Lögberg - 15.08.1946, Síða 6

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. ÁGÚST, 1946
I
Margrét Werner
“Já, eg er þreytt til dauðans á þessu
öllu saman; eg vil fá einhverja breyt-
ingu. Heldurðu að ungar stúlkur úti í
heiminum lifi líku lífi og við gerum, inni-
lokaðar á litlu bændabýli, og látnar vera
að læra frá morgni til kvölds; og svo
hafið á aðra hönd, eins þreytandi og
það er, og á hina höndina skógar og
engi. Hvernig geturðu verið svo róleg
með þetta, Lillian? Eg er orðin dauð-
þreytt á þessu lífi — einn dagurinn er
alveg eins og annar — tilbreytingar-
laus.”
“Það hefur eitthvað komið fvrir þig,”
sagði Lillian vingjarnlega.
“Hvað þú ert lík mömmu,” sagði
Beatrice, “alveg hennar málrómur og
orð. Hún skilur ekki og þú skilur ekki.
Mamma er ánægð með þetta líf sem
hún lifir; og þú með þitt.; en eg er ekki
ánægð með mitt, það fullnægir mér
ekki — það er svo, það er svo tilbreyt-
ingarlaust, tómt Sorg væri betri en
þetta dauða — haf — einn ‘dagurinn
er ögreinanlegur frá öðrum.”
“En, kæra Beatrice, hugsaðu um
hvað þú segir,” sagði Lilian.
“Eg er þreytt á að hugsa,” sagði Bea-
trice. “í síðast liðin tíu ár hefur það
altaf verið sagt við mig, að eg ætti að
hugsa, yfirvega; eg hef hugsað allt sem
eg gat; nú vil eg fá eitthvað nýtt til að
hugsa um.”
“Hugsaðu bara hve indislega falleg
þessi segl þarna út á sjónum eru,” sagði
Lilian; “sjáðu hvernig þau speglast í
sólskininu. Sjáðu, annað er eins og
upplyft hendi, sem er að benda okkur
að fara héðan.”
“Svona ímyndanir eru kannske góð-
ar fyrir þig, Lilian,” sagði Beatrice, “en
eg get ekki séð neitt í þeim. Hugsaðu
um sögurnar sem við höfum lesið; hve
ólíkar okkur eru ekki stúlkurnar í þeim!
Þær eiga föður, bræður og vini; þær
eiga fína og skrautlega búninga; þær
hafa fallega unga menn sem láta sér
annt um þær; þær dansa, ríða og
skemta sér. Sjáðu hvað við höfum —
hér erum við inni lokaðar með gömlu
og alvarlegu fólki.”
“Sussu, sussu, Beatrice,” sagði Lil-
ian, “mamma er ekki gömul.”
“Nei, ekki að árum til kannske,” svar-
aði Beatrice, “en mér sýnist hún sé
gömul í sorg. Hún er aldrei glöð og
kát. Mrs. Waughan var góð við okkur,
en hún hló aldrei. Eg vil vita hvort allir
eru óhamingjusamir og sorgmæddir.
Ó, Lilian, mig langar til að sjá hvernig
heimurinn er, hinn bjarti og glaðværi
heimur — hinumegin við hafið sem
byrgir útsýnið fyrir okkur. Mig langar
út í hinn glaðværa heim, eins og fugl
sem er innilokaður í búri, þráir ferskt
loft og græna skóga.”
“Þú mundir komast að því, að það er
ekki allt velsæla og hamingja þar,”
sagði Lilian, eins og henni væri eitt-
hvað kunnugt um það.
“Hlífðu mér við svona tali, það svo
sem segir sig sjálft,” sagði Beatrice. “Æ,
systir mín, eg er orðin svo leið á þessu.
í ellefu ár hefur hafið sungið sama söng-
. inn; þessar bárur rísa og hníga, eins
og þær hafa gert í þúsundir ára; fugl-
arnir syngja sama lagið; sólin skín eins
og áður; já, og skuggarnir af álmtrján-
um falla yfir engið alveg á sama hátt,
eins og er við lékum okkur hérna í
fyrsta sinn. Eg vil komast burt frá
þessum tilbreytingarlausa bárunið og
skrjáfi laufanna á álmtrjánum. Mig
langar þangað sem eru stúlkur á mín-
um aldri, og gera eins og þær gera. Mér
virðist að við eigum að halda áfram
með að lesa og skrifa, sauma og teikna,
og taka okkur það sem mamma kallar
‘lærdómsríka spássér-túra’ þangað til
við verðum gráhærðar.”
