ekki, þegar þú sem for-
maður móttökunefndar, tókst á
móti norsku krónprinshjónunum.
Mörtu og Ólafi, — ekki heldur,
þegar þú bauðst Hambro stór-
þingsforseta velkominn. En þú
varst svo elskulegur að útvega
mér sama herbergi og honum á
Ryan hóteli fyrstu nóttina, sem
eg dvaldið í Grand Forks, svo eg
má vera ánægður.
Vertu nú sæll, og þakka þér
fyrir alt.
Þinn einl.
Guðmundur Daníelsson.
— (Vísir 16. janúar).
þegar messað er á íslenzku, þá
er það al-íslenzkt sem fram fer,
prédikun og söngur. Þar syngur
eldri söngflokkurinn og sumt úr
yngri flokknum syngur með.
Með þessum hætti fara kirkju-
störf fram hér á komandi sumri.
Þingvalla (oft kölluð litla
kirkjan í austurbygðinni) safn-
aðarstarfið, sem legið hefir í
deyfð nú um nokkur ár, var end-
urlífgað árið s_em leið. Fundur
var þar haldinn og 5 manna
nefnd kosin af því eru 3 kven-
menn. Þessi nefrid tók strax tii
starfa. Talsverðar endurbætur
voru gjörðar á kirkjunni: nýr
spónn settur á þakið og svo mál-
að að innan. Orgel var sett þar
inn og svo fleira. Meðlimatalan
er um 30 manns. Undanfarin ár
hefir verið messað einu sinni á
ári. En eftir þessa viðreisn iná
búast við að messað verði oftar
á komandi tíð.
Kvenfélagið “Tilraun” heldur
sinni meðlimatölu við það sama
og er altaf starfandi. Þær halda
sína fundi reglulega; það má
segja að þær séu máttarstoð
Koncordia-kirkju. Marga stóra
peningaupphæð eru þær búnar
að gefa söfnuðinum, kirkjunni til
styrktar, fýrir utan alt ánnað,
sem þær gefa sjúkum og bág-
stöddum.
Á liðnu sumri heimsóttu okk-
ur tveir góðir gestir: þeir próf.
Ásmundur Guðmundssbn og séra
Sigurður Ólafsson frá Selkirk,
sem komu með lestinni að
morgni. Um kvöldið sama dags
var haldin samkoma í kirkjunni.
Þar töluðu þessir gestir báðir og
var gjörður góður rómur að.
Séra S. S. Christopherson stýrði
þessari samkomustund og kynti
gestina. Þar voru sungnir sálm-
ar og fleira.
Á fundi, sem haldinn var til að
ræða um Islendingadag, var tal-
ið sjálfsagt að Islendingadagur
sé haldinn og að sá dagur sé 17.
júní. En 17. júní í þetta sinn
bar upp á sunnudag. Fundar-
fólki fanst sjálfsagt að hladið
væri upp á 17. júní hvort heldur
sem bæri upp á sunnudag eða
vikudag — þetta væri dagur mik-
ill fyrir Islendinga. Eitt ár lið-
ið frá því að ættarlandið
ísland fékk lýðveldi sitt endur-
reist. Þessi dagur er okkur Is-
lendingum helgur og er ekkert
óguðlegt þó haldið sé upp á hann
á sunnudag. Nú var ekki mikill
tími til undirbúnings. Tíminn
var svo stuttur orðinn að ekki
sást mögulegt að fá mann eða
konu aðkomandi til að halda hjá
okkur tölu, svo það var afráðið
að búa við þá krafta, sem voru
innan bygðar. Þetta urðu nú
engin vandræði. Dagurinn rann
upp skýr og fagur — sólin hlý en
ekki of heit. Svo alt var í bezta
lagi frá náttúrunnar hendi.
Björn Hinriksson skipaði degin-
um forstöðu með sinni alkunnu
lipurð. Stuttu eftir hádegið bauð
hann fólki til sætis, því all-fjöl-
ment var orðið, og setti samkom-
una með vel völdum orðum og
bauð fólk velkomið. Séra S. S.
Christopherson las biblíukafla og
flutti bæn, þá var sunginn sálm-
ur. Svo næst talaði Einar Sig-
urðsson fyrir minni íslands; því
næst talaði Magnús Bjarnason
fyrir minni bygða; ræðumönn-
um tókst ágætlega vel og var
bæði skemtuln og fróðlegt á þá
að hlýða. Á milli ræðanna voru
sungin góð íslenzk lög, sem allir
kunnu. Að dagskrá lokinni var
drukkið kaffi og borðað með,
sem konur bygðarinnar fram-
reiddu.
Það er meira innifalið í svona
samkomum heldur en bara að
hlýða á ræður og söng; það er
líka að fólk kemur saman og
kynnist betur. Það talar og rabb
ar saman sem gjörir öllum gott.
Svo endaði 17. júní hjá okkur
í Þingvalla.
Th. Marvin.
“Eykst nú Reykjavík óðum . . .”
Fyrir rúmri öld var sagt svo
frá byggingarframkvæmdum í
Reykjavík :
“Hér í Reykjavík hafa menn
venju fremur um þetta leyti gef-
ið sig við útismíðum; sumir heifa
látið hressa við skí&garða eður
smíða að nýju, aðrir láaið reisa
tréhús, t. a. m. Tærgesen kaup-
maður og annar maður til, og í
ráði er, að 3 af kaupmönnum:
Hannes Johnsen, Carl Siemsen
og Ditlev Thomsen, láti byggja
hver sitt tréhúsið í sumar er
kemur, og eykst nú Reykjavík
óðum og margfaldast, eins og
vera á. Má hún verða allsnotur
bær, ef menn láta sér annt um
að fleygja ekki húsunum niður
einhvern veginn af handahófi,
eins og stundum hefur verið
gjört, heldur setja þau í beinar
raðir, halda skíðgörðum vel við
líði, byggja út vatni í rétta far-
vegu, og rýma burtu að húsabaki
mykjuhaugum og ýmsum ó-
þverra, sem kalla má að dagað
hafi uppi frá fyrri tíðum hingað
og þangað í þessum bæ.”—Reykj-
avíkurpósturinn í marz 1874.
—H eimilisblaðið.
eind,
U’i&d&awíi !
LJÚFFENGI
INNSIGLAÐ
YÐUR TIL
ÁNÆGJU
H. L. MACKlNNON CO.LTO.
WINNIPEG
Melrose
Coirbee
R.ICH
STRONG
DELICIOUS
Yonr old radio set
Can be “Factory Serviced”
LIKE ]\EW
This is "FACTORY SERVICE"—the same care,
skill and undersianding that was put on your radio
in the factory where it was made. Prove it for your-
selves—let us "Factory Service" YOUR radio—and
YOU be the judge.
We call for your set and return it—our technicians are
highly Irained and experienced. Our charges are reason-
able—and all work is absolutely guaranteed.
• PHONE 49 469 TODAY •
RADIO SERVICE SPECIALISTS
130 Osborne Slreei
Phone 49 469