“Nei, Beatrice, það er ekki meining
in,” sagði Lilian hlæjandi. “Lafði Cum
ing segir, að pabbi muni enhverntíma
koma heim aftur, og að þá förum við
allar til hans.”
“Eg trúi ekki einu einasta orði af
því,” sagði Beatrice, og þóttist viss í
sinni sök. “Stundum finst mér að þetta
um pabba sé ekki annað en æfintýri
sem hefur verið búið til. Hví erum við
ekki hjá honum? Hví skrifar hann
aldrei? Við heyrum aldrei neitt um
hann eða frá honum, nema það sem
lafði Cuming segir. Og svo skal eg
segja þér, Lilian, nokkuð sem eg heyrði
ömmu segja við Mrs. Waughan. Hún
sagði, að það gæti svo farið að við ætt
um aldrei heima á Elmwood — að ef
pabbi kæmi ekki, eða dæi ungur, félli
óðalið og allt saman hendur einhvers
Lewis Dare, og að við yrðum þá hér á-
fram. Hugsaðu þér hvílík forlög — að
lifa hér löngu lífi og deyja svo hér á
litlu afskektu bændabýli!”
“Þetta eru allt tilgátur, Beatrice,”
sagði Lilian. “Reyndu að vera ánægð-
ari. Við höfum ekki líf okkar í höndum
okkar, eins og við viljum; við getum
ekki ráðið forlögum okkar.”
“Eg skyldi óska, að eg gæti ráðið
mínum forlögum,” sagði Beatrice.
“Vertu góð, reyndu að vera ánægð,”
sagði Lilian í sínum milda og blíða róm.
Við elskum þig og dáumst öll að þér.
Já, dagarnir geta auðvitað fundist
stundum langir, en við höfum allt tæki-
færi til að njóta hér fegurðar og prýöi
náttúrunnar.”
“Já, það er að vísu svo.” sagði Bea-
trice, “en gefðu mér lífið. það er lífið
sem eg þrái, gef mér lífið!”
Hún sneri andlitinu frá sjónum; og
sunnanvindurinn sem blés yfir engið,
bar hljóm þessa hringjandi skæra mál-
róms þangað sem ungur maður lá, með
hálf opin augun, undir stóru tré. Hann
hafði frítt, þeldökkt spanskt andlit.
Hann lá þarna og naut hinnar indælu
morgun fegurðar. Þegar hann heyrði
hina hljómfögru kvennmannsrödd, og
hin undarlegu orð, brosti hann og lyfti
upp höfðinu til að sjá hvaðan málróm-
urinn barst. Hann sá báðar ungu stúlk-
urnar, en þær sneru andlitunum frá
honum. Þessi orð hringdu í eyrum
hans: “Gefðu mér líf, það er líf sem eg
þrái.”
Hver gat hún verið, sem þráir svo líf-
ið? Hann skildi slíka þrá, og hann á-
setti sér að vera þar sem hann var,
þangað til stúlkurnar færu. Hann
heyrði aftur sama málróminn.
“Þú getur skemt þér við að teikna
þessi segl, Lilian. Eg vildi óska að þess-
ir bátar þarna út á sjónum kæmu og
færu með okkur héðan. — Eg vildi óska
að eg hefði vængi og gæti flogið yfir
sjóinn og séð hina glitrandi stóru ver-
öld, sem er hinumegin við hafið. Vertu
sæl; eg er þreytt að hlusta á þennan
stöðuga öldugný við ströndina.”
Hann sá aðra ungu stúlkuna standa
upp af lyngbeðnum sem hún sat á, og
ganga upp hæðina, sem var fyrir ofan
þær. Fljótur sem hugur manns, lagði
hann á stað eftir öðrum götuslóða, og
heppnaðist að mæta Beatrice á miðri
leið. Hún gekk syngjandi; það var eng-
in gleði í söngnum, ólíkt því sem vant
var. Hún mundi eftir nýju fallegu lagi,
sem Lafði Cuming hafði sent henni, og
ákvað að fara heim og æfa það.
Enginn gat hafa látið sér til hugar
koma, að þennan morgun yrði fyrsti
hlekkurinn í hræðilegri viðburðakeðju
smíðaður.
Þar sem var dálítið steinklyf á veg-
inum sem gatan lá í gegnum, mætti hún
ókunnuga manninum. Slíkt var óvana-
legt fyrir hana, að mæta ókunnugum.
Þó hafði það stöku sinnum borið við að
ferðamaður, eða málari, sem var að
mála landslagsmyndir þar í nágrenn-
inu, höfðu komið til Werners, til að
standa af sér óveður, eða til að fá sér
hressingu, en það vildi ekki oft til.
Ókunnugi maðurinn leit prúðmann-
lega út. Er þau mættust stönsuðu þau
bæði sem snöggvast; ungi maðurinn
hneigði sig djúpt fyrir henni, og veik til
hliðar, svo hún gæti gengið fram hjá
sér. Er hún gekk fram hjá, sá hann
andlitsfríðleik hennar og fegurð, og
mintist þess sem hann hafði heyrt hana
segja.
“Það er ekki undarlegt,” hugsaði
hann, “það er hreinasta skömm að slík
fegurðar blómarós skuli verða að vera
hér.”
Hve hrífandi voru ekki þessi geisl-
andi augu! Hver er hún! Hvað getur
hún verið að gera hér? Beatrice leit
til baka og sá að hann horfði á eftir sér
með undrun og aðdáun. Það var það
fyrsta tillit, þeirrar tegundar sem hún
hafði mætt, og sem mótaðist djúft í
hug hennar og hjarta.
Hann virti fyrir sér hennar tignar-
lega vaxtarlag, þar til hún hvarf hon-
um sjónum, er hún beygði fyrir litla
hæð, og hélt í aðr^ átt, en hann hélt á
eftir henni í dálítini fjarlægð og sá, að
hún gekk þvers ufir víðáttumikið engi
sem var fyrir framan húsið, er hun gekk
heim að. Alfred Hankins, svo hét ó-
kunnugi maðurinn, beið þar til einhver
af vinnufólkinu færi þar framhjá, sem
honum líka heppnaðist. Með lægni gat
hann útvegað sér ýmsar upplýsingar
um þessa stúlku sem þráði svo lífið.
Hann gat ekki gleymt andliti hennar
— hún var fríð eins og drottning — þó
allar drottningar séu ekki fríðar — og
svo þessi ógleymanlegu augu. Hann
hugsaði með sér, hvað sem það kostar
yrði hann að sjá hana aftur.
Morguninn eftir sá hann að báðar
systurnar gengu niður að sjónum; Lil-
ian ætlaði að ljúka við að gera upp-
dráttinn se mhún var byrjuð á. Hann
heyrði Beatrice syngja með fagurri
rödd, einhvern söng sem hún var mjög
hrifin af; hvers innihald var á þessa
leið:
“Mennirnir verða að vinna, og kon-
urnar gráta — en þegar það er liðið,
gleðjast þær, og þá geta þær sagt, góða
nótt til allra harma.”
“Mér líka þessi orð, Lilian,” heyrði
hann hana segja; “eg er að hugsa um,
hvenær það verður fyrir mér. — En
kemur nokkurn tíma fyrir mig að gráta?
Eg hef aldrei grátið enþá.”
Þennan morgun fór Lilian fyrst heim,
en Beatrice var eftir og las fram að
miðdagsverðartíma. Hún var svo nið-
ursokkin í bókina sem hún var að lesa.
Þessi bók var um það líf sem hún gérði
sér svo glæsilegar hugmýndir af og
þráði — hinn glaða og fjöruga heim.
Til allrar ógæfu voru allar persónurnar
í bókinni göfugar, hugaðar og heiðar-
legar, og Beatrice í allri sinni æsku ein-
feldni hélt að þeir sem lifðu í þeim
heimi, sem hún óskaði sér, væru allir
eins og persónurnar í sögunni.
Hún stóð upp og lagði á stað heim.
Þegar hún fór útaf götunni sem lá að
enginu, sa hún hinn ókunna mann, sem
hún hafði mætt daginn áður, standa
alveg við hliðina á sér. Hann hneigði
sig djúpt, og spurði hana til vegar.
Beatrice svaraði spurningum hans,
blátt áfram, en hún gat ekki annað en
veitt hans undarlega tilliti eftirtekt.
Hún roðnaði í andliti; hann sá það og
jókst kjarkur. Beatrice gekk beint yfir
engið, og hann gekk við hlið hennar.
Hún gat aldrei munað hvernig á því
stóð, en þau höfðu ekki gengið lengi
saman, áður en hann hafði sagt henni,
að það væru liðin mörg ár síðan hann
hefði notið vor fegurðarinnar á Eng-
landi. Hún gleymdi allri varfærni, og
ókunnugleik og leit á hann.
“Hefurðu virkilega séð stóra heim-
inn sem er hinumegin við hafið? spurði
hún með ákefð.
“Já,” svaraði hann, “eg hef séð hann.
Eg hef verið í hinum sólríku löndum,
sem eru svo ólík Englandi, að þau virð-
ast ekki tilheyra sama heiminum. Eg
hef verið í mismunandi loftslagi, hring-
inn í kring um jörðina; eg hef líka verið
á Krydderi-eyjunum og séð hinn bjarta
himin þar, og hið undursamlega haf.”
Hann talaði í einlægum óþvinguðum
málróm, og hann sá að unga stúlkan
starði á sig meðan hann var að tala.
Þegar hann var viss um að hafa vakið
athygli hennar, afsakaði hann sig fyrir
að hafa sagt svona mikið, og kvaddi
hana og fór.
Ef MaTgrét hefði verið lík öðrum
mæðrum, hefði Beatrice sagt henni frá
þessu litla æfintýri og frá unga, fallega
ferðamanninum, sem hafði komið til
svo margra landa. En hún þekkti
hræðslu móður sinnar við alla karl-
menn — hræðslu hennar við, að dóttir
hennar mundi einhverntíma verða ást-
fangin eða giftast — þess vegna sagði
hún ekki eitt einasta orð um þennan
samfund. Hún hugsaði mikið um Al-
fred Hankins — ekki um hann sjálfan,
en heiminn sem hann hafði talað um
—og hún vonaði að hún mætti honum
einhverntíma aftur.
“Ef einhver væri hér sem gæti talað
eins og hann, þá væri mögulegt að vera
hér,” hugsaði hún.
Tveim dögum seinna. er Beatrice var
á gangi meðfram sjónum, mætti hún
Alfred Hankins. Hún sá. hversu glaður
hann var að sjá sig, og brosti til sín,
eins og til að láta í ljósi undrun sína.
“Þú verður að fyrirgefa mér,” sagði
hann; “eg get ekki gengið framhjá þér
án þess að fá leyfi til að segja orð við
þig. Tíminn hefur verið mér sem löng
nótt, síðan að eg sá þig síðast.”
Hann hélt á fögrum liljuvendi í hend-
inni, og rétti henni, og hneigði sig djúpt.
“Þetta eru þau fegurstu blómstur
sem eg hef séð í mörg ár,” sagði hann;
“viltu leyfa mér að gefa þér þau; þar eð
þú ert fegursta stúlkan sem eg hef
nokkurn tíma séð.”
Beatrice tók við þeim og roðnaði í
andliti. Hann gekk með henni, með
ströndinni; bárurnar brotnuðu við
steinana og löðrið freyddi rétt að fót-
um þeirra. Hann hreif hana aftur með
mælsku sinni. Hann sagði henni nafn
sitt, og að hann væri skipstjóri á verzl-
unarskipi. Það var sem hann ósjálf-
rátt skildi lyndiseinkun hennar og róm-
antísku þrá, að sjá heiminn. Hann
sagði henni margt um hið djúpa haf og
þess mörgu undur, um kóral eyjarnar,
og um hafið. þar sem kafararnir leituðu
eftir og fyndu hinar dýrmætu perlur.
Hún fylgdi hverju orði með áhuga og
sínu fjöruga ímyndunarafli, og hann sá
það. Hann vildi ekki æsa ímyndanir
hennar með fleiri sögum og lýsingum,
en er þau skildu, sagði hann að hann
mundi aldrei gleyma þessum morgni,
sem héfði verið einn hinn sælasti á æfi
sinni.
Eftir nokkra daga, virtist það eins og
sjálfsagt, að Beatrice skyldi mæta Al-
fred Hankins. Hún hugsaði stöðugt um
það sem hann hafði sagt henni — lýs-
ingar á því sem hann hafði séð. Hann
veitti því eftirtekt, og vonaði rólegur
eftir því, að hún veitti sér meiri persónu-
legt athygli.
Því verður ekki með orðum lýst, hve
ástfanginn hann var í þessari ungu tign-
arlegu og fríðu stúlku. Honum virtist
það sem undra æfintýri, að hafa mætt
henni, og að þau sáu nú hvort annað svo
oft. Morgunin, sem hann mætti Beatrice
í fyrsta sinn, hafði hann gengið langa-
leið og lagst niður j;il að hvíla sig. í fyrsta
sinn sem hann sá hana varð hann svo
ástfanginn af henni. að hann varð nærri
því hræddur við sjálfan sig; en hann ein
setti sér að vinna ást hennar, hvað sem
það kostaði.
Lokins fór hann smátt og smátt að
tala um hana og sig, en þó með mestu
varkárni, og veitti samtímis nána eftir-
tekt andlits breytingum hennar. Hann
byrjaði með að hrósa henni, en þó mjög
gætilega, svo hún skildi það varla. Hann
sýndi henni hina mestu aðdáum og
virðingu. -
Smátt og smátt fóru fagurmælin að
stíga henni til höfuðsins, og það kom
að því að þau urðu nauðsynleg nautn
fyrir hana. Það var margt henni til af-
sökunar; þessi mælski herra var sá
fyrsti, sem hafði vakið undrun hennar
— sá fyrsti, sem virtist skilja að hún var
ekki lengur barn, og sem sýndi henni
virðing og aðdáun. E!f hún hefði átt
vinstúlkur, eins og aðrar stúlkur, og
verið vön félagslegri umgengni, uppalin
á hyggilegri hátt og undir handleiðslu
hyggnari móður, þá hefði hún aldrei
litið augum sínum á Alfred Hankins;
hefði aldrei sett sig í neina hættu.
Margrét hélt áfram að lifa sínu ein-
angrunar lífi, og ala viðbjóðinn í huga
sínum til mannsins síns. Ralph hélt
fast við sitt ábyggilega stífsinni, og lét
sér standa á sama um allar skyldur sín-
ar — bæði létu sér standa á sama um
börnin, sem þau höfðu verið völd að,
að komu í heiminn, og þessvegna gekk
Beatrice blindandi móti forlögum sín-
um.
Þessi var hin sorglega afleiðing van-
rækslu og skilningsleysis foreldranna.
Alfred Hankins skildi Breatrice bet-
ur en nokkur annar hafði skilið hana.
Hann komst að hugsunum hennar og
þrám í gegnum frásagnir sínar og lýs-
ingar á fjarlægum löndum, og mörgum
æfintýrum er hann hafði lent í, og
komst slysalaust út úr, þetta gerði hann
í huga Beatrice að nokkurs konar undra
manni og hetju. Smátt og smátt fór
hann að tala um ástamál við hana, en
hann hagaði orðum sínum þannig, að
það væri ekki nema eðlilegt að hún
kærði sig alls ekkert um hann; hann
sagði henni afdráttarlaust hve mjög
hann dáðist að henni, að hann bara til-
bæði hana — hvernig hún stæði sér
fyrir hugskotssjónum nótt og dag, að
hann vildi gefa alt til að vera rósin, sem
hún hélt á í hendinni. Þetta hljómaði
svo sætt og skáldlega í eyrum hennar,
og hann var fljóur til að finna fegurstu
blettina í skóginum, þar sem fuglarnir
sungu og anang blómanna hjálpaði hon-
um til að segja svo margt í skáldlegum
samlíkingum.